Hoeder van de wereld
BINNEN- BUITENLAND
zich schrap tegen wereldwijde jihad
Israël
en VS zetten
Volkert, een geradicaliseerde Zeeuwse jongen
nk van Celder
lui Bolwerk
idag 6 mei begint voor Vol-
in der G. zoals elke werk-
lij zijn vaste bakker koopt
jn broodje, 's Avonds is de
stralrige Harderwijker wereld-
's. Van moord verdacht op
iFortuyn. Een portret van een
iwse jongen die in Wagenin-
radicaliseerde.
^Vertikte het om op de leren
ikvan zijn moeder plaats te
oen. Berekende dat voor
leven op de Landbouw-
iiteit tien miljoen fruit-
jjes werden gebruikt. Hij
'lanste zich bij een milieu-
in Wageningen in een
nhut, maar douchte zich
oon thuis. Vóór abortus,
fel tegen het verdelgen van
luis. Een milieufreak die au-
ed.
f ert van der G. hield er extre-
F enkbeelden op na. Altijd
id tot discussiëren. Nooit
ander gelijk. Maar in
een mens te liquideren?
len en familie reageren
en verbijsterd: hoe goed
len we Volkert eigenlijk?
om Pim Fortuyn? Waarom
van Volkert, fanatiek
:hter voor een beter mi-
de lijsttrekker van LPF
Of diende de aanslag op
its-populistische, charis-
1e politicus in Volkerts
een hoger doel?
op keer draaien Volkerts
jschokte intimi in hun
de film af met beelden en
:en. Wanhopig zoekend
de 'missing links'. Pijnlijk is
duidelijk geworden dat de
arige Harderwijker een dub-
- even leidde. Dat hij über-
JA^ pteen pistool had en kon
li ieten, was niemand bekend.
Si ken moet hij geoefend heb-
verlaten plaatsen, in het
j in een oude steenfabriek,
lijk sprak Volkert over
irtuyn. „Wie niet in Ne-
id?", beaamt Sjoerd van de
vriend en collega. „Nooit
fortuyn een persoon tegen
ies waren geboden." Het
speelde ook helemaal
rol in deze verkiezings-
jagne. Fortuyn was daarin
ilechter of beter dan ande-
Al verklaarde de politicus
onomwonden voorstander
de jacht en de bontindu-
iljlhten was volgens Fortuyn
,al( iets gevoelloos. Voor de
bestelde zijn moeder een
kip bij zijn vader. Gefascineerd
keek de jonge Pim toe hoe de
kip na het afhakken van de kop
nog meters over het erf rende.
Voor iets in de pan komt, moet
het wel eerst dood', zei Fortuyn
in een jagersblad van 7 februari.
Zes jaar terug slachtte de Rotter
dammer, inmiddels 'stadspro-
fessor', met een bevriende slager
eigenhandig een koe. Fortuyn
wilde de kleinschalige boeren
bedrijven van vroeger terugha
len.
Gesloten boek
Van der G. richt in 1992 de Ver
eniging Milieu-Offensief op.
VMO voert ellenlange juridische
procedures tot aan de Raad van
State om uitbreiding van inten
sieve veeteeltbedrijven te voor
komen. Van der G. en Sjoerd
van de Wouw trekken ook in
tensief op in het belang van or
ganisaties als de campagne-
groep Wakker Dier, samenge
gaan met Lekker Dier en Bont
voor Dieren.
Volkert worstelt ermee dat zijn
denken en doen over dierenwel
zijn en grote levensvraagstukken
absoluut niet stroken met de
leef- en denkwereld van zijn di
recte omgeving. Te vaak stoot
hij in heftige discussies zijn
neus. Zelfs zijn radicale linkse
vrienden haken af als ze hem
niet meer kunnen volgen. Vol
kert wordt uitgelachen, ge
kwetst. Slechts weinigen zijn in
staat een goed beeld te schet
sen. Over Volkert de milieu-acti
vist is veel bekend. Zijn privéle-
ven vormt welhaast een gesloten
boek
Volkert wordt op 9 juli 1969 ge
boren in Middelburg. Zijn broer
Roeland is twee jaar ouder. Het
gezin Van der G. is aangesloten
bij de apostolische kerkgemeen
schap. Moeder Anna is van Brit
se afkomst. Vader Henk is biolo-
giedocent op een scholenge
meenschap in Roosendaal. Hij
overlijdt na een slopende ziekte
als Volkert 17 is.
