Abvakabo: Werknemers
moeten loon inleveren
ECONOMIE
imigratiebeleid heeft grote
isico's voor de economie
Pieter Bouw voor Swiss op zoek naar allianties
In ruil voor betere arbeidsvoorwaarden in zorg en onderwijs
Europese Unie dreigt wereldwijde
concurrentieslag te gaan verliezen
Deutsche Telekom schrapt twintigduizend banen
5Nederlandse consument wil
geen kale kip in de pan'
Finse jeugd blij met kernenergie
Vertrouwen van producenten gedaald
te
te man achter
Jnaha dood
- De grote man achter
reldberoemde Japanse
Yamaha, Genichi Ka
li, is zaterdag op 90-jari-
ijd in Tokyo overleden,
i nam het bedrijf in
zijn vader over en ont-
de het vervolgens tot 's
Is grootste producent van
's, electrische orgels en gi-
Kawakami begon in 1954
et de productie van mo-
sen. Onder zijn leiding
e Yamaha Motor Co uit
op een na grootste pro-
80 t van mortorfietsen ter
penman van
°?i Jaar opgepakt
idam - De Inspectie Ver-
95 n Waterstaat heeft de ei-
35 rvan het containerover-
qq drijf Uniport, die in janu-
oo rd uitgeroepen tot Ha-
79 in van het Jaar, zaterdag-
aangehouden in de Rot-
50 nse Waalhaven. Zij hield
ie de Uniport-eigenaar
50 ree andere mannen aan,
oo wie de kapitein van het
55 nerschip Northern Digni-
30 mannen zouden betrok-
oo n bij het vervoer van een
g° loeveelheid vuurwerk.
20
dmolenpark
|r kust België
911 - Shell wil voor de kust
48 lgië een windmolenpark
n. De divisie WindEner-
|80 ft namens een groep be-
611, waarin onder meer de
||j he elektriciteitsprodu-
!ck 'E zit, bij de overheid een
■5j ag ingediend voor het
2( 'olgens de Belgische
.si )e Financieel Economi-
jd vergt het windmolen-
,7! en investering van 600
•6! euro, maar dat werd
vestigd.
ü'j
ider orders
•epswerven
27
[2; meer - De Nederlandse
.3! 1 hebben vorig jaar voor
■g ljoen euro aan orders
^9! igehaald voor nieuw te
■5; 11 zeeschepen. Met deze
;9| ositie bezet Nederland in
[3; icheepsnieuwbouw de
•5jplaats in Europa na
i*6( ind. Dat heeft de Vereni
gt ederlandse Scheeps
lui idustrie (VNSI) vrijdag
i|oi deeld. In 2000 jaar haal-
Nederlandse scheeps
lui rs nog voor bijna 1,4 mil-
i|e( ro aan orders binnen.
J op Britse
!s!ords-keten
>,7(
•°l 1 - Volgens de Britse
12I unday Telegraph hebben
{,9 icipatiemaatschappijen
|7j artners en CVC een bod
)|9|5 miljoen pond sterling
i|4 iljoen euro) uitgebracht
g brds, een winkelketen in
n fietsbenodigdheden.
Irijf stond vanaf april te
)e verkoop heeft geen
:n voor de 131 Halfords-
3 n Nederland. Die vallen
5 Macintosh, eigenaar van
3 imenPietKlerkx.
maandag 27 mei 2002
den haag - Vakbond Abvakabo
FNV wil dat het nieuwe kabinet,
werkgeversorganisaties en vak
bonden afspraken maken over
loonmatiging. Werknemers moe
ten loon inleveren in ruil voor het
verbeteren van de arbeidsvoor
waarden in de zorg en onderwijs.
Dat vindt Guus van Huygevoort,
die morgen tot voorzitter wordt
gekozen van Abvakabo FNV, de
tweede vakbond in ons land.
