Den Haag zwaar belegerde veste
VERKIEZINGEN 3
De koningin bepaalt
Winny de Jong: Ik was bang
Een duidelijk signaal van de kiezers
'Deze formatie wordt heel gemakkelijk'
Extreme beveiliging bij verkiezingsavond
Amsterdammers tegen
zelfstandig vervoerbedrijf
De 2e Kamer nu
De 2e Kamer straks
NCW: kiezer
de verandering
=1haag - De kiezer heeft on-
belzinnig aangegeven dat er
oefte is aan verandering,
m r paternalisme en denken
1.11 [anderen is geen plaats
ir. Aldus werkgeversorgani-
r%1 jVNO-NCW in reactie op
•dj tslag van de verkiezingen,
ondernemers hebben, vol-
s de vereniging, behoefte
bela verandering.
4 JV: WAO
stn kmoesproef9
view
«DAM - Vakcentrale FNV
vo de WAO als de 'lakmoes-
g f bij de komende formatie-
ode. Voorzitter De Waal
elde st dat een kabinet met
at F(WD en LPF het advies
de Sociaal-Economische
ijl i (SER) niet overneemt,
«n het CDA is het eens met
n ra jorstellen." Hij vreest dan
vertdat de verhoudingen tus-
ni verkgevers, werknemers en
et ejtiek kunnen veranderen. De
Ned 1 stemde zelf PvdA. Hij
terug het aftreden van Melkert
vooroartijleider moedig.
it worden
oeilijke tijden'
g haag - De verkiezingsuit-
in hebben hem niet verrast,
fwel denkt H. Karacaer, di-
ïurvan moskeeënorganisa-
Gorus Nederland, dat
ïoeilijke tijden' aanbreken,
tb het gevoel dat haat te-
minderheden op de agenda
Karacaer vreest de ver-
tsing. „De grimmige sfeer
I Pi de laatste tijd hangt nog
ls in de lucht"
donderdag l6 MEI 2002
>Tie!
✓I m
geitjV: Hoofd
el houden
wel
ben
eentCHTVoorzitter Terpstra
'rakcentrale CNV is 'verbijs-
„Laat de uitslag een les
mor politici. Zij moeten
meer denken aan het her-
an het politieke primaat,
aan de samenleving." De
nan is bang dat de polari-
in de politiek navolging
in de verhoudingen tus-
rerkgevers en werknemers.
;n wij in sociaal-econo-
land ons hoofd koel hou-
IA)
onüp
ën)
•eg-
;1
U, ams Blok:
'lag is wraak
:?1. ELVoorzitter Vanhecke
et Vlaams Blok heeft de
ïzingsuitslag in Nederland
veelste nederlaag van het
lisme in Europa genoemd,
ilde zich niet uitlaten over
ekomst van de Lijst Pim
Utrecht voor stationsgebied met groen
den haag/gpd - Politie te voet,
te paard en op de fiets; pelotons
ME, afgesloten wegen en een
waterkanon. En daar tussendoor,
soms herkenbaar en soms ook
niet, veel beveiligingspersoneel.
Een gebied van nog geen vier
kante kilometer in het centrum
van Den Haag was gisteravond
veranderd in een zwaar beleger
de veste. Auto's moesten omrij
den, alleen de tram kreeg door
gang-
De Lijst Pim Fortuyn (LPF), het
CDA en Groenlinks waren voor
hun verkiezingsavond neerge
streken in het hart van de Resi
dentie. Het gebouw van de
Tweede Kamer was het decor
van de verkiezingsuitzending
van de NOS. Ook in Amsterdam,
waar de PvdA en D66 bijeen
kwamen, en in Hilversum, de
thuisbasis van Leefbaar Neder
land, waren ongekende veilig
heidsmaatregelen van kracht.
