m
a
KUNST CULTUUR
Oxide Neutrino, braaf en gewelddadig
Branco gaat niet altijd recht naar het hart
Vertrouwde Dorrestijn-formule in duo-verpakking
Lakenfeestje
Carvajal: intrigerend
en soms angstaanjagend 2
Trio Agog
verwijst naar
de toekomst
bied- m
Glazen Glorie
vrijdag 24 mei 2002
Veelbelovend talent tussen gevestigde namen op elfde Drum Rhythm
Foto: AP Photo/Daniel Smith
Madonna op
West End
londen - Madonna maakte gis
teravond haar West End-de
buut met een hoofdrol in 'Up
for grabs', een komedie van de
Australische toneelschrijver Da
vid Williamson. De 41-jarige
zangeres en actrice kruipt in
het stuk in de huid van Simone,
een ambitieuze en gewiekste
kunsthandelaar. Om op de
Londense bühne te kunnen
schitteren, liet Madonna zelfs
een bijrolletje in de nieuwe Ja-
jnes Bond-film schieten.
Kunstbeurs in
Voorschoten
voorschoten - Kunstwerken,
etnografica en bibliofiele boe
ken zijn dit weekeinde te zien
en te koop op de twaalfde Voor-
schotense Particulierenkunst
beurs in het Ambachts- en Bal
juwhuis aan de Voorstraat. Er
wordt werk aangeboden van
Pierre Mantra, J.F.E. ten Kloos
ter, Kees Andrea, Hannie Bal,
Comeille en Anton Heyboer
voor prijzen variërend van 4 tot
4000 euro. Vanavond is de
beurs geopend van 20.30 tot
22.30 uur. Morgen van 10.00 tot
17.00 uur en zondag van 11.00
tot 17.00 uur. De toegang is gra
tis.
muziek recensie
Ken Vos
Concert Agog. Gezien 23/5, sociëteit De
Burcht, Leiden.
In plaats van de gebruikelijke,
grotendeels akoestische jazz die
de Burcht dit jaar presenteerde,
was aan het eind van het sei
zoen de beurt aan een bij uit
stek elektrisch klinkende groep,
het trio Agog. Vrijwel onge
merkt heeft deze groep onder
leiding van gitarist Frank Win-
gold bijna tien jaar geprobeerd
een soort democratische fusion
te maken die weinig uitstaande
heeft met wat gewoonlijk onder
fusion wordt verstaan, namelijk
een soort streng gereguleerde
rock met van veel synthesizer
geluiden voorziene, snelle im
provisaties.
Agog maakt wel uitgebreid ge
bruik van het rock- en jazzvoca-
bulaire, maar weet ook dat een
vormigheid en voorspelbaar
heid de creatieve muziekimpul-
sen de das omdoen. Dus heb
ben basgitarist Mark Haanstra
en drummer Joost Lijbaart - zo
als ook bij het Yuri Honing Trio,
weer een toonbeeld van melo
disch evenwicht - een vrije rol
in het samenspel. Haanstra kan
net zo goed de melodische
agenda bepalen als Wmgold.
Opvallend is dat de gitarist dui
delijke ideeën heeft over on
dubbelzinnigheid in de rolver
deling, dat wil zeggen dat de
uitgangspunten in het oog ge
houden moeten worden. Agog
speelt dan ook opvallend strak
en de musici weten elkaar blin
delings aan te voelen.
Agog, dat kort geleden de ge
slaagde cd 'Shortcut to Detours'
uitbracht, speelde daar natuur
lijk veel nummers van, maar
Wingold had ook al nieuwe
stukken te bieden. Vergeleken
met de cd klonk Agog meer
ontspannen, ondanks het feit
dat er van optimale akoestiek
geen sprake was. Indrukwek
kend was, behalve de precisie
in het spel, hoe moeiteloos
complexe overgangen in rit
miek of thema's werden opge
vangen. Wingold is een gitarist
die van veel rock-, jazz- en klas
sieke technieken op de hoogte
is en kan daar ook gebruik van
maken zonder zich te verliezen
in onnodig vuurwerk. Daar
naast waren er de heavy metal-
verwijzingen in 'Die 3 Stock-
werke des Wunders', maar de
muziek van Agog bleef groten
deels aangenaam onorthodox.
