Advocaat is geen geldwolf
BINNENLAND 2
Zwarte lijst als wapen tegen verzekeringsfraude
'Witte vlucht' leidt tot scheiding in onderwijs
IC
Onderzoek: Rechter en raadsman willen zwaarder straffen
Brand in clubhuis Heli's Angels Amsterdam
'Plotselinge dood voor
archivaris het beste'
Rijksarchief mikt op de
documenten van Fortuyn
Politie: DNA-onderzoek
traag door rompslomp
tal bekent
fschennis
nswaard - De politie
vijf meisjes en jongens
eertien en vijftien jaar uit
nswaard aangehouden.
B|| jlitie verdenkt het vijftal
I et vernielen van negentien
m op een kerkhof in hun
plaats. Twee jongens zit-
M\ og vast, aldus een woord
ervan de politie gisteren.
ym, jjftal heeft bekend dat het
[willig een aantal grafzer-
t leeft vernield. Volgens de
nan verhalen de gedupeer-
le schade op de jeugdige
Jen. Hoe groot die schade
nu
eni
lij
vrijdag 24 mei 2002
iat nog niet vast.
hanasie gewild
ALS-patiënten
[HT - Een op de vijf patiën-
Afl. ie lijden aan de dodelijke
piekte ALS kiest in de laat-
vensfase voor euthanasie,
lijkt uit een onderzoek dat
;evoerd bij het Universi-
(edisch Centrum Utrecht,
artsen van 241 patiënten
^lissen 1994 en 1999 zijn
eden en bekend waren op
iliklinieken van het UMC
dit en het AMC in Amster-
hebben aan het onder-
meegewerkt. De resultaten
jsteren gepubliceerd in
England Journal ofMedici-
is een dodelijke spier-
waarvoor geen genees-
1 el bestaat. Jaarlijks sterven
uü nensen aan de ziekte.
'n xekeraar eist
bit leiliging trucks
iaag - Transportverzeke-
[VM dreigt de schade-uit-
aan transportbedrijven
agen als vrachtwagens
leter worden beveiligd,
ns TVM is de schade door
egenomen criminaliteit in
jnsportsector sterk geste-
bedraagt het extra ver-
het eerste kwartaal van
vele miljoenen euro. Be
veiliging voor nieuwe
igens moet het tij ke-
ieds vaker gaat het de
niet om de lading, maar
vrachtwagens. Als be
niet meewerken ver-
;TVM hun eigen risico.
User krijgt voor
»rd levenslang
|- De rechtbank in het
Kleef, net over de grens
legen, heeft een 38-jari-
.verslaafde tot levens-
ïroordeeld voor moord,
vermoorde op 21 juli
een 50-jarige Neder-
vrouw. Het in Kleef wo-
slachtoffer lag te slapen
dader in haar woning
Hij sloeg de vrouw
keer met een hamer op
loofd. Na de moord door-
hij de woning. De dader
:gens diefstal en drugs-
n al eerder bestraft. De
kwam hem op het spoor
DNA-test onder 2000
in de omgeving van
derlander in VS
t voor xtc
Jburgh - In de Amerikaanse
Pennsylvania zijn zes
sen, onder wie een 32-jari-
ederlander, gearresteerd
eel zouden uitmaken van
tc-bende die actief is in
W iland en de staten Penn-
■g| nia, Ohio en New Hamp-
^.De bende heeft de afgelo-
twee jaar xtc-pillen ver-
aldus het Amerikaanse
ministerie. De ver-
iten worden ook verdacht
het witwassen van geld.
4,5 jaar voor
ke sbruik nichtje
to - Een 34-jarige inwoner
iittard, die tussen 1982 en
een nichtje jarenlang mis
te, hoorde gisteren 4,5 jaar
ngenisstraf tegen zich ei-
Hij werd verleden jaar na
lacht van het 22-jaar oude
itoffer gearresteerd. Slacht-
is van ernstig seksueel mis-
k krijgen vaak als zij zelf
- fassen zijn psychische en
lichamelijke problemen.
