'Mooi uitzicht?
Letters moet ik hebben!'
De Tulpenrallye:
afzien voor mens en machine
ZATERDAG
25 MEI
I.OO
comst tweede etappe in Riquewihr, Alsace. Foto's: Jeroen Ruygrok
„Het is gewoon een
jongensdroom die vijf dagen
duurt." Wie met de
Tulpenrallye meerijdt, hoort
die opmerking op zijn minst
één keer per dag. Een
verslaggeefster van deze
krant reisde mee als
navigator, haar echtgenoot
als rijder en fotograaf. Met
190 equipes ging het kriskras
door Luxemburg, België en
Frankrijk. Conclusie:
rallyrijden is topsport voor
mens én machine.
door Annemiek Ruygrok
Ik was gewaarschuwd. Peter Taal
van het Kennemer Auto Histo
risch Genootschap had al op de
introductiedag in maart gezegd dat
rallyrijden vaak afzien is. En dat het al
helemaal geen doen is om met je
echtgenoot op pad te gaan. „Dat trekt
een gevaarlijke wissel op het huwe
lijk."
De koude, natte en winderige och
tend van de 14de mei, de dag van de
start van de 49ste Internationale His
torische Tulpenrallye, kom ik hem
weer tegen op het parkeerterrein van
het Noordwijkse Huis ter Duin waar
hij uit zijn Porsche 911 S uit 1966
stapt. „Dus jullie gaan toch. Nou dan
wens ik je veel genoegen.
Ter voorbereiding op de rally had ik
Systemen en systematiek van het spor
tieve kaartlezen door wijlen Ben van
Delden gelezen. Niet dat het door de
Tulpenrallye bedachte 'bolletje-pijl-
tje'-systeem nu een open boek werd,
maar het was in elk geval geen abaca-
dabra meer. Al was het even schrik
ken toen Aad Verhoeven van de orga
nisatie de route voor de eerste dag
overhandigde. Een 'pers'-routeboek,
waarin het erop aankomt de met pijl
tjes summier aangegeven richting op
een zwart-wit kaart te volgen naar de
controleplaatsen. Vooral de deelne
mers aan de sportklasse zijn niet op
hoofdroutes te vinden, omdat ze de
kortste weg van punt naar punt afleg
gen. Dus: wilden we de rally 'proe
ven', dan moesten we ons verplaat
sen in de uitzetter van de tocht. Ge
volg: soms grote stukken afsnijden
om op kleine weggetjes de 'echte' ral
lyjongens tegen te komen. Dan was
het de kunst om ze niet in de weg te
zitten. Want daar staat zo ongeveer
de doodstraf op. Een uitputtingsslag
voor de bestuurder van ons 185 pk
sterke Peugeootje.
Toch gaan we welgemoed op pad.
Om snel uit de drukte van de Rand
stad te komen voert het eerste traject
grotendeels over de snelweg naar
Chaam, waar een tijdcontrole is. On
derweg rijden we op met de gebroe
ders Houg uit Goes en Rotterdam
met hun Ford Lotus Cortina (in de
eindklassering 6de algemeen met
4170 strafpunten). Na de stop in
Chaam gaat het richting lunch in Eys-
den. De eerste echtelijke ruzie dient
zich aan. Er zullen er nog vele volgen.
De 'navigator' komt er niet uit. We rij
den heen en weer over de Maas, zien
in de verste verte geen deelnemer
meer en belanden uiteindelijk op de
snelweg naar Luik. Dan maar geen
lunch, we rijden rechtstreeks naar
Echtemach. We willen op tijd bij de
aankomst van de eerste equipes zijn
om hun ervaringen over deze eerste
dag te horen. Het moet afzien zijn
voor de open wagen-rijders, zoals de
Britten Rood en Smith die op hun
Riley uit 1936 geen kap hebben. Af en
toe rijden we onder zware wolkbreu
ken door en de enige bescherming
die zij hebben is een parasol. Maar
die is alleen te gebruiken bij stoplich
ten of tijdcontroles.
Champagnekurk
De tijdcontroles zijn, zo leert de eer
ste dag, een belangrijk ijkpunt. Wie te
hard gereden heeft - het reglement
meldt dat de maximum snelheid ner
gens mag worden overschreden -
komt te vroeg aan en moet dus wach
ten alvorens te worden afgeklokt.
