LEIDEN 8c REGIO
Zowaar, een kostbaar bezit
Leiden
eidse prof maakte eeuw geleden eerste ECG
R3
MIDDEN
ZUID
ALGEMEEN
u thoven enige Nederlandse winnaar van Nobelprijs voor geneeskunde
Leidsch DagbladAllCHIEVEN
ANNO 1902
ANNO 1977
Studentenhuisvesting toont dwarsdoorsnede in jubileumboek
HDC 972
dinsdag 4 juni 2002
[LADDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
ior ede buurthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt
ït par stadsdeel. Persberichten en wijkbladen kunnen worden
ie «tuurd naar Leidsch Dagblad, postbus 54,2300 AB Leiden.
Fax: 071-5321921; e-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
EMIEWUK In de Wintertuin van de Hortus Botanicus aan het
iburg 73 wordt zaterdag 8 juni een cactusbeurs gehouden.
ïvan de Vereniging Succulenta zijn dan aanwezig om infor-
te geven over kweek en verzorging van cactussen. Op deze
*ei ikunnen planten gekocht, maar ook geruild worden. De en-
gratis. Meer informatie: telefoon 5277249. Zondag 9 juni kan
112.00 uur een wandeling worden gemaakt langs allerlei ro-
e|tmikrozen, stamrozen, babyrozen, wilde rozen, bodembe-
»nde rozen, parkrozen en bottelrozen. Rozenspecialiste Gerda
vffelen neemt de deelnemers mee door deze bijzondere bloe-
irz( rereld. De kosten bedragen 5 euro. Hierbij is inbegrepen de
e, begeleiding en koffie of thee. Meer informatie: telefoon
^erfe49 ofwww.hortusleiden.nl
olie
^°%IP Voor zomerse activiteiten in de kunstzinnige vorming
K&O speciale één, twee, drie, vier of vijf dagen durende cur-
|va n. Het K&O Zomerpalet biedt in de week van 15 juli tot en
8 juli mogelijkheden om alle vaardigheden van het buiten te-
of schilderen weer uit de kast te halen. Meer informatie is te
Ism n in de K&O-gids, op te halen bij de bibliotheek of door con-
!e'31 p te nemen met K&O, Oude Vest 45, telefoon 5141141, dage-
^(fan 9.00 tot 16.00 uur.
en,
lose
ijn.
priel
rda
,an ESTEIN Vanuit het bezoekerscentrum Het Reigersbos begint
,oip ig 9 juni om 14.00 uur een excursie naar de moerastuin in
pre( rpark Cronesteyn, die al aardig op kleur komt. De ratelaar
ggjj ïu volop in bloei, maar ook de rietorchis (orchidee), de wa-
lacl dbei, de blauwe knoop en het knoopkruid zijn bijna in bloei.
Dar( iten de vele grassoorten hun bloemen zien.Het bezoekers
.m UTot Domorcl.no ic TnnHorro nonnonH vnr, 1 A C\f\ tr>+ lCOfl
pen
um Het Reigersbos is zondags geopend van 14.00 tot 16.00
|£g is alleen per fiets of lopend te bereiken vanaf het fietspad
het
het Kanaal en het polderpad. Auto's kunnen geparkeerd
j^n in de omgeving van de voetgangers-/fietsersbrug over het
1 of bij de volkstuinen aan de Vrouwenweg.
IBURG Zangkoor La Prima Vera is op zoek naar een nieuw
1, een bas. Een geschoolde stem en het kunnen lezen van
is vereist. Tijdens de repetities wordt aan stemvorming ge-
Het gezellige koor bestaat inmiddels 12 jaar en heeft een re-
ordire van m°derne en klassieke muziek. Er wordt a capella en
pianobegeleiding gezongen. Wie geïnteresseerd is, kan eens
ïvan de repetities op zaterdag van 10.00 tot 12.00 uur (één
de 14 dagen) langs gaan in buurthuis Matilo, Zaanstraat
oor meer informatie kan gebeld worden met de dirigente
iuwE. Kemner-van Beest, telefoon 5413432.
