Alleen leuk is niet genoeg
voor Kopspijkers
Een week op pad met presentator Jack Spijkerman
ZATERDAG
1 JUNI
2002
ER
BIJ
Met elke zaterdagavond
rond de twee miljoen
kijkers is het VARA-
programma Kopspijkers
een van de best bekeken
programma's op de
Nederlandse televisie.
Leuke en ernstige
onderwerpen wisselen
elkaar af. De missers op
televisie, het
Kopspijkersspel en het
cabaret zorgen voor de
lachsalvo's; het gesprek
met de gast zorgt voor
verbazing en soms voor
ernst. Bedenker en
maker van het
programma is Jack
Spijkerman. Een van
onze verslaggevers
volgde hem een week en
zag wat er wel én wat er
niet op de buis komt.
door Dolf Rogmans
Het is nog rustig op de re
dactie van Kopspijkers,
dinsdagochtend negen
uur. Alleen Jack Spijkerman en eind
redacteur Eric van Onna zijn aanwe
zig. Met een kop koffie en een sigaret
leest Spijkerman de e-mails die zijn
binnengekomen naar aanleiding van
de uitzending van zaterdag.
Spijkerman en Van Onna delen een
kamertje in het Hilversumse Vara-
gebouw. Het lange pinksterweekein-
de bracht vierhonderd mailtjes. Er
zitten veel positieve reacties tussen
op het verhaal van Spijkerman aan
het begin van het programma. Hij
vertelde over de bedreigingen aan
zijn adres na de moord op Pim For-
tuyn en de noodzakelijke bewaking
van zijn persoon. Maar er was ook
kritiek. „Je zei 'godverdomme'. Dat
had je niet moeten doen", leest Van
Onna een reactie voor. Het was veel
kijkers opgevallen dat Spijkerman
zenuwachtig was. Ook vandaag oogt
hij nog gespannen.
De gebruikelijke kritiek en compli
menten gaan niet door naar Spijker
man. De tips wel. Spijkerman: „We
worden wekelijks massaal getipt
over rare voorvallen op televisie. Als
de beschrijving ons aanspreekt, vra
gen we het fragment op. Hoe we aan
die fragmenten komen? Dat zouden
er wel meer willen weten. Het is het
geheim van Kopspijkers. Maar het
kost heel veel tijd, moeite en... geld.
Het is het duurste onderdeel van het
programma. Het kost wat, maar dan
heb je ook wat."
De mensen van de redactie, de pro
ductie en de regie druppelen binnen
voor de redactievergadering. Zo ook
regie-assistente Karen. Ze komt even
langs bij Spijkerman en Van Onna.
De uitzending van zaterdag duurde
Foto: GPD/Harmen de Jong
op verzoek van de eindregie 47 mi
nuten, drie minuten korter dan nor
maal. En wat schetst ieders verba
zing: na Kopspijkers werd drie mi
nuten een lied van Manuela Kemp
uitgezonden! „We maken dit keer
gewoon vijftig minuten. Ze bekijken
het maar", stelt Spijkerman ferm.
„Ik moet nog zien dat ze het popu
lairste programma van Nederland
zomaar durven weg te draaien."
Er zijn - op dat moment - nog twee
uitzendingen van Kopspijkers ge
pland: op 25 mei en de laatste op 1
juni. Daarna volgt een compilatie
van de hoogtepunten. Voor het laat
ste Kopspijkersspel zijn nog geen
gasten. Spijkerman wil voor de laat
ste uitzending (vandaag, red.) een
bijzonder duo. „Vigo en Peter", zegt
hij. Noodgreep, is de conclusie van
de vergadering. Ze werken tenslotte
al bij het cabaret. Eric van Muiswin
kel en Diederik van Vleuten? Die zijn
al geweest om te zingen. „En daar
hadden ze eigenlijk geen tijd voor. Ik
bel ze niet nog eens", zegt Spijker
man. Johan Derksen met Hugo
Camps? Nee, geen vrolijk duo. Joop
van de Ende en John de Mol? Staan
al langer op het verlanglijstje, maar
kunnen steeds niet samen. Sonja Ba
rend en Paul Witteman? Er is twijfel
of die wel komen en of Sonja op va
kantie is. Van Onna besluit ze in ie
der geval even te bellen.
Het interview voor de uitzending
van 25 mei staat vast: een man die
een olifant namaakt voor een Japans
museum. Bijzonder, want de huid is
echt en hij heeft in Zimbabwe het
schieten van de olifant bijgewoond.
Twijfel is er wel over het onderwerp,
want de dierenbeschermers in Ne
derland zullen vast niet blij zijn met
de beelden.
Rond half twaalf belt Spijkerman
met Hans Riemens, regisseur van
het Kopspijkerscabaret. De cabare
tiers werken in Amsterdam. Woens
dag, donderdag en vrijdag zitten ze
in een zaaltje boven een kroeg te
zweten op de grappen voor zaterdag.