5 om ook heeft de wetgever
aid dat misbruik tot twaalf
ïadat het kind achttien is
irden, strafrechtelijk ver-
ikan worden. Uitspraak: 6
straf voor brein
n prostitutienet
sel/tongeren - Een 35-jari-
genaar van bars in België
ederland is gisteren in het
ische Tongeren veroor-
il tot vier jaar gevangenis
waarvan twee jaar voor-
delijk. Hij moet ook bijna
10 euro boete betalen voor
legaal tewerkstellen van
wintigtal Oost-Europese
wen en één minderjarig
in de prostitutie. De
die connecties had met
ist-Europese misdaadmi-
iverde op verzoek vrou-
In ruil daarvoor hield hij
:ent van hun loon in. De
mote van de bareigenaar
voor haar rol één jaar
delijke celstraf.
den haag/gpd - Het beeld van de advo
caat als gehaaide vechter in de rechtbank
op jacht naar het grote geld, klopt niet.
De advocaat is een doorsnee Nederlander
met hooguit wat liberalere opvattingen.
Dat blijkt uit een publicatie van de
Utrechtse onderzoekers Jakko Gunst en
Freek Bruinsma, die deze week in het Ne
derlands Juristenblad wordt gepresen
teerd. Het onderzoek is gehouden onder
1272 advocaten.
De gemiddelde advocaat scoort 13 op
een schaal die loopt van 5 (zeer com
mercieel) tot en met 25 (zeer weinig
commercieel). Daarbij ligt 65 procent
van de scores tussen 10,2 en 15,8. Wel
wordt de advocatuur steeds commercië
ler, zeggen de onderzoekers. Want advo
caten die moeite hebben met hun vak,
stappen er uit en degenen die de dienst
uitmaken, de partners op de kantoren,
zijn wel commerciëler ingesteld.
Advocaten wisselen tegenwoordig vaker
van kantoor dan vroeger. Maar ondanks
de aandacht van media voor de 'trans
fers' van enkele topadvocaten de laatste
jaren is het aantal advocaten dat nog
nooit van kantoor heeft gewisseld het
grootst, zeker bij de middelgrote en gro
te kantoren.
In het onderzoek worden de meningen
van advocaten vergeleken met die van
rechters, onder wie een jaar geleden een
onderzoek is gehouden. Uit de vergelij
king rollen enkele opvallende conclu
sies. Zo is dertien procent van de advo
caten het eens met de stelling dat de
doodstraf in uitzonderlijke gevallen bij
zeer ernstige misdrijven moet worden
ingevoerd, tegenover acht procent van
de rechters. Hogere straffen worden
door 42 procent van de advocaten nodig
geacht, terwijl 35 procent van de rech
ters dit ook vindt.
Het merendeel, van de advocaten én
rechters vindt dat in een multiculturele
samenleving een rechter met hoofddoek
ontoelaatbaar is.
De advocaten onderscheiden drie drijf
veren bij het uitoefenen van hun vak:
mensen van dienst zijn op juridisch ge
bied, het oplossen van juridisch interes
sante problemen en het op- of uitbou
wen van een eigen praktijk.
Amsterdam - Rond middernacht is brand uitgebroken in het clubhuis van de Heli's An
gels aan de Wenckebachweg in Amsterdam. De brandweer schat dat de helft van het ge
bouw is afgebrand. Door de geïsoleerde ligging van het gebouw en een tekort aan blus
water had de brandweer moeite de brand te blussen. Om half twee werd het teken
'brand meester" gegeven. Bij de brand is asbest vrijgekomen. Toen het vuur ontstond,
waren er maar een paar mensen in het clubhuis aanwezig. Eén persoon raakte lichtge
wond. Foto: ANP/Evert Elzinga
door Mare Brink
den haag - Wie een verzekering wil af
sluiten, kan geweigerd worden. Verzeke
ringsmaatschappijen hebben een zwarte
lijst waarmee zij elkaar waarschuwen
voor fraudeurs of verzekerden die vaak
schades claimen. De zwarte lijst: hoe
kom je er op en hoe kom je er af?
Het is een zwarte lijst, maar verzekerings
maatschappijen praten liever over het
'systeem vertrouwelijke mededelingen'.
„Zwarte lijst klinkt zo illegaal", vindt een
woordvoerder van het Verbond van Ver
zekeraars. Wie vijf keer per jaar een dure
zonnebril verliest en de schade claimt,
kon wel eens op de lijst terecht komen.
