TOERISME
Kalenberg
HOC 313
VRIJDAG 31 MEI 2002
In Seoul botst de eeuwenoude cultuur
van Korea met de materiële verworven
heden van de moderne tijd. Foto's: PR
pante is dat het oude Gyeongbokgung,
tegen de stroom in, omgekeerd evenre
dig met de tijdgeest weer in omvang
toeneemt.
Sinds 1990 namelijk is de Koreaanse
overheid, in een poging het cultureel
erfgoed te behouden voor de toekomst,
bezig met een grootscheepse renovatie
van de koninklijke tempels, paleizen en
verblijven. Op een handvol na, waren
de 200 gebouwen in 1910 door de Ja
panse bezetter genadeloos met de
grond gelijkgemaakt. Inmiddels is een
derde deel daarvan weer in de oude
luister hersteld. De rest van dit Wereld
Erfgoed van de Unesco is klaar in 2010.
Voor het bekijken van al dit fraais - de
verklarende teksten zijn ook in het En
gels - moet je inclusief de wisseling van
de wacht minstens een driekwart dag
uittrekken. Het Nationale Museum, tij
delijk gehuisvest binnen de metersdik
ke muren van het imposante complex,
vult 's middags eventueel verder je ken
nis aan van de 4000 jaar oude Koreaan
se geschiedenis.
Die historie is doorspekt met aanvarin
gen met aartsvijand Japan. Maar toen
die gehate natie na de laatste koloniale
overheersingsperiode in 1945 definitief
het veld moest ruimen, kreeg Korea een
zo mogelijk nog zwaardere Idap te ver
werken met de gedwongen tweedeling
van het land. Het Noorden kwam on
der de communistische invloedsfeer,
het Zuiden onder kapitalistische. Vanaf
1953, bij het eind van de Koreaanse
oorlog, werd de grens getrokken rond
de 38ste breedtegraad. Het land dat
oorspronkelijk vanaf zijn 'geboorte' al
tijd één was, heeft nu twee presidenten.
De ene is gekozen, de andere zelfbe
noemd. Ze heten wél allebei Kim
De bus uit Gumchon - een stationnetje
op een uur afstand van Seoel - klimt
traag omhoog naar de top van de 120
meter hoge heuvel waarop het Indusan
Unification Observatory is gevestigd.
Traag, om het historisch perspectief
van deze uitkijkpost aan de grens toch
vooral goed op de bezoeker te laten in
werken. De groepen vijf, zes en zeven
van de basisschool zitten op het plein
in het voorjaarszonnetje en genieten op
kleedjes van de zelf meegebrachte
lunch. Het gelach van de schoolkinde
ren waait onschuldig op de wind mee
en staat in schril contrast met het naar
geestige beeld dat zich vanaf de andere
kant van de heuvel voor je ogen ontrolt.
Het is zo!n zelfde beeld als bij ons in
Europa op het netvlies staat gegrifd uit
de tijd dat Berlijn in tweeën werd ge
deeld door de Muur. Hier vormt het
water van de rivier de Han de demarka-
tielijn tussen vrijheid van meningsui
ting en stilzwijgende acceptatie. Tussen
westerse welvaart en schrijnende ar
moe.
Aan de overkant is zelfs met verrekij
kers geen beweging te ontdekken en
naar verluidt zijn de huizen van de dor
pen dan ook slechts lege hulzen, er
woont niemand. Uit de luidsprekers
wisselen propaganda en marsmuziek
elkaar af waarbij de rillingen je over de
rug lopen. De schier eindeloze rij
wachttorens die onderling verbonden
zijn met rollen metershoog prikkel
draad geven het landschap een buiten
gewoon grimmig karakter. Oorlog lijkt
hier opeens heel dichtbij. Ontsnappen
over het water, dat is zo klaar als een
klontje, is uitgesloten. Daar zou zelfs
Houdini, zo hij nog leefde, rich niet
aan wagen.
