LEIDEN REGIO
I
DINGEN
"'VOORBIJGAAN
tennis door tot ik neerval
en ze mogen me niet
lik
ft
R9
Leidsch DagbladARCHIEVEN
ANNO 1902
ANNO 1977
STADSGEZICHT
HDC 972
ZATERDAG 1 JUNI 2002
Bart van Wijk als leerling van de eerste klas van de Zeevaartschool. Particuliere foto
waar later de Marine Radio
Dienst in zat. Die opslagplaats
werd op 10 mei 1940 afgeleverd,
precies op de dag dat de oorlog
uitbrak. Dus niemand heeft daar
iets aan gehad, behalve de mof
fen, die er hun aardappelen in
opsloegen.
Zelfben ik in de oorlog onder
gedoken bij mijn schoonouders
in de Zeeheldenbuurt in Leiden
en vanuit die buurt ben ik op
rooftocht gegaan om aan eten te
komen, voor mijn vrouw - ik
was vlak voor de oorlog ge
trouwd - en de twee kinderen
die we inmiddels hadden. Dat
roven deed ik met een recher
cheur van de Leidse politie, die
precies de plekken wist waar
wat te halen viel. Dus hebben
we de hele oorlog door te eten
gehad, ook al hebben we in de
laatste jaren ook wel eens tul
penbollen op tafel moeten zet
ten. Dat ik nooit gepakt ben, is
puur geluk geweest.
Na de oorlog werd ik meteen
weer opgeroepen door het De
partement van Defensie om de
militaire gebouwen, zoals de
Morspoort- en de Witte Poort
kazerne, van nieuwe elektrische
installaties te voorzien en het
onderhoud daarvan te verzor
gen en dat heb ik een aardig
poosje gedaan. Tot ik mijn eigen
adviesbureau op dat gebied be
gon aan de Lage Rijndijk. Daar
mee heb ik zo goed geboerd, dat
ik op mijn 58ste kon ophouden
met werken en een boerderij
kon kopen in Aagtekerke op
Walcheren. Daar hebben mijn
vrouw en ik tien jaar mooi ge
woond en onze hobby's kunnen
uitoefenen in de schuur die we
als werkplaats hadden ingericht.
Zij schilderde er en ik maakte er
aparte meubelstukken en mo
delschepen. Een Zeeuwse bank,
met dekenkist, de Santa Maria
waarmee Columbus Amerika
ontdekte en de Prins Willem,
een Oostindiëvaarder die in de
zeventiende eeuw is vergaan bij
de kust van Australië. Ik ging
zeezeilen in die tijd, ik speelde
viool, ik jogde en ik tenniste.
Maar na tien jaar zijn we er toch
weggegaan, omdat het bar en
boos werd met het toerisme.
En er was maar één plek waar
we naar terugwilden: naar Lei
den. Voor de familie en voor de
schoonheid van de binnenstad.
Voor ons vertrek naar Zeeland
hadden we in de Professoren-
wijk gewoond en aan het Ra
penburg. En vooral die gracht,
waar mijn vrouw nog een schil
derij van heeft gemaakt, had on
uitwisbare indruk op ons ach
tergelaten. Nergens ben ik zo'n
mooie plek tegengekomen, ter
wijl ik toch heel wat heb gezien.
Nu ga ik er af en toe nog wel
eens even kijken naar mijn oude
huis, maar verder kom ik er ei
genlijk nog maar weinig. Ik heb
veel te veel andere dingen te
doen, want ik ben altijd wel met
iets bezig. Reparaties aan het
huis waar ik nu in woon, helpen
in het huishouden, lezen, af en
toe nog een half uurtje joggen in
de buurt en natuurlijk drie keer
in de week tennissen. Daar wil
ik echt mee doorgaan tot ik er
bij neer val. En als dat gebeurt,
mogen ze me ook niet reanime
ren. Ben je gek. Ik heb geen zin
om er als een dood vogeltje bij
te gaan zitten. Op is op."