Het pleidooi van Van Huyge
voort is opmerkelijk. Tot nu toe
was het corrigeren van de infla
tie in de lonen een minimumeis
van de vakbonden bij cao-on
derhandelingen. Van Huyge
voort wil in ruil voor het loslaten
van die looneis dat het nieuwe
kabinet 4 miljard euro investeert
om de arbeidsvoorwaarden in
het onderwijs en de zorg te ver
beteren. Ook moeten met werk
gevers harde en controleerbare
afspraken worden gemaakt over
ziekteverzuim en arbeidsonge
schiktheid. „Bijvoorbeeld hoe
veel WAO-ers worden aangeno
men of dat een zieke werknemer
binnen een week duidelijke aan
dacht en begeleiding krijgt."
Abvakabo FNV heeft 360.000 le
den in gezondheidszorg, wel
zijnssector, onderwijs en gepri
vatiseerde bedrijven als KPN.
Van Huygevoort wil de inflatie-
eis loslaten vanwege de stagne
rende economie en de nood
zaak om te blijven investeren in
de publieke sector. „Ik denk dat
de leden dat wel begrijpen,"
zegt Van Huygevoort. „Maar het
is wel gelijk oversteken. Als het
kabinet en de werkgevers de uit
gestoken hand afwijzen, gaat het
helemaal over." FNV is van plan
de eisen van Abvakabo over te
nemen. Werkgevers en het kabi
net pleiten al langer voor loon
matiging omdat de opdrijvende
loonkosten de Nederlandse
concurrentiepositie in gevaar
brengen. De president van De
Nederlandsche Bank riep vorige
week op tot een nullijn in de
cao's.
Van Huygevoort beseft dat de
kans groot is dat het kabinet niet
ingaat op zijn eis meer geld te
steken in zorg en onderwijs. In
dat geval zal Abvakabo FNV
gaan actie voeren.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - De landen van de Eu
ropese Unie moeten alle zeilen
bijzetten om te voorkomen dat
ze de wereldwijde concurrentie
slag verliezen. Als de productivi
teit niet omhoog gaat en er geen
ernst wordt gemaakt met eco
nomische hervormingen, raakt
Europa ten opzichte van de Ver
enigde Staten onherstelbaar ver
achterop. Dat zal ten koste gaan
van banen, van inkomen en van
de hoge Europese levensstan
daard.
Die waarschuwing komt van
Eurocommissaris Liikanen, be
last met ondememersbeleid en
informatiemaatschappij. Hij on
derstreept zijn woorden met
nieuw rapport van de Europese
Commissie, het dagelijks be
stuur van de Unie, waarin de
productiviteit in de afzonderlijke
lidstaten wordt vergeleken met
die in de Verenigde Staten en Ja
pan. Uit de cijfers blijkt dat de
EU veel verder achterblijft dan
voorzien en dat de individuele
lidstaten onvoldoende aandacht
besteden aan onderwijs, trai
ning, technologie, automatise
ring en liberalisering van de
markt. „Voor de meeste nieuwe
banen is minstens middelbare
school nodig", zegt Liikanen. De
EU-landen geven naar de zin
van de Commissie ook nog
steeds te veel geld uit aan staats
steun, hoewel de bedragen om-
Van de EU-landen heeft alleen
Luxemburg een arbeidsproduc
tiviteit die zich kan meten met
de productiviteit in Amerika.
Nederland zit als goede Europe
se tweede pal onder het Ameri
kaanse niveau; Portugal sukkelt
ver achteraan. Gemiddeld be
draagt de Europese arbeidspro
ductiviteit tweederde van die in
de Verenigde Staten.
Commissaris Liikanen legt .met
zijn roep om actie de vinger op
de zere plek. Twee jaar geleden
hebben de leiders van de vijftien
EU-landen afgesproken om de
Europese economie zodanig om
te vormen dat ze in het 2010 we
reldwijd de concurrentie aan
kan. Maar keer op keer blijft de
uitvoering steken in nationale
belangen, onderlinge menings
verschillen en goede bedoelin
gen. Tijdens de top in Barcelona
in maart liep de liberalisering
van de Europese energiemarkt
vast op taai verzet van Frankrijk.
Die verdeeldheid heeft een hoge
prijs, zegt Liikanen. ,Als de lid
staten en het dagelijks bestuur
van de Unie hun eigen voorne
mens niet serieus nemen, komt
er van het strategische doel niets
terecht en dat zal de Europese
burger merken."
berlijn/afp - Deutsche Telekom schrapt tot
2004 internationaal ongeveer 22.000 banen,
8 procent van het totale aantal arbeidsplaat
sen. Bestuursvoorzitter Ron Sommer heeft
dat gezegd tegen de Duitse krant Welt am
Sonntag.