en u
mn11
ten
ns(
isto
dee"
idse Welzijnsorganisatie zoekt vrouwelijke vrijwilligers die
n J. september fietsles willen gaan geven aan allochtone
n ren. In samenwerking met het diaconaal centrum De
,j rij organiseert de LWO al sinds 1998 fietslessen voor deze
ren. De lessen worden in verschillende stadswijken gegeven
•taan uit een praktisch en theoretisch gedeelte. De LWO is op
en j laar vrijwilligers die als gemotiveerde cursusbegeleiders
,wo Izijn om van september tot juni in de ochtenduren voor
essen beschikbaar zijn. Er is een bescheiden
Itenvergoeding aan verbonden. Geïnteresseerden kunnen
pgeven bij Lies Schouten, telefoon 5122404 of Mirjam van
uyzen, 5132551. Aanmelden per e-mail is ook mogelijk:
i@lwo.nl. Cursisten kunnen zich voor deze fietslessen
elden bij de LWO aan de Breestraat 117. De prijs voor zestien
bedraagt 45 euro. De avondlessen worden gegeven in
Zuid-west, de ochtendlessen in Leiden Noord.
uit de
Woensdag 4 Juni
LEIDERDORP - De benoeming van den heer G. van
der Valk Bouman, sedert 12 jaar secretaris alhier
werd met vreugde vernomen. Terstond nadat de be
noeming bekend was deden vele ingezetenen door
het uitsteken van vlaggen van hun instemming met
de Koninklijke onderscheiding blijken.
In de Maandag 9 dezer te houden openbare raads
vergadering zal de heer G. van der Valk Bouman, de
benoemde burgemeester, worden geïnstalleerd.
RIJNSBURG - De steenenbrug aan de Lange Vaart
is dan weggebroken om plaats te maken voor een
meer sierlijke en moderne ijzeren ophaalbrug. Dat
wegbreken geschiedt niet om haar bouwvalligheid
(de aannemer zal tot zijn schade ondervonden heb
ben, dat de specie nog sterk genoeg was), maar de
groote hoogte en sterke helling van den brug waren
een beletsel en gevaar voor het geregeld verkeer per
as. Dit bezwaar wordt nu opgeheven, doordat bij de
nieuwe brug de helling tot nihil zal worden terugge
bracht.
Het voormalige gereformeerd Minne- of Arme Oude Mannen en De tuinkamer van het studentenpand aan de Nieuwsteeg 31
Vrouwenhuis aan de Herengracht.
de h
Opi
oelf Reinders
trijdjg van voorpagina
n b
xen Honderd jaar geleden
met het eerste elektrocar-
he im (ECG) het tijdperk van
odeme geneeskunde. Bij
I elk medisch onderzoek
k°' t ziekenhuis wordt zo'n
mpje gebruikt. Daarop is
1 of het hart nog goed
De uitvinder van het ap-
'ries waarmee het eerste ECG
w laakt, was de Leidse pro-
en Willem Einthoven, de eni-
den, iderlander die de Nobel-
voor de geneeskunde
een
twe iternationale Einthoven-
ng houdt vanaf zaterdag
'1 Leiden een wetenschap
congres over elektrocar-
fie voor hartspecialisten
hele wereld. Die dag is er
t Leids Universitair Me-
Centrum (LUMC) ter gele
id van het honderdjarig
in van het elektrocardio-
som ook een open dag over
katfekten en hartaanvallen.