Paul de Tombe
uit de
Zaterdag 31 Mei
LEIDEN - Hier ter stede is opgericht een Leidsche
Studenten-Lawn-Tennis-Vereeniging, waartoe 75 le
den toetraden. Drie gravel courts worden voor haar
aangelegd bij 't Posthof, aan den Rijnsburgschen-
weg, waar ook de Leidsche Lawn-Tennis Club en de
Vereeniging V.V.V.V.V. heen gaan, zoodat daar thans
6 banen worden gereed gemaakt.
LEIDEN - Naar wij vernemen, is door de gymnas-
tiekvereeniging 'Hercules' hier ter stede nabij 't
Posthof een groot terrein gehuurd ter beoefening van
de gymnastiek en athletische sport in de buiten
lucht; o.m. zullen er worden aangebracht banen voor
wedloopen, hoog- en verspingen en wedrennen met
hindernissen..
Wij juichen dit plan onzer Leidsche jongelui ten
zeerste toe, te meer daar dergelijke sport tot heden
nog niet in ons land in de vrije natuur wordt beoe
fend.
Foto's ln deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13
bij 18 ln zwart wit) over te maken op gironummer 57055 tJi.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507,2003 PA Haarlem,
onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO <Ld (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het
Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
LEIDEN - Het zo
merse weer van
de afgelopen
dagen heeft de
Leidse singels
een veel leven
diger aanzien
gegeven. Van de
taluds wordt ge
bruik gemaakt
door zonaanbid-
ders. Een niet al
ledaagse ver
schijning was er
in de Witte Sin
gel. Daar be
proefde een
sportieve Leide-
naar zijn sail-
surf.
Foto: Archief
Leidsch Dagblad
Woensdag 1 juni
LEIDEN - De eerste bekeuringen in Leiden zijn gis
teren al uitgedeeld aan slijters die hun binnenlands-
gedistilleerd (jenever, vieux e.d.) beneden de mini
mumprijs verkochten. Er dreigt een nieuwe dranken
oorlog uit breken nadat verleden week de economi
sche politierechter in Amsterdam de firma Dirk van
den Broek van rechtsvervolging heeft ontslagen. Van
den Broek verkocht drank tegen lagere prijzen dan
de verordening van het produktschap voor gedistil
leerde dranken toestond. De politierechter stelt Van
den Broek in het gelijk, maar zolang in het hoger be
roep, dat onmiddellijk is aangetekend door de offi
cier van justitie, geen uitspraak is gedaan mag nog
niemand beneden de minimumprijs gaan zitten.
Een steekproef onder een aantal Leidse slijters leert
dat ondanks het verbod om beneden de minimum
prijs te gaan zitten een paar grote slijters hun prijzen
toch verlaagd hebben. Sommigen nemen doelbe
wust het risico van een proces verbaal; een dergelijk
proces verbaal kan een boete opleveren van enkele
duizenden guldens.
Vandaag en morgen zullen ook advertenties verschij
nen waarin de lagere prijzen genoemd worden. Het
gaat hier om bijvoorbeeld 'witte' jenever die voor f
10,50 in plaats van voor f 11,90 wordt verkocht.
Merkjenever wordt soms bijna twee gulden goedko
per (f 11,95 in plaats van circa veertien gulden).
Een van de grotere slijters heeft de prijs van vieux
verlaagd van f 14,70 tot f 12,45. Nog lagere prijzen
worden 'onmogelijk' genoemd.
In de prijzenslag speelt veelal het argument mee 'als
de concurrent het doet, dan gaan wij mee'.
De kleine slijters zijn van plan vooralsnog het hoofd
koel te houden. "Als de prijzen loskomen dan moe
ten we wel mee, maar dan zijn we snel kapot. Het is
onverteerbaar dat de kleine zelfstandige kapotge
maakt wordt door een paar grote rotjongens". Of de
drankenoorlog inderdaad zover zal doorzetten zal
waarschijnlijk afhangen van het optreden van de ver
baliserende Economische Controledienst. Een van
de slijters die bekeurd is heeft zijn prijzen onmiddel
lijk weer teruggebracht op het oude niveau.