Volgens Sommer zal de vermindering van
het aantal werknemers vooral door vrijwillig
vertrek kunnen worden bereikt.
Bij Deutsche Telekom werken momenteel
265.000 mensen. Het aantal banen dat ver
dwijnt, is kleiner dan de bonden vreesden.
Die waren uitgegaan van 30.000. De onder
neming verwacht dit jaar een recordverlies
van 5,5 miljard euro te boeken. Tot 2005
denkt zij geen zwarte cijfers te kunnen
schrijven.
Morgen houdt Deutsche Telekom zijn jaar
lijkse aandeelhoudersvergadering. Sommer
zal zich dan onder meer moeten verant
woorden voor de lage koers van het aandeel
van zijn concern. Die koers lag vorige week
even op 11,76 euro, het laagste niveau sinds
de beursintroductie in 1996.
Het lage koersniveau is volgens Sommer het
gevolg van de algehele gang van zaken in de
hele branche.
door Achille Prick
den haag - Met de creatie van
een kale kip hebben Israëlische
wetenschappers ethische gren
zen overschreden. De kip is gene
tisch van haar veren ontdaan zo
dat uiteindelijk goedkoper kip
penvlees kan worden geprodu
ceerd. De Nederlandse consu
ment zal er geen trek in hebben,
voorspellen deskundigen.
Vol trots presenteerde genetisch
expert Avigdor Cahaner van de
Hebreeuwse Universiteit in Je
ruzalem vorige week zijn kale
kip. Hij kruiste vogels met het
zogenaamde 'naakte nek-gen'
met gewone kippen. De kale va
riant kan goed gehouden wor
den in warme landen omdat ze
beter bestand zijn tegen hitte.
Verder zijn ze minder vet dan
hun gevederde vrienden en
hebben 'kale- kippenboeren'
geen koelsystemen, verenpluk-
machines en sloten water nodig.
Hen blijven ook bergen veren
bespaard. Voordelen: in ontwik
kelingslanden kunnen nu ook
kippenboeren aan de slag, de
fokkerij is milieuvriendelijker
door minder electriciteit- en wa
terverbruik en kippevlees wordt
goedkoper.
„Iedereen blij zou je zeggen,
maar ik denk niet dat de kippen
er blij mee zijn", zegt Monique
Bestman van het Louis Bolk-in
stituut, een wetenschappelijk
onderzoeksinstituut voor de
biologische landbouw. „Kippen
hebben soms, als gevolg van
stress of andere stoornissen, de
neiging om elkaar met hun sna
vel te pikken. Veren zijn dan nog
enigszins een beschermende
laag. Kippen zonder veren zul
len elkaar al snel vreselijk toeta
kelen. Verder beschermen veren
ook tegen bijvoorbeeld struiken
en dergelijke. Zonder veren is
een kip dan ook veel gevoeliger
voor allerlei infecties."
Los van mogelijke praktische
obstakels, vinden belangenorga
nisaties dat wetenschappers op
deze manier te ver gaan met het
aanpassen van dieren. „De kip
heeft geen eigenwaarde meer,
maar wordt puur gezien als een
productie-eenheid waar je alles
mee mag doen wat je maar
wilt", zegt directeur Ruitenbeek
van Platform Biologica. „Fokken
en veredelen van rassen is van
alle tijden en kan, maar het weg
nemen van duidelijke kenmer
ken bij een dier gaat veel te ver."
Ook de Dierenbescherming rea
geert geschokt op het bericht uit
Israël. „Met stier Herman en
schaap Dolly waren de argu
menten altijd dat alleen voor
medische doeleinden en in het
belang van de dieren zelf zou
worden geëxperimenteerd",
zegt woordvoerder Niels Door
land. „Nu zijn we dus aanbe
land bij het puur economische
motief; we passen het dier aan
aan het systeem, terwijl we het
systeem zouden moeten aan
passen ten gunste van het wel
zijn van het dier. Er zijn nog
steeds geen ethische grenzen
getrokken omdat het debat niet
serieus wordt gevoerd. Vissen
zonder schubben zullen wel het
volgende nieuwtje zijn, dat bakt
immers beter."
