Het fenomeen Erica Terpstra
GESPREK VAN DE DAG
Druk op ministers PvdA en WD om niet terug te keren
Nog geen belangstelling
voor 'clochard-reis'
De scenario-schrijver
152
MENSELIJK
De Drentse MAANMAKELAAR Rene Veenema is gisteren
van start gegaan met de verkoop van perceeltjes maan-
grond in café De Brasserie in Emmen. Althans, dat was
de bedoeling, want er kwamen nauwelijks belangstellen
den opdagen. ,,Ach, alle begin is moeilijk. Stukken maan
verkopen is voor mij ook allemaal nieuw." De 32-jarige
Veenema is vorige maand een bekende Nederlander ge
worden, toen bekend werd dat hij exclusief maangrond
mag verkopen. „Maar nu het erop aankomt, weet nie
mand dat ik hier deze verkoopmiddag houd." Veenema is
sinds een aantal weken vertegenwoordiger van het Ameri
kaanse bedrijf Lunar Embassy. Dit bedrijf claimde in
1980 de maan als bezit en verkoopt sindsdien percelen
van de maan aan iedereen die denkt daar wat aan te heb
ben.
PRINS RAINIER van Mona
co is gisteren na een zes
dagen durende ziekenhuis
opname weer thuisgeko
men. De bijna 79-jarige
vorst was vorige week in de
hart-longkliniek van het
ziekenhuis opgenomen we
gens 'totale uitputting' na
een aantal bronchitisaan
vallen. Uit uitgebreid on
derzoek in de kliniek is ge
bleken dat zijn toestand
niet zorgwekkend is, deelde
het Monegaskische vorsten
huis gisteren mee. Rainier
wordt op 31 mei 79 jaar. Hij heeft de afgelopen acht jaar
vier zware operaties ondergaan. Sinds de eerste, een
hartoperatie in 1994, heeft hij zijn openbare activiteiten
drastisch ingeperkt.
Een Amerikaanse vrouw die 32 jaar geleden uit de GE
VANGENIS ontsnapte, is zondag opnieuw opgepakt. De
53-jarige Margo Freshwater was eind jaren '60 veroor
deeld tot 99 jaar gevangenisstraf voor de moord op een
slijter. Anderhalf jaar na haar veroordeling wist ze te ont
snappen, waarna ze een nieuw leven opbouwde onder
een andere naam, Tonya McCarter. De vrouw is de afgelo
pen 32 jaar meerdere keren getrouwd, heeft twee kinde
ren en wekte bij een verzekeringsmaatschappij. Afgezien
van een aantal verkeersovertredingen heeft de vrouw zich
sinds haar ontsnapping in 1970 keurig aan de wet ge
houden. Vingerafdrukken hebben aangetoond dat Fresh
water en McCarter daadwerkelijk een en dezelfde vrouw
zijn.
Leadzanger BONO
van de popgroep
U2 gaat samen met
de Amerikaanse
minister van finan
ciën Paul O'Neill
op bezoek in vier
Afrikaanse landen.
Bono wil O'Neill er
van overtuigen dat
ontwikkelingshulp
zinvol kan zijn. De popster en de minister hebben elkaar
het afgelopen jaar door debatten over de zin van ontwik
kelingshulp leren kennen. Bono zet zich al jaren in voor
verlichting van de schuldenlast van de armste landen.
Volgens O'Neill heeft ontwikkelingshulp geen effect.
Dick Benschop. Foto: ANP/Robin Utrecht
De huidige ministers van PvdA- en
WD-huize staan onder zware druk
vanuit hun partijen om niet terug te ke
ren in de Tweede Kamer. Afgelopen za
terdag moest de kersverse fractievoor
zitter van de WD, Gerrit Zalm, boze
partijbaronnen beloven zijn best te
doen om in de fractie plaats te maken
voor jonge liberalen.
