Vijf Tony Awards musicals Van den Ende
KUNST 8c CULTUUR
Trots op de rechte rug
Aandoenlijke Ozzy Osbourne attractie op z'n eigen feestj
Terug naar het hippie-tijdperk met Laurentius en Popcore @11 Sound;
Crosby speelt
op lagere school
Geding 'Soldaat
van Oranje' later
Amsterdamse prijs
voor Jos Brink
Penning voor het
Katwijks Museum
Componistenprijs
Andrikopoulos
Prijzen voor
Van Gestel en Min
Edward Albee na 39 jaar opnieuw onderscheiden
Rick van der Ploeg neem afscheid van de politiek
Sfeervol L*
Floraconcef j
in de Hort!I
Pasadena - In 1969 stond hij
met de legendarische formatie
Crosby, Stills and Nash op het
podium van Woodstock, afgelo
pen zaterdag was hij met zijn
nieuwe band PCR te vinden in
de aula van een lagere school in
Pasadena, Californië: David
Crosby. De school had het be
zoekje van de legende te dan
ken aan het feit dat Crosby's
kleinkind op deze school zit. Er
werd een inzamelingsactie ge
houden voor financiële hulp
aan leerlingen uit minder gefor
tuneerde gezinnen. De op
brengst was dertig duizend dol
lar. Foto: AP
Amsterdam - Het kort geding
over de geplande film 'Soldaat
van Oranje 2' is een week uitge
steld. De zaak tegen financie
ringsmaatschappij Arteco vindt
op 11 juni plaats en niet op 4
juni. Volgens Nedfilm is er door
de verschuiving meer tijd voor
de zitting beschikbaar. Nedfilm
en Arteco Filmfinancing liggen
met elkaar in de clinch over de
financiering van 'Soldaat van
Oranje 2'. De film, waarvan de
kosten op 12 miljoen euro zijn
begroot, is bedoeld als vervolg
op de kaskraker 'Soldaat van
Oranje' uit de jaren zeventig.
Nedfilm stelt dat Arteco de
geldschieters van de film 'be-
driegelijk misleidt'.
Amsterdam - Jos Brink heeft
gisteravond de Frans Banninck
Cocq-penning van de gemeente
Amsterdam gekregen. Dat ge
beurde na afloop van een extra
voorstelling van de musical
'Sonneveld' in Koninklijk Thea
ter Carré. De penning is be
doeld voor mensen die zich
minstens tien jaar bijzonder
verdienstelijk hebben gemaakt
voor de stad.
katwijk - Het Katwijks Muse
um krijgt de Gerard Evers Pen
ning. De Nederlandse Federatie
van Vrienden van Musea reikt
deze prijs iedere twee jaar uit.
De jury prees het museum on
dermeer vanwege de 'stimule
rende exposities' en de 'onver
flauwde inzet van de vrijwilli
gers'. Ook is het museum erin
geslaagd een 'hecht draagvlak
te creëren voor het museum',
aldus de juryleden. Hans Scho
nenberg, voorzitter van het mu
seum, krijgt de oorkonde aan
staande zaterdag uitgereikt tij
dens de opening van de Zomer-
tentoonstelling.
Amsterdam - De Nederlandse
Griek Dimitris Andrikopoulos
heeft vrijdagavond de NOG
Jonge Componistenprijs 2002
gewonnen. Hij kreeg deze prijs,
een geldbedrag van 3500 euro,
voor zijn orkestwerk 'Antipara-
thesis'. De NOG Stimulerings-
prijs ging naar Giel Vleggaar.
Hij componeerde het stuk
'Fastlanewoodpecker'. Vleggaar
krijgt 1250 euro.