Woordvoerder D. van de Riet
van het Productschap voor Vee,
Vlees en Eieren ziet het allemaal
nog niet zo somber. „Los van de
vraag of dit soort ontwikkelin
gen wel of niet wenselijk zijn,
denk ik dat het vlees van kale
kippen sowieso geen succes
wordt in Nederland. De consu
ment hecht hier steeds meer
waarde aan de productiewijze
en de natuurlijkheid van zijn
voedsel. Op etiketten wordt
steeds meer verteld over de her
komst van vlees. Als daarop
staat dat het gaat om vlees van
een genetisch aangepast kip,
laat de Nederlander het liggen,
ook al is het goedkoper".
Helsinki - Leden van een jeugdorganisatie vóór het behoud van kern
energie vieren feest voor het Finse parlement. Dat besloot vrijdag met
een meerderheid van 107 tegen 92 voor de bouw van een nieuwe, vijf
de kernreactor. Als gevoig van die beslissing kondigde de Finse Groene
Partij gisteren aan zich uit de regering terug te trekken. De partij be
heert in het kabinet van premier Paavo Lipponen de milieu-portefeuil
le en bezet elf van de tweehonderd zetels in het parlement. Groenen-
voorzitter Osmo Soininvaara zei dat zijn partij zich nu zal concentreren
op de verkiezingen van volgend jaar. Foto: Reuters/Kimmo Mantyla
voorburg/anp - Het vertrouwen van producenten
in de economie is afgenomen. De stemmingsindi
cator van ondernemers in de industrie kwam in
april uit op -2,0. Dat is 1,3 punt lager dan in
maart Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS). In de voorgaande vier
maanden was het vertrouwen juist geleidelijk
weer aan het toenemen, na een dieptepunt van -
5,6 in november 2001. Hoewel het vertrouwen te
rugliep in april, is de orderpositie van de Neder
landse industrie verbeterd. Het indexcijfer kwam
uit op 93,4 tegen 92,7 in maart (juni 2000=100).
Oud-KLM-baas herstelt rust in Zwitsers wespennest
lurice Wilbrink
ig - Het Nederlands im-
ibeleid lijkt een kostbare
worden. Economisch on-
leert dat de gemiddelde
int meer vraagt van de
ve voorzieningen dan er-
Iraagt in de vorm van be-
n en premies.
om een immigratiestop
:n dicht'; 'Nederland is
nkt in Europa steeds lui-
opkomst van Fortuyn en
ces van extreem-rechtse
listen als Le Pen in
jk en Haider in Oosten-
daarvan het bewijs,
ip die trend staan de
de pleidooien voor het
talen van migranten,
wordt steevast gewezen
;oeiende tekorten op de
markt die zijn te ver-
1 als gevolg van de ver-
jwekkende beeld van
öepsbevolking die na
at krimpen als gevolg
vergrijzing, werd vorige
tg eens beklemtoond
president van De Ne-
sche Bank, Wellink. Hij
ch uit voor het binnen
in buitenlandse arbeids-
ïi.
Dek van ABN Amro laat
de vergrijzing na 2010
lisch pijn gaat doen. Tot
de verhouding tussen
bevolking en niet-actie-
vrij gunstig, maar daar-
Ide potentiële beroeps-
tig slinken en dat kost
le hoge kosten van de
vergrijzing drukken steeds
zwaarder op de economie, te
meer daar ze moeten worden
opgebracht door een relatief
kleine beroepsbevolking.
Bevolkingsonderzoekers van de
Verenigde Naties rekenden twee
jaar geleden voor dat in een Eu
ropa zonder immigratie van
buiten de EU de pensioenge-*
rechtigde leeftijd omhoog moet
naar 76 jaar. Alleen zo kan in dat
geval de huidige verhouding
tussen werkenden en niet-wer-
kende bejaarden in tact blijven.
Dan kunnen de EU-landen de
groeiende kosten van de vergrij
zing opvangen.