een kan dan zien wat er
gelial gebeurt op het gebied
aaai ehandeling van hartziek-
J~u zegt cardioloog Martin
koij, voorzitter van de Eint-
stichting en chef-de-clini-
'an de afdeling hartziekten
et LUMC. „De ontwikke-
gaan heel snel. Geen en-
n n ehandeling van een hart
al; is nog het zelfde als tien
ruci ;leden. Maar aan de basis
k onderzoek naar het hart
Pnog altijd het ECG zoals
e zi< >ven dat in 1902 in Leiden
side iet eerst maakte. Zelfs bij
rlan ilindedarmoperatie wordt
ar 1 st een ECG gemaakt. Eint-
kreeg de Nobelprijs voor
tompzinnigs simpels als
lartfilmpje waarmee een
bisdtoch zo ongelofelijk veel
>len,
rlani lartfilmpje toont de elektri-
stroompjes die ervoor zor-
Honderd jaar geleden werkte de Leidse professor Willem Einthoven
met potten met zout om een elektrocardiogram (ECG) van een pati
ent te maken. Foto's uit besproken boek
gen dat het hart samentrekt zo
dat het bloed door het lichaam
wordt gepompt. „Die paar milli
volt zie je op het ECG waarmee
je al heel veel te weten komt",
zegt Schalij. „Daarmee kun je
hartinfarcten opsporen en hart
ritmestoornissen aantonen. Het
elektrocardiogram is het eerste
tastbare waarmee een arts de
speurtocht in het lichaam be
gint. In het LUMC maken we
per jaar zo'n twintigduizend
ECG's." Het apparaat waarmee
Einthoven het eerste hartfilmpje
maakte, was een snaargalvano
meter, de voorloper van het ap
paraat waar ziekenhuizen nu
mee werken. „Tegenwoordig
worden er elektroden op het li
chaam geplaatst", legt Schalij
uit. „Maar Einthoven werkte
met potten zout waar een pati
ent z'n handen in plantte. Het
opmerkelijke is dat zijn filmpjes
van honderd jaar geleden kwali
tatief even goed waren als de
ECG's die we nu maken."
Einthoven stuitte met z'n uitvin
ding op weerstand binnen het
Leidse academisch ziekenhuis.
„De eerste ECG's werden via de
telefoonlijn naar het laboratori
um verzonden terwijl de patiënt
in het ziekenhuis met z'n han
den in de zoutpotten zat", ver
telt Schalij. „De clinicus in het
ziekenhuis wilde het apparaat
niet in het ziekenhuis hebben.
Hij vond het onzin, die elektro
cardiogrammen, en geloofde er
niet in. Hij zag z'n positie be
dreigd en handelde uit angst
voor de techniek. Hoogleren die
in botsing komen met de uni
versiteit, het is van alle tijden.
Ook Einthoven had z'n eigen
bedrijfje en kreeg problemen
omdat hij te veel geld zou ver
dienen en had ruzie met de fa
culteit. Wat dat betreft is er in
honderd jaar geen bal veran
derd. Voor de rest moet Eintho
ven een vrij saaie man zijn ge
weest."
Einthoven kon dan wel in 1902
hartfilmpjes van patiënten ma
ken, hij kon er verder niks mee.
Schalij: „Er kon nog niet worden
gedotterd, bij hartritmestoomis-
sen waren er nog geen pacema
kers. Tot in de jaren zestig ging
je daar gewoon aan dood. Hart
operaties is pas iets van de jaren
veertig, Leiden is daar in de ja
ren vijftig mee begonnen. Eint
hoven kon wel inzicht bieden in
wat er aan de hand was, maar
oplossingen voor hartproble
men kwamen pas decennia la
ter. Hij kon wel een hartinfarct
vaststellen, maar voor de rest
was het: 'Tot ziens dan.' Maar
tegenwoordig kunnen we heel
wat doen. Mijn grootvader heeft
in 1969 na een hartinfarct zes
weken in het ziekenhuis gelegen
terwijl de artsen alleen maar
naar hem kunnen kijken. Nu,
door Wïm Wegman
leiden - Het is op het eerste ge
zicht een sober fotoboekje: niet
bijzonder groot en uitgevoerd in
zwart-wit. Toch laat 'Een kost
baar bezit', het jubileumboek van
de Stichting Leidse Studenten
huisvesting, een grote indruk
achter. SLS heeft een bijna adem
benemende rij hofjes, monumen
ten en beeldbepalende panden in
handen. En volgens de 45-jarige
stichting is het aanbod in 'Een
kostbaar bezit' nog maar een
dwarsdoorsnede.