Het laatste Burcht-concert van
dit seizoen was misschien wel
een verwijzing naar de toe
komst van de jazz in Neder
land.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Cirkels' van en door Hans
Dorrestijn en Martin van Dijk. Gezien:
23/5, schouwburg, Leiden.
Van onbeholpenheid kunst en
je handelsmerk maken. Daar
komt elk programma van Hans
Dorrestijn in feite op neer. Als
tekstschrijver verstaat hij zijn
vak. Maar als uitvoerend artiest
staat hij nog altijd even onbe
holpen op het podium als jaren
geleden. In zekere zin is er eni
ge vooruitgang geboekt. Door
het contrast met de vrolijke
aanwezigheid van pianist Mar
tin van Dijk dreigt er bij Dorres
tijn zelfs iets van speelplezier
door al die kommer en kwel
heen te breken. Kennelijk voelt
hij zich in deze duo-presentatie
op zijn gemak. Relatief natuur
lijk, want hij blijft een schuch
tere podiumverschijning. Al dat
gestuntel is nooit een pose ge
weest.
Dat zijn eigen pianistieke vaar
digheden beperkt zijn, heeft
Dorrestijn gelukkig erkend.
Vroeger, als solist, zat hij de he
le avond zelf aan de piano.
Slechts tweemaal neemt hij nu
nog zelf aan de vleugel plaats.
Het echte werk laat hij - terecht
- over aan een uitstekend vak
man als Van Dijk. Dat tilt het
geheel op een ander plan.
Van Dijk mag echter ook zelf
het een en ander zingen en
zelfs een tekstje voordragen.
Een handige zet van Dorrestijn,
want op zulke momenten is
ook Van Dijk de goedwillende
amateur. Aldus wordt het beeld
van goedbedoelde kneuterig
heid veiliggesteld. Het is de ver
trouwde Dorrestijn-formule,
maar dan nu in duo-verpak-
king.
Onder het motto 'hebben we
dat alvast maar gehad' mogen
we al na vijf minuten meezin
gen. De zaal laat het zich geen
tweemaal zeggen. Men reageert
gretig. Je vindt een typisch Dor-
restijn-programma óf heel leuk
of niets aan - iets daar tussen in
bestaat in dit geval niet. Voor
de liefhebbers valt er gelukkig
veel te genieten, want er pas
seert weer heel wat (komisch
verwerkt) leed de revue. „Ik
moet het nu eenmaal hebben
van tegenslag en ellende", zegt
Dorrestijn ten overvloede.
Naast leed zijn er natuurlijk ook
weer volop de onzinverhalen,
zoals de spreekbeurt over de
vegetarische krokodil die aardig
is en 'echte' tranen huilt. Of het
konijnenlied, waarin een konijn
de hazen discrimineert.
Een enkele keer moet e<
voelige snaar worden
Dorrestijn zingt een liel
collega-tekstschrijver
Chrispijn. Martin van
speelt zwierig, Herman
Veen zong het indertijc
welluidend en gevoelig, D
tijn doet piepend en ki
zijn uiterste best.