„Ze willen Dijkstal doen. Omdat die
nu eindelijk kan zeggen wat hij wil",
meldt Spijkerman. Hij bemoeit zich
inhoudelijk niet met het cabaret, de
dames en heren hebben de vrije
hand.
Het lijstje met aanvragen voor video
fragmenten gaat de deur uit. Weke
lijks zo'n zestig tot zeventig, deze
week wat minder. „En je mag blij
zijn als één op de tien bruikbaar is.
Een fragment hoeft namelijk niet
leuk van zichzelf te zijn. Het gaat er
om dat we er een vraag of een grap
bij kunnen bedenken waardoor het
geheel leuk wordt", aldus Spijker-
L/onderdag negen uur. Spijkerman
is present. De dag begint goed. Sonja
belt dat ze komt, terwijl Paul Witte
man woensdag al 'witte rook' door
gaf. „Ik houd van je", schreeuwt
Spijkerman richting de telefoon die
Van Onna in zijn hand houdt. De
mail vraagt weer om aandacht en er
worden nog een paar videofragmen
ten opgevraagd. In de loop van de
ochtend is er opnieuw een redactie
vergadering. Zaterdag komt Freek de
Jonge met het Metropole-orkest op
treden. Een probleem: Freek wil
maar niet loslaten wat hij precies
gaat doen en hoe lang het duurt.
Lastig voor een programma waarbij
elke minuut telt. Na de vergadering
loopt Spijkerman met Van Onna aan
het planbord de uitzending door. Ze
komen op 47 minuten.
Hans Riemens van het cabaret aan
de telefoon. Geen Dijkstal meer in
het cabaret, maar Mat Herben van
de LPF, WD-fractievoorzitter Gerrit
Zalm en zanger Gerard Joling. Spij
kerman spreekt af dat hij vrijdag
middag naar Amsterdam komt als de
teksten worden geschreven.
Tijd om videofragmenten te bekij
ken. Samen met de redacteuren
Guus en Peter van Dijke kruipt Spij
kerman een kamer in met televisie
en videorecorder. Je zult maar vi
deorecorder zijn en Spijkerman te
genover je vinden. Het liefst start en
stopt hij de fragmenten met een da
verende klap op het apparaat: „Hier
(knal) beginnen we en... hier (knal)
stoppen we."
Het eerste fragment is met Journaal
lezer Sascha de Boer. Zij zit die za
terdag samen met Suzanne Bosman
van RTL Nieuws in het Kopspijkers
spel. Redacteur Peter heeft een frag
ment gevonden waarin alles mis
gaat. Maar ja, maak daar maar eens
een grap over. Spijkerman bekijkt
het fragment twee keer en besluit
door te gaan naar een bandje over
Bosman. Het betreft een jeugdzon
de. Altijd leuk. Het is een opname
voor Teleac over brillen. En wat
blijkt na een paar keer kijken: een
bal komt tegen haar bril, de bril is
heel en een moment later toch ka
pot. Dat is een Kopspijkersfragment.
En geschikt voor het spel.
Nog drie andere fragmenten trekken
de aandacht: een reclame voor kat
tenvoer, een fragment uit het Yorin-
programma The Bar en Journaalle
zer Philip Freriks die wel drie keer
formateur Jan Piet Hein Donner
zegt. Navraag leert dat het Piet Hein
Donner is. Al snel blijkt dat televisie
kijkers vaak heel wat anders zien en
horen dan ze denken. Veel van de
tips kloppen gewoonweg niet. Zo
zou Caroline Tensen na enkele hart
verscheurende beelden uit de tropen
'mooi weer' hebben gezegd, maar
als de band de video ingaat, hoort
Spijkerman haar duidelijk 'mooi
werk' zeggen.
Na een uur of twee zijn alle frag
menten bekeken. De paar die wel
kloppen bekijkt Spijkerman 's
avonds thuis nog een keer met
Guus. Daar worden de grappen in
ruwe vorm bedacht. De fragmenten
die op 25 mei de uitzending halen,
krijgen nu vorm. Kamerlid Boris van
der Ham die eerst op zichzelf stemt
en dan bij Andries Knevel zegt op
Roger van Boxtel te hebben ge
stemd, is een 'inkoppertje'. Lastiger
is het fragment waarbij Sparta-sup-
porters een deelneemster van The
Bar uitschelden. Schreeuwen ze 'we
willen tieten zien', of 'ze is een tyfus-
hoer'? En hoe is de grap het beste:
eerst haar reactie (blij) en dan de be
lediging, of andersom?