Volgens de voorzitter van het WD-ge-
west Friesland, A. Brok, moet de huidi
ge bewindslieden duidelijk worden ge
maakt dat zij niet kunnen terugkeren in
een nieuw kabinet als de WD daaraan
meedoet. De andere gewestelijke voor
zitters van de partij lieten zich in soort
gelijke bewoordingen uit. De partijba
ronnen hopen dat dit WD'ers afschrikt
die alleen maar op de kieslijst zijn gaan
staan om minister of staatssecretaris te
worden. „Wie in de Tweede Kamer gaat
zitten, moet voor de volle 100 procent
Tineke Netelenbos. Foto: ANP/Paul Vreeker
Jozias van Aartsen. Foto: ANP/Toussaint Kluiters Annemarie Jorritsma. Foto: ANP/Ca
gemotiveerd zijn dat werk te doen",
vindt Brok. In het gesprek met Zalm
noemden de baronnen onder andere
de namen van Van Aartsen, Jorritsma
en Dijkstal. Ook oud-partijleider Wiegel
deed afgelopen weekeinde een duit in
het zakje door in de media te roepen
dat 'de bezem door de partijtop moet
worden gehaald'.
Fractievoorzitter Zalm liet weten dat de
huidige WD-fractie inderdaad uit 'te
veel ervaring' bestaat. „Een ideale frac
tie is een mengeling van ervaring en
vernieuwing", vindt hij. Zalm zal de ko
mende tijd met alle nieuw gekozen ka
merleden een gesprek hebben over
hun toekomst. „Ik verwacht dat een
aantal leden elders emplooi kan en wil
vinden. Geleidelijk aan moeten we pro
beren doorstroming te vinden. Het zou
goed zijn als wat oudgedienden plaats
maken voor jongeren." De nieuwe
Tweede Kamer wordt aanstaande don
derdag geïnstalleerd. Zalm zei er wel bij
dat hij niemand zal dwingen om plaats
te maken. „Iedereen is gekozen en
heeft recht op zijn kamerzetel", vindt
hij.Als niemand weg wil, zal de WD
de komende vier jaar genieten van haar
ervaring in de fractie. Hoewel anderen
dat nu anders doen voorkomen, is het
tenslotte geen negatief punt als je mi
nister bent geweest in Paars."
Minister Jorritsma van economische
zaken heeft inmiddels al laten weten er
niets voor te voelen haar zetel af te
staan. „Het zou kiezersbedrog zijn als
de nummer twee van de lijst na de ver
kiezingen opstapt", zegt ze. Jorritsma,
die wordt genoemd als kandidaat voor
het voorzitterschap van de Tweede Ka
mer, zegt zich niets aan te trekken van
Wiegel die vindt dat zij die functie nu
niet meer kan vervullen.
Ook bij de PvdA liggen de huidige de
missionaire bewindslieden onder vuur.
Minister Pronk van ruimtelijke orde
ning (nummer 13 op de lijst) zei vorige
week al zijn plek in de Tweede Kamer
niet in te zullen nemen. Hij wil, door
terug te treden, plaatsmaken voor jon
geren. „Het zou goed zijn als anderen
dat ook deden", zei hij vrijdagavond.
Afgelopen weekeinde spraken diverse
PvdA-prominenten dezelfde wens uit.
„Pronk heeft het goede voorbeeld gege
ven", vindt Rick van der Ploeg, staats
secretaris van cultuur. „De PvdA heeft
de fout gemaakt door bij de samenstel
ling van de lijst geen rekening te hou
den met deze verkiezingsuitslag, waar
door de vernieuwing nu nauwelijks in
de Kamer komt. Wie minder enthousi
ast is over het kamerwerk moet plaats
maken." Hoewel Van der Ploeg geen
namen wilde noemen, doelde hij onder
meer op huidige verkeersminisi
telenbos en staatssecretaris Ben
van Europese zaken. „Hij was
neleider en moet zich eens goa
de oren krabben." PvdA'er Pete
winkel (die zelf op een te lage p
op de kieslijst stond, waardoor
deel uitmaakt van de nieuwe vo
tegenwoordiging) herhaalde afg
zondag op televisie nogmaals
Kamer 'geen wachtkamer moet
voor mensen die iets anders wil
doen'.
De PvdA-ffactievoorzitter Jeltje
Nieuwenhoven voelt echter
gedwongen verjonging. „We hel
onze kleine fractie juist veel mei
met ervaring nodig. De huidige
niet voor niets zo samengesteld
vendien hangt vernieuwing van
dachtegoed niet samen met de
tijd."