'Zwart' of 'vertrouwelijk', verzekerings
maatschappijen waarschuwen elkaar
met de namenlijst tegen fraudeurs. Op
de lijst belanden ook automobilisten die
in korte tijd een groot aantal ongelukken
hadden en voor de verzekeraar dus een
verhoogd schaderisico opleveren.
De vertrouwelijke zwarte lijst met onge
veer 150.000 mensen wordt steeds be
langrijker voor de verzekeraars. Zij wil
len fraude scherper aanpakken. Dat be
tekent extra werk voor het College Be
scherming Persoonsgegevens, voorheen
de Registratiekamer. Klachten over de
registratie komen daar terecht. Het col
lege ziet erop toe dat de persoonsgege
vens zorgvuldig worden gebruikt en be
veiligd. De privacy moet voldoende wor
den beschermd.
Enkele jaren geleden heeft de toenmali
ge Registratiekamer een rapport ge
maakt met richtlijnen voor zwarte lijsten.
„Het bijhouden van zwarte lijsten kan
problemen voorkomen, maar ook nieu
we problemen creëren", aldus het rap
port. Kortom, er moet echt wat aan de
hand zijn voordat iemand een vermel
ding krijgt. „Er wordt een etiket opge
plakt van dubieuze debiteur, fraudeur of
oplichter. Dergelijke negatieve persoon
lijke kwalificaties mogen niet lichtvaardig
worden gegeven," aldus het rapport.
Verzekeringsmaatschappijen hanteren
verschillende regels voordat iemand op
de zwarte lijst wordt geplaatst. Voor de
Europeesche is iemand er rijp voor als hij
ten onrechte beweert dat een dure zon
nebril is gestolen. Een woordvoerder van
Achmea zegt dat men het daar 'van geval
tot geval' bekijkt. Volgens het Verbond
van Verzekeraars heeft 'shoppen' zin
voor geregistreerden. „We wordt gewei
gerd bij de ene maatschappij, kan mis
schien terecht bij de andere", aldus ver-
bondswoordvoerder Hennie Zoontjes.
We op een zwarte lijst staat, moet daar-
van op de hoogte worden gebracht.
Slechts in uitzonderlijke gevallen kan dat
achterwege blijven. Voor conflicten over
de registratie kan een verzekerde terecht
bij de Ombudsman verzekeringen in Den
Haag. Volgens secretaris Ton Bos speelt
de zwarte lijst slechts zijdelings een rol.
„In heel veel gevallen wordt correct gere
gistreerd. Mensen kunnen de zwarte lijst
wel de schuld geven van problemen,
maar het is vaak hun schadeverleden
waardoor ze op zo'n lijst terecht zijn ge
komen."
den haag/gpd - Sommige ar
chieven bevestigen elk voor
oordeel dat in het woord 'ar
chief besloten ligt. Stoffige
boeken, verschoten gordijnen
en dito medewerkers. Het Alge
meen Rijksarchief gooit dit
imago van zich af. Met de nieu
we naam, Nationaal Archief,
luidt het op 4 juni een nieuw
tijdperk in. Op zijn 200ste ver
jaardag.
Vier grote dichtgeplakte dozen
staan achterin de zaal. Ze ma
ken onderdeel uit van het per
soonlijk archief van de overle
den WD-coryfee Gijs van Aar-
denne. De informatie is nog
niet toegankelijk, want er wordt
nog met de familie onderhan
deld over wat nu al openbaar
mag worden en wat pas later.
Naast het archief van de politi
cus ligt de laatste brief aan so
ciaal raadsman Guus van Bla-
del, geschreven door Johannes
van Damme die in Singapore
ter dood werd veroordeeld we
gens drugssmokkel. „Dear
Guus, de laatste drie dagen van
mijn leven. Vrijdag 23 septem
ber '94 zullen ze me ophangen
voor een misdaad die ik niet
heb begaan, bij mijn weten."
Journalisten mochten gisteren
alvast een kijkje nemen achter
de schermen. Ze kregen toe
lichting op het bezit van het
Nationaal Archief, want direc
teur Maarten van Boven hoopt
dat de media meer zullen put
ten uit zijn 'kapitaal'. „Een arti
kel in de krant is me meer
waard dan een wetenschappe
lijk werk, hoe waardevol ook,
dat maar door een beperkte
groep belangstellenden wordt
gelezen."