Het Binnenhof, dat was gevuld
met voornamelijk buitenlandse
cameraploegen, was eveneens
hermetisch afgesloten. Bij beide
ingangen waren dranghekken
geplaatst, waarachter enkele
tientallen ME'ers stonden. Aan
de kant van 'Het Torentje' van
de minister-president, vlak bij
het Plein voor de Tweede Kamer
stond politie te paard. Hier
kwam het op de avond dat Pim
Fortuyn werd vermoord nog tot
relletjes en schreeuwden boze
Fortuyn-aanh angers onder
meer 'Melkert moordenaar'.
Voor het internationale perscen
trum Nieuwspoort, waar Groen
links de verkiezingsuitslagen af
wachtte, stond particulier bevei
ligingspersoneel en veel politie.
Bij Hotel Des Indes aan het Lan
ge Voorhout, waar de Lijst Pim
Fortuyn was verzameld, was
eveneens veel politie en gold
een strenge beveiliging. Geno
digden en journalisten moesten
door een tent waar ze werden
gecontroleerd. De politie had
ook de straten rond Des Indes
Elders op het Lange Voorhout,
uit het zicht van hotel Des In
des, stond een peloton ME; zo'n
dertig man, twee busjes en der
tien jeeps. Bij de twee andere
wegen die naar het hotel leiden,
stonden slechts enkele agenten.
Het hotel was afgezet met hek
ken, met daarachter een aantal
veiligheidsagenten. Om langs de
buitenste hekken te komen,
moest een identiteitskaart wor
den getoond, waarna een bewa
ker meeliep naar de ingang van
het hotel, vier meter verderop.
Daar stond een tweede groepje
bewakers die iedere bezoeker
door de schuifdeuren naar bin
nen begeleidden tot een volgen
de groep beveiligers, ook weer
vier meter verder. Daar moest
iedere bezoeker zijn of haar
naam opgeven en paspoort to
nen, dat werd gecontroleerd al
vorens een toegangsbadge werd
uitgereikt. Wie deze eenmaal
had, mocht in alle openbare
ruimten lopen. In het hotel
hield weer een aparte groep vei
ligheidsagenten, inclusief het fa
meuze oordopje, alle vertrekken
constant in de gaten. Wie een
derenpartij
Mfeurgesteld
uk - De ouderenpartij is
jj, teleurgesteld over de ver-
ïgsuitslag. „We stonden in
ïilingen heel lang op één
Ifs twee zetels, en nu ko-
yve toch niet in de Kamer",
A Smit, lijsttrekker van de
ïigde Seniorenpartij. De
vindt het droevig dat er
de moord op Fortuyn
ve campagne meer kon wor-
jevoerd. „De kiezer heeft
[ecj( et geweten van ons be-
illen/Aruba
plzen PvdA/WD
Imstad - De stemgerech-
n op de Nederlandse Antil-
el te Aruba hebben bij de
n g. de Kamerverkiezingen
n tl op WD en PvdA ge-
d. Óp de Antillen werd de
de grootste partij met 155
451 stemmen. Op Aruba
de PvdA met 72 van de 336
irachte stemmen. De LPF
op de Antillen 64 stern
en was daarmee de derde
Als tweede eindigde
nLinks met 62 stemmen,
nba kreeg de LPF 38
nen en was eindigde daar-
ils vijfde. Het CDA bleef
Antillen steken op de vijf-
jaats met 55 stemmen. Op
oieD[a moest de partij het doen
3 stemmen, goed voor de
plaats.
piershil/den haag/gpd - De spanning die er sinds
de moord op haar politiek leider Pim Fortuyn is,
komt er in één keer uit. Winny de Jong veert op
van de kappersstoel en vlucht naar de keuken van
de zaak in het centrum van Dordrecht. De num
mer vier van de kandidatenlijst van Lijst Pim For
tuyn heeft net de mening van de Stichting Milieu
Defensie over haar persoon gelezen in Nieuwe
Revu. ,Ik vrees dat ik de volgende ben."
Op een buitenstaander komt de kritiek even zake
lijk als onschuldig over. Woordvoerder Nicole
Bakker van de milieuclub uit haar (voorspelbare)
zorgen over het voornemen van de LPF om de
subsidies op biologische landbouw te schrappen.