Amsterdam - Peter van Gestel
heeft de Gouden Griffel voor
het beste jeugdboek voor kin
deren tot 12 jaar gewonnen met
'Winterijs'. De Gouden Penseel
voor het mooiste geïllustreerde
kinderboek is voor Willemien
Min voor haar werk in 'Ik schil
der je in woorden', geschreven
door Hans Hagen. Van Gestel
won eerder een Gouden Uil en
een Zilveren Griffel voor 'Mari-
ken' (1998) en een Zilveren
Griffel voor 'Uit het leven van
Ko Kruier' (1985), 'Winterijs'
werd eerder bekroond met de
Woutertje Pieterse Prijs. De jury
kende ook zes Zilveren Griffels
en twee Zilveren Penselen toe.
Deze gaan respectievelijk naar
Stern (Mevrouw Dientje en het
leverworstmysterie), Sylvia
Vanden Heede (Opgestaan is
plaats vergaan), Bart Moeyaert
(Het beest heet Mona), Martha
Heesen (Stekels), Guus Kuijer
(Met de wind mee naar de zee),
Bibi Dumon Tèik (Het koeien-
boek), Harriët van Reek (Bokje)
en Tijn Snoodijk (Getver! Al
weer een boek!).
MAANDAG 3 JUNI 2002
new york/anp - Twee musicals van Sta
ge Holding, het bedrijf van Joop van den
Ende in New York, hebben gisteren vijf
Tony Awards gewonnen. 'Into the
Woods' kreeg de prijs voor de best musi
cal revival en 'Urinetown' voor de beste
regie.
'Into the Woods', een bewerking van de
sprookjes van Grimm, kreeg ook een
Tony voor het beste lichtontwerp. 'Uri
netown', het satirische stuk over een
stad waar iedereen voor elk toiletbe-
zoek moet betalen, kreeg Tony's in de
belangrijke categorieën beste boek en
beste muziek. De Tony Awards zijn de
belangrijkste jaarlijkse prijzen voor to
neel en musical. Vorig jaar was Joop
van den Ende ook succesvol. Toen viel
hij in de prijzen met de musical '42nd
Street'.
Het jazzsprookje 'Thoroughly Modem
Millie' heeft zes van de 22 Tony Awards
gewonnen, waaronder die voor beste
musical, beste hoofdrolspeelster en
beste choreografie. De Tony voor beste
toneelstuk werd toegekend aan 'The
Goat or Who is Sylvia', een komisch
drama over de onvoorspelbaarheid van
de liefde van de hand van Edward Al
bee.
Voor Albee was het de tweede keer dat
hij de belangrijkste Amerikaanse to
neelprijs kreeg. In 1963 won hij er al
een voor 'Who's Afraid of Virginia
Woolf?'.
door Wijbrand Schaap
den haag - Hij was de meest om
streden staatssecretaris van cul
tuur die Nederland heeft gekend.
Rick van der Ploeg gaat de ge
schiedenis in als de man die cul
turele diversiteit, cultuurpartici
patie en kunsteducatie op de
kaart zette. Al zullen sommigen
hem liever willen herinneren als
degene die gevestigde orkesten,
musea en toneelgezelschappen
van de kaart veegde.
Bij groepen als De Appel, Het
Nationale Toneel, Orkater en
een paar orkesten is de staatsse
cretaris niet echt welkom meer.
„In dat verzet zit iets dubbels. Er
kwam heel veel geld bij. Men
zag dat, en dacht dat gaat dus
naar ons toe. Automatisch. Dat
ik aan de andere kant er juist
voor wilde zorgen dat er ruimte
kwam voor meer dan honderd
nieuwkomers, werd niet geap-
preciéerd."
„Dat mensen zich bedreigd
voelden kwam dus daardoor, en
het kwam doordat ik me verzet
te tegen de ivoren-torenmentali
teit van veel kunstenaars en ge
zelschappen. Die gaan vaak nog
uitsluitend van het aanbodprin
cipe uit: iedereen moet naar hén
toe komen, in plaats van an
dersom."
„Zij zien kunst ook als een mo
gelijkheid om je te onderschei
den van anderen: ik ben kunst
zinnig en de rest wandelt in
duisternis. Zodra iets populair
wordt en veel meer mensen het
interessant gaan vinden, zeggen
ze dat het geen kunst meer is. Ik
bespeur die voorkeur voor ex
clusiviteit ook wel eens bij me
zelf. Maar de vraag is of dat wel
zo goed is."
