GELOOF SAMENLEVING
Vriendelijke observaties, milde adviezen
Concert vol contrasten
Ben jij wedergeboren?
Open huis religieus Amsterdam groot su<
KUNST CULTUUR
Christofori gedreven en eigenzinnig
Cultureel Alphen geeft voorproefje
Echo der Duinen trakti
scheidend dirigent
Crime Jazz brengt in het LVC de perfecte balans
maandag 27 mei 2002
door Silvan Schoonhoven
leiden - Hans de Haan, helder
ziende 'bekend van radio en tv',
werkt het beste met bloemen.
Vrijdag stond hij met een bloe-
menséance in spiritueel café De
Ruimte. Helderziendheid is meer
dan simpele toekomstvoorspel
lingen. De toekomst bepaal je
zelf, meent hij.
„Vinden jullie het eng", wil De
Haan weten. Een twintigtal da
mes heeft een bloem meege
bracht en niemand is bang; toch
legt het medium nog even uit
wat de bedoeling is. Psychome
trie, daar gaat het vanavond om
- de kunst van het doen van hel-
derziende waarnemingen aan
de hand van meegebrachte
I voorwerpen, in dit geval bloe-
men. Als een priester voor het
altaar staat de helderziende
naast een tafel overladen met
boeketten. „Een bloem draagt
een stuk gevoel bij zich. Jouw ei
gen stukje zit eraan. En wat is
dat stukje? Dat noemen we het
fluïde, jouw energie. Zo maakt
een paragnost contact met de
mens daarachter."
Het doel is contact maken met
het 'levenspad'. Wat De Haan
doet, is 'de lijn bekijken die ligt
vanuit jouzelf naar de toekomst
toe'. Wie vanavond concrete
voorspellingen of platt&waar
zeggerij verwacht, is bij deze
helderziende dus aan het ver
keerde adres. De toekomst
schep je zelf, maakt hij meteen
maar duidelijk. Bijvoorbeeld
door een reis te boeken naar
Toscane. „Toch kan iets je plan
nen doorkruisen. Wat maakt
dan dat plannen toch in het ge
drang komen? Dat noemen we
karma. Dat het toch niet nodig
mag zijn dat je naar Toscane
gaat. Je breekt je been, een dag
voor vertrek Niet dat dat gaat
gebeuren, hoor", haast de hel
derziende zich te zeggen tegen
de vrouw die het reisje al aan
zich voorbij ziet gaan. „Het is
piaar een voorbeeld."
Hoewel de avond in De Ruimte
staat aangekondigd als een
séance, hoeven sensatiezoekers
niet te rekenen op schuivende
glazen of klopgeluiden uit het
dodenrijk. „Soms kan ik dingen
doorkrijgen van mensen aan de
andere kant. Dat is niet eng. Het
£ijn geen spoken of nare geesten
maar mensen waar wij intens
van hebben gehouden, die ons
dan toch nog wat mee willen ge
ven. Dat gaat altijd vanuit een
positief stukje."
jïog iets waar toeschouwers niet
voor hoeven vrezen; ongevraag
de onthullingen over de eigen
'sterfdatum of ziektes die op de
loer liggen. „Paragnosten heb
ben een code. Niet dat iedereen
zich daaraan houdt Pim For-
tuyn heeft eens van een waar
zegger gehoord dat hij op een
vreselijke manier aan zijn eind
zou komen. Uitspraken over
zulke zaken zijn onethisch,
maar ook niet interessant. Het is
veel interessanter watje met je
léven doet."
De Haan oogt als iemand die
niet snel van zijn stuk is te bren
gen door boodschappen van de
Andere Zijde. Hij is een grote
man met rustige blauwe ogen,
de alwetend-kalme uitstraling
van een huisarts, de sonore
stem van een hypnotiseur en de
vlotte babbel van een gooche
laar. De Leidse ex-verkoper
blijkt niet ongevoelig voor het
wat omslachtige jargon uit de
spiritualiteit en de hulpverle
ning: „Je kunt dingen loslaten",
oordeelt hij over de bezitster
'van een rode bloem, „maar wel
op een manier die bij je past. Je
hebt een hele eigen structuur
daarin ontwikkeld. Je krijgt
steeds meer ruimte in jezelf.