Al op de lagere school koestert
de Zeeuwse jongen belangstel
ling voor dieren, milieu en de
natuur. Hij is lid van de Wereld
Natuur Fonds Rangers, die bij
voorbeeld de duinen vrijmaken
van zwerfvuil. Vissen geeft een
kick. Wel zielig voor de wormen
en de vissen. Eigenlijk klopt dat
niet. Maar ja, iedereen vindt dat
blijkbaar normaal. Net als vlees
eten. Volkert wil ermee stoppen
en krijgt prompt ruzie met zijn
ouders.
Zowel op basisschool De Du-
nenburch als de Stedelijke
Scholengemeenschap (athene
um) in Middelburg valt Volkert
amper op. Alleen als de roodha
rige jongen wordt gepest, kan hij
ontvlammen. Oud-conrector J.
Weele herinnert zich hem als
een 'pluizebollerige altemativo
die goed kon leren'. Geen spor
tieve jongen. „We waren de
kneusjes van de tennisvereni
ging", schaterlacht de oud-gym
nasiast Frank van der Zee.
Als vijftienjarige vrijwilliger
komt Volkert door zijn rechtlij
nige opstelling in conflict met
de leiding van de Vogelopvang
Walcheren. Het redden van vo
gels en het met vallen doden
van muizen die vogelvoer op
eten, getuigt volgens Volkert van
een inconsequente houding.
„Hij kon geen compromissen
sluiten. Alles wat leefde moest
ten koste van alles beschermd
worden", schetst het toenmalig
beheerderspaar Liesbeth en Ben
Baukema van het vogelopvang
centrum.
Gewetensvragen
In 1987 wordt Volkert vegariist
als hij in Wageningen milieuhy
giëne gaat studeren. Hij zweert
zuivel, eieren en andere dierlijke
producten af. In datzelfde jaar
studeert Petra, zijn latere vrien
din en moeder van dochtertje
Sabine, aan de LUW af als vee-
teeltdeskundige. Ze leren elkaar
kennen via de Wageningse afde
ling van actiegroep Lekker Dier,
opgericht door Volkert. Petra
manifesteert zich als hoedster
van het welzijn van dieren op
internationale transporten.
Vier jaar verblijft Volkert op de
LUW ('87-'90). Hij haalt zijn
propedeuse. Maar steeds meer
verschuift het accent van stude
ren naar actievoeren. Zo zet hij
zich in voor vermindering van
proefdiergebruik op de universi
teit en sluit zich aan bij de anti
vivisectiebond NBBV. Medestu
denten confronteert hij met ge
wetensvragen als 'wil je snijden
in een doodgelegen big of in
haaien, die sterven als bijvangst
van de haringvisserij?'
„Volgens zijn berekening wer
den op de universiteit tien mil
joen fruitvliegjes voor dierproe
ven gebruikt. Daar trok hij dan
ook ten strijde tegen. Wij, mede
studenten, lachten daar om.
Daar reageerde hij dan weer
heel schaapachtig op", herin
nert Frank van der Zee zich. De
tennismaatjes van weleer trek
ken weinig met elkaar op, maar
komen elkaar telkens weer te
gen. Eerst in Middelburg, later
in Wageningen. Even wonen ze
zelfs nog in dezelfde flat aan de
Bomsesteeg. Als Wageningse
student ziet Van der Zee zijn
oud-klasgenoot radicaliseren.
Andere oud-studenten noemen
hun voormalige flatgenoot
'zachtaardig, gedreven, compro
misloos en consciëntieus'.
Met zijn (veganistische) levens
stijl valt Volkert uit de toon. Op
het balkon van zijn flat op de
twaalfde verdieping aan de
Bomsesteeg liggen altijd stroba
len. Volkert laat er champignons
op groeien. Ook in de moestuin
van zijn duplexwoning aan de
Van Uvenweg is hij driftig in de
weer met stro en duivenpoep.
Buren houdt hij vriendelijk
maar beslist op afstand. Na een
kamer op de Brakelseweg en
een flatje aan de Bomsesteeg
belandt hij in '91 in de alterna
tieve woongemeenschap Droe-
vendaal. 'De Droef aan de rand
van Wageningen gold als een
kweekvijver voor links-kritische
mensen. „Vredelievende types
met een hoog geitenwollen-sok
ken-gehalte. De softste plek om
te wonen", schetst oud-'burge
meester' Patrick Jansen. Met
Volkert als onopvallende bewo
ner.