„Als je een toneelklassieker
speelt op een manier die vol
strekt onverstaanbaar is, dat al
leen maar een paar diep inge
wijden begrijpen hoe het in el
kaar zit, of in ieder geval doen
alsof ze het begrijpen, dan kun
je je publiek zo van je vervreem
den. En ik bestrijd dat het dan
pas kunst is. Het mag bestaan,
en het hoort erbij, maar het gaat
uiteindelijk om iets veel breders.
De 'Hamlet' van de Theater
compagnie is een voorbeeld van
een klassieker die uitermate toe
gankelijk is, en ook nog eens een
commercieel succes. Dat hoeft
niet alleen maar 'Ja zhster, Nee
zuster' te zijn."
Een ander probleem was de
komst van nieuw publiek. Kun
stenaars worden dankzij het
succes van de kunsteducatie
steeds vaker opgezadeld met
klassen schoolkinderen in de
zaal die de boel verstoren. Van
der Ploeg beschouwt dergelijke
incidenten echter als groeistui
pen.
„Ek heb het ook wel eens meege
maakt dat mensen tijdens een
voorstelling met hun mobieltje
zaten te bellen. En natuurlijk
heb je het wel eens dat scholie
ren massaal naar een voorstel
ling gaan. Dan zit je in een zaal
met mensen die elkaar kennen
van het schoolplein. Daar zitten
altijd een paar gangmakers tus
sen die hun kans grijpen. Rad
draaiers moet je hard kunnen
aanpakken. Maar vergelijk ons
theater eens met het theater in
andere landen. Net als in Shake-
speares tijd roert het publiek
zich daar veel vaker bij voorstel
lingen. Niet uit balorigheid,
maar uit pure betrokkenheid."
Het theater mag dus best wat
minder plechtig. „De klachten
die je hoort, maken ook duide
lijk hoe eenzijdig het publiek is
dat nu vaak nog in de theaters
zit. Ik probeerde dat juist wat di-
verser te maken, door nieuwe
groepen te werven, te raken, te
pakken."
Culturele diversiteit was het an
dere kernwoord van het paarse
kunstbeleid. Van der Ploeg is
trots op wat hij daarin heeft be
reikt „De deur is opengezet
voor nieuwkomers. Er is een
eerlijke kans gekomen voor
nieuwe makers met kwaliteit.
Dat kunnen jongeren zijn, al
lochtonen, maar ook nieuwe ge
zelschappen. Ten tweede: er is
315 miljoen euro voor cultuur
bijgekomen. Procentueel een
kwart meer dan voor zorg, on
derwijs of veiligheid. Daardoor
was er vernieuwing mogelijk
zonder dat er heel veel voor
moest worden afgebroken."
De vernieuwing van kunst mag
dan een relatief succes zijn ge
weest, Rick van der Ploeg is ook
persoonlijk sterker uit de soms
heftige politieke strijd gekomen.
„Voor mij persoonlijk is de
grootste verworvenheid dat ik
mijn mg recht gehouden heb.
De Kamer heeft mij altijd argwa
nend bekeken. Er werden mo
ties ingediend om vooral kwali
teit hoog in het vaandel te hou
den en om als politiek geen in
houdelijk oordeel te vellen. Hol
le moties, want dat staat hoe
dan ook bovenaan."
„Voor kwaliteit en beoordeling
hebben we de deskundigen van
de raad voor cultuur. Toen
kwam die met het advies, en
toen ging opeens de hele Twee
de Kamer tegen zijn eigen motie
in. Iedereen begon zich opeens
inhoudelijk met de keuzes te be
moeien, en opeens bleek het
onafhankelijke criterium van
kwaliteit niet meer te gelden. De
Kamer ging tegen negatieve ad
viezen van de Raad in. Men
blijkt enorm vatbaar voor de
lobby van mensen die negatief
beoordeeld zijn. Gelukkig heb ik
volgehouden om voor mijn
principes te staan."