Uiteraard heeft het Nationaal
Archief stapels saaie documen
ten, zoals notulen van minis
terraden. Die gaan pas leven
als ze vergeleken kunnen wor
den met dagboeken en per
soonlijke aantekeningen van
politici, met foto's of commen
taar van betrokkenen. Ook dat
materiaal bezit het Nationaal
Archief. En behalve informatie
van de rijksoverheid zijn er veel
andere dossiers zoals dat van
het Nederlands Olympisch Co
mité en de KNVB, testamenten
of familiearchieven.
Ook de wereld van het archief
kent trends. Door verwerving
van het Centraal Archief Bij
zondere Rechtspleging - over
'foute' Nederlanders uit de
oorlogsjaren - kreeg Van Boven
opeens een ander publiek over
de vloer. „Behalve journalisten
die dit hebben uitgespit, kwa
men er ook veel nabestaanden.
De archivaris werd door al dat
bezoek meer een intermediair
tussen de bron en de zoeker."
De toenemende belangstelling
voor de geschiedenis maakt dat
het Nationaal Archief zich heeft
beraden op zijn benadering
van het publiek. Een gloed
nieuwe website moet zowel
'gewone burgers' als journalis
ten en wetenschappers een
'virtuele studiezaal' bieden.
„Met één druk op de knop kan
je straks je hele stamboom te
voorschijn toveren, of de ge
schiedenis van een huis. Maar
ook dossiers reserveren of re
producties bestellen."
Nieuw voor de archivarissen is
dat Nederlandse bewindslie
den al tijdens hun leven hun
archieven beschikbaar stellen.
Vroeger gebeurde dat meestal
door de familie na de dood van
de betrokkene. De persoonlijke
archieven die voor de dood ar
riveren moeten nauwkeurig
worden gecontroleerd, waar
schuwen archivarissen, want
politici kunnen via hun archief
nog persoonlijke pr-bedrijven.
„Wat dat betreft is voor een ar
chivaris een plotselinge dood
het beste", zegt Van Boven.
den haag/anp - Het Algemeen
Rijksarchief in Den Haag is
zeer geïnteresseerd in het ar
chief van de vermoorde politi
cus Pim Fortuyn. Dat heeft di
recteur M. van Boven gisteren
laten weten. Het Rijksarchief
beschikt over de archieven van
een groot aantal Nederlandse
politici, waaronder 450 van be
windslieden.
Ter gelegenheid van de ver
nieuwing van het archief, dat
op 4 juni tot Nationaal Archief
wordt omgedoopt, heeft WD-
prominent H. Wiegel politici
en oud-politici opgeroepen
hun archief beschikbaar te
stellen, zoals hij dat zelf al
heeft gedaan. Recentelijk ver
wierf het Rijksarchief de verza
melde documenten van wijlen
G. van Aardenne, die in 1994
als informateur de basis legde
voor het eerste paarse kabinet.
Uit diens archief blijkt dat hij
als minister van economische
zaken tijdens de parlementaire
enquête over de RSV met de
dood is bedreigd. Dat is vast
gelegd door de politie in Dor
drecht. Van Aardenne lag des
tijds politiek onder vuur omdat
hij de Tweede Kamer onvolle
dig zou hebben ingelicht over
de staatssteun aan het scheep-
vaartconcem.
Via www.nationaalarcliief.nl is
vanaf 4 juni de Digitale zoek
gids archieven van bewindslie
den beschikbaar. In de data
base zijn de archieven van een
groot aantal Nederlandse mi
nisters en staatssecretarissen
van 1798 tot heden opgeno
men. Via een pc is snel een
biografie van zevenhonderd
bewindslieden op het scherm
te brengen en krijgt de geïnte
resseerde tips voor verdere in
formatie.
Van Boven heeft nog actie on
dernomen om het archief van
Fortuyn te krijgen. In het verle
den heeft het Rijksarchief con
currentie ondervonden van het
Internationaal Instituut voor
Sociale Geschiedenis (IISG),
dat over het archief van Den
Uyl beschikt. Katholieke politi
ci geven nogal eens de voor
keur aan het Katholiek Docu
mentatiecentrum in Nijmegen,
terwijl protestantse doorgaans
hun documenten aan het ar
chief van de Vrije Univeristeit
toevertrouwen.