Tijdens de hoog oplaaiende
strijd (tot oktober '98) voor het
behoud van de houten barak-
kencomplexen in de vrijstaat
Droevendaal houdt Volkert zich
afzijdig. Geen interesse in dat
geneuzel, verklaart een oud-be
woner.
Geregeld drinkt hij een kop
thee, rookt hij joints en deelt
LSD. „Volkert leeft voor zijn ge
voel in een wereld, waarin heel
veel niet klopt. Hij voelde zich
toen onbegrepen. En trok zich
terug. In zijn visie was alles be
zield. Stenen, groente. De mens
- met zijn eigen ik - zelfs extra.
De hoeder van de wereld die ab
soluut geen dieren hoeft te do
den. Van fruit en groente kun je
ook leven. Door dieren te be
schermen, beschaaf je de mens,
vond Volkert. De domheid van
anderen daarover kon hij niet
verdragen."
Agressie
In de jaren negentig trekt Vol
kert aandacht als 'boomhutbe
woner'. Op het 'gekraakte land
van Pudoc' (grafisch bedrijf)
wordt als protest tegen de wo
ningnood een tentenkamp op
gezet. Volkert is een van de laat
ste 'landkrakers' die uiteindelijk
van het terrein vertrekken. Vlak
voor de kerstdagen in 1989 haalt
Lekker Dier-activist Volkert met
enkele medestanders de plaat
selijke slagers in Wageningen
het bloed onder de nagels van
daan. Gekleed in met 'bloed' be
De arrestatie van Volkert van der G. na de moord op Pim Fortuyn. Foto: GPD/Ton Kastermans
smeurde witte jassen parkeert
hij een bakfiets vol konijnen op
de stoep van slagerij Elings. De
actie 'tegen overvloedige con
sumptie van vlees' escaleert zo
danig dat de slager de actievoer
ders op hardhandige wijze weg
werkt. Volkert kreeg een kop
stoot', gnuift de plaatselijke
middenstand. Slager Henk
Elings houdt het op een hand
gemeen, maar zegt zich het
voorval niet meer goed te kun
nen herinneren. „Ik ben er in ie
der geval niet trots op."
Volkert wordt steeds vaker met
agressie geconfronteerd. Inge
gooide miten, dreigbrieven en
hatelijke telefoontjes. Op dins
dag 15 juni 1995 wordt zijn auto,
geparkeerd op Droevendaal, op
de kop gezet. Tegenover De Gel
derlander laat Volkert manmoe
dig weten zich niet door het
Boerenoffensief te zullen laten
intimideren. De agrariërs zijn
Milieu-Offensief spuug- en
spuugzat Volkert is juist extra
gebrand om zijn milieuwerk
voort te zetten. Wel duikt hij on
der. Talloze malen verandert hij
daarom van woonstek. Zijn post
laat hij opsturen naar postbus
adressen, nooit naar zijn woon
adres.
Herfst 2001 verhuist Volkert
naar Harderwijk. Hij trekt in bij
zijn 39-jarige vriendin Petra. De
oud-beleidsmedewerker van de
gemeente Almere woont al acht
jaar in een huurhuis aan de Es-
doomlaan. Volkert en Petra ver
wachten een kindje. Beiden zijn
dolgelukkig als Sabine op 6 de
cember wordt geboren. Volkert
raakt er niet over uitgepraat.
Desondanks belandt de kersver
se vader daarna op het randje
van overspannenheid.
Het doorspitten van milieuver
gunningen valt de dossiervreter
van VMO steeds zwaarder. Toch
merkt niemand iets van de plan
nen waarmee Volkert rondloopt.
Op maandagavond 6 mei komt
de banenpooler niet thuis bij
zijn gezin. Om 18.11 uur, bij een
benzinestation naast het media
park in Hilversum, wordt hun
echtgenoot en vader overmees
terd door agenten in een kogel
vrij vest. Met het moordwapen
in de hand. Enkele uren na de
moordaanslag ligt ook Petra's
leven in puin. Verbijsterd en
ontredderd hoort ze de recher
cheurs aan. Radeloos tast ook zij
in het duister.