Het laatste nog Stalinistisch bolwerk op
aarde laat maar mondjesmaat bezoe
kers toe (pas nog waren er enkele korte
familie-herenigingen) en recente Ame
rikaanse uiüatingen als zou Noord-Ko-
rea heulen met het internationale ter
rorisme hebben het streven naar ont
spanning geen goed gedaan. De pogin
gen tot samenwerking en verzoening
komen overigens vooral van de kant
van Zuid-Korea dat liever nog vandaag
dan morgen de volledige eenwording
van het schiereiland in ere zou herstel
len. Het kleine, doch interessante mu
seum van het Observatorium geeft een
goed beeld van heden en verleden aan
beide kanten van de border. Tussen al
le artifacten springt de Noordkoreaanse
postzegel Vein het WK '74 met Johan
Cruijff direct in het oog. Zouden ze aan
de overkant wel weten dat Oranje deze
keer niet danst op het feestje bij de bu
ren?
Veel toeristen tref je bij het Observato
rium niet. Althans westerse toeristen.
Maar dat geldt eigenlijk voor heel Korea
dat nog niet echt op de kaart staat in
dat segment. Thailand, China, Japan
heeft elke touroperator wel op rijn pro
gramma staan. Maar wie naar Korea
wil, kan in de Benelux alleen terecht bij
LITO in Leiden, een kleine organisatie
die groepsreizen van 15 en 21 dagen
aanbiedt. De deelnemer krijgt in dat
tijdsbestek niet alleen de belangrijkste
hoogtepunten te zien op het gebied
van cultuur, natuur en historie, maar
komt voor een dag en een nacht ook bij
de mensen thuis. Lex Korea is in Seoel
de organisatie die zich bezighoudt met
het leggen van contacten tussen Korea-
nen en buitenlanders. De inmiddels
400 aangesloten leden zijh veelal in
goede doen en vinden het belangrijk
om 'Korea' met hun gast te delen. Bij
mevrouw Han en meneer Sung was het
eten meer dan voortreffelijk te noemen.
Maar dat geldt ook voor het voedsel in
de meeste van de ongeveer 12.000 res
taurantjes die alleen Seoel al telt. En
dan wordt voor het gemak nog voorbij
gegaan aan de vele eetmogelijkheden
op vrijwel elke hoek van de straat. Het
nationale gerecht is kimchi, een soort
zuurkool maar dan heet, dat bij geen
enkele maaltijd ontbreekt. Bibimbap is
gekookte rijst met groenten in een ste
nen pot en verder is het barbecuen van
nind- en varkensvlees populair. Voor-
en nagerechten kennen ze in Korea
niet. Alle schaaltjes komen tegelijk op
tafel.
Behalve een eetcultuur gaan de Korea-
nen ook prat op een drinkcultuur. Ze
houden wel van een slok. Wat heet.
Vooral bier en sonju rijn populair. Dat
laatste lijkt op onze jenever maar bevat
veel een veel lager alcoholpercentage.
Aangeschoten Koreanen kom je 's
avonds op straat altijd wel tegen. On
danks dat rijn de straten veilig, ook
voor vrouwen. Niemand valt je lastig,
zelfs niet in de smalste steegjes van Ins-
adong, de uitgaanswijk van Seoel. Een
al helemaal niet aan de haven van Se-
ogwipo op het subtropische eiland Jeju.
Maar dat verwacht je vanzelfsprekend
ook niet, op een plaats waar elk mo
ment een waternimf haar hoofd boven
water kan steken
Ad van Kaam
Korea, en dan vooral de hoofdstad, heeft de afgelopen decennia een metamorfose
ondergaan.