Van Boven wil het 90 strekken
de kilometers grote archief
meer bekendheid geven. Het
Nationaal Archief wil zich affi
cheren als de instelling waar je
de nationale geschiedenis kunt
terugvinden. Binnenkort zal
het archief van de Militaire In
lichtingendienst (MID) en dat
van de Immigratie- en Natura
lisatiedienst (IND) aan het Na
tionaal Archief worden toege
voegd.
Databank groeit gestaag
door Rob Zijlstra
Groningen - DNA-onderzoek
biedt ongekende mogelijkhe
den meer misdrijven op te los
sen, maar de kansen worden
beperkt door een veelvoud aan
administratieve rompslomp.
Hoewel de DNA-wetgeving
eind vorig jaar is verruimd,
groeit de DNA-databank, waar
in onder meer profielen van
verdachten worden opgeslagen,
maar zeer langzaam.
Dit zegt hoofdcommissaris B.
Weiten van de regiopolitie Gro
ningen. Hij is binnen de raad
van hoofdcommissarissen por
tefeuillehouder forensisch on
derzoek. „De politiek heeft ons
te veel beperkingen opgelegd
als het gaat om de mogelijkhe
den van DNA-onderzoek. Er is
een bureaucratische muur van
rechtsbescherming opge
bouwd. Daar moeten we van
af', zegt Weiten.
Chef J. P. Berghuis van de tech
nische recherche van de regio
politie Drenthe geeft een voor
beeld van de rompslomp: „Het
afnemen van wangslijm van
een verdachte (nodig om een
profiel te kunnen maken -red.)
kost hooguit een minuut. Ver
volgens moeten we acht formu
lieren invullen om het te ver
antwoorden. Daar is één agent
een dag mee bezig."
Ondanks de kritiek denkt Wei
ten dat de politie binnen een
paar jaar grote successen zal
boeken dankzij de DNA-tech-
niek. „Ik voorspel dat de nieu
we minister van justitie straks
zal roepen: politie rustig aan,
het is even genoeg." Weiten ba
seert dit optimisme op een lan
delijk project waar de drie
noordelijke politiekorpsen
sinds begin dit jaar aan deelne
men. Hierbij worden woning
en bedrijfsinbraken onderwor
pen aan DNA-onderzoek. Co
ordinator mr. O. Brouwer van
het parket Leeuwarden deelt
het optimisme van Weiten.
Brouwer noemt de eerste resul
taten '.'hoopgevend".
door Melchior Zeeman
den haag - Scholen waarvan meer dan de
helft van de leerlingen van buitenlandse
afkomst is, zijn niet populair. De 'witte' ou
ders halen hun kinderen weg, de 'zwarte'
ouders volgen. Daardoor dreigt sluiting
van die zwarte scholen. Het is aan de ge
meenten om deze ontwikkeling te stop
pen. Wat is een zwarte school en wat doen
de gemeenten?
Het debat wordt sinds kort voorzichtig
gevoerd: waar moet het heen met de
multiculturele samenleving? Lange tijd
zijn de negatieve kanten als armoede en
werkloosheid, maar ook een grotere rela
tieve criminaliteit onder niet-Nederlan-
ders verzwegen; erover reppen was al een
daad van vreemdelingenhaat. Nu worden
de ermee samenhangende problemen in
elk geval benoemd.
Eén van de aspecten hiervan is het on
derwijs, meer precies: het ontstaan van
de 'witte' en de 'zwarte' scholen. Neder
land telt nu 580 basisscholen waarvan
meer dan de helft van de leerlingen een
niet-Nederlandse achtergrond heeft. De
landelijke lijst wordt aangevoerd door
Amsterdam met 119 zwarte scholen, op
de voet gevolgd door Rotterdam met 116.
Den Haag staat op de derde plaats met
60. Maar het is geen typisch grote ste-
denprobleem. Tientallen gemeenten
hebben wel één of meer zwarte scholen.
Het onderzoeksbureau Sardes uit
Utrecht heeft samen met de Vereniging
voor Nederlandse Gemeenten (VNG) vo
rige week een klein onderzoek gepubli
ceerd over de scheiding van bevolkings
groepen in het onderwijs, onder de titel
'Apart of Gemengd, segregatie in het on
derwijs'. Daarin beschrijven de onder
zoekers de ontwikkeling van een wille
keurige school tot een zwarte school: een
school waarvan meer dan de helft van de
leerlingen van buitenlandse afkomst is.
