Spoorwegen
verwachten
rode cijfers
ECONOMIE
'KPN is financieel gezien nu stabiel'
Co-ouderschap: samen de zorg en de financiën
H
gü
ïutsche Telekom wil 30.000 mensen kwijt
Eigenaar UPC aast op
overname van Casema
rs
Hollywood staakt levering
dvd's aan Chinese markt
Kaartje mogelijk duurder
Voortrekkers van nieuwe tijden
ian wil
pak
harde
staal VS
zaterdag l8 MEI 2002
3 ai
Japan wil op import-
üt de Verenigde Staten in-
J ichten leggen van 100
nt. Het Japanse ministerie
lonomische zaken heeft
iteren laten weten aan de
de Wereldhandelsorgani-
le extra heffing gaat in
[juni. De maatregel is een
op de verhoging van de
.echten die de VS enige
leden invoerden op staal
buitenland. Met die stap
shington de eigen staal-
:enten beschermen.
and draait
raan open
Rusland gaat zijn
>elegde beperkingen op
irt van olie opheffen,
premier Kasjanov is de
binnen twee maanden
het niveau waar het
ir de restricties. Onder
de OPEC had Rusland
^rki port beperkt met 150.000
Darte Per om aanh°u"
daling van de olieprijs
te gaan. De Russische re-
vreest nu echter dat de
arkt onder druk komt te
omdat de OPEC-landen
gs hebben laten weten
akele behoefte te hebben
productie te verhogen.
ar Tenten
r Afghanistan
i - De Boer Tenten uit
bouwt een tijdelijk
centrum in de Afghaan-
Istad Kabul. In de ten
en begin juni de Af-
stamhoofden vergade-
worden 1500 deelne-
erwacht op de conferen-
ijirga', die voor het
ids 25 jaar weer wordt
den. In 1979 vielen Russi-
{»en Afghanistan bin-
and is sindsdien
rend in oorlog geweest.
bouwt twee congres-
i en twee extra vergader-
iars van
peier
De dvd-speler
opmars in Neder-
32 procent van de Ne-
g1jdse huishoudens staat er
V Veertien procent wil er
in. Dat blijkt uit onder
bureau Multiscope.
Multiscope is de stij-
populariteit te verklaren
it dvd-spelers bijna stan-
vorden geleverd in nieu-
ïputers. Van de dvd-spe-
nu in huis staan, is 45
it ingebouwd. Drie mer-
zitten 65 procent van de
Sony is marktleider met
ndeel van 29 procent,
a komen Philips (22 pro-
n Pioneer (14 procent).
igval winst
ehuis Prada
- De omzet van het Ita-
modeconcem Prada is
ruim vijf procent geste-
1,7 miljard euro. De net-
liep daarentegen fors
fan 94,2 miljoen euro in
it 24 miljoen vorig jaar.
ram vooral door de terug
gevolg van 11 september
r overnamekosten. De
uitgestelde beursgang is
r eind van de zomer ge-
i
Topman Scheepbouwer voorziet snelle opkomst mobiel dataverkeer
door Hans Gertsen
den haag - Sinds vorig jaar okto
ber zwaait Ad Scheepbouwer de
scepter bij KPN. Hij kwam op een
moment dat het bedrijf ruim 23
miljard euro aan schulden had en
- na mislukte fusiepogingen met
Telefonica en Belgacom - op weg
leek naar een faillissement. In
middels, na een geslaagde aan
delenemissie en een ingrijpende
reorganisatie, waarbij ruim 5.000
banen verloren gingen, staat het
bedrijf er een stuk beter voor.
Scheepbouwer herinnert zich
nog hoe hij KPN vorig najaar
aantrof. „KPN was op dat mo
ment een bedrijf met een acuut
schuldenprobleem en boven
dien een bedrijf waar intern van
behoorlijke ontreddering sprake
was. Veel mensen waren aange
slagen omdat ze 'hun' KPN in
relatief korte tijd hadden zien
afglijden van een alom bewon
derd en rijk naar een straatarm
en bedreigd bedrijf. Zoiets
knaagt enorm aan mensen."