Maar de zenuwen blijken bij De Jong wagenwijd
open te liggen sinds Fortuyn is vermoord. „Ik mis
de nuance. Ik voel me echt bedreigd", zegt ze op
de verkiezingsdag.
Pas na een uur is De Jong enigszins gekalmeerd
en kan de make-up behandeling worden afge
maakt. Zes uur later wordt ze verwacht in Hotel
des Indes, waar LPF zich op de verkiezingsavond
verzamelt.
Eerder op de dag lijkt er geen vuiltje aan de lucht.
Thuis in Piershil praat ze enthousiast en is druk.
Al volgt ze buiten iedere beweging, hoewel al bijna
een week 24 uur per dag een politiewagen voor
haar dijkwoning staat geparkeerd.
De gang naar de stembus kan zeifis in dit pittores
ke dorp in de Hoeksche Waard niet zonder bevei
liging. In het stemlokaal wordt ze vriendelijk be
groet. „Ik ben nu een BN'er", zegt ze met een hui
vering. Met grote vaart wordt de reis vervolgd naar
de kapperszaak. Onderbroken door de angstaan
val is het personeel vier uur bezig met het knip
pen en kleuren van haar haren en de make-up.
De emotionele ontlading verandert De Jong. Ze is
van slag. Van de 'gezonde spanning' is niets meer
te merken. Opeens is het de vraag of ze vanavond
wel naar Den Haag gaat. Woordvoerder Mat Her
ben van LPF wordt ingelicht. De onzekerheid
blijft. Er valt iets van haar af als Herben op televi
sie verkondigt dat Winny de verkiezingen thuis zal
volgen. „Ik ben treurig, omdat partijgenoten nu
misschien aan mij twijfelen." Aan het einde van
de avond besluit ze alsnog te gaan. Na een rit met
140 kilometer per uur stormt De Jong in Den
Haag tegen twaalven de trap op van Des Indes,
achtervolgd door media. Ze valt bestuurslid Dost
om de nek. Hardop vertrouwt Winny hem met
hoge stem toe: „Ik was bang dat we de grootste
zouden worden."
Gemeentes met het hoogste
percentage stemmen op
Lijst Pim Fortuyn
1 Edam-Volendam 31,1
2 Spijkenlsse 31,1
3 Rucphen 30,5
4 Hellevoetsluis 29,9
5 Rotterdam 29,6
landelijk: -yjo/0
1.611.570
aantal stemmen
10-15%
15-20%
20-25%
>25%
yn. Hij sprak wel het ver-
Jen uit dat de LPF het zeer
^üijk zal krijgen zonder For-
Leider Dewinter van het
is Blok zei tegen de Belgi-
dei trant De Standaard dat de
ens !r wraak heeft genomen
de moord op Pim Fortuyn
demonisering door de
ndtpartijen'. Hij zei tevens
e uitslag 'hoopgevend' was
jef ie verkiezingen in België.
pte opkomst
erkrade
Mal
de^ADE- in de gemeente
Lb }fade kwam gisteren het
pgfje aantal kiesgerechtigden
pe stembus. Kerkrade no-
66 procent het laagste
itpercentage. De Lim-
gemeente wordt gevolgd
Ie West-Brabantse ge-
Rucphen met 66,9 pro-
'irect daarna volgen twee
gemeente uit Limburg:
(67 procent) en Land-
5 procent).
door Koos van Wees
den haag - De stemmen zijn ge
teld, hoe komt Nederland vervol
gens aan een nieuw kabinet? De
coalitievorming uitgelegd.
Wie wordt de informateur voor
een nieuw kabinet? Het wordt
bepaald op het Paleis Noordein
de. Koningin Beatrix - en nie
mand anders - bepaalt wie zich
aan de vorming van een nieuw
kabinet mag zetten. Maar ze laat
zich daarbij wel goed informe
ren.
