jm
KLM-topman hekelt staatssteun VS
ECONOMIE
Prijsvechters profiteren van euro-onrust
MobilCom
strop voor
ABN Amro
Lonen gemiddeld met
3,27 procent gestegen
Brouwerij Miller voor
5,6 miljard naar SAB
Fischler overspoeld met verwijten over visserijbeleid Rusland erkend ais vrije markt
Koers euro op hoogste
niveau in acht maanden
Luchtvaartmaatschappijen kregen gift van vijf miljard dollar
Zeppelins in glijvlucht
Sociale Zaken
beste werkgever
bij de overheid
DPA/Kay Nietfeld
senpeace
ictie bij Esso
2 iurg Dertig activisten
ireenpeace hebben giste-
et dak van het Duitse
3 Ikantoor van Esso in Ham-
beklommen. Ze verander-
'eivolgens de letters 'S' in
igo van het concern in dol-
:ens. Greenpeace verwijt
miljoenen te verdienen
DSte van het milieu.
tinkomens tot
r procent hoger
iaac - De inkomens van
f teuren en ondernemings-
i iurders stijgen dit jaar met
4 procent. Dat verwachten
memingsorganisatie VNO-
en het Nederlands Cen-
van Directeuren en Com-
irissen (NCD) na onder
waarvan de resultaten
:htend zijn bekendge-
21. Volgens VNO-NCW is de
ïg in 2002 bij het topma-
1 nent aanzienlijk minder
n de afgelopen drie jaar.
steeg het totale inkomen
ndernemingbestuurders
emiddeld 10 11 procent.
;»rstart
rf Verolme
«dam - Zestig van de 98
ïemers van de machinefa-
Verolme IJsselmonde
1 en zo goed als zeker vanaf
dag een nieuwe baas. Vol-
curator mr. J.R. Maas is
enstemming bereikt over
ername van twee werk-
schappijen, de machinefa-
en de apparatenbouw,
me IJsselmonde is vorige
vrijdag failliet verklaard.
achinefabriek zal worden
;enomen door de Duitse
Bruck uit Osnabrück. Het
iimse Mercon wil de appa-
bouw.
iphol en KLM
lien in hulp
hol - Schiphol en KLM
elen hun medische dien-
De luchthaven en de
vaartmaatschappij hopen
i nee de kosten en ruimte te
i en besparen. In de nieuwe
tfsatie komen tachtig men-
werken. Dat hebben bei-
drijven gisteren bekend
akt. Schiphol heeft de
lijke taak spoedeisende
sche voorzieningen te
en bieden. Bij KLM en
>hol kloppen jaarlijks
0 mensen aan voor eerste
Leaf stapt
ir de rechter
5 erdam - De Ondeme-
sraad (OR) van de Amster-
1 e kauwgumfabrikant RBV
onderdeel van voedings-
:m CSM, is naar de On-
imingskamer van het ge-
j shof in Amsterdam ge-
De OR wil een verbod op
4 riting van de Amsterdamse
j :k. CSM wil de productie
t lerken als Sportlife en Xy-
verplaatsen naar Sneek.
g aat ten koste van 65 ba-
De fabriek in Amsterdam
ouderd en volgens CSM is
5 vbouw in Sneek veel goed-
dan renovatie.
itract Heineken
goedgekeurd
l iaac - De nieuwe biercon-
:n die Heineken afsluit
afés en andere horecage-
l heden zijn niet in strijd
i iet kartelverbod. Dat heeft
4 iderlandse Mededingings-
iteit (NMa) bepaald. In te-
elling tot de oude contrac-
jn de ondernemers niet
voor vele jaren gebonden
5 leineken. De door de kar-
j> akhond onderzochte over-
5 )msten regelen dat het
qoncern financiële steun
aan onder andere cafés als
uitsluitend Heineken-pils
in. Dat is volgens de NMa
lezwaarlijk, ondanks het
marktaandeel dat de
1 ver heeft.