Herken je wat ik zeg?"
Voorzichtig neemt de paragnost
een takje van tafel. „Kwetsbaar
heid is iets waar je goed mee
omgaat", improviseert hij. „Je
hebt best een vervelende tijd ge
had in je jeugd, maar van daar
uit is best een heel stuk bewust
zijn gekomen. Komt dat bekend
voor?"
„Honderd procent", antwoordt
Paragnosten
mogen geen
enge ziektes of
sterfdata voor
spellen, vindt
helderziende
Hans de Haan.
Foto: Mark La-
een geblondeerde dame.
„Je hebt je als mens heel warm
kunnen ontwikkelen. Dat men
tale stuk is nu verder vorm aan
het krijgen. Maar in het emotie
stukje loop je nog steeds tegen
dingen aan. Je doet jezelf wel
eens tekort. Zet jezélf nou eens
op het eerste plan. In je aura zie
ik de kleur blauw. Dat betekent
dat je iets communicatiefs doet.
In je werk?"
„Ik ben medewerkster binnen
dienst."
„En dan moet je dus veeL.?"
„Telefoneren, ja."
„Juist. Communiceren dus."
Vanaf het moment dat De Haan
begint te spreken, garanderen
zijn innemende toon en charme
een sfeer van vertrouwelijkheid.
„Je was een verlegen meisje hè",
zegt hij zacht. „Je was het meisje
dat zich niet durfde te presente
ren. Maar daar is een hele
mooie vrouw uitgekomen,
Houd je daar wel aan vast?"
„En jij bent een nieuwetijds-
kind", vertelt hij een lerares tus
sen neus en lippen door. „Wist
je dat?" De vrouw in kwestie
wist nog van niets, maar is
zichtbaar blij met de classifica
tie. Een ander blijkt 'een heel
diep denker'; „Ik zou je zelfs van
filosofische neigingen kunnen
beschuldigen."
De Haan luistert goed naar reac
ties uit de zaal en stopt zijn toe
hoorders in onder een behaag
lijke deken van vriendelijke ob
servaties en milde adviezen. Met
een regelmatig 'herken je dat?'
controleert hij of hij nog op het
goede spoor zit. Blijkt hij er toch
naast te zitten, dan is er nog
geen man overboord. Tegen een
vrouw met een lastig kind: „Jij
was net zo hè, vroeger. Alleen jij
werd niet begrepen. Herken je
dat?"
„Eh.. nou, van vroeger? Niet
echt nee."
„Je herinnert het je niet, hè. Dat
hoeft ook niet. Je hoeft het ook
niet terug te halen, hoor."
Helderzienden worden nog al
tijd in de hoek geduwd van de
waarzegger op de kermis, mop
pert De Haan. Toch waagt ook
hij zich af en toe aan een voor
spelling in de traditionele zin
van het woord. Een langver
wachte levensgezel die aan de
horizon verschijnt, bijvoorbeeld.
„Wil je weer een partner?"
vraagt hij aan de dame met
roodgeverfd haar op de eerste
rij.„Nou nee."
Maar De Haan weet het zeker:
„laat het me maar weten als hij
op je pad is gekomen."
„Echt, ik wil het niet."
„Ja. Maar ik heb net iets te vaak
meegemaakt dat dit soort din
gen dan toch gebeuren. Dus laat
het me maar weten als het zover
is."
Eigenlijk gaat iedereen een stra
lende toekomst tegemoet, als we
de bloemen mogen geloven. Bij
veel aanwezigen blijkt er welis
waar 'een stuk verdriet in het
verleden' te zitten of 'ontbreekt
een stukje waardering', maar
steevast is de persoon in kwestie
'goed met zijn energie bezig' en
ligt meer wijsheid en geestelijke
groei in het verschiet. Af en toe
blijkt er iets niet goed te zitten
met een darm, maag of knie;
maar De Haan waakt er wel
voor met medische adviezen te
strooien. „Pas op hoor, ik ben
geen dokter. Gewoon naar de
specialist. Dan gaat het over,
ook met die arm."