De nieuwe STAR WARS-FILM Attack of the Clones heeft
in de Verenigde Staten de hooggespannen verwachtingen
niet waar kunnen maken. De opbrengst van de eerste drie
dagen bleef met 86 miljoen dollar (93 miljoen euro) ach
ter bij die van Spiderman. Deze film zette met 114 mil
joen dollar (123,5 miljoen euro) in het openingsweekein
de een record neer.
De Amerikaanse
auteur WALTER
LORD, die met zijn
bestseller 'A Night
to Remember' lite
raire roem vergaar
de als de man die
de ondergang van
de Titanic
boekstaafde, is
zondag op 84-jari-
ge leeftijd overleden. Lord schreef tientallen succesvolle
boeken, over onder meer Pearl Harbour, poolexpedities,
de burgerrechtenbewegingen belangrijke slagvelden.
Maar zijn aangrijpende boek over de Titanic uit 1955
maakte hem in een klap beroemd. Hij slaagde erin rond
de zestig overlevenden van de scheepsramp van 1912 op
te sporen en vormde hun verhalen om tot een ijzingwek
kend, uiterst gedetailleerd verslag van de laatste momen
ten van de Britse oceaanstomer die onzinkbaar werd ge
acht, maar al op haar eerste vaart ten onder ging na een
botsing met een ijsberg.
Een Spaanse echtscheidingsrechter heeft een BEZOEK
REGELING toegewezen aan een gescheiden man die zijn
HOND miste. De man krijgt het dier in het weekeinde.
Door de week zorgt zijn ex-vrouw voor het beest. Zij heeft
het dier zeven jaar geleden gekocht en wilde het daarom
zelf houden. Volgens de advocaat van de man betekent
de uitspraak een overwinning van de rechten van het
dier. „De uitspraak houdt in dat een hond meer is dan
zomaar een ding."
Het baarde nogal wat opzien, de
opmerkelijke aanbieding in de
brochure van Kamstra Travel uit
de Eemshaven: een zogenoem
de city-survival voor bedrijven.
Leven als een clochard in Parijs.
Compleet met speciaal daarvoor
in Hoogeveen vervaardigde
woondoos.
Maar acht maanden na het op
merkelijke aanbod heeft direc
teur Bart Janssens van Kamstra
Travel meer dan 300 interviews
gegeven. Maar de reis is nog
door niemand geboekt.
De Nederlandse kranten pakten
het verhaal op. Radiostations
doken,op directeur Bart Jans-
s*-*" ^jevisieprogramma's volg-
densn tyet veel la^Jrorapjep
de media uit het buil£rJanjgLDene
BBC, CNN, tot zelfs een televi
siestation in Hongkong. Kam
stra Travel uit de Eemshaven
was wereldnieuws met de clo
chard-reis.
Alle media-aandacht ten spijt is
er nog niemand echt als clo
chard naar Parijs gereisd. Het
arrangement kost 459 euro per
persoon en is daarmee veruit
het duurste aanbod in de cata
logus.
De reden? „Er gaat enorm veel
geld zitten in de begeleiding. De
veiligheid van de deelnemers.
Daar kunnen we als bedrijf niet
op nat gaan."
Niet de prijs is evenwel de oor
zaak dat het op de clochard-reis
zacht gezegd niet storm loopt.
Voor veel bedrijven is het idee
uiteindelijk te extreem.Als je
tien mensen vraagt zeggen er
vijf 'leuk', staan er drie neutraal
tegenover,maar zeggen die laat
ste twee "over mijn lijk'," zegt
Janssens.
combineerde zij het kamerlidmaatschap met een plaats in de WD-
fractie van Provinciale Staten van Utrecht.
In 1994 werd haar tomeloze inzet beloond met het staatssecretari
aat van haar dromen: welzijn en sport. Dat gaf haar het podium om
haar tomeloze energie te etaleren. Op de sporttribunes viel zij stee
vast op met oranje outfit, rare hoedjes en luidruchtig optreden.
enige eer die het volk scenarioschrijvers gunt
is het verzinnen van de woordjes die de ac
teurs zeggen. Maar de rest dan? Waar kwam
die vandaan? 'Nou gewoon..eh.. en welke
rest bedoel je eigenlijk?'