Ede
Ider dicht
Viscosefabriek Enka in
2 luit nog dit jaar. Moeder-
jf Acordis heeft daartoe
ten vanwege de financiële
is ie van het bedrijf. Werd
mei nog gezegd dat het
lar zou duren om de klan-
2 iet te overvallen, nu is ge-
om de financiën centraal
4Üen. Enka Ede heeft nog
im de 550 werknemers
antal maanden uit te beta-
»e fabriek gaat nu zo snel
ilgens wettelijke regels
ilijk is dicht.
donderdag 30 mei 2002
door Richard Mooyman
wassenaar - De Amerikaanse overheids
steun aan de luchtvaartsector kan nade
lig uitpakken voor de concurrentiepositie
van Europese luchtvaartmaatschappijen.
Deze kritiek uitte president-directeur L
van Wijk van de KLM gisteren tijdens
een lunch van de Amerikaans-Neder
landse Kamer van Koophandel.
Na de terreuraanslagen op 11 septem
ber besloot Washington tot een om
vangrijk hulppakket om faillissementen
te verhinderen. De Europese lidstaten
compenseerden hun vliegondernemin
gen slechts voor de verliezen tijdens de
eerste paar dagen.
Volgens Van Wijk was er in de VS geen
sprake van een hulpprogramma, maar
van 'staatssteun'. Hij gebruikte deze
beladen term omdat er onder meer vijf
miljard dollar als gift is verstrekt. Vroe
ger waren het juist de Amerikanen die
Europese landen ervan betichtten met
geldsteun inefficiënte vliegmaatschap
pijen op de been te houden.
De kritiek is pikant omdat veel grote
Europese maatschappijen samenwer
ken met Amerikaanse luchtvaartonder
nemingen. Ook KLM-partner North
west Airlines heeft een groot bedrag uit
Washington ontvangen. Volgens Van
Wijk bevindt een aantal Amerikaanse
maatschappijen zich ondanks de steun
nog steeds in een 'hele moeilijke situa
tie'.
De KLM-topman is als voorzitter van
de Association of European Airlines
nog vrijwel dagelijks bezig met de na
sleep van 11 september. Zo werden de
verzekeringen opgezegd en moesten
luchtvaartmaatschappijen voor eigen
rekening extra veiligheidsmaatregelen
nemen. „Ik breng meer tijd door in
Brussel en Washington met gesprekken
over deze onderwerpen dan bij mijn ei
gen luchtvaartmaatschappij."
Gelukkig staat de KLM er goed voor, zo
hield hij het gehoor van Amerikaanse
en Nederlandse zakenlieden voor. De
luchtvaartmaatschappij kan volgens
hem voorlopig op eigen benen blijven
staan, maar ook een alliantie of fusie in
de nabije toekomst is denkbaar.
Na twee eerdere mislukte fusieplannen
is British Airways (BA) daarbij opnieuw
een belangrijke kandidaat. Maar de
KLM zal niet met de pet in de hand bij
het veel grotere BA aankloppen, zo viel
op te maken uit de opmerkingen van
Van Wijk.
Hij wees erop dat British Airways zich
in een moeilijke situatie bevindt. Zo zit
BA klem op de thuisbasis Heathrow in
Londen, waar nauwelijks nog groeimo
gelijkheden zijn. De Britten hebben
volgens hem Schiphol nodig als over-
stapluchthaven waar nog wel groei mo
gelijk is.
den haag/anp - De lonen zijn
gemiddeld 3,27 procent ver
hoogd in de CAO's die dit jaar
tot dusver zijn afgesloten. Daar
mee blijft de stijging nog net
boven de inflatie. Dat heeft de
werkgeversorganisatie AWVN
gisteren gemeld. De onderhan
delaars hebben nu ongeveer de
helft van de beoogde CAO's
voor dit jaar afgesloten, name
lijk 165 van de 350.
H. van der Steen, CAO-coördi-
nator van de AWVN, vindt de
loonstijging aan de hoge kant,
omdat op dit moment alle eco
nomische signalen op rood
staan. De loonstijging is volgens
hem bovendien de basis van
hoge inflatie volgend jaar. De
AWVN had liever gezien dat de
vaste loonstijging voor een deel
was vervangen door resultaat
beloning. Een eerdere oproep
tot loonmatiging van onderne
mersorganisaties kreeg steun
van de minister van Sociale Za
ken, het Centraal Planbureau en
onlangs ook weer van De Ne-
derlandsche Bank. Ze vinden
het zorgelijk dat de Nederlandse
loonkosten sneller stijgen dan
die in het buitenland.