Het acute schuldenprobleem
hebben we weten op te lossen,
zegt Scheepbouwer. „Financieel
gezien is KPN nu stabiel. De
ontreddering hebben we aange
pakt door in de nieuwe strategie
een duidelijk pad naar de toe
komst aan te geven." Die nieu
we strategie betekende een radi
cale breuk met de koers van
KPN onder Scheepbouwers
voorgangers Paul Smits en Wim
Dik. Die wilden van KPN een
van de grootste telecombedrij-
ven van Europa maken met be
langen en deelnemingen in tal
van landen. Nu concentreert
KPN zich op de Duitse, Neder
landse en Belgische markt en op
het verbeteren van de producti
viteit en de interne marges. „We
moeten zorgen dat we die mar
ges weer terug op het vroegere
niveau krijgen. Ik ben er van
overtuigd dat KPN dan de weg
naar de top van het Europese
'telecom-klassement' weer
vindt. Dit jaar zetten we al een
flinke stap in de goede richting,
maar volgend jaar moeten we
de marges verder verbeteren."
In de telecomsector heerst nog
altijd nervositeit. Een paar nega
tieve berichten of winstwaar
schuwingen zijn genoeg om de
beurskoersen van bedrijven als
KPN soms tientallen procenten
in een paar dagen te laten kelde
ren. Wanneer komt er weer rust?
„Pas als grote bedrijven als
France Télécom en Deutsche
Telekom hun schuldpositie on
der controle krijgen. En er moet
vertrouwen komen dat nieuwe
mobiele datadiensten voor de
mobiele bedrijven ook een nieu
we groeiperiode inluiden."
KPN stond er toen Scheepbou
wer eind vorig jaar aantrad nog
beroerder voor dan de Franse
en Duitse concurrenten nu. Fi
nanciële analisten hielden ern
stig rekening met de mogelijk
heid van een faillissement, maar
in recordtijd wist Scheepbouwer
de bakens te verzetten. Hij over
tuigde de vakbonden in een
paar weken tijd van de nood
zaak ruim 5.000 ontslagen te ac
cepteren, peuterde een over
bruggingskrediet van 2,5 miljard
Opta werkt Scheepbouwer op de zenuwen
Ad Scheepbouwer voor het hoofdkantoor van KPN in Den Haag. Foto: GPD/Roland de Bruin
euro los van de banken, gooide
de strategie van KPN drastisch
om en wist bijna 5 miljard euro
binnen te halen via een aande
lenemissie.
Die krachttoer bracht het bedrijf
in rustiger vaarwater, al blijft de
schuld met 15,7 miljard euro
hoog. „Maar het is een aanzien
lijke verbetering. Vorig jaar was
de schuld ongeveer tweemaal zo
hoog als de jaaromzet; het stre
ven is die schuld terug te bren
gen tot pakweg eenmaal de jaar
omzet. Dat moet lukken",
meent Scheepbouwer.
'KPN loopt aan de leiband van
de banken', heette het vorig na
jaar nadat KPN een krediet van
2,5 miljard euro had weten los
te peuteren. Dat verhaal kwam
naar buiten toen bleek dat de
banken voor die lening onder
andere hadden geëist dat KPN
het vaste netwerk niet zou ver
kopen. KPN zou geen baas meer
zijn in eigen huis. „Dat is grote
onzin", zegt Scheepbouwer ge
decideerd. „Ik heb sinds ik hier
ben nog nooit een telefoontje
gehad van een bank met het
verzoek om ergens uitleg over te
geven. En die eis dat we het vas
te netwerk niet mochten verko
pen, is geen belemmering. Dat
waren we toch al niet van plan.
Het vaste netwerk is de rugge-
graat van dit bedrijf. Als je dat al
zou willen verkopen, kun je het
hele bedrijf maar beter in de
verkoop doen."