.penburg. Foto; Henk Bouwman
jongetje maakte hij voor het eerst kennis met
iport, die destijds nog alleen beoefend werd
ir de 'High Society'. „Adelborsten speelden het
Ie marinewerf in Den Helder en ik weet nog
ik het als straatjongen maar een meidenspel
ld, waar ik nooit aan zou beginnen." Nu hij zelf
rtig jaar op de baan staat en als 90-jarige
met een kunstheup nog driemaal per week
list, spreekt hij heel andere taal. „Ik ga ermee
tot ik erbij neer val", zegt Bart van Wijk, die
I kan terugkijken op 'een prachtig leven'. Als
lan op de grote vaart zwierf hij de halve we-
rond en als elektrotechnicus verdiende hij al-
een goede boterham. Op 58-jarige leeftijd
stopte hij met werken en kon hij zich wijden aan
zijn vele hobby's. Aparte meubels maken, vioolspe
len, modelschepen bouwen, zeezeilen, joggen en
natuurlijk tennissen. Als hij de uitnodiging binnen
krijgt, zal niets hem ervan weerhouden mee te
doen aan het kampioenschap voor 80-plussers dat
in augustus bij Dekker in Warmond wordt gehou
den. Hij acht zich daarbij niet eens kansloos, „want
ik loop lekker en ik sla hard. Alleen zit het na een
staaroperatie nog niet helemaal goed met mijn
ogen, dus ik mis nog wel eens een bal. Maar ach,
op mijn leeftijd maakt dat allemaal niks meer uit."
Het levensverhaal van een opmerkelijk vitale be
jaarde, die pleit voor het vrijgeven van alle drugs.
keken gingen we weer lekker
door met ons potje straatvoet
bal.
In die tijd had ik ook nooit ge
dacht dat ik het ooit nog eens
zelf zou gaan doen - maar nadat
dat eenmaal een keer was ge
beurd, op mijn vijftigste bij de
Leidse Hout, ben ik er nooit
meer mee opgehouden. Zelfs na
een heupoperatie, drie jaar gele
den, stond ik na twee maanden
weer op de baan bij de Stichting
Tennispark Adegeest in Voor
schoten. Daar hebben we een
clubje van mensen op leeftijd,
die spelen voor de gezelligheid.
Voor de aanspraak en voor de
beweging, want het tennissen is
eigenlijk maar bijzaak. Dat is zo
leuk dat ik het nog altijd drie
keer in de week doe en dat ik
ook niet van plan ben om daar
mee te stoppen. Nee hoor, ik wil
er mee doorgaan tot het echt
niet meer kan en dat kan nog
best een tijdje duren, want ik
kom uit een sterk geslacht. Veel
ooms en tantes van me zijn over
de honderd geworden, en dat
waren allemaal familieleden van
de Van Wijk-kant. Ja, de Van
Wijken van de wollen dekenfa-
briek die in de vorige eeuw in
Leiden zo bekend was. Mijn
grootvader was een broer van de
directeur van die fabriek, die
eerst op de Hogewoerd en later
aan de Kanaalweg gevestigd
was.