Het resultaat is (in de wo
van een oude LP) 'mooi v
lijkheid'.
te
or
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert. Christina Branco. Met Custódio
Castelo (portugese gitaar), Miguel
Carvalhinho (klassiek gitaar), Alexandre
Silva (gitaar) en Fernando Maia
(basgitaar). Gehoord: 23/5,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
De stem is drie maten groter
dan het meisje. Zo frêle als
Christina Branco oogt, zo over
weldigend is haar stem. Hij
zweeft als een wolk om haar
heen; warm, diep donker, ver
rassend hoog en vooral heel
krachtig. Het is absoluut een
genot om naar die stem te luis
teren. De Portugese Branco
wordt geassocieerd mot de fa
do, maar eigenlijk is er veel
meer aan de hand. Ze wordt
begeleid door een op-en-top
Portugese band, waarin de elf-
snarige Portugese gitaar van
haar echtgenoot Custódio Cas
telo de belangrijkste factor is,
maar likjes chique jazz, scheut
jes intelligente pop en een
vleugje onbenoembaar univer
salisme hebben een plekje ver
overd in de arrangementen. De
term fado is te beperkt voor
Branco.
Branco houdt vooral van ernsti
ge liedjes. Ze zingt veel somber
en dramatisch getoonzette poë
zie op melodieën die bepaald
niet eenvoudig zijn en van zo
wel uitvoerende als luisteraar
veel concentratie vergen. Die
liedjes zijn altijd knap, maar ze
gaan niet altijd recht naar het
hart. Ook al blijft het genoegen
soms beperkt tot cerebraal be
wonderen, gisteravond viel er
ook veel simpelweg te genieten.
Bij wijze van verrassing zong
Branco drie nieuwe Slauerhoff-
fado's, die wegens tijdgebrek
destijds niet op de plaat gezet
waren, en een beeldschone 'ou
de bekende' van dezelfde dich
ter. Het onbekommerde tempo
in de ode aan de taal - over
woorden die ons kussen kun
nen - brengt Branco tot grote
expressiviteit en haar begelei
ders maken van elke frase een
afzonderlijk klein liedje. De on
derstroom van melancholie in
de Slauerhoff-fado's krijgt extra
diepte door het vrolijke ritme
en het subtiele accent van de
speelse luchtbelletjes die de gi
taren toevoegen, versterkt het
effect.
Een andere verrassing waren de
voorproefjes van haar komende
cd 'Nu' (Naakt), met Portugese
erotische gedichten. De meeste
liederen die Branco zingt zijn
van de hand van haar man,
Castelo, die vooral de dramati
sche kracht van haar stem uit
buit. Maar in het schattige Bra
ziliaanse liefdesliedje van gita
rist Carvalhinho laat ze horen
dat ze het verleiden minstens
zo goed beheerst. Toch is het in
de oeroude fado 'Barco Negro'j
dat alle aspecten aan de orde
komen. Heel vrij swingend, en
betoverend wellustig laat ze
haar stem gaan op een magi
straal arrangement. Een warme
golf van humor en liefde voor
de muziek.
kijken? Doordat Carvajal bij
veel personages het gezicht
weglaat, vallen hun emoties en
intenties niet af te lezen. De kij
ker wordt gedwongen dit voor
zichzelf in te vullen.
Maar helemaal open laat Carva
jal het niet. De kunstenares, van
oorsprong Chileense met werk
in De Lakenhal en musea in
Santiago, bouwt door haar keu
ze van attributen een geladen
spanning op. Gordijnen en dra
perieën verhullen en verbergen.
Ze creëren mysterie, maar ook
geborgenheid. Op de naakte
buik en borsten van de liggende
vrouw heeft Carvajal een fijn
bloemmotief geschilderd. Een
doorzichtige sluier bedekt haar
ogen. Een andere vrouw draagt
niets behalve een paar kuithoge
laarzen. De rode achtergrond
waartegen de gebeurtenissen
zich in veel schilderijen afspe
len, versterkt de broeierige
sfeer. Een sfeer van onderhuid
se driften, openlijke lust en ver
langen.
Carvajal plukt haar vrouwen uit
alle tijden en kunststromingen.