De loonstijging van dit voorjaar
is wel lager dan die van vorig
jaar. Die was 4,2 procent, de
grootste toename in tien jaar.
Toen bleef de stijging 0,7 pro
cent boven de inflatie. Het jaar
daarvoor kregen werknemers
nog 1,2 procent meer dan de
geldontwaarding. Vakbonden
blijven weigeren om de lonen
gemiddeld minder te verhogen
dan de inflatie, die ook volgens
de CNV Bedrijvenbond uitkomt
op 3,25 procent. De vakbond
maakt alleen uitzonderingen
voor bedrijven die zeer slecht
draaien. In het algemeen wil het
CNV een loonstijging tussen de
2,25 en 4 procent. De FNV gaat
voor maximaal 4 procent.
Ondernemers en vakbonden
hebben de overheid eerder ge
vraagd om op een andere ma
nier de loonkosten te verlagen,
namelijk door de sociale pre
mies te verminderen. De kosten
voor de WW- en WAO-fondsen
zouden lager kunnen, gezien de
overschotten in deze fondsen.
Minister Zalm (Financiën) wei
gert dat. Volgens hem zijn de
premies kostendekkend.
londen/anp - De Zuid-Afrikaan-
se bierbrouwer South African
Breweries (SAB) heeft de over
name aangekondigd van de
Amerikaanse brouwer Miller
Brewer Company. Verkoper is
het Amerikaanse concern Philip
Morris, dat van de brouwer af
wilde.
SAB betaalt, inclusief 2 miljard
dollar aan schulden, 5,6 miljard
dollar (bijna 5,1 miljard euro).
SAB wordt na de overname in
volume de op één na grootste
bierbrouwer ter wereld, achter
Anheuser-Busch, maar voor het
Belgische Interbrew en Heine
ken. Miller heeft in de Verenigde
Staten een marktaandeel van 20
procent. Anheuser-Busch heeft
48 procent van de markt in han
den.
SAB, dat vooral in Derde Wereld
actief is en in thuisland Zuid-
Afrika bijna een monopolieposi
tie heeft, betaalt de overname in
aandelen. Philip Morris beves
tigde begin vorige maand al dat
het met de Zuid-Afrikanen sprak
over de verkoop van Miller. Het
Amerikaanse concern wil zich
richten op zijn sigarettendivisie
(onder meer Marlboro) en zijn
levensmiddelenactiviteiten (ge
bundeld in Kraft Foods).
Voor SAB is versterking bittere
noodzaak. Het concern is in
sterke mate afhankelijk van zijn
activiteiten in Zuid-Afrika, waar
aids de samenleving destabili
seert en vooral jongeren treft.
Door Miller te kopen zoekt SAB
stabielere markten op.
brand - Enkele proefmodellen van luchtschepen van de Duitse firma CargoLifter bij elkaar in de fabriek in Brand, deelstaat Brandenburg. Het
bedrijf komt steeds verder in problemen, nadat het dinsdag aankondigde geen geld meer in kas te hebben. De aandelen kwamen gisteren in
een glijvlucht terecht en doken onder het kritische prijsniveau van één euro. CargoLifter, opgericht door een Duitse professor die heilig gelooft
in de toepassing van vrachtzeppelins, zegt dat het de crisis kan afwenden omdat banken en de regering van Brandenburg bereid zijn geld in
het bedrijf te pompen. Foto: EPA/Ralf Hirschberger
parijs/dpa-anp - Een groep ban
ken, waaronder ABN Amro,
hoeft vrijwel zeker niet meer te
rekenen op aflossing van lenin
gen van 4,7 miljard euro aan het
Duitse gsm-bedrijf MobilCom.