Iedereen kan met een gerust
hart naar huis.
preek recensie
Silvan Schoonhoven
dominee van Ankeren uit Voorhout, hervormde gemeente Zoeterwoude io:oo uur
Amsterdam - Naar schatting
5000 a 6000 mensen hebben dit
weekeinde in Amsterdam een
bezoek gebracht aan de ruim
honderd kerken, moskeeën,
tempels, synagoges en andere
spirituele centra die open huis
Melden. Vooral voor de locaties
in de binnenstad was veel be
langstelling.
Dat zei voorzitter dr. R. Huys-
mans van het stichtingsbestuur
na afloop van de tweedaagse
manifestatie 'Amsterdam met
hart en ziel'. Een deel van religi
eus Amsterdam zette de deuren
open om mensen de gelegen
heid te geven kennis te maken
met de levensbeschouwelijke en
religieuze inspiratie van htm
stadgenoten.
Aan het evenement deden on
der anderen moslims, boed
dhisten, hindoes, liberale joden,
christenen, vrijmetselaars en ro
zenkruisers mee. Vooral boed
dhisten en moslims kri
mensen over de vloer,
mans. De drempel on
binnen te lopen, was
hem dankzij de ma
blijkbaar laag. Vertege
gers van alle deel
godsdiensten deden
avond mee aan de ai
'inspiratieviering' op h
umplein. Die bijeenkoi*
door ongeveer 350 me -
gewoond.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Leids Kamerkoor Lingua Musica
o.l.v. Maria van Nieukerken m.m.v. Florin
Negreanu, viool, Solenne Burgelïn,
altviool, Bram Peters, trombone en
Nynke de Jong, slagwerk. Gehoord: 25/5,
Lokhorstkerk, Leiden.
Het is me het avondje wel. Een
concert vol contrasten; klassiek
tegen modem, romantiek tegen
rauw realisme, oosters tegen
westers, christelijk tegen hei
dens, teder tegen grof. En dat al
lemaal verweven met de natuur.
Zo begint Lingua Musica met
een meditatief 'Gebed' van Ton
de Leeuw, merkbaar geen mak
kelijke a capella inzinger. Tem
po en toonhoogte worden goed
volgehouden, maar aan een
mooie homogene koorklank en
sereniteit schort het nog. Vooral
de sopranen zijn gillerig. De
'Seigneur' van de hoop en de
stilte, van de duif en de gras
spriet, van de nacht en de vredi
ge maan is in deze interpretatie
niet te bekennen.
Lingua Musica doet het beter
wanneer agressie en pure vro
lijkheid aan bod komen. In het
tweede 'Chanson' van Debussy
danst het la-lala-la in alle stem
soorten, ophitsend en flemend,
om het meifeest te vieren. Maar
de wat nasale solostem laat zich
niet overhalen, noch in de tekst,
noch bij de luisteraar.
Knap en levenslustig holderde-
boldert de 'Rondzang' van Ravel
op ons af. In korte staccato
woordjes worden kleine meisjes
toegesproken die zich in het bos
vol kabouters en mensenetende
reuzen wagen. De ingewikkeld
schampende Franse woorden
als chèvrepieds, satyresses, go
belins en kobolds, kriskras door
elkaar gezongen maken het
sprookje tot iets grappig gruwe
lijks. De Teunisbloem, 'The Eve
ning Primrose' van Britten
wordt daarentegen transparant
en vol eenvoud gezongen.