Terwijl dagelijks miljarden mensen verfilm
de scenario's bekijken beseft bijna niemand
dat elke seconde geacteerde televisie eerst op
papier wordt gezet. Dooreen scenarioschrij
ver. Op papier staat beschreven wie de men
senzijn. Wat ze gaat overkomen. Wat ze
vervolgens zeggen. Waar ze zijn als ze dat
zeggen. En wat ze doen terwijl ze het zeggen.
En waarom. Alles tot in het kleinste detail.
Als er geen mensen waren die een jaar lang
eenzaam in een kamertje konden zitten, zag
u alleen quizzen en voetbal op TV.
Behalve gebeurtenissen, structuur, persona
ges en dialoog levert de scenarioschrijver
ook een spoorboekje af, althans de eerste
versie daarvan. Een scenario is namelijk óók
een dienstregeling waarmee een groep van
vele tientallen mensen inclusief cateraars
en belichters door stad en land wordt ge
jaagd. En dat tegen kosten die beheersbaar
moeten zijn. Dus liever geen nachtscènes
(overwerk), regenscènes brandweer huren),
grote brekende of ontploffende dingen (duur
en eng), liever geen boten tijdrovend ma
noeuvreren), geen dieren niet regisseer-
baar) en weinig kinderen zie onder dieren)
Tevens wordt aan de hand van de papieren
versie van een film vooraf beoordeeld hoe
economisch er met de tijd wordt omgegaan.
Stel, een scenarist noteert deze dialoogzin:
'Goedemorgen mevrouw, hoe gaat het met
u, vandaag?' Dat zijn twee seconden. De
verfilmings-kosten van die tivee seconden
zijn minimaal 70 euro, oftewel 1,20 euro per
uitgesproken letter. Dus reken maar dat elke
komma in een script ter discussie is gesteld:
van wat u ziet bestonden op zijn minst al
vijf eerdere, papieren versies. Intussen is nu
ook de regisseur in beeld gekomen. Die kiest
acteurs, zoekt locaties, doet snijwerk in het
script (er kan altijd nog wat af), verco
volgordes en kiest camerastandpunt
vooral bepaalt de regisseur wat het ge
vene uiteindelijk betekent, dus welke
ties, welke diepere gevoelens er onder
woorden en beelden zitten. Het zijn d
ste keuzes van de regisseur, ook bij he
teren, die bepalen of de eventuele kivc
ten van het script tot hun recht komei
de grootste eer gaat vervolgens naar A
seur, dat is traditie. Kent u bijvoorbet
schrijver van 'ET? Precies. De stap va
pier naar deelbare, verfilmde emotie\
namelijk als groter dan uit het niets 1
tot een - in principe- verfilmbaar scrii
toch. Als in de schouwburg Hamlet sp
wordt Shakespeare even prominent v
als de regisseur, hoe drastisch de gesp
versie ook van het oorspronkelijke stu
wijkt. Als Shakespeare behandeld wa
een scenarioschrijver, had u nog noot
hem gehoord.
De roep binnen de WD om verjonging lijkt onder andere gericht aan
het adres van de parlementariër met de meeste dienstjaren: Erica
Terpstra. Al sinds 1977 zit zij in de Tweede Kamer, met uitzonde
ring van de .periode 1994-1998 toen zij staatssecretaris van wel
zijn en sport was in het eerste kabinet-Kok. Voorlopig vyil Terp
stra, bij deze verkiezingen nummer 4 op de WD-kandi-
daterilijst, niet reageren op de oproep van de par
tijbaronnen. „Ik zeg daar pas iets over in de
komende fractievergadering", aldus Terp
stra desgevraagd. Een portret van een al
lesbehalve doorsnee volksvertegen
woordiger.
Erica Terpstra, geboren op 26 mei 1943,
is geen politica, zij is een fenomeen. Ie
mand cfie op volstrekt eigen wijze in het le
ven staat, dolenthousiast en uitbundig. Zij is
met afstand het meest bekende kamerlid. Bij ver
kiezingen haalt zij steevast recordaantallen voor
keurstemmen. Ouderen, gehandicapten en sporters
dragen haar op handen, en omgekeerd gaat zij voor deze
groeperingen door het vuur.
Terpstra kreeg haar eerste landelijke bekendheid niet via de
politiek, maar via de zwemsport. Zij nam deel aan de Olym
pische Spelen van Rome (1960) en Tokyo (1964) en won
daar twee medailles: brons en zilver. Volgens de WD
is zij de enige parlementariër ter wereld die
Olympische medailles heeft
behaald.