FEITEN&CIJFERS
Zuid-Korea
ervlakte: 99.900 km2 - zo groot als Engeland
47 miljoen
Republiek
Seoul -10 miljoen inwoners
steden: Busan (3e havenstad ter wereld), Ulsan, Daejeon, Daegu,
Scheepsbouw, auto's (1,4 miljoen per jaar), textiel, computers, hi-
Boedhisme, Christendom, Sjamanisme, Confucianisme
Koreaans
Vier jaargetijden met warme zomers (plus 30 graden) en strenge win-
10 graden)
waardigheden onder meer:
Gyeongbokgung Paleis, Nationaal Museum, Opera, Deoksugung Paleis
van de wacht), Changdeokgung Paleis, Insadong (antiek), Namdae-
Markt, Dongdaemun Markt, World Cup Stadium, Seoul Tower, Amsa pre-
park.
Seoul: Ganghwado Island (prehistorische dolmen), Korean Folk Vil-
Gedemilitariseerde zone, Odusan Observatorium.
Nationaal Park, Iron Triangle Zone (Koreaanse oorlog),
Valley
Nationaal Museum, Gwancksa Bhoedistische tempel,
Meer, Worakson Nationaal Park.
Haeinsa Tempel met 80.000 houten drukblokken, Buseoka Tempel,
Park, Bulguksa Tempel, Seokguram Grot
te komen: Korean Air, KLM
11 uur
LITO Leiden verzorgt 15- en 21-daagse rondreizen langs de
bezienswaardigheden op het gebied van natuur, cultuur en histo-
vanaf 1675 euro. Informatie: 071 514 28 47 en/of internet www.li-
vrouwen er de brui aan geven en er nog
maar een paar honderd haenyo over
zijn. Ook op het subtropische eiland Je
ju, dat gedomineerd wordt door de
1950 meter hoge top van de vulkaan
Hallassan, staat de tijd namelijk niet
stil.
In de afgelopen decennia heeft Korea
een metamorfose ondergaan vergelijk
baar met de industriële revolutie des
tijds in het westen. Alleen dan - als een
inhaalslag - in supersnel tempo. De be
langrijkste bronnen van inkomsten rijn
niet langer landbouw en visserij, maar
zware industrie (auto's, schepen) en hi-
tech fabrikaten. Die enorme omslag
van een ontwikkelingsland naar een
welvarende natie heeft ook zijn weer
slag op oude tradities zoals bijvoor
beeld het handmatig bewerken van de
zeebodem door de vissende vrouwen
van Jeju. De moderne Koreaanse meid
van nu is nauwelijks nog voor te porren
voor het zware en gevaarlijke bestaan
van haar moeder, grootmoeder en bet
overgrootmoeder. Ze gaat liever werken
in de florerende toeristenindustrie op
dit 'Bali van het noorden' dat vooral in
trek is bij pas getrouwde stellen en bij
golfende Japanners. Of ze gaat studeren
in Seoul.
De hoofdstad met rijn 10 miljoen in
woners is het kloppende hart van de
natie en ook daar, 700 kilometer noor
delijker dan Jeju-eiland, botst de eeu
wenoude cultuur van Korea met de
materiële verworvenheden van de mo
derne tijd. Het glas en het beton van de
onafzienbare rijen wolkenkrabbers
contrasteren fel met het fraaie Gyeong
bokgung, de koninklijke paleizen van
de Joseon-dynastie, daterend uit de
veertiende eeuw en gelegen op de
noordelijke oever van de rivier de Han.
Het complex, dat de gelijkenis met de
Verboden Stad in Beijing glansrijk kan
doorstaan, vormt een mstpunt in een
hectische wereld waar*70.000 taxi's,
6500 bussen en een miljoen auto's da
gelijks strijden om voorrang. Het frap-
waadt door ondiep water
5scherpe rotsen van zwart lava-
Onder haar arm klemt ze een ron-
met daaraan een eind touw en
schouder hangt een blauw, fijn-
net. Met haar rubberpak, zwem
en duikbril lijkt ze zo te zijn weg-
van de set van een science-fic-
Maar op het eiland Jeju voor de
Zuid-Korea behoort deze water
die zomaar uit zee opduikt tot de
ighèeit van alle dag.