Bijvoorbeeld uit de Japanse
kunst (geisha-achtig), uit de
kunst van de vroege Renaissan
ce (kaal gezicht, kleine n
de Gouden Eeuw (statig j
met grote jurk en sieradf
de Rococo (mollig naai
zeer banke huid). Door ijr
studeren hoe mannelijke I n>
makers vrouwen door d( [n
wen heen hebben afge lai
probeert Carvajal te dooi 8
den hoe mannen vrouweian
Maar ze plaatst deze vrong
in haar eigen beeldtaal. Z
selt realistische met sum t
sche vormen af. De enfel
schildert ze minutieus. E
dere keer beperkt ze zich h
grote lijn. Ua
Ook zet ze de beeldtaal v<
dere kunstenaars emaasi
kubistische achtergrond
lijkt op een Picasso. Een
en een glas in de stijl van
guin of Van Gogh. De gezi v
ze mannen doen denkei gj
werk van Magritte.
Toch is deze mix van gel g
en eigen elementen geen j
ge. Het is een coherente taC
worden waarmee Carvajajfj
verhaal vertelt. Haar vfji
over het spanningsveld v||
erotiek. Het werk van lwjj
Carvajal is intrigerend enp
maar soms angstaanjagenlf
door Richard Stekelenburg
Amsterdam - Voor de elfde keer
heeft dit weekeinde in Amster
dam het Festival Drum Rhythm
plaats - zeg maar: dé verzamel-
markt voor hedendaagse dansba
re muziek. Net al vorig jaar heeft
het festival zijn vier tenten van
daag en morgen opgeslagen op
de kop van het Java-eiland achter
het Centraal Station.
Naast gerenommeerde namen
als Macy Gray, De La Soul,
Lamb en Wyclef Jean zijn er dit
jaar optredens van veelbelovend
jong talent als het Britse duo
Oxide Neutrino (van 21.15 tot
22.15 uur op het Krypton-podi-
um) en de Cubaans/Franse
groep Orishas (vanavond van
21.00 tot 22.15 uur in de Neon-
tent).
Geruchten over gewelddadige
optredens met diverse schietin
cidenten zijn het Britse duo Oxi
de Neutrino al op indrukwek
kende wijze vooruitgesneld. Het
tweetal maakt dan ook deel uit
van het Londense collectief So
Solid Crew, zeg maar dé gang-
starappers van de Britse hoofd
stad. In Engeland zelf zijn tijde
lijk alle optredens van het duo
afgelast Geen zaaleigenaar die
het meer aandurft. En anders
steekt de politie er wel een stok
je voor.
Voor wie de verhalen wil gelo
ven, wordt de geweldsgolf die de
Amerikaanse rapscene tot voor
kort beheerste (east coast versus
west coast) dezer dagen dunne
tjes over gedaan in Engeland.
Met So Solid Crew voorop. Maar
wie Oxide Neutrino, ofWel
Alex Rivers (19) en Mark Oseitu
tu (19) in de lobby van het Am
sterdamse Hotel Americain ont
moet, ziet twee tamelijk on
schuldig ogende jongetjes zit
ten.
„Dat hele geweldsgedoe is vre-
Volgende maand wordt in Al-
mere voor het eerst het culture
le festival Intercultura gehou
den. Het is de bedoeling dat het
evenement van drie weken
voortaan elk jaar plaatsvindt.
De eerste editie is volledig ge
wijd aan de Tsjechische cul
tuur. Het aanbod loopt uiteen
van een expositie van glas
kunst, vioolconcerten en
sprookjes uit Tsjechië tot een
debat tussen Tsjechische regis
seurs. Daarnaast zijn er voor
stellingen van de film Wild
Bees', winnaar van de VPRO-
award tijdens het Rotterdamse
filmfestival, en een opvoering
van het toneelstuk 'Kraai' van
Franz Kafka, Het festival be
steedt ook uitgebreid aandacht
aan de autocidtuur van Tsje
chië. Op 9 juni is er een Tsjechi
sche Old Timer Dag en er is een
expositie van Skoda's.
In Almere dus Drie weken ach-
In Leiden zijn de Lakenfeesten
dit jaar tot op het bot uitge
kleed. Geen concerten meer,
geen kunstmarkt, geen schil
derwedstrijd en geen VSB
Avondspektakel meer. Het
straatmuzikantenfestival De
Gouden Pet is op het nippertje
gered, en ook de Lakenmarkt,
Drakenbootraces en het Culi
nair Festival gaan nog door.
