KUNST CULTUUR
'Pianohanden hoeven niet groot te zijn, wel soep
beeld en
evenbeeld
Grappige kostganger is
bij TIG in goede handen
In het spoor van de meester
Het symbolische, krakerige einde van LAKcinema
Madonna op
het toneel
Pavarotti
stopt misschien
Artiestenlijst
Parkpop compleet
Jean Dubé, winnaar Lisztconcours, speelt donderdag in Leidse Stadsgehoorzaal
Prominent
op de bres
Vredenbui
Lf
W>.
dinsdag 14 mei 200;
Foto: AP/Peter J. Jordan
londen - Madonna is terug op
het podium. Niet als popzange
res, maar als actrice. In het
Wyndham's Theatre in Londen
ging gisteravond het toneelstuk
'Up for Grabs' in première. Op
de foto verlaat ze het theater na
afloop van de voorstelling. Ze
heeft meer acteerplannen. Zo
zal Madonna te zien zijn in de
nieuwste film van James Bond.
Ook zingt ze het thema van de
ze film. Voorlopig blijft ze ech
ter te zien op West End in deze
van oorsprong Australische ko
medie.
rome - Operazanger Luciano
Pavarotti (67) heeft gisteren ge
zegd dat zijn zangcarrière mis
schien ten einde loopt. De we
reldberoemde tenor maakte
zijn opmerking, nadat hij vorige
week op het laatste moment
twee concerten in New York
wegens gezondheidsproblemen
had moeten afzeggen. De Ame
rikaanse pers had geen goed
woord voor hem over. Pavarotti
zei in een interview dat zijn
stem hem in de steek had gela
ten en dat hij van zijn artsen
niet mocht optreden.
den haag - De organisatie van
Parkpop, het grootste gratis
popfestival van Europa, heeft
maandag de definitieve arties
tenlijst bekendgemaakt voor de
komende 22ste editie. Naast de
al eerder bevestigde namen ko
men onder meer The Levellers,
The Dandy Warhols en Ozark
Henry op zondag 30 juni naar
het Zuiderpark in Den Haag.
Eerder werd al bekend dat Kane
en Di-rect, twee zeer populaire
Haagse rockbands, optreden op
Parkpop. Het eendaagse festival
trok vorig jaar 400.000 bezoe
kers.
door Coen Polack
leiden - Om vijf voor half elf
klonk gisteravond in de projec
tiekamer van het LAKtheater
voor de allerlaatste keer het ge
ratel van de losschietende
strook celluloid. Na ruim 25 jaar
is er een einde gekomen aan de
filmavonden van LAKcinema.
De oude Fumeo HL2000 projec
tor gaat niet naar zolder, maar
zal alleen nog voor privé-doel-
einden in werking worden ge
steld. LAKcinema houdt ermee
op, omdat het filmaanbod in
16mm-films kleiner en kleiner
wordt en de kwaliteit van de
programmering eronder begint
te lijden.
Marian Hoeber was zes jaar lang
programmeur. „We hebben hier
in het verleden grote filmklassie
kers gedraaid. We kozen ook al
tijd wel 'belangrijke' films. Films
die de cinema hebben veran
derd. Ik herinner me bijvoor
beeld 'Das Kabinett des Doktor
Caligari' of 'Die Synfonie der
GroÊstadt'. Die laatste moest
speciaal uit Duitsland komen.
We hebben daarvoor contact
gehad met de kleindochter van
de regisseur. De laatste jaren is
het moeilijk om aan nieuw ma
teriaal te komen. Alles komt op
35mmuit."
Operator Ruud van der Tang;
„Er is toch niets mooiers dan je
films op deze manier te kijken.