V rijdagmorgen negen uur. Spijker
man zit op de redactie achter zijn
bureau. Kort daarna verdwijnt hij
met Guus en Riemens de videoka
mer in om de fragmenten nogmaals
te bekijken en vooral de grappen aan
Riemens te laten horen. Riemens
twijfelt over het item van de tyfus-
hoer, maar laat zich overtuigen. An
derhalf uur later zijn de heren eruit.
Spijkerman schrijft vanavond de de
finitieve teksten rond de fragmenten
en mogelijk dat er zaterdag tijdens
de repetities nog wijzigingen plaats
vinden.
's Middags gaat Spijkerman langs bij
het cabaret in Amsterdam. Onder
leiding van Riemens zijn Paul Groot,
Owen Schumacher, Sander van Op-
zeeland en Thomas van Luyn bezig
met de teksten voor de volgende
dag. Schumacher schrijft alles uit en
's avonds krijgt Spijkerman de defi
nitieve teksten. Die middag en
avond schrijft Spijkerman thuis de
teksten op gele kaartjes en leert alles
uit zijn hoofd. Omdat hij elk onder
deel van de uitzending van begin tot
eind meemaakt en bepaalt, gaat dat
relatief snel.
zaterdagmorgen acht uur. Spijker
man is aanwezig in het Werkteater in
Amsterdam waar vanmiddag de op
namen plaatsvinden. Hij houdt de
stapel gele kaartjes met zijn teksten
in de hand en werpt daar zo nu en
dan nog een blik op. Tien over acht
begint de regiebespreking, waarbij
het draaiboek nog eens wordt door
gelopen. De uitzending wordt 47 mi
nuten. Om negen uur de laatste re
dactievergadering waarin het nog
even kort over het interview met de
olifantenman gaat en even samen
koppensnellen in de dagbladen voor
een paar pakkende zinnen die in het
decor komen te hangen.
Dan de repetitie. De hele uitzending
wordt doorgelopen, maar dan zon
der de gasten. Spijkerman dreunt
foutloos de teksten op. De redacteu
ren Guus en Peter spelen Suzanne
Bosman en Sascha de Boer (heel na
turel) en Patricia speelt de olifanten
man. De reactie van cameraploeg en
de technici op de grappen is belang
rijk. Lachen ze niet, dan is er twijfel.
Rond kwart over tien volgt de repeti
tie met het cabaret. Het is de eerste
en laatste keer dat ze repeteren, dus
iedereen is zeer geconcentreerd.
Freek De Jonge is gearriveerd. Zijn
nummer duurt zes minuten en ne
gentien seconden. Twee minuten
langer dan de planning. Na de eerste
repetitie van De Jonge blijkt het een
mooi nummer te zijn dat niet korter
kan. Bij navraag in Hilversum blijkt
dat er wat rek in het uitzendschema
zit. Kopspijkers mag zomaar twee
minuten langer worden.
In een laatste bespreking met regie,
redactie, Riemens en Spijkerman
wordt besloten twee fragmenten niet
uit te zenden. Er werd tijdens de re
petitie niet om gelachen. Bovendien
kan dan het spel iets langer worden.
Het publiek komt binnen en rond
één uur verzorgt Spijkerman een
warming-up. Het publiek heeft er
zin in. Spijkerman vertelt een paar
grappen en die gaan erin als koek.
De opnamen verlopen soepel. Alle
teksten zitten in zijn hoofd. De op
namen worden voor een paar kleine
dingen drie keer onderbroken. Tij
dens het Kopspijkersspel is Suzanne
Bosman in de zaal niet te horen. Als
dat wordt verholpen, zegt De Boer
dat het toch echt Jan Piet Hein Don
ner is in weerwil van wat Spijkerman
even daarvoor beweerde. Hij besluit
tot een excuus voor de camera.
Me
leteen na de opnamen, rond drie
uur, bespreken regisseur Chris, Rie
mens en Spijkerman wat er uit moet
en kan om op 49 minuten uit te ko
men. Spijkerman weet precies waar
het gesprek met de olifanten-opzet
ter korter kan. Tien minuten later
staat Spijkerman boven in de bar.
Hij deelt handtekeningen uit, beant
woordt vragen en gaat op de foto
met fans. „Vraag even of Suzanne
dat fragment over Teleac vervelend
vond. Ik dacht dat ze een beetje
boos keek. Als ze het vervelend
vindt, halen we het eruit", zegt hij
tegen Guus. Maar nee, Bosman kan
er wel om lachen en is al lang blij dat
niet het fragment waarbij ze in een
badpak loopt boven water is geko
men. Dan is het tijd voor een biertje,
een paar grappen met de cabaretiers
en huiswaarts. Dinsdag om negen
uur is het weer werken geblazen.
Spijkerman bekijkt met Guus Kompiers televisiefragementen die mogelijk bruikbaar zijn. Foto: GPD/Bas Beentjes De redactie van Kopspijkers bijeen op dinsdagochtend. GPD/Harmen de Jong