rktipyo heten ze, de vissende vrouwen
fie Gele Zee die al eeuwenlang en
i aditionele wijze de kost verdienen
»ilij het duiken naar krab, kokkel, inkt-
:atu n zeewier. Dat duiken doen ze op
mei1 kracht, zonder snorkel of pers-
jele 1en ze kunnen wel drie minuten
ereen onder water blijven en een
Bne te van twintig meter bereiken. Ze
snu dagelijks bloot aan de weerbarsti-
ementen van weer en water en dat
metf ook af aan de donkere, gelooide
en de gegroefde gelaatstrekken,
aroir ongezond is dit beroep niet. Er
r0I1 haenyo die dit zware bestaan vol-
,da len tot op de zeer hoge leeftijd van
ltb hg jaar.
ichien moeten ze noodgedwongen
de »ver de lange adem beschikken
auti (hun echtgenoten houden zich,
k te 1 het licht bewerken van het land,
tsre er vooral onledig met praten en
ap drinken. Terwijl vrouwlief de bo-
inV van de zee afspeurt en de op-
d gst van die dag vers aan de man
gt, wacht haar na gedane arbeid
nog de opvoeding van de kinderen,
lis het niet om die scheve verhou-
|en of om het gevaar dat achter elk
lalrif loert, dat steeds meer vissende
REISBERICHTEN
Tivoli
Pretpark Tivoli in Kopenhagen - de meest bezochte attractie van
Denemarken - biedt dit seizoen voor het eerst een licht- en ge
luidshow gebaseerd op de wisseling der seizoenen. 'Tivoli Illumi
nations on the Lake', zoals het spektakel is geheten, wordt opge
voerd rondom het kunstmatige meer in het park. Tivoli is dage
lijks geopend van 11 uur tot 23 uur en op woensdag tot en met
zaterdag tot middernacht of (in het hoogseizoen) zelfs tot 1 uur
Meer informatie: Tivoli, Vesterbrogade 3, Postboks 233, DK-1630 Kopenhagen
V., telefoon 00 45 3315 io 01 en/of internet: www.tivoligardens.com.
VW.NL
De websites van de Algemene Nederlandse Vereniging van
WV's (ANW) en het voormalige Nederlands Bureau voor Toeris
me (TRN) worden per 1 juni samengevoegd. Het betreft de sites
vw.nl, holland.com en lekkerweg.nl. Voor de Nederlandse markt
komt er nu één site: www.wv.nl. Reden van de samenvoeging is
volgens directeur Annette Eijkemans van de ANW het feit dat
Nederlanders eerder geneigd zijn toeristische informatie te zoe
ken onder VW dan onder Holland.
Djoser
Bij Djoser verscheen
zojuist het zomer-
magazine met daar
in nu al een greep
uit de vakantietrips
die de eigenzinnige
Leidse reisorganisa
tie de komende
winter organiseert
Daaronder een 14-
daags kerstverblijf
voor gezinnen met
kinderen in Zuid-
Afrika en (in de herfst) een rondreis door Egypte voor dezelfde
doelgroep. Verder ook veel nieuwtjes, prijsindicaties en losse
verhalen. Het zomermagazine kan worden afgehaald of aange
vraagd bij:
Djoser, Breestraat 125,2311 CM Leiden, telefoon 071 512 64 00.
Fietsvrienden
Bij de Stichting Vrienden op de Fiets verscheen onlangs het
nieuwe boekje met gastadressen. Dat zijn er inmiddels bijna
2000, waarvan 67 in België en 15 in Duitsland. Leden van de
Stichting kunnen op vertoon van hun donateurskaart voor
maximaal 14 euro per persoon (inclusief ontbijt) logeren op de
in het gidsje vermelde adressen. De jaardonatie voor een lid be
draagt 6 euro per huishouden. Opgave kan via:
Website www.vriendenopdefiet5.nl of door een briefje te sturen naar Stich
ting Vrienden op de Fiets, Vredehof 13,5671 DS Nuenen.