Grootaandeelhouder France Te
lecom wil dat de banken in ruil
voor hun geld converteerbare
obligaties accepteren. Weigeren
ze dat, dan dreigt MobilCom
failliet te gaan en zijn ze nog
verder van huis.
France Telecom is voor 28,5
procent eigenaar van Mobil
Com. De Fransen zijn bereid
een meerderheidsbelang te ne
men in het kader van een red
dingsoperatie, maar voelen er
niets voor de schulden te moe
ten toevoegen aan hun enorme
schuldenlast van 61 miljard eu
ro.
France Telecom heeft geen bij
zonderheden gegeven over de
onderhandelingen, maar in
kringen van de banken is verno
men dat het de bedoeling is de
leningen om te zetten in obliga
ties die op een later tijdstip om-
wisselbaar zijn in aandelen van
France Telecom of Orange, de
gsm-dochter van het Franse
concern. De omwisseling zou
pas plaatsvinden als de beurs
koersen van de twee aanzienlijk
hoger zijn dan nu.
De vier grootste geldschieters
van MobilCom zijn ABN Amro,
Deutsche Bank, de Franse bank
Société Générale en de Ameri
kaanse bank Merrill Lynch. Zij
zouden wel voor het voorstel
voelen. Voor een akkoord is de
instemming nodig van alle ze
ventien betrokken banken.
haarlem/anp - Het ministerie
van sociale zaken en werkgele
genheid is de beste plek om te
werken van alle overheids- en
nonprofitinstellingen. Het mi
nisterie is uitermate soepel met
werktijden, thuiswerken, deel
tijd en verlof.
Dat blijkt uit het tweede 'beste
werkgeversonderzoek van het
weekblad Intermediair. Het
weekblad beoordeelde 49 grote
werkgevers bij de overheid en in
de non-profitsector. Sociale Za
ken geeft werknemers veel vrij
heid bij hun pensioen, verlof en
verzekeringen. De 36-urige
werkweek mag op allerlei ma
nieren worden uitgevoerd.
Op de tweede plek staat de
krijgsmacht. Militairen hebben
een eigen medische dienst en
krijgen veel opleidingen. De
beste werkgever van vorig jaar.
het ministerie van Economische
Zaken, is gezakt naar de derde
plek. Daar is onder andere de
regeling afgeschaft om vrijwilli
gerswerk te doen in de tijd van
de baas.
brussel/anp - EU-commissaris
Fischler heeft gisteren in het Eu
ropees Parlement het ene na het
andere' verwijt naar het hoofd
geslingerd gekregen voor zijn
plannen om de visserijsector in
grijpend te saneren. Een verlicht
despoot, doodgraver van een
strategische sector en wereldre
cordhouder banenvemietiger,
die gezond voedsel wil inruilen
voor junkfood en maar beter
plaats kan maken voor iemand
die minder sectarisch is.
Vooral Spaanse europarlemen
tariërs lieten zich gaan in een
eerste debatje over de plannen.
„Deze commissie hoort maar
luistert niet", stelde de socialiste
Miguelez Rosa. Fischler was al
lesbehalve gediend van de harde
kritiek op zijn persoon. „Die is
dit parlement onwaardig", was
zijn reactie.
De commissaris riep het parle
ment op tot een inhoudelijk de
bat. Het EP moest ook niet ver
vallen in oude spelletjes door de
noord-zuidtegenstelling op te
voeren. Alweer een Spaanse eu
roparlementariër, Galeote Que-
cedo uit de christen-democrati
sche EVP-fractie, had namelijk
gezegd dat het 1-0 staat voor de
noordelijke lidstaten.
Spanje heeft in Europa veruit de
grootste vissersvloot. De rege
ring in Madrid laat geen kans
onbenut om de plannen af te
kraken. Het Schotse EP-lid Mc-
Kenna vroeg een onderzoek
naar berichten dat de regering
de Spaanse commissaris Loyola
de Palacio opdracht heeft gege
ven om meer dan een keer een
brief te schrijven tegen de plan
nen.
Nederlandse europarlementari
ërs waren positiever over de
voorstellen, die op 1 januari
2003 moeten ingaan. De Roo
(Groenlinks) pleitte wel voor
uitbreiding van de maatregelen
tot buiten Europa's wateren.