Dat ons gezin in Den Helder ge
sticht is, kwam omdat mijn va
der aan het begin van de vorige
eeuw in dienst moest bij de ma
rine. Hij werd voor de Eerste
Wereldoorlog gemobiliseerd als
reserve-officier, ontmoette mijn
moeder in Den Helder, is daar
gebleven en is gaan varen. Als
eerste stuurman en later als
scheepskapitein op de grote
vaart, tot hij door een ongeluk
aan boord overleed en in Spanje
werd begraven. Mijn moeder
bleef met drie kinderen en een
klein pensioentje achter, maar
slaagde er toch in ons een goede
opleiding te laten volgen. Wijlen
mijn broer werd later arts bij de
marine, mijn zus, die inmiddels
ook overleden is, werd apothe
kersassistente en ik ging na de
lagere school naar de HBS en
vervolgens naar de Zeevaart
school in Scheveningen. Heb ik
twee jaar een opleiding gevolgd
voor stuurman op de grote vaart
en daarna moest ik de theorie
een jaartje in de praktijk bren
gen. Op de Kota Intan, een
vrachtschip van de Rotterdamse
Lloyd, met passagiersaccommo
datie voor wereldcruises. Daar
mee gingen we vanuit Hamburg
om Kaap de Goede Hoop naar
Indonesië om vracht op te ha
len. Daar ben ik overgestrapt op
een andere boot. Die kwam uit
Calcutta en ging via de Filipij-
nen naar Vancouver in Canada,
om hout in te laden voor de mij
nen in Zuid-Afrika. In San Fran
cisco en Los Angeles kwamen
de passagiers aan boord en dan
voeren we via het Panamaka
naal naar New Orleans en ver
volgens naar Kaapstad en Dur
ban.
In die tijd ben ik twee keer in
Amerika geweest. Eerst in 1932,
toen het land was drooggelegd.
Eén en al misdaad, was het er
toen. De matrozen die er toch
een pikketanussie wilden halen,
dronken methylalcohol en zelf
heb ik meegemaakt dat er een
blind van werd en dat een ander
daar dood aan ging. In '33
kwam ik er terug en was de zaak
weer 'nat'. Toen was er niets
meer aan de hand. En dat moe
ten ze nou ook met drugs doen.
Geef die handel vrij. Dat spaart
geld en mensenlevens.
Maar goed, daar dacht ik nog
niet aan in die tijd. ik vond het
alleen maar prachtig dat ik de
eerste wolkenkrabbers zag in
San Francisco en het begin van
de bouw van de Golden Gate-
brug, maar dat hele zeemansbe-
staan heeft maar veertien maan
den geduurd. Want toen ik af
monsterde in Rotterdam, werd
me verteld dat er geen werk
meer was op die schepen. Er
was geen vracht meer. De ma
laise van de jaren dertig, hè. Ben
ik meteen elektrotechniek gaan
studeren aan de HTS in Haar
lem, maar de scheepvaart liet
me niet los. Tijdens mijn studie
heb ik een speciale cursus ge
volgd voor het stuurmansdiplo
ma en dat haalde ik, zoals ik ook
de HTS heb afgemaakt.
Na een stage bij de Grofsmederij
in Leiden en bij de fabriek van
Van Wijk ben ik terechtgekomen
in de tekenkamer bij de firma
De Hoop in Rotterdam, die elek
trische installaties voor marine
schepen maakte. Maar daar heb
ik niet zo lang gewerkt, want als
gevolg van de oorlogsdreiging
vroeg het Departement van De
fensie elektrotechnici om elekri-
sche installaties te bouwen voor
explosieveilige munitie-opslag
plaatsen. Daar is er zegge en
schrijven eentje van klaargeko
men: het gebouw in Oegstgeest,
van Wijk op de door hem zelf gemaakte Zeeuwse bank: „Ik heb
zin om er als een dood vogeltje bij te gaan zitten."
Henk Bouwman
heb een prachtig leven ge-
I en dat heb ik nog, maar als
iet nu over zou moeten doen,
jden jk jiet echt anders inrichten,
l zou ik alles op alles zetten
profvoetballer of tennisprof
rorden. Om de sport en om
en eerdiensten, want wat die
1 gens pakken, daar is niet te-
lop te werken in een gewone
baan. Er gaan krankzinnige
sommen geld rond in die we
reld; bedragen waar ik nog nooit
van gehoord had toen ik als
straatschoffie voor het eerst die
paar marine-officieren tennis
zag spelen in Den Helder. Ik
snapte er geen pest van, vond
het maar een meidenspelletje en
nadat we een poosje hadden ge-