Het enige dat KPN wel wil ver
kopen, zijn 'niet-kernactivitei-
ten', zoals deelnemingen in tele-
combedrijven buiten de drie
markten waar KPN zich nu op
concentreert. Vorig jaar wist
KPN zo drie miljard euro binnen
te halen. Ook dit jaar moeten er
enkele deelnemingen aan de
man worden gebracht. Van fu-
De Opta werkt KPN regelma
tig flink op de zenuwen. Door
toedoen van de toezichthou
der op de Nederlandse tele
comsector zijn de tarieven
volgens KPN-topman Ad
Scheepbouwer in Nederland
'meer uitgeknepen dan in
enig ander land'. „Europees
gezien zitten we 35 procent
onder het gemiddelde. Alleen
in Zweden en Luxemburg is
telefoneren nog goedkoper."
Dat maakt het streven om
KPN weer winstgevend te
maken moeilijker, stelt
Scheepbouwer. Behalve met
de Opta heeft KPN met nog
drie andere toezichthouders
van doen. Ook de NMa (Ne
derlandse Mededingingsau
toriteit) en twee verschillende
Europese commissarissen be
moeien zich regelmatig met
de telecomsector. Maar geen
sies, vergaande vormen van sa
menwerking met concurrenten
of overnames is voorlopig geen
sprake meer. „Dat onderwerp
heb ik volledig van de agenda
gehaald", zegt Scheepbouwer.
„Het bedrijf was vorige zomer
met bijna niets anders bezig en
dat leidt alleen maar tot onrust.
Ik vind dat we als bedrijf eerst
intern de zaken maar weer op
orde moeten krijgen. Daarna
kunnen we altijd nog - maar
dan vanuit een sterke positie -
kijken of we sommige dingen
misschien beter samen met an
deren kunnen doen of alleen."
Ad Scheepbouwer maakte een
enkele instantie doet dat zo
intensief als de Opta.
Opta-uitspraken over tarie
ven veroorzaken binnen KPN
regelmatig 'behoorlijke irrita
tie', aldus Scheepbouwer.
„De Opta vergelijkt tarieven
op internationale basis. Als
we op een bepaald gebied
duurder zijn dan een ander
land, zeggen ze: „Schande,
dat moet zo snel mogelijk
verbeterd worden. En als we
op een ander gebied de goed
koopste zijn, gaan ze een zo
genaamde kostenoriëntatie
doen om te kijken of we niet
teveel rendement maken op
een bepaalde investering."
De KPN-topman haalt een
Engels gezegde aan om de si
tuatie te beschrijven. „Heads
you loose, tails you can't
win.' Vrij vertaald: „Je bent al
tijd de klos."
rumoerige entree bij KPN. Ter
wijl de bonden nog druk bezig
waren om hun achterban te
overtuigen van de noodzaak van
het schrappen van 5.000 banen,
bleek de nieuwe topman bij zijn
aantreden een pakket van bijna
1,6 miljoen opties bedongen te
hebben. Verontwaardigde reac
ties over 'schaamteloze zelfver
rijking' waren niet van de lucht.
Scheepbouwer legt die kritiek
laconiek naast zich neer. „Over
die opties is al zoveel gezegd. De
uitoefenprijs is 3,99 euro. Pas
tussen 2004 en 2006 zal blijken
of ze iets waard zijn. Een paar
maanden geleden was de koers
r
- D utsche Telekom, het grootste
jest nbedrijf van Europa, wil dertigdui-
1 exi rerknemers kwijt.Een vertegenwoor-
enzjan de Duitse vakbond Verdi heeft dat
:zegd tegen de Britse zakenkrant
Times. Dat betekent twintigdui-
62|anen meer, dan Deutsche Telekom
aangekondigd,
vaste net van DT, zouden twintigdui-
anen verdwijnen, bij dochter T-Mo-
rdwijnen er meer dan vijfduizend, al-
vakbond. De ontslagen houden ver-
Dotnet het terugdringen van de schulden
Het telecombednjf heeft tot dusverre
ireageerd op de uitlatingen van vak
bondszijde.