Aan al dat staan voor je princi
pes komt ooit een eind. Natuur
lijk is het een uitdaging om met
de huidige, rechtse wind in de
politiek stevig oppositie te gaan
voeren om nog iets van de ver-
Riek van der Ploeg: „Net als in Shakespeares tijd roert het publiek zich veel vaker bij voorstellingen. Niet
uit balorigheid, maar uit pure betrokkenenheid." Foto: GPD/Annette Vlug
nieuwing te behouden, maar leggen op internationale vraag-
Rick van der Ploeg vertrekt. Niet stukken als vergrijzing en migra-
alleen uit de Kamer, maar zelfs tie. Ik ga eerst een tijdje naar de
uit Nederland: „Ik ga me nu toe- universiteit in Londen, en daar-
Opvallend was de Tony voor 'Elaine St-
ritch at Liberty', een onewomanshow
van de 77-jarige Elaine Stritch. De actri
ce was in het verleden al vier keef eer
der genomineerd voor een Tony - de
eerste keer in 1956 - maar ze viel nooit
eerder in de prijzen. Met 'Elaine Stritch
at Liberty' heeft ze volgens de jury een
'speciaal theaterevenement' gemaakt.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: 'Hórtus Romanticus', K
Gould, bariton en Jeroen Sarphati,
Gehoord: 2/6, Oranjerie Hortu
Botanicus, Leiden. q j
D I
1
na naar een zuidelijk, warm
land. Ik moet alleen nog kiezen
of het Spanje of toch Italië
wordt."
'Flora' introduceert haar
certserie op een stralende
j in de Oranjerie
de Hortus Botanicus. De w;
zon en alle flemende bloej
de botanische tuin notJ
uit om toch vooral buiten te
ven. Toch is het uur za
pianospel aangenaam en
vol, niet het minst om de in
delijke kant liefde, natuur
haar schoonheid, gevat in
en verwelkend loof.
Zaterdag trouwde hij en zoil
staat hij alweer te zingen
liefde en (on) trouw. Ken G
zingt met veel zorg en grote
cisie, articuleert de woo
nauwgezet, geeft elk woord,
het kleinste, aandacht en w
te. Het gevolg is dat hij vi
als hij Duitse teksten zingt
oog meer heeft voor de 1
lijn. Zijn woorden zingen
naar een doel toe; ze ziji
fraai maar statisch, niet j
op komend heil of onheil.
'Die liebe Farbe' uit de liede
cyclus 'Die schone Müllerin
Franz Schubert wordt nj
waardig langzaam gezoi
waardoor die stilstand nog c c
opvalt. In 'die böse Farbe'
de toon heftiger en het tefen.
sneller is, krijgt de inhoud
richting. Maar wanneer G £0
ingezongen is en zijn moe iel.
taal mag zingen, 'Silent
van Vaughan Williams, de
'love and nature' elkaar als
tweevoudige stilte. Gould
lyrisch, in lichte extase 'you,.
es smile peace'.
In de liederen van Schun 5 4
komt Gould ook in de D
taal goed op dreef. Bij de
kaar overlopende liederef®s'
steeds sprake van intense s ;Ar
wisselingen. De laatste zin
'lm wunderschönen Monat
blijft als een leeuwerik ii j'^
lucht hangen. 'Die Rose, di ;up
lie, die Taube, die Sonne'
pen zich haastig, nerveus, c
wonden voorwaarts, op de
len gezeten door 'die Kleins
Feine, die Reine, die I
transparant en spannend
vangen in klank en kleur.
De pianobegeleider Jeroenl
phati is wars van pathos of 3
niertjes. Hij speelt adeq
zeer voortvarend zonder
mantische adempauze of
sche trekkeiijen. Hij vertolk
er stéét, en dat is mooi geno g(
14 A
i.3(
door Jeroen Schwartz
numegen - Ozzy Osbourne, de 53-jarige
rocklegende uit het Engelse Birming
ham, is Madman-af. Heeft drank en
drugs bijna afgezworen. Werd tv-ster.