Vaak staat er een hele rij auto's te
wachten tot het tijdstip daar is. Maar
andersom, als je in tijdnood bent, is
het stressen om de gewenste ideale
tijd genoteerd te krijgen. Dan vallen
er soms harde woorden.
De 'marshalls' met hun dikke olifan
tenhuid malen daar niet om. Die zijn
wel wat gewend. „Het zijn allemaal
losse flodders. Dat komt door de
stress", meldt een van hen bij de aan
komst in Echtemach laconiek. De
door het slechte weer vertraagde
equipes verwacht hij binnen een mi
nuut of tien. Als een der eersten komt
de rode Bugatti uit 1925 binnen, die
de kortere route van de vintage-klasse
aflegt. Bestuurder is Pim Albada Jel-
gersma, die tevens moet kaartlezen.
Vader Frank, zijn mede-rijder, is daar
na een herseninfarct helaas niet meer
tóe in staat.
Het tweetal oogst bewondering, om
dat zij deze eerste dag zo goed heb
ben doorstaan. „Maar ik heb ook hele
stukken afgesneden, want anders zou
de tocht te lang duren", vertelt Jel-
gersma. De Bugatti, die vanwege zijn
ongewone kleur (de Franse racekleur
van Bugatti was altijd blauw) 'Rooie
Sien' is gedoopt, heeft een aantal bij
zondere details. Pim doet de motor
kap open en wijst op een.kurk, een
champagnekurk uiteraard, die erin is
gestopt om een leiding te bescher
men. Ettore Bugatti hield kennelijk
van champagne, want ook een dop
heeft aan de binnenkant een kurk
met nog zichtbaar de letters 'cham
pagne' erop.
Lucas Polman en Joep Verschuur uit
Wassenaar doen met hun '67-er Alfa
Romeo Giulia S Lusso voor het eerst
mee. Ze noemen zichzelf, na de tech
nische keuring, waarbij ze werden te
ruggestuurd om hun huiswerk nog
eens over te doen en vooral remvloei
stof te vernieuwen, de 'rookies': on
bevangen nieuwelingen die het avon
tuur aangaan. „We hebben de beste
remvloeistof van iedereen, DOT 5. En
verser kan niet."
De automobielen hebben het deze
dag al zwaar te verduren gehad: dat
wordt in sommige gevallen sleutelen.
Inmiddels regent het weer pijpenste
len. Gelukkig is het chique hotel
voorzien van een met baldakijn over
dekt entree. Daaronder kan droog
worden gewerkt. Alleen is de over
kapping niet langer dan de lengte van
één auto. In de file dus voor een dro
ge sleutelplek.
De brandende Porsche van Dick Schiferli en Bertus Raats uit Bilthoven.
De tweede dag voert naar de Voge
zen, traditiegetrouw de plek waar ook
in de beginjaren veel Tulpenrallyes
werden verreden. De regen maakt
plaats voor zon en op de lunchplek in
Maizières-lès-Vic worden de flessen
zonnebrandcrème gehanteerd om de
hier en daar toch al wat kalende sche
dels te beschermen. Van de lunch
maken we gebruik om de route die de
equipes in de sportingklasse volgen
op onze kaarten in te tekenen. Dit
heeft tot resultaat dat we de haar
speldbochten over de Col du Donon
en verder tot Ribeauvillé zo vloeiend,
kort en snel mogelijk moeten nemen
om de controle op tijd te halen. Soms
met, althans zo is mijn ervaring, dui
zelingwekkende snelheid. Mijn be
stuurder probeert de Porsche van Jo
ris Buijs bij te houden en slaagt daar
aardig in. Het kost hem overigens wel
zijn remblokken.
Fontein
In het pittoreske Riquewihr, waar we
de nacht zullen doorbrengen, is het al
vol met toeristen als de historische
automobiel-karavaan door de nauwe
straatjes trekt. De plaatselijke horeca
biedt de deelnemers een glaasje El-
zasser wijn aan. De stemming aan het
eind van deze tweede dag is uitgela
ten. Lindy Margadant uit Heemstede,
die met haar 38 jaar oude Alfa Romeo
Giulia Sprint GT in het team van het
Kennemer Auto Historisch Genoot
schap meerijdt, laat zich uitdagen om
in de fontein te springen. In haar nat
te kleren zit ze schaterend te druppen
op een plastic stoeltje.