DT zucht onder een schuldenberg van ruim
67 miljard euro, ruim het viervoudige van de
schulden van KPN. Het aandeel DT noteert
inmiddels beneden de uitgifteprijs. DT (voor
de helft eigenaar van het Nederlandse bel
bedrijf Ben) telt wereldwijd 265.000 werkne
mers, exclusief die van T-Mobile. De afgelo
pen jaren heeft DT al tienduizend banen ge
schrapt door vacatures niet op te vullen.
Met de vakbonden heeft DT de afspraak dat
er tot 2004 geen gedwongen ontslagen zul
len vallen. In de Europese telecomsector
vallen door de malaise tienduizenden ont
slagen bij belbedrijven, bedrijven die net
werken en mobieltjes maken en kabelleg
gers. KPN schrapte eerder al vijfduizend ba
nen en komt daarmee op een werknemers
bestand van dezelfde omvang dat DT nu wil
lozen.
British Telecom wil 2200 banen kwijt bij
haar dochter BT Ignite. De helft van de ont
slagen zouden in het Verenigd Koninkrijk
vallen.
BT Ignite, dat zwaar geïnvesteerd heeft in
een 35.000 kilometer groot netwerk dat 290
Europese steden verbindt, is ook actief in
Nederland, tot vorig jaar november onder
de naam Telfort, nu is dat 02.
peking/gpd - Vrijwel alle grote
Hollywood-studio's zijn gestopt
met de distributie van dvd's in
China. Volgens schattingen uit
de industrie zijn nergens ter we
reld zoveel dvd-spelers verkocht
als in China, tussen zes en ne
gen miljoen. Negentig procent
van alle in China verkochte
dvd's zijn echter clandestiene
kopieën.
De enige studio die nog wel ac
tief is op de Chinese markt, is
Warner Brothers. Disney en Co
lumbia Tristar staakten hun ac
tiviteiten begin dit jaar, terwijl
Fox en Universal China altijd
links hebben laten liggen. Legale
dvd's kostten in China 120 tot
170 yuan, omgerekend 16 tot 23
euro. Een illegale dvd wordt op
vrijwel elke straathoek voor 1,5
euro of minder aangeboden.
De Chinese regering is bij de
toetreding tot de Wereldhan
delsorganisatie de verplichting
aangegaan piraterij harder aan
te pakken. Tot nu toe is daar in
de straten van Peking weinig
van te merken.
[fgean 32-000 kinderen krijgen
jisd 'te maken met ouders die
gaan. Verreweg de
van hen blijven na de
ig bij hun moeder; een
IQ g bij de vader. Het kan
Iers, namelijk door te kie-
r co-ouderschap: de kin
zonen dan een deel van
bij de ene ouder en een
n de tijd bij de andere ou-
co-ouderschap is de ver-
ran de zorg min of meer
aardig, zowel praktisch als
Eel. Voor het echter zover
ten er - ook op het financi-
duidelijke afspraken ge
worden. Om te beginnen
verdeling van de kosten.
Co-ouderschap is een bijzonde
re situatie. Er worden immers
niet in één, maar in twee huis
houdens kosten voor de kinde
ren gemaakt. Daarover zullen
afspraken gemaakt moeten wor
den: welke kosten verdeel je wel
en welke niet? Het is allereerst
handig om een onderscheid te
maken tussen eigen kosten en te
verdelen kosten. Eigen kosten
zijn de kosten die beide partners
in hun eigen huishouden voor
hun kinderen maken, zoals
huur, telefoon en voeding. Een
aantal uitgaven voor een kind
wordt bovendien vaak dubbel
gedaan. Denk aan schoolspullen
of speelgoed. Vaak worden de
eigen kosten buiten de bereke
ning gehouden.
Kosten als verzekeringen, con
tributies, kleding, vervoer, zak
geld en school
spullen moeten
in elk geval ver
deeld worden.
Dat kan op ver
schillende ma
nieren. Fifty fifty
is het meest een
voudig, maar
pakt niet altijd
even gunstig uit.