Eerst komen de vice-voorzitter
van de Raad van State, Tjeenk
Willink, en de voorzitters van
Tweede (Van Nieuwenhoven)
en Eerste Kamer (Braks) op het
paleis om te vertellen wat vol
gens hen met de verkiezingsuit
slag moet gebeuren. Daarna vol
gen de lijsttrekkers. Aan de hand
van hun adviezen over welke re
geringscombinatie het meest
voor de hand ligt en wie dat het
best kan onderzoeken, stelt zij
een informateur aan.
De informateur krijgt alle advie
zen die de koningin heeft gekre
gen en wordt geacht zelf ge
sprekken aan te knopen met de
meest waarschijnlijke kandida
ten voor deelname aan een ka
binet.
Zijn advies gaat weer terug naar
de koningin. Als zij daarin mo
gelijkheden ziet voor de vor
ming van een nieuw kabinet be
noemt zij een formateur.
De formateur, vrijwel altijd de
aanvoerder van de partij die de
meeste stemmen kreeg, bekijkt
of hij steun genoeg kan vinden
voor een kabinet. Is de verkie
zingsuitslag duidelijk, dan is dat
meestal niet te ingewikkeld.
Mits de deelnemende partijen
bereid zijn wat van hun stand
punten in te leveren.
De afspraken daarover worden
vastgelegd in het regeerakkoord,
een soort werkprogramma voor
de komende kabinetsperiode.
Daarna worden de ministers
aangezocht en benoemd en be
ëdigd door de koningin. Vervol
gens debatteert de TWeede Ka
mer over de regeringsverklaring,
waarin de nieuwe minister-pre
sident aangeeft wat het zojuist
aangetreden kabinet precies wil.
trap op wilde die naar de hotel
kamers leidde, werd ogenblikke
lijk tegengehouden.
In café-restaurant Dudok in het
centrum van Den Haag was het
CDA bijeen. Hier golden minder
zichtbare veiligheidsmaatrege
len. Enkele bezoekers liepen
met schoudertas zonder gecon
troleerd te worden naar binnen.
Er werd niet gefouilleerd of om
legitimatie gevraagd. Voor de
verkiezingsbijeenkomst van de
PvdA in poptempel Paradiso in
Amsterdam waren weer wel ex
treem strenge veiligheidsmaat
regelen getroffen. Het gebouw
werd bewaakt door politieau
to's, de ME en veiligheidsmen
sen in blauwe pakken. Het tot
vesting omgebouwde muziek
centrum was alleen toegankelijk
voor een select aantal genodig
den. In tegenstelling tot vorige
verkiezingsbijeenkomsten was
de uitslagenavond niet voor ie
dereen toegankelijk. Ook hier
moesten alle bezoekers bij de
ingang een paspoort tonen,
door een detectiepoort heen en
werden ze door portiers gefouil
leerd. Ook de politici zelf moes
ten door de beveiligingspoort.
Het gebouw was voorafgaand
aan de bijeenkomst grondig ge
controleerd op de aanwezigheid
van explosieven. Minister Nete
lenbos (verkeer), een van de eer
ste PvdA-bewindslieden die gis
teren arriveerde, werd door een
haag van lijfwachten binnenge
laten.
De partijbijeenkomst van de
WD liet eenzelfde geluid horen
'Helaas zijn wij genoodzaakt tot
extra veiligheidsmaatregelen.
Het is mogelijk dat de inhoud
van uw tas wordt gecontro
leerd'. Het biljet bij de ingang
van het Omniversum, waar de
WD de verkiezingsuitslagen
volgde, zag er dreigend uit. Zelfs
echtgenoten van zittende Ka
merleden kwamen er slechts
met grote moeite in. Wel kon
partijvoorzitter Bas Eenhoorn,
een van de weinige bekende
WD'ers die al vroeg op de
avond zijn entree maakte, direct
doorlopen.
am sterdam-utrecht/anp - Am
sterdam heeft gisteren massaal
tegen een zelfstandig gemeente
vervoerbedrijf (GVB) gestemd.
Tegelijkertijd met de Tweede-
Kamerverkiezingen vond hier
over in de hoofdstad een refe
rendum plaats.