Zou hetzelfde resultaat geheel
via de weg van immigratie moe
ten worden bereikt, dan zou de
EU vijftien keer zoveel immi
granten moeten opnemen dan
in de jaren negentig het geval
was. Voor Nederland betekent
dat 17 miljoen nieuwkomers
tussen 1997 en 2050, gemiddeld
300.000 per jaar.
Maar ander onderzoek waar
schuwt voor negatieve econo
mische effecten van immigratie.
Zo doen immigranten in Neder
land, afkomstig uit niet-westerse
landen, gemiddeld een hoger
beroep op de sociale zekerheid
en subsidies. Daar staat tegen
over dat ze relatief weinig belas
tingen en premie afdragen, om
dat ze vaker werkloos of afge
keurd zijn, of slecht betaald
werk doen.
Doorslaggevend is de groep van
25- tot 65-jarigen. In die leeftijd,
als ze tot de beroepsbevolking
horen, is de gemiddelde immi
grant een 'netto-ontvanger'. De
gemiddelde autochtone inwo
ner van Nederland is in die pe
riode van zijn leven een 'netto
betaler': hij betaalt meer aan
premie en belasting dan hij
'ontvangt' uit collectieve voor
zieningen.
Hoeveel de gemiddelde niet-
westerse immigrant tussen zijn
of haar 25ste en 65ste kost, is
volgens CPB-onderzoeker Roo-
denburg sterk afhankelijk van
het succes van integratie. An
ders gezegd, in welke mate hij of
zij er in geslaagd is op te klim
men naar het sociaal-economi
sche gemiddelde van de autoch
tone bevolking.
Bij een mislukte integratie kun
nen de kosten voor de overheid
per immigrant oplopen tot
120.000 euro per persoon, ge
meten over zijn hele verblijf in
Nederland, voor een immigran
tengezin met twee heel jonge
kinderen loopt dat op tot ruim
225.000 euro.
Het positieve effect op de eco
nomie is het grootst als er immi
granten worden uitgenodigd
van 25 jaar, die goed zijn opge
leid.
Het CPB waarschuwt dat het
huidige Nederlandse beleid elke
selectie 'aan de poort' op leeftijd
en opleiding goeddeels onmo
gelijk maakt - dit in tegenstelling
tot bijvoorbeeld het immigratie
beleid van de VS.
Het planbureau wijst er verder
op dat arbeidsmigranten veelal
worden gevolgd door hun ge
zinsleden, die doorgaans meer
vragen van collectieve voorzie
ningen dan dat ze er financieel
aan bijdragen. Tenzij ook zij
zich snel weten op te werken.
De langdurige ervaringen in Ne
derland op het gebied van de
gezinshereniging van Turken en
Marokkanen leren dat dit laatste
bepaald niet vanzelfsprekend is.
door onze correspondent
Bob Kroon
sankt gallen - Uit de brokstuk-
ken van Swissair herrees op 1
april dit jaar een nieuwe Zwitser
se luchtvaartmaatschappij, met
de naam 'Swiss'. De oud-KLM-
baas Pieter Bouw kreeg er de lei
ding. Hij is begonnen aan wat
een onmogelijke missie lijkt,
maar de eerste resultaten zijn
hoopgevend.
„We doen het beter dan ik had
durven hopen, maar met de
huidige problemen in de Euro
pese luchtvaart is het nog te
vroeg voor optimisme." Prof.
drs. Heter Bouw is uitgenodigd
voor het jaarlijkse Internationale
Symposium van de prestigieuze
Handelshochschule in St. Gal
len en spreekt het stampvolle
Auditorium toe. Met zijn donke
re streepjespak, grijze kuif en
bril voorop de neus komt de
nieuwe 'Swiss'-baas, ook nog
hoogleraar aan de Twentse Uni
versiteit, eerder professoraal
dan zakelijk over.
Maar in een gesprek met deze
krant wil Bouw wel wat kwijt
over het hoe en waarom van
zijn merkwaardige overstap.
Wat heeft hem als oud-KLM'er
bewogen zich in het wespennest
van de Swissair-Crossair fusie te
storten?