Toppunt van vitale heftigheid,
plompe kracht en primitieve
viering balt zich samen in het
laatste werk van Hans Koolmees
'Aed Mac Ainmirech', een ode
aan de ruigheid van het Kelti
sche heidendom. Kortstondige
motieven, spreken, roepen, reci
teren op één toon en vreemde
atonale intervallen worden ge
bruikt om 'heidense puurheid'
uit te drukken. Ook aan deze
'gedichten' moet hevig en harts
tochtelijk gewerkt zijn door diri
gent en koor. Bevlogenheid en
enthousiasme zijn sleutelwoor
den voor Lingua Musica, maar
die leiden niet tot waarachtige
sfeervolle koorzang.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Ensemble Christofori: Eric
Hoeprich, klarinet, Igor Roughadze, viool,
Emilio Moreno, altviool, Mime Yamahiro,
cello en Arthur Schoonderwoerd,
fortepiano. Gehoord: 24/5, Waalse kerk,
Leiden.
Het derde en laatste concert in
de serie 'Integrale trio's en
kwartetten voor fortepiano en
strijkers' (Mozart) begint zonder
fortepiano. In plaats van dit in
strument krijgen we een klarinet
te horen in 'het kwartet in Bes',
dat oorspronkelijk geschreven is
voor fortepiano en viool. Na de
pauze schittert de klarinet an
dermaal in het Trio in Es, het
zogenaamde Kegelstadttrio. Een
stuk dat Mozart waarschijnlijk
heeft geschreven tijdens een
spelletje kegelen, voor zijn leer
linge Franziska von Jacquin en
zijn makker de klarinettist An
ton Paul Stadler. De altpartij had
hij voor zich zelf gereserveerd.
Het Christofori Ensemble is één
cluster muzikaliteit met als spi
rituele aanvoerder Arthur
Schoonderwoerd. Maar in het
eerste stuk is dat de klarinettist
Eric Hoeprich. Met een geweldi
ge drive produceert hij een
kleurrijke wendbare klank. Zijn
spel is superactief en onaflaat-
baar spannend. De drie strijkers
worden door hem aangestoken
en opgetild. Het eerste Allegro
heeft een pittig tempo, zit vol
van elkaar imiterende lijntjes,
waarin de klarinet steeds promi
nent de boventoon voert. Pasto
raal van sfeer is het daarop vol
gende Andante, doortrokken
van een breekbare gratie. Het
Rondo lijkt daardoor extra zwie
rig en temperamentvol. De kla
rinet fraseert hier met een prik
kelende overmoedigheid, en sa
menspel wordt steeds vrolijker,
en pikanter. Opmerkelijk is de
veel grotere en meer persoonlij
ke klank van de cello, vergeleken
met de voorgaande concerten.
Cristofori speelt nog gedrevener
en eigenzinniger dan in de eer
ste twee optredens. Delicaat zijn
de tere melodielijnen in het
larghetto op elkaar afgestemd,
gaandeweg culminerend naar
een breed uitwaaierende har
monie die vaag dissonant het
gehoor verbijstert. Dat levert
even later brokken op als met
een knal een van de darmsnaren
van de viool springt. Een opont
houd dat beloond wordt met
enige uitleg over opstelling en
uitvoering. In het daaropvolgen
de allegretto gloeien de strijkers-
kleuren des te feller en boeit de
fortepiano nog eens extra.
Ensemble Christofori is een lust
voor het oor.
Het centrum van Alphen aan den Rijn stond afgelo
pen weekeinde in het teken van theater. Door de
winkelstraten liepen muzikale en theatrale acts. Bij
de Alphense brug stonden twee podia, waarop di
verse artiesten een voorproefje gaven van wat het
Parktheater komend seizoen te bieden heeft.
De eerste theatermarkt was voor de inwoners van
Alphen nog even wennen. Het liep geen storm. Een
tegenvaller was ook dat twee optredens moesten
worden afgelast. Mario van Erp zou een programma
met kinderliedjes doen, maar was onderweg ge
strand met motorpech. Dansgroep Weizman Ha
ver annuleerde het optreden vanwege de tempera
tuur. De dansers waren bang voor blessures.