Kort na middernacht bleek 66,1
procent tegen de verzelfstandi
ging van het GVB te hebben ge
stemd. Voor stemde 33,9 pro
cent. In totaal namen bijna
348.052 kiezers deel aan het re
ferendum. Daarmee was de
kiesdrempel van bijna 136.000
stemmen ruim gehaald. Burge
meester Cohen feliciteerde het
comité 'Ons GVB geen NV al na
het tellen van 40 procent van de
stemmen.
Verantwoordelijk wethouder H.
Maij vindt het jammer dat de
gemeente de kiezer niet heeft
kunnen overtuigen, maar zal de
uitspraak van het referendum
respecteren.
Ook in Utrecht werd gisteren
een referendum gehouden. Als
het aan de Utrechters ligt, krijgt
hun stad een vernieuwd sta
tionsgebied met ruimte voor
groen en een bebouwing die
aansluit op de oude binnenstad.
Gisteravond laat, toen alle stem
men waren geteld, was al duide
lijk dat een ruime meerderheid
van 59,1 procent van de Utrech
ters achter de zogenoemde Visie
A staat Het alternatief, Visie 1,
kreeg 24,5 procent van de stem
men en gaat uit van een com
pact, zakelijk ingericht gebied,
met een duidelijk contrast met
de omgeving. De keuze van de
bevolking betekent dat Utrecht
de portemonnee moet trekken.
De volksraadpleging was een
initiatief van Leefbaar Utrecht-
.De fusiegemeente Leidschen-
dam-Voorburg in Zuid-Holland
blijft zo heten. Een voorstel van
de gemeente om te kiezen voor
de naam Vlietstede, heeft het
gisteren niet gehaald in een me
ningspeiling die samenviel met
de Tweede-Kamerverkiezingen.
Van de ruim 36.000 inwoners
die aan de peiling meededen,
koos ongeveer tweederde voor
handhaving van Leidschendam-
Voorburg.
mcaa
W;uw:
Infographic: Harry Kasemir DvhN 15052002
door Paul Koopman
en Koos van Wees
den haag - Een ongekend ver
lies voor de coalitiefracties, een
historisch hoge opkomst en een
nooit eerder vertoond succes
van een nieuwkomer in de poli
tiek. De verkiezingen van 15 mei
2002 verdienen nu al een plek in
de geschiedenisboekjes. Niet
voor niets is de hele wereldpers
toegestroomd om te registreren
hoe een traditioneel welvarend
en stabiel land op Italiaanse wij
ze de bakens verzet.
Nu de stemmen geteld zijn, rijst
meteen de vraag welke bood
schap de Nederlandse burgers
eigenlijk hebben willen afgeven.
De fractieleiders van de 'geves
tigde politiek' zullen zich die
vraag moeten stellen, evenals
koningin Beatrix en haar advi
seurs.
En niet in de laatste plaats de
honderdvijftig Kamerleden die
vanaf volgende week in hun ko
baltblauwe zetels plaatsnemen.
Zij zullen - wellicht voor vier
jaar - datzelfde volk moeten zien
te vertegenwoordigen. Dat is de
'oude' ploeg, blijkens het door
Fortuyn wakker geroepen onge
noegen, blijkbaar onvoldoende
gelukt.
Eén signaal is sowieso niet mis
te verstaan. Een nieuw kabinet,
van welke signatuur ook, zal het
vreemdelingenbeleid flink moe
ten aanscherpen. 'Grenzen
dicht, asielstromen en gezins
hereniging beperken' had de
hoogste prioriteit voor de Lijst
Pim Fortuyn. En deze lijst heeft
- opmerkelijk genoeg met de
steun van veel migranten - een
diepe bres geslagen in het Haag
se fort. Over de migratie en de
problemen die daarmee ge
paard gaan, zal de komende tijd
minder omfloerst worden ge
sproken. Want anders dreigt
'Den Haag' zich opnieuw van
een belangrijk deel van de bur
gers te vervreemden.
Verder moet het historische ver
lies voor de paarse coalitie uit
gelegd worden als een afreke
ning van de kiezers met een bij
na autistische politieke cultuur.