Een verdeling
naar draagkracht
is dan waar
schijnlijk eerlij
ker, maar vergt
meer overleg: als
een ouder er in
inkomen op
vooruit gaat,
moeten nieuwe afspraken ge
maakt worden. Daarnaast is er
nog de mogelijkheid om te reke-
EIGEN
BEURS
Brenda van Dam
nen met het aantal
dagen dat een kind
bij de ouders is. De
ouder die de meeste
zorg op zich neemt,
zou dan een lager of
een juist hoger be
drag kunnen beta
len; net wat de ou
ders zelf het meest
redelijk vinden.
Overigens moet er
niet alleen naar de
kosten gekeken wor
den, maar ook naar
inkomsten, zoals
kinderbijslag en een
eventuele tegemoet
koming studiekos
ten voor kinderen in
het voortgezet onderwijs. Het
volgende voorbeeld laat zien
hoe een verrekening van de kos
ten in zijn werk kan gaan.
Mark en Amber zijn onlangs ge
scheiden. Ze hebben twee kin
deren, Janine (11) en Christel (9)
De kinderen wonen vier dagen
per week bij Amber en drie da
gen per week bij Mark. De ver
wachting is dat ze één keer per
jaar met hun vader mee op va
kantie gaan en één keer per jaar
met hun moeder. Die kosten
nemen ze niet mee. Ook ca
deautjes en eventuele oppaskos-
ten laten ze buiten beschou
wing. De kosten die ze willen
verrekenen staan in het schema.
Mark en Amber openen hier
voor een speciale bankrekening.
Hierop wordt ook de kinderbij
slag gestort. De te verrekenen
kosten voor Janine en Christel
bedragen 590 euro per maand.
Als de kinderbijslag hiervan
wordt afgetrokken, blijft er een
bedrag van 436 euro over. Ze
spreken de volgende verdeel
sleutel af: Mark betaalt tweeder
de (291 euro) en Amber betaalt
eenderde (145 euro). Aangezien
Amber al 130 euro aan voeding
kwijt is en ook 15 euro zakgeld
betaalt, is haar deel in de te ver
rekenen kosten geleverd. Mark
betaalt al 100 euro aan voeding
en 45 euro aan vervoer. Hij
moet maandelijks dan nog 146
euro op de betaalrekening stor
ten. Daarmee wordt de rest be
taald.
Meer informatie:
www.co-ouders.nl
www.werkgroepko.nl
www.nibud.nl
De Nederlandse Gezinsraad: tel
070 3306060
utrecht/anp - De Nederlandse
Spoorwegen vrezen dit jaar in de
rode cijfers te belanden. De kos
ten die de NS moeten maken om
het bedrijf weer op orde te krij
gen zetten de resultaten onder
druk, zo liet de directie gisteren
weten.
Vorig jaar waren de NS nog
goed voor een nettowinst van 88
miljoen euro, hoewel dat al een
halvering ten opzichte van 2000
betekende. De problemen zaten
in 2001 bij het reizigersvervoer,
de kernactiviteit van de Spoor
wegen. NS Reizigers dook vorig
jaar één miljoen euro in de min,
tegen een winst van 152 miljoen
euro in het jaar ervoor.
De druk op de resultaten komt
voor een belangrijk deel door
investeringen. De aanschaf van
extra treinmaterieel en de verbe
tering van de veiligheid op en
rond de stations slokken veel
geld op.
Daarbij komt dat de omzet van
het bedrijf, bijna uitsluitend be
paald door het aantal reizigers
dat in de trein stapt, de afgelo
pen zeven maanden terujpiep.
Pas deze maand is er weer spra
ke van herstel.
Om financieel niet verder in de
problemen te komen, gaan de
NS zowel kosten als inkomsten
doorlichten. Zo gaat de directie
alle uitgaven doorlichten die
niet rechtstreeks verband hou
den met de dienstverlening aan
de reizigers. Die operatie moet
een structurele besparing van
enkele tientallen miljoenen eu
ro's opleveren.