Op het parkeerterrein buiten de poort
van het stadje is een biertap gezet. Er
wordt driftig gebeld met het thuis
front over de stand van zaken, maar
ook met bevriende autobezitters over
technische problemen. Joep Ver
schuur loopt met een sip gezicht. Hij
heeft een dip 'van hier tot gunder'.
Veertig minuten te laat geldokt. Even
later staat Lindy, inmiddels van droge
kleren voorzien, bezorgd onder haar
motorkap te kijken. Iets met de ben
zinetoevoer. Hulptroepen schieten
toe. Het diner in het tijdelijk tot res
taurant omgebouwde 'Hötel de Ville',
tevens toegangspoort tot het stadje, is
inmiddels in volle gang, maar op de
parkeerplaats daarnaast is nog tot ver
na middernacht het getinkel van val
lend gereedschap te horen. Rallysport
is voor een groot deel afzien.
Pieter en Jeroen Booij uit Noordwijk in hun Austin-Healey (1955) op de
Ballon d'Alsace.
Dat wordt de volgende dag meer dan
duidelijk. De 'koningsrit' over de 'bal
lonnen' van de Elzas levert een groot
aantal slachtoffers in het wagenpark
op. Ervaren rallyrijder en favoriet Bert
Dolk gaat die dag met navigator Ro
bert Rorife in hun Volvo 122 S nog
hoopvol op weg. Ze staan met slechts
twintig strafpunten eerste in het tus-
senklassement. Constaterend dat het
team op de laatste plaats in de tou-
ringklasse op dit moment al ruim
46.000 strafpunten heeft, kun je uit
gaan van een riante positie voor het
tweetal.
Helaas komt een kudde koeien het
geluk verstoren. Op het smalle, steile
weggetje naar boven kunnen Dolk en
Rorife geen kant op; passeren is on
mogelijk. Dolk moet op de koppeling
blijven hangen en dat heeft tot gevolg
dat de koppelingsplaten het begeven.
Reparatie blijkt geen optie. De equipe
is uit de strijd. Datzelfde geldt voor
een fiks aantal lotgenoten die even
eens hun koppelingsplaten op de
kudde koeien verprutsen.
Ook Joris Buijs heeft zijn dag niet.
Vloekend meldt hij 300 strafpunten te
hebben opgelopen omdat hij een
controlebordje heeft gemist. Want
zo'n bordje, meestal een willekeurige
letter of een stempelpost waar je met
behulp van een zelf meegebracht
stempelkussen een tulpje op je kaart
moet zien te halen, levert 300 straf
punten op, als je het mist. Geen won
der dat sommige rijders liever terug
rijden wanneer ze er een zijn verge
ten. Want een minuut te laat binnen
kost slechts tien punten. Een van de
deelnemers verzucht dan ook als zijn
navigator hem op het prachtige uit
zicht wijst: „Uitzicht, wat heb ik nou
aan uitzicht. Letters moet ik hebben."
Navigator Marien Roosenboom ver
telt dat hij tijdens een rally niets van
de omgeving ziet. „Ik zit de meeste
tijd voorovergebogen te zoeken en te
meten, ik zie alleen op die kéért dat
we in België of Frankrijk zitten."
Brand
's Middags gaat het over kronkelweg
getjes richting Vittel. Alweer een
plaats die het van het bronwater
moet hebben. In een eerdere etappe
passeerden we Spa. In slaperige
dorpjes staat de bevolking vrolijk te
wuiven naar de passerende automo
bielen, jongetjes wijzen behulpzaam
de goede weg. Slechts een enkeling is
niet zo blij met het rally-lawaai. Toch
voldoen alle auto's aan de maximaal
toegestane decibellen. Maar af en toe
gaat het hard. Wie wil presteren rijdt
zo snel mogelijk door om tijd te win
nen voor het geval je een afslag mist
of pech krijgt. Het tijdschema is strak,
zeer strak. Soms moet een lunch wor
den overgeslagen, soms wordt een
rustpauze gebruikt om te sleutelen.
Dan gaan de overalls weer aan, wordt
de motorkap opengezet of de auto
opgekrikt. Een kopje koffie op een
terrasje is er niet bij.