Maar de Lakenfeesten zijn wel
van een tiendaags evenement
gereduceerd tot een Lakenfeest
je dat slechts een lang weekend
duurt.
Desondanks noemt het nieuwe
college van B en W het huidige
evenementenbeleid 'uitstekend'.
Ik dacht het niet Zelfs in een
gemeente als Noordwijk (nog
geen 25.000 inwoners) valt deze
zomer meer te beleven (Opera
aan Zee, Schilderfestival,
Straattheaterfestival) dan in
Leiden.
Uit het nieuwe collegeprogram
ma blijkt dat ook het Leidse
college wel beseft dat grote eve
nementen (zoals de Lakenfees
ten en Leidens Ontzet) 'niet
zonder structurele steun van de
gemeente kunnen voortbe
staan'. Om die reden komt er
een evenementen-
■w fonds. Tussen
2003 en 2006 is er 1,25 mi
euro beschikbaar voor stat
feesten.
Voor de eerste fase van de
turele poort van Leiden' (o
ving Lammermarkt), wem
der uitbreiding van De La
hal, trekt het college 6,25 ji
joen uit. In de vorige collq
riode werd hiervoor al 4,5
joen euro opzij gezet.
Het collegeprogramma isi
heel duidelijk over de vieri
van de vierhonderdste geb
tedag van Rembrandt in 2C
Die wordt groots gevierd ei
krijgt internationale uitstj
ling. Maar dan is het wel[
daan met de nieuwe belek
voornemens op cultureel p
Over andere financiële im\ el
sen voor cultuur en kunst ni
collegeprogramma zo held
als glas. Matglas, wel te ve p
staan. Van hooggestemdej
tieke idealen op dit gebied
ven B en W ook geen blijk, 1(
wordt er wel een nieuwe a
tuurnota aangekondigd. n
Net als in de vorige college, j
riode zijn de belangrijkste t
speerpunten en prioriteitei v
cultureel gebied geïntegree a
de plannen voor ontwikke Z)
van het Aalmarkt- en Lam tl
marktgebied. Het collegepi
gramma spreekt in die zin 0
nodige ambitie uit. Het is ,e
dat, na jarenlange pleidoo
voor een ruimhartiger kun
leid, een brede steun lijkt b
staan voor een duidelijk ci
rele component in twee va
belangrijkste plannen die
extra impuls moeten geven
de historische binnenstad i
Leiden. Dat uitgangspunt
de komende vier jaar nieu 8
kansen voor uitbreiding vi
Lakenhal, een tweede zaal
de Stadsgehoorzaal en een J',
nieuw LVC. sf
Over nieuwe cultuurplann
wordt niet gerept in het col17
programma. Maar wat zoiIE
we zeuren zolang de oude, u'
op zijn. Het zou toch heel
zijn als cultuurwethouder 10
Pechteld de komende vier jai
uitvoert wat hij de afgelop,
vier jaar al heeft be-
loofd. B£
af
JAN RIJSDAM AD VAN KAAM
beeldende kunst recensie
Esther Barfoot
Expositie: 'All my life I gave you nothing
and you still ask for more', schilderijen
van Nicole Carvajal. Prijzen: 950 tot 2300
euro. Te zien: t/m 29 mei, wo-vr 12-18, za
10-17, zo 13-17 uur, galerie Zóne,
Nieuwstraat 17b, Leiden.
muziekbladen als NME en The
Face - dan eindelijk de Engelse
grens over. De muziek valt nog
best te omschrijven als 'heel on
rustige hiphop' - het heeft in
vloeden van 2 step, jungle en
garagehouse. Die teksten? Niet
meer dan een beetje getto spe
len. Maar dan wel door een heel
getalenteerde rapper en een dj
met een heel aanstekelijke beat.