Bij haar bezoek aan Japan
ontwikkelde zij een grote
belangstelling voor het Verre
Oosten. Vandaar de keuze
om, na afsluiting van haar
sportieve carrière, sinologie
te gaan studeren in Leiden.
Ze maakte de studie niet af,
maar haar fascinatie voor
Azië is nog immer groot. Zij
reist graag naar landen als
Nepal en China en heeft een
grote belangstelling voor het
boeddhisme. Het is een meer
ingetogen kant van haar ka
rakter dat zij liever wat van de
buitenwereld afschermt.
Tijdens haar studie kreeg zij belangstelling voor de politiek. Zij koos
voor de WD omdat volgens haar die partij als enige oog had voor
sport. Vooral bij de linkse partijen miste zij die interesse. Zij kwam
in 1977 in de Tweede Kamer terecht en dat maakt haar op dit mo
ment met afstand het langst zittende kamerlid. Van 1987 tot 1991
Erica Terpstra. Foto: Frans Roomer
Toen het Nederlands volleybalteam de gouden medaille
de spelen in Sydney, vermorzelde zij de lange mannen!
„Ze kan wel lekker tuuten", zei spelverdeler Peter Blan
teraf. Voor alle duidelijkheid: tuuten is Fries voor zoei
Ook onder ouderen was en is Terpstra populair. Ten
in de Tweede Kamer steeds vaker onder vuur werd g
men vanwege toenemende wachtlijsten, kon zij bij 2
woners van verzorgings- en verpleeghuizen niet kap
werkbezoeken werd zij onthaald als ware zij de ko
in eigen persoon. Toch werd haar staatssecrefe
geen doorslaand succes. Louter enthousiasi
bleek onvoldoende om de weerbarstige pn
men rond wachtlijsten op te lossen. Ambti
klaagden ook, op het laatst bijna openlijk,
haar gebrek aan daadkracht
Bij de formatie van het tweede kabinet-K(
Terpstra buiten de boot. Ook een gooi na
post van commissaris van de koningin i
land, tijdens de laatste maanden vanf
mislukte. De functie ging naar voorn
WD-fractievoorzitter Ed Nijpels. M
blijmoedig als zij is, nam zij haar
in de kamerbankjes zonder moi
weer in. Ze noemt het kamerli
schap de mooiste en meeste
politieke functie, en dat mee
ook.
Ze houdt de dwarsverbanden
sport en politiek in stand, ond
meer via haar lidmaatschap vai
NOC*NSF. Een plaats in het hoofdl
van het Europese Olympisch Comité g
haar neus voorbij als gevolg van achterkan
afspraken. Ook die teleurstelling verwerkte zi
moedig.
Terpstra woont alleen in een Scheve
appartement met uitzicht op ze
geniet van haar kleinkinden
oefent yoga en laat, volg
gen zeggen, haar humei
bederven door een diet
Wie met Erica Terpstra
hoort regelmatig de tn
den 'leuk', 'jottem' en
weldig'. Iedereen is vi
haar in staat een 'kan
zijn. Een hekel heeft
niemand, of het zoik
televisiebazen moeten zijn die volgens haar schandalig weini
dacht wensen te besteden aan gehandicaptensport. Bij de W
geldt zij niet als ideologische hoogvlieger, maar de popularite
zal haar niet snel ontglippen.
Arnold Mandemaker
Sorry, ik ben even wegen trakteer u op een
scenario-cursus in vier columns. Vandaag
aflevering drie. Wist u bijvoorbeeld dat
alles wat op televisie en in de bio-
scoop verschijnt eerst door iemand
bedacht en geschreven is, gewoon
thuis, achter de computer? Dat er
eerst niets was, geen verhaal
geen gebeurtenissen, en dat nie
mand enig idee had wat er
nu eens moest gebeuren?
Omdat ik regelmatig uitleg
wat een scenario-schrijver
doet, weet ik dat vrijwel nie
mand dat weet. De meeste
mensen denken dat de regis
seur, wiens naam vaak wel be
kend is, de hoofdzaken verzon
nen heeft. De meest hardnekkige
onwetenden denken dat de ac
teurs het zelf verzonnen heb
ben, want wie het meest in
beeld is zal wel de baas zijn. De
r