Petra mag Volkert niet zien. Al
bijna drie weken volhardt, voor
zover bekend, de vermeende
moordenaar van Pim Fortuyn in
het stilzwijgen over het hoe en
waarom. Het rechercheteam
hoort alleen zijn naam. De poli
tie ondervraagt hem ook over de
onopgeloste moord op Chris
van der Werken, een milieu
ambtenaar uit Nunspeet. Vol
smart wacht iedereen op zijn
verlossende verklaring. Een mo
tief. De pers stort zich daarvoor
massaal op links Nederland. Ra
dicale splintergroepen worden
ontrafeld in de hoop verbanden
te ontdekken.
Ook links radicaal Wageningen
weet zich in de schijnwerpers.
Een aantal kernleden in deze
universiteitsstad duikt onder. Ze
pakken hun rugzak en gaan
even 'op vakantie'. Winkeltjes
sluiten. De geijkte trefcentra zijn
leeg. Telefoons gaan uit. E-mail-
adressen worden opgeheven.
Actiegroepen kuisen hun inter
netpagina's van foto's van actie
voerders en informatie over ac
tienieuws. Logisch, vindt Judith,
een kennis van Volkert: „Zolang
Volkert zwijgt, zwijgen wij ook.
Aan speculaties over mogelijke
motieven voor de moord doen
we niet mee."
Met medewerking van Ruud
Jacobs en Saskia Wassenaar
konze correspondent
lemendaal
De angst om na het fi-
ivan elf september 2001 op-
f te worden beschuldigd
„inalatigheid zit er bij de wes-
inlichtingendiensten diep
en andere verklaring valt
lijk te bedenken voor de
algemene waarschuwingen
|iieuwe terreuroperaties van
^da en andere organisaties.
Str
)28 flr als de diensten over con-
m e aanwijzingen beschikken,
inen ze beter in stilte actie
lememen. Het machteloze
I j iliek ongerust maken, heeft
1nig zin. Hoge Amerikaanse
iringsvertegenwoordigers die
e week verklaarden dat nieu-
3 b teneuraanslagen onvermij-
de jk zjn, waren er ook alleen
am ir op uit zich in te dekken.
eretn die wel eens een krant
sai 5t 0 naar de televisie kijkt,
ld et cok zonder dit soort pa-
jel kzeaierij wel hoe laat het is.
sJaida en de Taliban hebben
ifgianistan een slag verloren,
v) arniet de oorlog. Het is mo-
t c jkdat Osama bin-Laden en
1S( lkh Omar nog in leven zijn.
2 j la geval zinnen ze op wraak
1 g ii het Westen. Die conclusie
ik zonder de hulp van
frlinen in de inlichtingen-
1st' of vice-president Dick
3' ley gemakkelijk te trekken.
ie ah Omar heeft een schuil-
ro ts gevonden 'in een bunker
Afghaanse bergen, waar
de plaats alleen bekend is
ijn naaste medewerkers.'
schreef deze week het in
'9 den verschijnende Saudi-
31dagblad Ashark al-Awsat.
i, I conespondent van de krant
Afghanistan, Badi Karhati,
v ft de 'Aanvoerder der Gelovi-
01zelfs geïnterviewd. Dat wil
0 ;en: hij heeft een aantal vra-
opgestuurd aan Omars 'me-
f^adviseur' en daarop schrif-
7- k antwoord gekregen,
ik oorlog in Afghanistan is nog
Al-Oaeda en de Taliban hebben in Afghanistan een slag verloren,
maar niet de oorlog. De aanslag op een bus met Franse ambtenaren
bij het Sheratonhotel in Karachi op 13 mei wordt door inlichtingen
maar net begonnen', zegt de Ta-
liban-leider over zijn verse ne
derlaag. 'Het vuur wakkert weer
aan en zal ook het Witte Huis
bereiken, want dat is het hoofd
kwartier van onrechtvaardigheid
en despotisme. Ze hebben een
oorlog gevoerd tegen de islam
en de moslims zonder enige ju
ridische of internationale recht
vaardiging. Ik zeg dat, in de ze
kerheid van Gods steun.'
Volgens Mullah Omar heeft Os
ama bin-Laden de Amerikaanse
aanvallen overleefd: 'God zij
dank is sjeik Osama nog in leven
en dat wordt diep betreurd door
Bush, die zijn volk had beloofd
dat Osama zou worden gedood.
Hij besefte niet dat alleen God
over een mensenleven beschikt.'