En gewelddadig? Er is nog een
schietincident, en wel met een
heel apart verhaal eromheen.
Het nummer 'Rap dis (U can't
stop this sh**t)' gaat daar over -
waarin Neutrino de regels zingt:
'I shoot myself in the leg becau
se I'm fucking crazy like that'.
Neutrino:Ah, dat was weer zo
iets. Ik was betrokken bij een
vechtpartijtje. En daar werd bij
geschoten, ja. Dat gebeurt in
Zuid-Londen. En ik werd ge
raakt in mijn been. Maar ook
dat is vreselijk opgeblazen in de
pers. Alleen omdat we toen net
bekend aan 't worden waren.
Hoe vaak worden er geen men
sen in hun been geschoten,
waar je niks van hoort? De pers
heeft gesuggereerd dat ik - als
publiciteitsstunt! - mezelf in
mijn been had geschoten. Wie
verzint in Godsnaam zoiets? Het
is te belachelijk. Daar gaat die
regel in dat nummer over. Wij
zijn niet gewelddadig. Wre schrij
ven wél over wat er op straat ge
beurt. En daar gebeurt wel eens
wat gewelddadigs, natuurlijk."
Intussen gaat het met de carri
ère van de twee als een komeet.
Op school kon geen van beiden
meekomen. Niet omdat ze daar
voor te weinig hersens hebben,
maar omdat ze moeite hebben
met mensen die hun de les wil
len lezen (Neutrino) en omdat
ze zich verveelden bij wiskunde
(Oxide). Dus richtten ze zich al
lebei op hun muziek, in de over
tuiging dat ze verder zou hel
pen. Tot zover lijkt die opzet ge
lukt. In die zin hebben Oxide
Neutrino een hiphopverhaal uit
het boekje geschreven.
den haag - Terwijl de glazenwasser de buitenramen een beurt geeft,
zet een medewerker van het Haags Gemeentemuseum een van de
glazen topstukken, die hier tot 22 september te zien zijn, op zijn plek.
De expositie 'De Glazen Glorie' toont de verscheidenheid aan produc
tieprocessen en versieringstechnieken in glas zoals die door de eeu
wen heen zijn gebruikt en de artistieke uitgangspunten die eraan ten
grondslag liggen. Aanleiding is het 32ste congres van de Amerikaanse
'Glass Art Society' in Amsterdam. Foto: WFA/Frank van Rossum
Het zijn erotische beelden,
maar ook bedreigend, die Nico
le Carvajal schildert. In 'Onver
wacht bezoek' ligt een vrouw
naakt op bed. In de deurope
ning staan twee mannen zon
der gezichten gekleed in zwarte
kostuums. In 'De leerlinge'
maakt een vrouw zich op voor
de spiegel. Ze is ook naald. Half
verscholen achter een dik gor
dijn staat opnieuw een gezicht-
loze man te kijken.
Het proces van kijken en beke
ken worden, houdt Nicole Car
vajal bezig. Tussen mannen en
vrouwen, maar ook tussen kun
stenaar en model. Wat gebeurt
er? Wat zien we? Wat voelen
we? Wat dwingt ons te blijven
Oxide Neu
trino: niet
meer dan een
beetje getto
spelen. Foto:
GPD/Lex van
Rossen
selijk overdreven", zegt Neutri
no. Hij is de vraag niet eens
moe. Hij weet dat hij 'm krijgt,
steeds weer. Tijdens een optre
den in Londen was er dat
schietincident. „Maar dat was
buiten! Terwijl wij binnen aan
het optreden waren. Het had
echt niks met ons van doen. Het
had waarschijnlijk met het ge
drang voor de deur te maken."
Oxide: „Vind jij ons gewelddadig
dan?"
Nederland, of beter gezegd Eu
ropa heeft sinds kort kennis
kunnen maken met de muziek
van Oxide Neutrino. Vorige
maand ging het album 'Execute'
- reeds lang bejubeld door Britse