„Na de afgang van Swissair, ooit
het goudhaantje van de Europe
se luchtvaart, was de fusie met
Crossair inderdaad een wespen
nest van tegenstrijdige belangen
en persoonlijke conflicten,"
beaamt Bouw. „Ik was gewoon
sprakeloos, toen de Swissair
vloot vorig jaar op Europese
luchthavens aan de ketting werd
De opbouw van Swiss komt juist in een periode dat de traditionele luchtvaartmaatschappijen hevig be
concurreerd worden door prijsbrekers. Foto: Reuters/Georgios Kefalas
gelegd, omdat ze hun brand
stofrekening niet zouden kun
nen betalen. Het saneringspro
ces verliep nogal chaotisch. Om
de rust te herstellen, kwamen de
Zwitsers uiteindelijk tot de con
clusie, dat de voorzitter van de
nieuwe Raad van Bestuur beter
een buitenstaander kon zijn.
Maar waarom per se een KLM-
man? „Ik had al jarenlang nau
we contacten met de Zwitserse
collega's," zegt Bouw. „In mijn
KLM tijd was er nauwe samen
werking met Swissair op tech
nisch en onderhoudsgebied en
ik kon persoonlijk uitstekend
overweg met Swissair president
Loepfe en de Zwitsers in het al
gemeen. Zo kwamen ze bij mij
terecht en ik vond het een inte
ressante uitdaging."
Dat het Swissair als onderne
ming in een rampzalige duik
vlucht raakte was ook voor
Bouw een 'surrealistisch gebeu
ren.' Hij wil niet over persoonlij
ke verantwoordelijkheden van
zijn voorgangers praten, maar
meent wel, dat twee factoren er
uit springen. Omdat Zwitser
land verkoos buiten de EU te
blijven, probeerde Swissair an
derszins vaste voet aan de grond
te krijgen in het Europese lucht-
vaartbestel. Dat leidde tot de
geldverslindende fusies met de
zieltogende Sabena en régionale
Franse maatschappijen zoals Air
Littoral.
Een rampzalige beslissing, be
vestigt Bouw. „De toenmalige
Swissair leiding heeft de zaak
onderschat. Ze hadden weinig
notie van de macht van de vak
bonden en politici in België en
Frankrijk. Daarbij kwam ook
nog de klap van de elfde sep
tember en toen was het snel ge
beurd."
De herstructurering van Cross-
air, waaraan de jumbo vloot van
wijlen Swissair werd toege
voegd, verliep aanvankelijk
moeizaam. Swissair piloten ver
dienden 30 procent meer dan
hun 'regionale' Crossair colle
ga's en wensten niet in te leve
ren. „Kosten drukken in een
duur land als Zwitserland is niet
gemakkelijk," beaamt Bouw.
„Maar daar moet het toch naar
toe. We kunnen in Europa ook
niet om allianties heen als we
willen overleven.
De opbouw van Swiss komt in
een periode dat de traditionele
luchtvaartmaatschappijen hevig
beconcurreerd worden door de
stormachtige opkomst van prijs
brekers als easyjet en Ryan Air.
Veegt de flamboyante easyjet -
baas Stelios Haji-Ioannou de
vloer niet aan met de gevestigde
luchtvaartorde?
„Nou, dat gaat niet helemaal
op", lacht Bouw. „We hebben
natuurlijk een hoop last van die
jongens, maar ze hebben een
totaal ander concept. Ze vliegen
alleen regionaal en point-to-
point. Hun fonpule is niet mak
kelijk in te passen bij traditione
le maatschappijen, zoals British
Airways en de KLM hebben er
varen."
Maar Bouw ziet de prijsbrekers
niet louter als luizen in de pels.
„Dank zij easyjet en Ryan vlie
gen er nu meer mensen dan
ooit tevoren. Ze hebben een
nieuwe markt aangebood en
op den duur profiteren ook wij
daarvan. We moeten sowieso af
van het idee van nationale
luchtvaartmaatschappijen. Het
luchtvervoer moet naar een in
frastructuur die de economie
van een bepaalde regio dient.
Als de verkeersleiding nu eens
echt Europees geregeld werd.
zoals in Amerika, zouden we de
kosten met de helft kunnen
drukken en de vervoerscapaci
teit met 30 of 40 procent kun
nen opvoeren. Ik ben mijn leven
lang voorvechter geweest van
een Europees luchtruim. Maar
de politieke obstakels blijven
enorm en het zal nog wel even
duren."