De cabaretacts, zoals Zusje Voogd, Crème Fraiche en
de Ashton Brothers, wisten de Alphenaren wel te
boeien en dan werd het even druk. Op andere mo
menten, bij het optreden van de a capella groep No
Place for Jennifer bijvoorbeeld, was het nagenoeg
leeg. Cabaretier Maarten van Roozendaal probeerde
als presentator de stemming erin te houden.
Niet alleen het Parktheater, maar ook andere cultu
rele instellingen presenteerden zich op de markt. Bij
de kraam van Expressie 70 konden kinderen zich
bijvoorbeeld met verf uitleven op een vel wit pa
pier. Foto: Henk Bouwman
muziek recensie
Ron Favier
Concert: Echo der Duinen. Gezien: 25/5,
St. Jeroenskerk, Noordwijk.
Na dertien jaar met vaste hand
Echo der Duinen gedirigeerd en
op een hoger plan gebracht te
hebben, houdt dirigent Michel
de Haas het voor gezien. Voor
de laatste keer excelleerde de
combi Echo der Duinen en Mi
chel de Haas in een muzikaal
programma, dat in het teken
stond van het afscheid van de
muzikaal leider. Wekenlang is er
hard gerepeteerd aan een con
cert dat de kroon moest worden
op het werk van Michel de Haas.
Dat heeft geresulteerd in een
concert met een bijzondere pro
grammering, niet in de laatste
plaats vanwege een orgel-inter
mezzo door Jaco van Leeuwen
op het beroemde Knipscheeror-
gel onder begeleiding van Echo
der Duinen. Hoewel slechts een
keer gerepeteerd, sloeg Echo der
Duinen zich hier zonder al te
grote kleerscheuren doorheen.
Ook de rest van de avond karak
teriseerde zich door een hoog
aantal solistische optredens van
uiteenlopende muzikanten.
Hoogtepunt van de avond was
de trompetsolo van Frits de Witt
in 'The Godfather' va
Peeters. Pikant detail
dat vorig jaar de pro
tompettist Malcolm M(
nummer op onnavolgl
op dezelfde plek met h
torkest eveneens ond<
van Michel de Haas tf
bracht. Frits de Witt
deze reprise aan te tor
door oefening een heel
veau kunt bereiken. Di
contrasteerde duidelijk
rige concertavonden, 0
de eerste keer was dat
Duinen optrad in de
en Michel de Haas het
kanten niet gemakkelij
en duidelijk het onders
kast wilde hebben.
Volgens de ongeveer 1! 1
kers zijn hij en de m I
overduidelijk in gesla
mooier afscheid van
heeft De Haas zich nie
wensen. Hij verlaat h
niet omdat hij met
Duinen op zijn top
omdat hij zich wil bezL(
met andere dingen,
met al zijn directietaken
andere muziekverenigi ,t
Echo der Duinen hee^
nieuwe dirigent aanga{
Op 15 juni tijdens het Ast
concert in de Northg
het dirigeerstokje offic^
den overgedragen aan n
we muzikaal leider.
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: Crime Jazz, Roots Culture
special. Gezien: 24/5, LVC, Leiden.
Het LVC blijft natuurlijk de pop
tempel van Leiden, maar welke
associaties zal de argeloze voor
bijganger bij het kopje Crime
Jazz hebben? Een beetje onge
lukkig is die naam natuurlijk
wel. Een heerlijk mengelmoesje
van muziek, gesproken woord
en stand up comedian gaat zo
aan de liefhebber voorbij.
Erik Hofland alias Dyzack opent
de avond en experimenteert met
een nieuwe bezetting. Drummer
Antal Steixner van Les Char-
meurs vult met het typische fla
menco ritme-instrument cajon
de opengelaten gaatjes van Dy
zack op een speelse manier in.
Steixner en Dyzack geven elkaar
de ruimte en eindelijk ademt de
gitaar van Dyzack weer.