Veel sporen van de huidige be
woners van de panden zijn er in
het boekje niet te zien. Geen
met troep bezaaide kamers of
keukens waar het serviesgoed
van een week micro-organis
men verzamelt. Als er al een
huis van binnen is gefotogra
feerd, is dat om de fraaie, eeu
wenoude schilderingen te to
nen. Studenten zelf komen al
helemaal niet op de foto's voor.
Het boekje draait om de gebou
wen van de SLS, maar die mo
gen er dan ook zijn.
De bekendste, of in elk geval
meest besproken, panden van
de SLS zijn uiteraard in het
boekje opgenomen: het voor
malige Elisabeth ziekenhuis aan
de Hooigracht en de oude Meel
fabriek - hoewel de laatste nog
niet in gebruik is voor studen
tenhuisvesting. En uiteraard ook
de Klikspaan aan de Klikspaan-
weg - weliswaar geen monu
ment, maar wel het eerste grote
nieuwbouwproject van de SLS.
Verder prijken onder de beken
de namen het Höpital Wallon,
het Hospice Wallon en het
klooster Mater Dolorosa aan de
Vrouwenweg.
De Stichting Leidse Studenten
huisvesting noemt zich in het
boekje de grootste bezitter van
monumentale en bijzondere
panden in Leiden. Dat lijkt geen
overdreven uitspraak. Opvallend
is bijvoorbeeld het aantal hofjes
dat de stichting in handen heeft
- zes van de 35 die Leiden telt -
en de lange, lange reeks monu
mentale panden aan het Rapen
burg.
'Een kostbaar bezit' wordt mor
gen gepresenteerd ter gelegen
heid van het jubileumfeest van
de SLS. De stichting viert dan
dat ze op 6 juni 1957 is opge
richt als antwoord op de nijpen
de kamemood. De eerste aan
koop was een aantal paviljoens
aan het Piet Paaltjenspad, waar
99 mannelijke studenten en
twee echtparen een dak boven
hun hoofd konden krijgen. In
datzelfde jaar volgde het pand
Oude Vest 39, waar zeven vrou
welijke studenten en één echt
paar gehuisvest konden worden.
In de jaren daarna volgde een
lange rij aankopen. Al tien jaar
na de oprichting heeft de SLS
1918 kamers in bezit. In 2002 is
dat aantal uitgegroeid tot 5500.
Bij de foto's in het boekje staan
kleine verhaaltjes met daarin in
vogelvlucht de geschiedenis van
de panden en enkele anekdotes.
Een van de eerste elektrocardio
grammen die Einthoven heeft
gemaakt.
dertig jaar later, is zo'n patiënt
na drie dagen weer weg."
Het LUMC hoopt binnenkort
met gentherapie aan een nieu
we fase in de behandeling van
hartziekten te beginnen. „We
willen beenmergcellen in het
hart inspuiten en zo nieuwe
hartcellen maken. Dat kan de
oplossing zijn voor hartfalen en
daarmee kunnen we het hart na
een hartinfarct repareren. De
manier waarop we dat willen
aanpakken ligt nu bij de ethi
sche commissie van het zieken
huis." Het LUMC zou in Neder
land het eerste ziekenhuis zijn
dat beenmergcellen in het hart
plaatst.
Ter gelegenheid van de honderd
ste verjaardag van het elektro
cardiogram houdt het LUMC op
zaterdag 8 juni een open dag
met als thema 'Gered van een
plotse dood'. De open dag is van
10.00 tot 16.00 uur in het acade
misch ziekenhuis bij het Cen
traal Station in Leiden.
LEIDEN - De Ingang van
het Academisch Ziekenhuis
aan de Wassenaarseweg.
Auto's blokkeerden de toe
gang. Het gevolg was een
enorme chaos, tot in het
centrum. De grief van de
demonstranten: het ge
brek aan parkeergelegen
heid.