Om de inkomsten op te krikken
hopen de NS dat inmiddels
doorgevoerde kwaliteitsverbete
ringen extra reizigers de trein in
zullen lokken. Maar ook een
prijsverhoging van het trein
kaartje wordt niet uitgesloten,
zo liet de directie doorscheme
ren. „Dat punt zal zeker op de
agenda staan bij het overleg ko
mend najaar met de consumen
tenorganisaties." Eind februari
verklaarde het spoorbedrijf nog
dit jaar de prijs van een kaartje
niet te willen verhogen.
van het aandeel bijna 6 euro,
maar twee weken geleden stond
de koers even op 3,85 euro. Op
dat moment waren die opties
niets waard."
Voor de gevoelens van de veel
geplaagde KPN-aandeelhouders
heeft hij wel begrip. „Mensen
die drie jaar geleden in KPN
hebben geïnvesteerd, hebben de
koers van ruim 70 euro zien zak
ken tot vier euro zoveel. En
mensen die in november 2000
met de emissie meededen, za
gen de koers van 17 naar ruim 4
euro zakken. Dat is zuur, heel
zuur."
Een van de ijzers die KPN in het
vuur heeft om de omzet op te
krikken, is i-mode; het vorige
maand in Nederland geïntrodu
ceerde Japanse speeltje annex
mobieltje dat mobiele datadien
sten mogelijk maakt. Hoe het
met de verkoop van i-mode
staat, wil Scheepbouwer niet
zeggen. „Dat mag niet omdat
dat koersgevoelige informatie is.
We zullen er komende week bij
de presentatie van de kwartaal
cijfers wel iets over zeggen om
dat iedereen dat wil weten,
maar eigenlijk is het nog veel te
vroeg om al iets zinnigs te kun
nen zeggen."
Meer in het algemeen wil
Scheepbouwer wel iets kwijt
over mobiele datadiensten.
„Toen zo'n tien jaar geleden de
mobiele telefoon op de markt
kwam, was bijna iedereen daar
sceptisch over. Ikzelf ook. Ik wist
niet wat ik met zo'n ding moest.
Nu kan vrijwel niemand meer
zonder. Zo zal het ook met mo
biele datadiensten gaan. En dat
soort diensten zal sneller door
breken dan de mobiele telefoon
van destijds. Iedereen is al mo
biel en gewend met dit soort ap
paraten om te gaan."
den haag/anp - Het Amerikaan
se Liberty Media praat met
France Telecom over de aan
koop van kabelbedrijf Casema,
de Nederlandse dochter van het
Franse telecomconcem. Dat
hebben bronnen binnen het
Franse concern gisteren beves
tigd. Er is sprake van 'exclusieve
onderhandelingen
Liberty is de eigenaar van Case
ma's concurrent UPC, dat
marktleider is in Nederland. Of
de Amerikanen er in slagen
Casema in te lijven, hangt ook af
van de kartelautoriteiten.
In Duitsland ketste de koop van
het kabelbedrijf TeleColumbus
in februari af, nadat het Duitse
kartelbureau de overname ver
bood Dat was een streep door
de rekening van Liberty, dat via
de Duitse markt Europa wilde
veroveren.
France Telecom heeft Casema al
enige tijd geleden in de verkoop
gedaan. De Franse onderne
ming kampt met een miljarden
schuld.
Casema is actief in de Leidse re
gio, de Bollenstreek, Den Haag
en omgeving, Utrecht, de Betu
we en de omgeving van Breda.
Het kabelbedrijf heeft ruim 1,3
miljoen abonnees.
De verwachting is dat Casema
zo'n 800 miljoen euro oplevert.
ECONOMIE WIJZER
Isabelle. Net als wij bracht ze
een maand door aan de Stan
ford universiteit in Califomië.
Tenger. Haar Engels gedrenkt in
een mild gebrouwen Frans ac
cent Gedreven door haar vak en
haar intense behoefte om zelf
standig te zijn. Ze deed geneti
sche proeven met muizen om
leergedrag te be
studeren. Ze
woonde in Mul
house, met een
man en een
dochter en ze
ging voor haar
werk steeds de
hele week naar
Zurich, te ver om
te pendelen.