Of het Omar zelf was die Karha-
ti's vragen heeft beantwoord, is
onduidelijk. Maar de correspon-
diensten aan het terreurnetwerk van Osama bin Laden toegeschre
ven. Zeker 12 Fransen kwamen om het leven. Al-Oaeda is zeer waar
schijnlijk ook verantwoordelijk voor de aanslag op een synagoge op
dent heeft in het Pakistaans-Af-
ghaanse grensgebied een echte
ontmoeting gehad met een
overlevende commandant van
al-Qaeda. Hij zegt dat hij in het
holst van de nacht naar de
schuilplaats is gebracht van Ab-
deladhim Muhajir, die een be
langrijke rol heeft gespeeld in de
strijd tegen de geallieerden. Ook
Muhajir liet hem weten dat Osa
ma Bin-Laden nog in leven is en
dat diens eed van gehoorzaam
heid aan Mullah Omar nog altijd
geldig is.
De Amerikanen zeggen dat ze
al-Qaeda hebben verslagen,
houdt Karhati hem voor. Muha
jir antwoordt dat het Westen de
capaciteiten van zijn beweging
niet moet onderschatten. 'De
verwoesting van de Twin To
wers en het Pentagon hebben
laten zien dat al-Qaeda de Ame
het Tunesische eiland Djerba. Op 17 april kwamen hierbij zeventien
mensen om het leven, onder wie 11 Duitse toeristen.
Foto's: AFP/AAmir Oureshi; Reuters/Mohammed Hammi
rikaanse samenleving kan bin
nendringen', zegt hij. 'Het suc
ces van de aanvallen van de elf
de september, uitgevoerd door
een kleine groep, bewijst dat al-
Qaeda geen geografische beper
kingen kent. maar over een wijd
verbreid netwerk beschikt. Wie
zegt dat hij al-Qaeda heeft ver
slagen, praat alleen voor de me
dia. Sjeik Osama bin-Laden leeft
en iedereen kan zijn daden zien.
De aanval op de synagoge op
het Tunesische eiland Djerba is
uitgevoerd door iemand van al-
Qaeda. En er zijn veel meer ope
raties in aantocht, zoals de ko
mende dagen zullen laten zien.'
De aanslagen in de Verenigde
Staten zijn niet meer dan een
middel, legt de commandant
uit. Het uiteindelijke doel is de
bevrijding van Palestina en van
Arabische landen die zuchten
onder een regime van ongelovi
gen. 'Sjeik Osama Bin-Laden ge
looft dat Amerika een kankerge
zwel is, een slang, waarvan de
islam te lijden heeft', zegt Muh
ajir. 'Hij gelooft dat het uitvoe
ren van aanvallen op Amerika
een strategie is die ons in staat
stelt overwinningen te boeken
in Palestina en elders in de isla
mitische wereld. Wie Amerika
bestrijdt, bestrijdt alle tirannen
die in de landen van de islam de
moslims onderdrukken.'
Muhajir merkt op dat strijders
voor de zaak van de islam altijd
één oog gericht houden op het
onmiddellijke doel en het ande
re op Palestina. 'Het enige dat
ons weerhoudt van het bestrij
den van de joden, zijn de mis
dadige Arabische regimes die
vrede hebben gesloten met Isra
el. Ons hart is altijd met Palesti
na geweest en we vragen God
Almachtig de joden te laten be
seffen wat we in Palestina zullen
doen.'
De Israëlische inlichtingendien
sten hebben daar al een idee
van, al maken ze zich op dit mo
ment ongeruster over wat al-
Qaeda en andere islamitische
organisaties ondernemen tegen
joodse en Israëlische doelen in
het buitenland. De ongerustheid
is vooral aangewakkerd door de
aanslag op de synagoge in Djer
ba. waarbij veertien mensen om
het leven kwamen. M)e angst
wekkendste dreigir^voor de jo
den in de wereld gaat uit van de
'wereldwijde jihad'," zei deze
week het hoofd van de afdeling
in de Mossad die zich bezig
houdt met het onderzoek naar
anti-semitisme.
Vooral de toestand in Frankrijk,
met zijn uitgebreide Arabische
minderheid, baart zorgen. In de
afgelopen maand alleen al no
teerde de dienst er 71 anti-semi-
tische gewelddadige incidenten,
tegen slechts een in dezelfde
maand van het vorig jaar. Als
gevolg daarvan heeft de Mossad.
in samenwerking met plaatselij
ke veiligheidsdiensten, haar
contra-activiteiten op dit gebied
drastisch opgevoerd.