Paradores
Wie in Spanje minimaal vijf nachten in een parador (bijzondere,
meestal in monumentale gebouwen gevestigde staatshotels)
wil slapen, is aanzienlijk goedkoper af met een zogeheten 'five
nights card'. Er zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden en
hij is alleen geldig voor een tweepersoonskamer. Meer détails zijn
te vinden op www.paradores.es
Hooivorkdarten
Wie altijd al eens graag had willen hooivorkdarten, kan tegen
woordig terecht in de Beemster. In deze 'gaafste droogmakerij'
van Nederland ontwikkelde het Infocenter diverse arrangemen
ten waarbij niet alleen onbekommerd met hooivorken mag
worden gesmeten, maar waarbij ook kan worden deelgenomen
aan steenwerpen en andere traditionele poldersporten. Tevens
is het mogelijk met de step een rondje te maken over de ring
dijk.
Meer informatie: 02 29 6218 26.
o o
Op Stap
Bij de ANWB verscheen zojuist de ledenwijzer 'Op Stap in Ne
derland', een perfect gidsje voor iedereen die iets aardigs zoekt
voor een dagje uit in eigen land. In het vrolijk opgemaakte en
zeer gebruiksvriendelijke gidsje wordt niet alleen ruimschoots
aandacht geschonken aan vermaarde attractieparken als Six
Flags en Madurodam maar ook aan het veel minder bekende
maar zeker zo aardige De Waarbeek in Hengelo (O) en Tover
land in Sevenum. Verder in het boekje, dat voor ANWB-leden
gratis is op te halen bij alle ANWB-kantoren, ook aandacht voor
onder meer dierenparken, tuinen, musea en fiets-, wandel- en
autoroutes.
Amtrak
Amerikanen lijken de trein te hebben herontdekt. Na de aansla
gen van li september vorig jaar is het aantal passagiers bij Am
trak met zo'n 40 procent gestegen. Reden voor de Amerikaanse
spoorwegmaatschappij om het na de Tweede Wereldoorlog
sterk uitgedunde railnet weer te gaan uitbreiden. Daarvoor is fi
nanciële steun aangevraagd bij de overheid.
Hoeveel verlovingen - huwelijken zelfs - zijn tijdens een va
kantie op de klippen gegaan? De zomer van 1963 brachten
mijn vrouw en ik door op een zeilboot in Friesland. Het
weer was niet veel soeps, maar we vermaakten ons prima.
Achteraf vrij verbazingwekkend.
Mijn vrouw - toen nog vriendin - had nog nooit eerder ge
zeild. Ik wel. En dat liet ik merken ook. Niets ergers dan de
minnaar die zijn minnares zeilles geeft. 'Schoot bak' com
mandeerde ik vanachter de helmstok bars. Of: 'Gooi het
landvassie even op'. En ook vond ik, dat ze meteen moest
weten wat een potdek was, een kikker, een muilslag, een
leuver, een korvijnagel en uiteraard wat killende lijken in
hielden.
Mijn vrouw vond dat volstrekte onzin. En zoals ik nu een
golfer in acute ademnood kan brengen door achteloos te
vragen hoeveel gaatjes rijn favoriete baan hee# ('Negen of
achttien?'), zo joeg rij mij het bloed onder de nagels van
daan, door het die hele vakantie uitsluitend en alleen te
hebben over touwtjes, schuine, staande en rechte latjes,
gaatjes en - dat was het allerergste - linksaf en rechtsaf.
Zeilen heeft ze nooit geleerd. Laat staan de termen die
daarbij horen. Maar varen doet ze nog steeds bijzonder
graag. Logisch. Stap zelf eens in een boot en merk - zoals ik
vorige week tussen Ossenrijl en Giethoorn weer eens on
dervond - dat Neder
land eigenlijk is gescha
pen om vanaf het water
te worden bekeken.
Wel eens door Kalen
berg gevaren?
Rob van den Dobbelsteen