De omgang met mensen met een andere
culturele achtergrond wordt aangeleerd
op school en op straat, daarover is ieder
een het wel eens. Maar dat wordt lastig
als, zoals in Nederland, de scheiding van
bevolkingsgroepen de perfectie nadert.
Die scheiding gebeurt bijna automatisch.
„De welgestelde middenklasse heeft de
neiging, voor de kinderen, de stad te ver
ruilen voor de nieuwe Vinexwijken aan
de rand van de stad. De buurt die zij ach
terlaten wordt al gauw gekleurd, er ko
men meer mensen van een niet-Neder
landse afkomst wonen. Met als gevolg
dat de school in deze buurt zich ook
richting een zwarte school ontwikkelt",
legt Henk Goulooze van de VNG uit. Als
deze beweging in gang is gezet, is er geen
houden meer aan. „Want 'witte' ouders
willen hun kinderen niet op een zwarte
school", verklaart Goulooze. Door deze
zogeheten 'witte vlucht' ontstaat het keu
rige, Nederlands-netjes gescheiden sa
menlevingsmodel, nog altijd verzuild.
Voornamelijk door taalachterstanden
presteren de leerlingen van zwarte scho
len minder dan die op de witte scholen.
Bij de recente Cito-toets van de basis
scholen, die bepaalt welk vervolgonder
wijs het meest geschikt is voor de leer
ling, is gebleken dat leerlingen van de
zwarte scholen lager dan gemiddeld
presteren in deze test. „Maar door meer
aandacht en geld te besteden aan de
kwaliteit van het onderwijs, stijgen de
prestaties wel, vergeleken met de afgelo
pen jaren", benadrukt Herman van Roo-
men van de gemeente Den Haag.
De weerslag van de lagere prestaties op
het imago van de school doet ouders be
sluiten hun kinderen naar een andere
school te sturen. Dat doen uiteindelijk de
allochtone ouders ook. Hierdoor dreigen
scholen te weinig nieuwe leerlingen op te
nemen; sluiting volgt dan na een paar
jaar. Dat gebeurt als twee van de drie jaar
een school minder dan de ondergrens
aan nieuwe leerlingen opneemt. „In het
voortgezet onderwijs is de regel dat er
dertig nieuwe leerlingen per schooljaar
moeten bijkomen. Wordt dat aantal drie
jaar achtereen niet gehaald, dan volgt in
principe sluiting. Maar een fusie met an
dere scholen is ligt meer voor de hand",
zegt een woordvoerster van het ministe
rie van onderwijs. Daar liggen nu twee
verzoeken tot sluiting van middelbare
scholen: een katholieke mavo in Amstel
veen en een openbare mavo in Soest.
De voortekenen voor het basisonderwijs
zijn dreigend. Bijna een op de vijf zwarte
basisscholen in Nederland wordt door
een te kleine aanwas van leerlingen be
dreigd in zijn voortbestaan. „Het criteri
um voor opheffing ligt hier ingewikkel
der. Dat is onder meer gerelateerd aan
het inwonertal van de gemeente en de
verwachte groei ervan", aldus het minis
terie.
De leerlingen van zulke scholen zullen
na sluiting op een andere school les
moeten volgen. Het spreiden van leer
lingen van buitenlandse afkorat over
meer witte scholen is in Nederland niet
gebruikelijk. Het recht van de ouders om
hun kinderen naar hun school van voor
keur te sturen, is immers in meerdere
artikelen in de Grondwet verankerd.
Pleidooien om deze vrijheid in te per
ken, stranden altijd.
Scholen mogen leerlingen weigeren die
de grondslagen van de school niet on
derschrijven. Gemeenten kunnen wel in
overleg aansturen op een spreiding van
leerlingen, maar dwang is er niet bij. De
rijksoverheid heeft de afgelopen jaren de
gemeenten meer zeggenschap gegeven
in het onderwijsbeleid. Ook hebben de
gemeenten meer geld gekregen om pro
blemen in achterstandswijken, waar de
zwarte scholen staan, op te lossen.