Het is vaak opgemerkt en aan
geklaagd, óók door de charis
matische provocateur Pim For
tuyn: de paarse wollen deken
van compromissen, achterka-
mertjesoverleg, vermijding van
verantwoordelijkheid en ideolo
gische schraalheid. Na acht jaar
bekwaam maar zelden inspire
rend bestuur, wil de burger weer
horen wat de idealen en doelen
zijn en politici daar op kunnen
afrekenen.
In dit licht bezien, is het opmer
kelijk en wrang dat na de verkie
zingen een coalitie gloort die
weinig op heeft met vernieu
wing van democratische proces
sen. WD en CDA hebben zich -
voorzichtig gezegd - tot nu toe
niet laten kennen als voorvech
ters van hervormingen op dit
terrein. Het verdelen van baan
tjes onder partijgenoten en het
achter de schermen overbrug
gen van meningsverschillen is
zo'n beetje door deze partijen
uitgevonden. De LPF pleit wel
voor referenda en verkozen bur
gemeesters, maar legt onvol
doende gewicht in de schaal om
op deze punten een doorbraak
te forceren.
Enige troost is dat een centrum
rechts kabinet, als het daar van
mocht komen, in de Tweede
Kamer een stevige linkse oppo
sitie tegenover zich vindt. Le
vendig zal de Haagse politiek de
komende maanden ook zonder
staatkundige hervormingen wel
zijn. De opvolgingskwestie zal
bij PvdA en VVD na hun drama
tisch verlies bij de verkiezingen
nog lang na zinderen. De lijst
Pim Fortuyn is intern diep ver
deeld, de strijd om de macht is
er al ontbrand en een duidelijk
politiek programma moet nog
worden geschreven.
Ook in een ander opzicht komt
er meer leven in de brouwerij.
Het voorbeeld dat Fortuyn in
zijn opmerkelijke campagne
heeft gesteld - authentiek, per
soonlijk, extravert - zal zeker een
nieuwe generatie politici inspi
reren. Partijtijgers (Melkert) en
vriendelijke oliemannetjes (Dijk
stal) kunnen de brug naar het
hart van de kiezers niet slaan, is
wel gebleken.
Op de relatieve nieuwkomer Jan
Peter Balkenende rust nu de
taak de mensen die zich voor
het eerst tot de politiek hebben
hekeerd, daar blijvend aan te
binden. Een zware verantwoor
delijkheid voor de kandidaat-
premier, omdat teleurstelling
om de hoek ligt. Fortuyn heeft
bij een flink deel van de bevol
king immers torenhoge ver
wachtingen gewekt met betrek
king tot wachtlijsten, onderwijs,
en vooral veiligheid en asielzoe
kers. Die beloftes zijn onmoge
lijk allemaal binnen vier jaar in
te lossen.
door Paul Koopman
den haag - Biedt de aardverschuiving die zich
heeft voltrokken wel enig uitzicht op een
nieuw kabinet? Zal koningin Beatrix, gecon
fronteerd met tegenstrijdige adviezen, haar
eigen stempel op de formatie drukken? Vol
gens hoogleraar staatsrecht prof. Douwe El-
zinga wordt de regeringsvorming anno 2002
ondanks alle berichten over het tegendeel,
een eitje.
Voor de verandering is de professor heel
stellig. De inleidende beschietingen bij de
vorming van een nieuw kabinet mogen zich
dan achter hoge paleismuren afspelen, de
rol van de majesteit in nevelen zijn gehuld,
toch meent Douwe Elzinga 'behoorlijk ze
ker' te weten hoe het gaat aflopen. „Binnen
een paar weken hebben we een centrum
rechts kabinet, inclusief de Lijst Pim For
tuyn."
Elzinga: „Er zijn meestal meerdere opties
voor de vorming van een kabinet, maar deze
keer zal het waarschijnlijk heel eenvoudig
zijn. En ik verwacht ook dat het snel zal
gaan. Door de onrust in het land kan geen
enkele partij het zich permitteren omtrek
kende bewegingen te maken. Alle lijsttrek
kers zijn zich ervan bewust dat tempo ge
maakt moet worden."