Vóór ons begint de Porsche 356 van
Dick Schiferli uit Bilthoven danig te
sputteren. 'Iets met de ontsteking'
vermoedt mijn bestuurder. Het ge
sputter wordt frequenter en opeens
zien we kleine vlammetjes van onder
de motorkap naar buiten komen. We
geven lichtsignalen. Tevergeefs. In
mum van tijd staat de motor van de
Porsche in lichterlaaie. Schiferli en
zijn navigator Bertus Raats springen
uit de wagen en proberen met brand
blussers het vuur te doven. Maar de
vlammenzee is onbedwingbaar. On
verschrokken halen ze hun spullen
uit de auto, politie en brandweer zijn
inmiddels gebeld, alsmede de wed
strijdleiding. Het duurt zeker een
kwartier voor de brandweer arriveert.
De motor van de Porsche blijft bran
den als een fakkel. We zijn bang dat
door de hitte de grote brandstoftank
voorin vlam zal vatten en manen het
tweetal toch enige afstand te bewa
ren.
De brandweer heeft tien minuten no
dig om het vuur te doven. De motor
is uitgebrand en de achterkant van de
auto geblakerd, wat de laconieke
Schiferli,doet opmerken dat je die 'le
lijke deuk op het achterspatbord nu
tenminste niet meer ziet'. Een dikke
plak gesmolten metaal onder de auto
herinnert nog aan wat eens een paar
carburateurs moet zijn geweest. Het
interieur en de kuipstoelen staan vol
water, de kostbare Halda Twinmaster
kan nog net worden gered.
De technische ploeg van de organisa
tie sleept het wrak van de weg, de
ANWB zorgt voor een garagebedrijf
dat de auto ophaalt. Het onfortuinlij
ke tweetal kan met één van de inmid
dels gealarmeerde marshalls meerij
den naar Vittel. Daar komen we laat
op de avond aan. Nog net op tijd voor
het diner in een zaal van het art deco-
achtige casino. Bij rally-rijden horen
nu eenmaal pech en stress.
Volgen
De volgende dag gaat het richting
Wavre. De berijder en navigator van
de kanariegele Jaguar Mark II hebben
een controle-letter weten te vinden,
die vermoedelijk niemand nog heeft.
Wij delen in hun triomfantelijke
vreugde. Helaas komt een aantal
equipes erachter dat dit team het uit
stekend doet en ze volgen de wagen
dan ook braaf. Tot groot ongenoegen
van de bestuurder en zijn kei van een
- vrouwelijke - navigator. In de Belgi
sche Ardennen proberen ze de boel
te misleiden. Dat lukt nog ook. Ineens
zijn ze verdwenen en hebben de an
deren het nakijken.
De plek van de nachtstop in Wavre
bij Brussel lijkt wel een slagveld. On
der of boven elke auto hangt wel een
sleutelaar. De oude beestjes hebben
het zwaar te verduren gehad. Ook de
'57-er Mercedes-Benz 300 SL van
Wassenaarder Jan Ebus en zijn navi
gator Jan Berkhof is niet tegen de
strijd opgewassen. Deze dag is hij net
binnen een half uur na zijn ideale
eindtijd door een bevriende rallyrij
der over de finish gesleept. De ver
snellingsbak blijft in zijn vier hangen
en is niet meer aan de praat te krij
gen. Het team staat op de derde
plaats, maar als de bak niet wordt
vervangen kunnen ze het wel verge
ten. Tot diep in de nacht bellen ze
stad en land af voor een versnellings
bak. Uiteindelijk vinden ze iemand,
600 kilometer verderop in Sachsen-
Braunschweig, die bereid is er een te
brengen.
De bak arriveert 's ochtends vroeg en
met man en macht werkt het Ebrex-
team, waartoe het duo behoort, om
de auto weer aan de praat te krijgen.
Dat lukt en de equipe gaat op weg
naar de finish in Noordwijk. Daar
blijken ze als eersten te eindigen in de
sportingklasse. De champagne vloeit,
het feest in Huis ter Duin kan begin
nen.
Voor de 'equipe van deze krant' zit
het erop. Die 'jongensdroom' van vijf
dagen is uit. Uit onze vermoeidheid
valt te concluderen dat deelnemen
aan een rally topsport is. Voor mens
en machine. Wij moeten uitrusten; de
auto krijgt nieuwe remblokken. een
paar nieuwe banden en een koppe
lingscontrole. Maar écht afzien? Nee.
We voelen dat de Tulpenrallye-versla
ving ons in haar greep probeert te
krijgen.