Haar man was al
acht jaar huis
man. Sinds hun
dochter was ge
boren en ze na
haar promotie
voor vier jaar naar
New York trok
ken, had hij vaderschapsverlof
van zijn baan als Frans ambte
naar. Al die tijd behield hij recht
op terugkeer in zijn baan.
Isabelle had een baan bij de
Technische Universiteit in Zu
rich, waar ze haar eigen labora
torium beheerde. Bij allerlei in
stellingen in de wereld moest ze
haar onderzoeksgeld bij elkaar
sprokkelen.
Bij haar aanstelling was ze de
enige vrouw aan de Technische
Universiteit Nee, het viel haar
zeker niet mee. Opboksen tegen
al die mannen in de strijd om
onderzoeksmiddelen. Opboksen
tegen de vooroordelen in haar
omgeving die het niet begreep
dat ze haar leven niet wilde be
perken tot liefdevol moeder
schap. Uit het zeker niet pro
gressieve Frankrijk was ze uitge
weken naar het zwaar conserva
tieve Zwitserland. Om een kans
te grijpen, om haar eigen weg te
gaan. Ik bewonderde haar met
een.
Het maakt weer eens duidelijk
hoe ongelooflijk krachtig ver
wachtingspatronen en opvattin
gen van mensen zijn in het af
palen van de ruimte die iemand
krijgt om zijn leven (en vooral
haar leven) naar eigen ambities
en wensen in te richten. En
vooral ook hoe moeilijk het is
om in gevestigde patronen een
andere, eigen weg uit te zetten.
Het is hakken in de rotsen, bik
kelen en beuken om een muur
van weerstand opzij te zetten.
JOOP HARTOG
hoogleraar micro-economie
Universiteit van Amsterdam
Economen hebben daar mooie
theorieën over ontwikkeld. De
opvattingen en verwachtingspa
tronen van bepalende figuren
op de arbeidsmarkt kunnen
mensen gevangen zetten in de
oude patronen, waardoor het
lijkt of ze het zelf zo willen. Als
vrouwen (of allochtonen) er van
uitgaan dat ze
toch niet zullen
worden toegela
ten tot de betere
banen, zullen ze
ook het aanloop
traject daarvoor
niet kiezen. Be
paalde opleidin
gen mijden, niet
deelnemen aan
cursussen en
trainingsprojec
ten, niet begin
nen aan de ba
nen die gelden
als voorberei
ding naar de top.
De buitenstaan
der kan dan opmerken dat ze de
top niet halen omdat ze de kwa
lificaties missen. Terwijl ze doel
bewust juist niet streven naar de
kwalificaties omdat ze verwach
ten dat zij de bijbehorende ba
ten toch niet zullen krijgen.
In zo'n situatie van gevangen
schap in heersende opvattingen
kunnen krachtige, gedreven per
sonen de wereld veranderen.
Het zijn de voortrekkers van
nieuwe tijden die de inspanning
leveren om te laten zien dat de
oude patronen achterhaald zijn
en dat het wel degelijk anders
kan. Ze zetten daarmee als voor
beeld de nieuwe rolmodellen
op-
Onder zulke omstandi^kden
kunnen quotumregelingen heel
nuttig zijn. Quotumregelingen
schrijven voor dat in allerlei
functies en posities een afspie
geling van de bevolking moet
worden gerealiseerd. Gelijke
proporties mannen en vrouwen,
percentages allochtonen over
eenkomstig hun aandeel in de
bevolking. Dat brengt natuurlijk
risico's mee. Niet elke benoem
de vrouw is geschikt voor de
top, net zo min als elke be
noemde man dat is. Maar quo
tumregelingen kunnen de over
gang naar een nieuwe balans
bespoedigen, en jongeren aan
moedigen wel te investeren in
de gewenste kwalificaties. En
daarmee de juistheid van dat
beleid bewijzen.