Foto: Archief Leidsch Dag
blad
Zaterdag 4 juni
LEIDEN - Een enorme chaos markeerde vanochtend
de Wassenaarseweg en de Rijnsburgerweg als gevolg
van een demonstratie van artsen en verpleegkundi
gen tegen de nieuwe parkeerregeling op het terrein
van het Academisch Ziekenhuis. Tot ver in het cen
trum stonden auto's te wachten. Zelfs moesten er
bepaalde operatieprogramma's van de afdeling heel
kunde als gevolg van de actie worden opgeschort.
Omstreeks elf uur was er nog steeds geen beweging
te krijgen in de vastgelopen verkeersstroom.
Het hele probleem spitst zich toe op de nieuwe par
keerregeling die werd ingevoerd op aandrang van de
Leidse brandweer. Op het ziekenhuisterrein waren
tot voor kort 800 parkeerplaatsen, maar de brand
weer achtte dat in verband met de bereikbaarheid
van de gebouwen onverantwoord. Een speciaal inge
stelde parkeercommissie moest daarop 500 plaat
sen gaan verdelen. Voor deze plaatsen werden 1200
aanvragen ingediend, Hoewel de commissie strenge
maatstaven moest aanleggen, werden hoogleraren
en lectoren van de selectie uitgesloten. Zij kregen
allemaal een parkeervignet.
Een groep van artsen en verpleegkundigen van de af
deling heelkunde brachten hun bezwaren tegen de
nieuwe regeling tot uitdrukking in een demonstratie.
Zij zetten hun auto's voor één van de toegangswegen
aan de Wassenaarseweg om te bereiken dat ze zou
den worden doorgelaten. Inmiddels staat wel vast
dat er op het zg. Overwetermgsterrein naast het AZL
aan de Wassenaarseweg ruimte is voor een parkeer
terrein met minstens 250 plaatsen. Dat terrein is
echter eigendom van de universiteit die tot nu toe
niet bereid is gebleken het beschikbaar te stellen,
ondanks herhaaldelijk verzoek van het ziekenhuis.
HPH plaatsing 2,50 (voor een
•nummer 57055 t-n.v. Dagbladuitgever!) Damlate b.v. Postbus 507,2003 PA Haarlem,
Foto's Ln deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen
>1) 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 t.u.v. Dagbiaduitgevt
onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie
Leidsch Dagblad, Rooseveltstraal 82 tc Lelden. ij krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
Zoals over het pand Nieuwsteeg
31, binnen met prachtige schil
deringen uitgerust. De vrouwe
lijke studenten gaven dit huis
heel poëtisch de naam 'In de
bloem van Leyde' De mannelij
ke bewoners van nummer 33
vonden daarop al snel een toe
passelijke naam voor hun pand:
'Huize Pokon'. Rapenburg 31 -
de gracht lijkt trouwens voor
een groot deel in handen van de
SLS - valt niet alleen op door de
fraaie halsgevel, maar ook door
de beroemde bewoners. Kort na
de bouw in 1664 werd het ge
kocht door de vermaarde hoog
leraar Francois de le Boe Sylvius
(naar wie later het Sylvius Lab is
vernoemd). Hij gaf er colleges
aan huis. Later kwam het in
handen van een andere grote
naam in de geneeskunde: Her
man Boerhaave. Hij was in zijn
tijd zo befaamd dat tsaar Peter
de Grote van Rusland tijdens
een bezoek aan Leiden per se bij
hem langs wilde gaan. De tsaar
trof Boerhaave niet thuis, waar
op hij twee uur voor zijn deur
wachtte.
Hooigracht 39 is zo fraai, vooral
door de prachtige schilderingen
binnen, dat de bewoners het
graag met de buitenwereld wil
len delen. Ze hebben een speci
ale internetsite gemaakt, waarop
bezoekers een virtuele rondlei
ding kunnen krijgen: www.hooi-
gracht39.nl.
'Een kostbaar bezit' is voor
17,50 euro verkrijgbaar bij de
boekhandels Kooyker en De
Kier en de WV Leiden.
Ooit op de nominatie om gesloopt te worden, nu een studentenhuis: het voormalige Elisabeth zieken
huis aan de Hooigracht. Foto's uit besproken boek