De onttroonde Prins der Duisterheid
schotelt vandaag zelfs de Britse konin
gin een exclusief concert voor. Maar
Ozzy, de hoofdrolspeler en boerenslim-
me bedenker van het rondreizende
Ozzfest, blijft cult.
„Ik ben heus niet gek", zingt de vijfti
ger op karakteristieke wijze zaterdag
in het Goffertpark in Nijmegen ten
overstaan van duizenden hardrock-
fans op de eerste Nederlandse editie
van het festijn. Natuurlijk vertoont hij
daarbij zijn blote achterwerk en na
tuurlijk kiepert hij emmers water over
de toeschouwers heen.
Ozzy is de voor de hand liggende at
tractie van het circus waarin 22 rock
formaties vanaf drie podia tegen el
kaar opboksen, van 's middags twaalf
tot elf uur 's avonds. In de Verenigde
Staten trekt het concept sinds 1996
jaarlijks meer dan een miljoen bezoe
kers en heeft het talenten als Incubes
en System of a Down gelanceerd. In
Nijmegen zijn de imponerende bijrol
len weggelegd voor een handvol tradi
tionele en stijlverleggende heavy me
tal publiekstrekkers uit eigen land en
Amerikaanse grootheden als Slayer en
Tool.
Ozzy Osbourne, de onttroonde Prins der Duisterheid, de hoofdrolspeler en boerenslimme bedenker van het rondreizende
Ozzfest. Foto: WFA/Michel Utrecht
Die laatste groep, een schuchter vier
tal uit Hollywood, is een verademing.
Ingeleid door een sfeervolle sounds-
cape en een vredesteken, begint Tool
aan hun uitzonderlijke metal - zonder
boosaardige schreeuwpartijen of
'fucks'. Op voorhand is de alternatieve
aanpak van Tool ontoegankelijk, maar
de ingewikkelde metal dwingt de aan
dacht af van de luidruchtige festival
massa. Puur op muzikale gronden.
Opener 'The Grudge', afkomstig van
het vierde en beslissende album 'La
teralus', is een samenvatting van
Tools verfrissende kwaliteiten: kracht
en spanning ineen. Hypnotiserend
bijna, en dat minutenlang. Dit is metal
van nu. Zanger Maynard James
Keenan staat rechtsachter op het po
dium, in zichzelf gekeerd en haast
weggestopt tussen de bewegingsloze
anderen. De halfnaakte, in verf ge
doopte Keenan gromt niet. Hij be
moeit zich, anders dan alle andere op
tredende vocalisten, nauwelijks met
de luisteraar maar stem zweeft boven
alles en iedereen uit.
Dood en onheil
Hoe anders is de boodschap van land
genoten Slayer. „Heil awaits", krijst
zanger en bassist Tom Araya. Verderf
staat u te wachten. De groep concen-
teert zich al pakweg twee decennia op
dood en onheil en verpakt die in ra
zendsnelle rechttoe-rechtaan num
mers. Pink en wijsvinger, de blijkbaar
internationaal geldende hardrock-
groet, gaan massaal de lucht in. Met
goedkeuring van een grijnzende
Araya, de duivel zelve. Niets staat
Slayer in de weg om een schaamteloze
best of-voorstelling te geven. Dus jast
het viertal zich zonder een spoor van
ironie door materiaal uit de midden
Hei
tior
Bt
am
jaren tachtig - het nu-metal en Tc e -
ze tijdperk van de thrash.
Vergeleken bij klassiekers als
Mortem' en 'Raining Blood'
'Disciple' en 'Bloodline' (van het
jaar verschenen 'God hates us all'
danks alle inspanningen slaapvei
kend aan. De modernisering van
er is gedoemd te mislukken. De
gedienden worden aan vele ka
voorbijgestreefd. Door Amerika
gezelschappen als Drowning Poe
Nino en, van Nederlandse boi
Dreadlock Pussy en Dimension S(
Nederlands sterkste troef, het raz
snel tot festivalact uitgegroeide W
Temptation, klinkt dankzij promi
te toetsparüjen, koren en hoge
len zoetgevooisd tussen zoveel
liteit. Anders dan soortgenoten
Forever bedient de groep zich v<
blieksvriendelijke refreinen. En
daalt de (papieren) sneeuw neer i
hitte tijdens de vertolking van
Queen', de succesvolle single.