„Nu kunnen diezelfde vloten
ongestoord blijven vissen voor
de kusten van Afrika. Per saldo
is er dan weinig gewonnen." Hij
vroeg verder regels voor de sterk
groeiende aquacultuur en he
kelde de erbarmelijke leefoiri-
standigheden van gekweèkte vis.
WD-collega Vermeer vindt het
onbegrijpelijk dat Spaanse en
Portugese vissers straks 'ongeli
miteerd' kunnen vissen op 'vrije
vissen' (soorten waarvoor geen
vangstafspraken bestaan) in de
Noordzee. „Dat is wachten op
problemen." Alsof je ergens de
kraan dichtdraait om elders
weer open te draaien, zei CDA-
europarlementariër Maat.
brussel/anp - De Europese Unie
erkent Rusland voortaan als
vrije markteconomie. Dat is de
belangrijkste uitkomst van een
top van de Europese Commis
sie, het dagelijks bestuur van de
EU, en de Russische premier
Poetin gisteren.
De erkenning betekent in de
praktijk dat Russische bedrijven
zich gemakkelijker kunnen ver
dedigen tegen anti-dumping
maatregelen. Ook vergroot het
de kansen van een lidmaatschap
van de wereldhandelsorganisa
tie WTO voor Moskou.
Bij de vaststelling van anti-dum-
pingmaatregelen tegen Rusland
kijkt de EU tot nu toe naar de
productiekosten in landen met
een vergelijkbare economische
situatie als Rusland, bijvoor
beeld Mexico. Dankzij het etiket
'vrije markt' wordt nu gekeken
naar de productiekosten van de
Russische bedrijven zelf. Vooral
de staalindustrie in Rusland zal
profiteren van deze wijziging, is
de verwachting.
Bezuinigende consument verruilt Albert Heijn voor Aldi
door Achille Prick
den haag - Supermarktketens als Aldi en
Lidl - de prijsvechters - lijken te profiteren
van de euro-onrust onder consumenten.
Het aantal klanten en de omzet groeiden
in het eerste kwartaal harder dan bij ande
re ketens. Supermarktkenners betwijfelen
echter of deze nieuwe klanten ook zullen
blijven hangen als de onzekerheid rondom
de euro weer afneemt.
„Nadat consumenten in de eerste weken,
misschien maanden, de euro uitgaven als
een gulden, lijkt het erop dat ze nu wat
meer de hand op de knip houden", zegt
Joop Holla van onderzoeksbureau Gfk
Panelservices. „Simpelweg omdat veel
mensen het eind van de maand niet
meer haalden zonder rood te staan. Dan
gaan mensen vanzelf op zoek naar bezui
nigingsmogelijkheden. Zo bezien, zou je
de hardere groei bij de discounters kun
nen verklaren uit een stijgend prijsbe-
wustzijn bij de consument."
Volgens supermarktkenner Henk Gianot-
ten van economisch onderzoeksbureau
EIM is de vlucht naar goedkopere win
kels een gegeven bij economische tegen
wind. „Hoewel er mij geen onderzoek
bekend is naar de invloed van de euro op
de winkelkeuze op dit moment, ligt de
euro als verklaring voor de extra stijging
van de discounters wel voor de hand. In
het verleden hebben we die vlucht van
consumenten wel vaker gezien. Vaststaat
dat de aandacht voor wat iets kost is toe
genomen en daar doen consumenten
wat mee."
Ook Rob Benjamens, voorzitter van de
branchevereniging voor marketing DM-
SA en supermarktdeskundige, twijfelt er
niet aan dat meer consumenten momen
teel de merkproducten bij bijvoorbeeld
Albert Heijn moeiteloos inruilen voor B-
en C-merken bij de Aldi of Lidl. „Het was
al een tijdje een trend dat de prijsvech
ters marktaandeel afsnoepen van de rest.