Said El Haichi vertelt in nonsen-
sproza het verhaal achter Lucky
Luke. De man die sneller schiet
dan zijn schaduw blijkt na een
ongelukkige liefde meer geïnte
resseerd in de herenliefde. De
zaal zingt gretig de tweede stem
bij 'I'm a genius' van de hiphop
per Will Power. Onderhoudend
is de Amerikaan, maar hij valt te
veel in de valkuil van leuk doen
onder de gordel. Earl Okin
wordt door host Lennie St. Luce
als 'musical genius and sexsym-
bol' aangekondigd. De oude
man in het maatpak 1 y
teerde bril voldoet niet 0(
aan dat beeld. „Helle
zijn de eerste woordeile
een perfect gevoel vo( j
statement voegt hij j r
you afterwards" aan to Bn
Bij Crime Jazz valt gm
zien op het toneel en L j:
Er zit zonder meer n 2
Crime Jazz. Nu het putT
Het gebeurde twee jaar geleden tijdens een chat-
sessie op internet met Kardinaal Simonis, bij de
ingebruikname van de site www.de-oase.nl van
de Rooms-Katholieke Kerk. Bedoeling was dat
de kardinaal online zou ingaan op prangende
vragen van surfers. De
arme man kreeg zo'n
spervuur aan vragen
op zich afgevuurd dat
hij aan beantwoording
nauwelijks toekwam.
Tot overmaat van
ramp dook er een
mysterieuze tweede
kardinaal op, die op
het chatkanaal namens
Simonis vragen begon
te beantwoorden. Wie
wist nog wie de echte
kardinaal Simonis was?
„Dit is een van de
schaduwzijden van het
electronische tijd
perk", zegt predikant
Van Ankeren in de her
vormde gemeente van
Zoeterwoude. Het is
een goede zaak, meent
hij, dat je via het toet
senbord met elkaar
kan praten in een
groot gezelschap. Dat
gaat zonder elkaar te
horen of van aange- PREEKT
zicht tot aangezicht te-
genover elkaar te zit
ten. De verleiding
wordt wél erg groot om je anders voor te doen
dan je bent.
Toch is dat volgens de predikant niet nieuws:
kijk maar naar de bijbelse figuur Nikodemus.
Ook hij doet zich anders voor dan hij is. Als Fari
zeeër en topman binnen het Sanhedrin dat Jezus
wilde uitleveren, wordt hij geacht hem aan te
vallen. Nikodemus ziet echter in dat hij wel de
gelijk met een afgezant van God te maken heeft,
's Nachts spreekt hij hem aan, want 'dat was in
die tijd het moment bij uitstek voor een goed ge
sprek, niet gestoord door het rumoer v
dag'. Van Ankeren kan nog wel uren d(
over elk woord in deze passage in Jo;
maar 'dan zitten we hier morgen nog',
wil terugkeren tot de kem van het nachte
sprek tussen Jeztu
kodemus: de w
boorte. „Opnieuv
ren worden uit wa
nieuw begin - da
wens die we allen
eens hebben. He
misschien wel ass 1
op met reïncamati
Toch schuilt er 0!
gevaar in de a: 1
voor wedergeboo
sommige kerkelijl 1
gen'. „Ben jij wel i
dergeboren chris
dan de vraag. Ee 1
die mensen erg
houdt, een vraag
mensen kan bui
ten."
Het is duidelijk: A j
keren is van menl
een christen eigei 1
definitie al wederj
is. Hij denkt dat
nen „veel te kram 1
veel te moeizaait
zijn met het beg 1
I J Cs E H S dergeboorte. Met
grip 'bekeren."
Het is geen gem
thema dat Van j
aansnijdt. Misschien is het ook wel eei
een academische kwestie. Toch weet hi
een duidelijke, hooguit wat schoolse pr
der uiteen te zetten. De zaak steekt goe
kaar en is degelijk voorbereid. De voo
heeft het allemaal op papier staan, mi
zuimt niet zijn toeschouwers recht in het
te zien. Een ironisch lachje speelt tijd
preken om zijn mond, alsof hij zijn gel
laten merken dat ze het allemaal niet al t
op moeten vatten.