In het verleden werd veel gespeculeerd over
de rol van koningin Beatrix die soms door
slaggevend zou zijn. Zo benoemde zij in
1994 tegen alle verwachtingen in PvdA-fi-
nanciënminister Kok tot informateur. 'Een
staatsgreep!', mopperden CDA-kamerleden
achter de hand, want het gevolg was dat
CDA-leider Brinkman niet de chef van een
centrum-rechts kabinet werd en Kok on
danks een verkiezingsnederlaag toch het
premierschap veroverde. „Nog nooit was de
afstand tussen de ereloge en de zijuitgang
zo klein", zei hij daar later over.
Zou majesteit bij haar negende formatie een
stiekeme voorkeur voor een centrum-rechts
dan wel centrum-links kabinet van vier par
tijen aan de dag leggen? Uitgesloten, denkt
Elzinga.
Hij redeneert: „Steeds als de koningin, zoals
in 1994, afwijkt van de gebruikelijke gang
van zaken maakt zij zich kwetsbaar. Ook in
1994 ontstond meteen commotie. Maar ik
geloof niet dat zij nu een eigen koers zal va
ren.
De uitslag van de verkiezingen laat dat nau
welijks toe. Juist nu zal zij geen persoonlijke
voorkeur laten blijken, want dat zou buiten
sporig onverstandig zijn."
Volgens Elzinga is het glashelden de groot
ste partij krijgt het initiatief bij de formatie
en de grootste winnaar van de verkiezingen
schuift daar - omdat de democratische mo
res zulks nu eenmaal vereist - bij aan. „Aan
gezien het CDA veruit de grootste partij is
geworden, krijgt zij het initiatief. En het zou
onduldbaar rijn om de Lijst Pim Fortuyn
niet bij een eerste formatiepoging te betrek
ken. De opdracht die de koningin gaan ge
ven, luidt vrijwel zeker, formeer een kabinet
dat op een ruime meerderheid in de Twee
de Kamer kan rekenen. Nou, dan koers je af
op een centrum-rechtse coalitie van CDA-
/WD/LPF."
De onderhandelingen over een regeerak
koord kunnen zo gepiept rijn, meent Elzin
ga. „Er is de afgelopen maanden de over
eenstemming gegroeid dat een regeerak
koord maar een paar kantjes A4 moet tellen.
Dat zorgt voor levendiger debatten in het
parlement en dat was ook de bedoeling...
Bijkomend voordeel: er is geen bikkelharde
binding tussen kabinet en Kamerfracties en
daarmee is de kans op een breuk minder
groot"
Zal de majesteit niet terugdeinzen voor de
instabiliteit van de Lijst Hm Fortuyn? In de
partij is meteen al ruzie uitgebroken over
koers en leiderschap. De partij benoemt
vandaag de derde partijvoorzitter, twee op
richters rijn al vertrokken, enkele Kamerle
den vrezen uit de fractie gegooid te worden.
Volgens Elzinga vormt de instabiliteit van de
nieuwe politieke partij echter 'gooi pro
bleem'.
„Bij de formatie zal de koningin daar geen
rekening mee houden. CDA en WD lopen
met de LPF wel een risico, maar aan de an
dere kant steunt zo'n kabinet op zo'n brede
meerderheid in het parlement dat je best
een paar dissidenten mag hebben."
De hoogleraar, die al vele formaties heeft
geanalyseerd, lacht: „Er klonken de afgelo
pen dagen zelfs pleidooien voor een zaken
kabinet of een extraparlementair kabinet.
Maar dat is complete onzin. Zo'n nood
greep pleeg je alleen als de dijken rijn door
gebroken en het land onder water staat. Nu
lijkt de situatie buitengewoon ingewikkeld,
maar ik voorspel: het wordt heel eenvoudig.
En we kennen Beatrix: rij wil ook snel kno
pen doorhakken."