Consumenten leggen de prioriteiten bij
de besteding van het budget steeds meer
bij welzijn, zoals vakanties. Tegelijkertijd
hebben ze ook geld over voor luxer eten,
maar juist als het gaat om de basispro
ducten zoeken ze de laagste prijs. Het ligt
voor de hand dat die ontwikkeling nu
met de onrust over de euro een extra
duwtje in de rug heeft gekregen."
In ons omringende landen is deze trend
nog veel duidelijker te zien dan hier. Het
wereldwijd opererende onderzoeksbu
reau AC Nielsen, gespecialiseerd in de
tailhandelsverkopen, signaleert dat de
prijsvechters met name in Duitsland zeer
snel marktaandeel veroveren op de an
dere supermarktketens. Waar de totale
supermarktverkopen in Duitsland met
4,9 procent daalden zagen de discoun
ters de omzet met 9,6 procent stijgen.
Ook in Ierland bleken de omzetstijgingen
bij Aldi en Lidl boven verwachting en
maakten beide concerns onlangs bekend
dat ze het aantal winkels wil uitbreiden,
terwijl de Ierse consument doorgaans
bekend staat om zijn merkentrouw.
Benjamens gelooft niet dat de stormach
tige ontwikkelingen in het buitenland
naar Nederland zullen overslaan. „Met
name Aldi heeft de afgelopen maanden
heel slim en attent ingespeeld op het ne
gatieve eurogevoel. Hun reclamekrantje
waarin ze de prijzen omrekenden van
gulden naar euro en vervolgens lieten
zien dat ze alle eurobedragen hadden af
gerond, was een enorm succes. Toch ge
loof ik niet dat de nieuwe klanten mas
saal zullen blijven hangen. De Aldi heeft
natuurlijk geen service en het zijn ook
absoluut geen mooie winkels. Als de eu
rowoede straks luwt, zullen die klanten
toch weer kiezen voor winkels met mooie
schappen, meer ruimte en luxe-artike
len."
Bij Albert Heijn maken ze zich dan ook
niet zo druk over de mogelijke vlucht van
klanten. „Wij passen onze reclame-acties
of andere communicatie met de klant
niet aan, vanwege veronderstelde prijs
stijgingen als gevolg van de euro", stelt
een woordvoerster. „Wij zijn er nog
steeds van overtuigd dat onze huidige
strategie voor blijvende groei zal zorgen."
den haag/gpd - De euro heeft
gisteren het hoogste niveau in
acht maanden bereikt tegenover
de Amerikaanse dollar. Gister
avond bij het slot van de handel
kostte een euro 93,55 dollarcent,
een stijging van 0,77 dollarcent.
Vanochtend stond de munt
weer iets hoger op 0,9366 dollar
cent
De euro is al enkele weken bezig
met een opmars en de valuta-
handel negeert momenteel goed
nieuws over de Amerikaanse
economie. De dollar staat nu op
het peil dat de munt bereikte op
17 september vorig jaar, een
kleine week na de terroristische
aanslagen op New York en Was
hington. Investeerders richten
zich nu meer op Europa, waar
de economie sneller dan ver
wacht herstelt van de recessie.
Hierdoor raakt de euro meer in
trek, ook tegenover andere valu
ta zoals het Britse pond. De ver
zwakking van de dollar wordt
tevens veroorzaakt doordat het
economisch herstel daar langer
duurt dan aanvankelijk was
voorzien.
Analisten houden er rekening
mee dat de euro dit jaar verder
stijgt tot 96 dollarcent. Het trage
herstel van de Amerikranse eco
nomie weerspiegelt £ch ook in
de beurskoersen. De Dow Jones
dook deze week weer onder de
10.000 puntengrens en stond
gisteren voor de derde achter
eenvolgende dag op verlies. Ook
de Nasdaq incasseerde gisteren
opnieuw verliezen.
De koersstijging van de euro
zorgt voor minder inflatie in de
eurozone, omdat de eurolanden
goedkoper goederen van buiten
de zone kunnen importeren.
Voor de Europese Centrale Bank
betekent dit dat ze de komende
maanden minder noodzaak
heeft om de rente te verhogen.
Een duurdere euro hindert wel
de export vanuit de eurozone.