En de aandoenlijke Ozzy zelf?
heeft 't naar zijn zin. Ja, hij is g
pecteerd. De lachers zijn bij vooi
op de hand van de overlevingsl
naar. De vreugdehuppeltjes zijl
rechtvaardigd, want Osbourne isl
dig bij stem. Gekleed in een fonk<
outfit spreidt hij zijn armen, h(
Black Sabbath-klassiekers aan
noid', "War pigs') en declamei
hits uit zijn solo-oeuvre ('No
tears, 'Mr. Crowley') aan totdat
hardrockers met 'Mama I'm c<
home' naar huis stuurt.
muziek recensie
Maarten Baanders
Concert: 'Summer Beach Project' door
Muziekvereniging Laurentius en Popcore @11
Sounds. Gehoord: 1/6, Moeder Gods kerk,
Voorschoten.
De zomer is begonnen in Voorscho
ten. Hoewel het zaterdagavond buiten
nog aardig koud was, hadden de le
den van Laurentius en Popcore @11
Sounds een zonnige strandsfeer in de
Moeder Gods Kerk gecreëerd voor
hun gezamenlijk optreden, 'Summer
Beach Project'. Schelpen, surfplanken,
duinen, zeilen, parasols, scheepslam-
pen en een roer omringden het podi
um waarop de 140 zangers, koperbla
zers en slagwerkers hits uit het verle
den uitvoerden. Het publiek werd
meegenomen naar zonnige stranden
en, via The Beach Boys, naar de jaren
zestig en het hippietijdperk.
Vooral Popcore @11 Sounds met zijn
vrolijke, ongedwongen stijl voelde
zich als een vis in het water bij het re
pertoire. Relaxed swingend klonken
nummers als 'Love is all around' en
de romantische gloed was hoorbaar in
'Dance the night awa/ en 'When you
say nothing at all'.
Voor Laurentius moet de stap naar dit
genre groot geweest zijn. Marsmuziek
is de specialiteit van dit harmonieor
kest, dat hier vorig jaar nog goud mee
won in Kerkrade. Des te bewonde
renswaardiger was het zoals deze bla
zers en slagwerkers zich het vlotte re
pertoire van deze avond hadden eigen
gemaakt. De vaart zat er bij het orkest
even goed in als bij het koor en er was
dan ook sprake van een sterke een
heid.
Laurentius liet meteen bij het ope
ningsnummer al horen dat we met
een stevig spelend, geroutineerd or
kest te maken hadden. En in 'Africa'
sprong de energieke sfeer van het ver
re zuiden eraf. Het thema van de
avond was duidelijk bepalend geweest
voor de arrangeurs van de muziek. De
melancholie van Eric Claptons blues
klonk nu aanmerkelijk zonniger dan
in het origineel.
Na de pauze brak het strandgevoel
pas echt los. Aangevuld met het Trio
LoLiLo en met dans van de show
groep De Millies, en aangekondigd
met een helaas nogal melige presenta
tie, werden nummers uitgevoerd die
velen nog vers in het geheugen had
den. The Beaties, Trini Lopez, The
Beach Boys, The Mamas and the
as ('California Dreaming' met
mooi authentiek uitgevoerde fluij
tij!) en de Caraïbische sfeer van
der the Sea' brachten de zaal ii|
juiste stemming.
Vooral bij 'Hey Jude' werd er g<
en meegezongen en tekenend voi
sfeer was dat er een strandbal
naar rij stuiterde. Het kon Popcoi
Sounds en Muziekvereniging Lal
this niet storen. De muziek ginj
woon door.