Voor mij haalt een dvd'tje het
daar niet bij. De kleuren en het
licht van zo'n 16mm zijn veel
mooier. Het heeft natuurlijk ook
nadelen. De films zijn vaak ge
draaid en zijn soms stoffig of
plakkerig. Als dat stof zich ver
zamelt bij de gekluidskoppen
dan is het gekraak soms niet om
aan te horen. Zeker omdat we
hier het geluid door een digitale
versterker gooien. Er hoeft maar
een scheet in te zitten en je
hoort hem dertig keer versterkt
over de boxen knallen. Mensen
willen steeds meer kwaliteit. Ze
raken verwend, doordat ze thuis
van alles kunnen zien en huren
en kopiëren."
LAKcinema heeft de afgelopen
tijd dan ook te kampen met te
ruglopende bezoekersaantallen.
Programmeur Myra Zeldenrust:
„Soms hebben we een goed ge
vulde zaal, bijvoorbeeld laatst
met 'Citizen Kane' van Orson
Welles. Dat is zo'n klassieker,
daar komen de mensen wel op
af. Maar er zijn ook avonden
met een handvol bezoekers."
Voor 'La Cérémonie' van Claude
Chabrol, gisteravond de aller
laatste LAK-film, zijn zo'n dertig
mensen naar het theater geko
men. Ze worden getrakteerd op
een spannende Franse film over
een welgestelde familie die een
nieuw, merkwaardig dienst
meisje inhuurt. Tijdens de voor
stelling blijkt de filmrol erg stof
fig. Waar operator Van der Tang
voor waarschuwde, gebeurt. De
stofjes op het celluloid klonte
ren samen bij het
ment van de projec
oorzaken een pittig
het geluid.
In de ontknoping vs
schiet het dienstmeis
lie overhoop. „Ik vin
bolisch", zegt Zelde
dereen dood,
dood." Ze wil hierme
geren dat LAKcinei
bloederig aan zijn e
als de familie uit de
ik had nog graag t
gaan, met een andi
maat weliswaar. Maai
ders besloten. Ik vin
jammer."
door Joke Dame
leiden - Anders dan zijn landge
noot en medefinalist, de 17-jarige
nog slungelige Giancarlo Cres-
peau, is hij niet bepaald een Liszt
look-alike. Jean Dubé (21) is op
vallend klein met korte benen en
opmerkelijk korte vingers. Zijn
dat überhaupt wel pianohanden?
„Handen hoeven niet per se
groot te zijn met lange vingers,
als ze maar soepel zijn, en dat
zijn de mijne wel." Hij klapt ter il
lustratie met zijn ene hand de an
dere achterover, bijna tegen zijn
onderarm, handpalm naar boven.
Vermoedde hij dat hij zou win
nen? „Nee, dat toch niet. Maar
ik heb de andere kandidaten
een paar keer gehoord in de
voorrondes en vergeleken met
het concours van drie jaar gele
den vond ik het niveau tamelijk
laag. Een paar waren wel goed,
die staken erboven uit, maar de
grote middengroep was niet zo
best." Maar hij wil toch niet zeg
gen dat hij gewonnen heeft om
dat de andere kandidaten slecht
waren? „Nee, nee, nee, dat niet.
Toch had ik er wel geluk mee."
De kleine Jean Dubé was wat je
noemt een wonderkind. Nog
maar drieëneenhalf jaar oud be
gon hij met pianolessen. Zijn
eerste stuk in het openbaar
speelde hij toen hij nog geen zes
was - Beethoven, zonder pedaal
want daar kon hij niet bij - en
op zijn negende speelde hij voor
het eerst met het orkest van Ra
dio France in Parijs, Mozarts
Vijfde Pianoconcert, bij de ope
ning van de Mozart Bicentenary.
Hij herinnert het zich als een ge
weldige ervaring.
Als tienjarige was hij de jongste
pianosolist in Frankrijk en de
jongste die ooit het diploma van
het conservatorium in Nice in
ontvangst mocht nemen. Nog
voor zijn twaalfde ging hij naar
het conservatorium in Parijs
waar hij tot zijn zestiende stu
deerde. Daarna begon zijn vol
wassen pianistenleven met con
certen en de concoursen waar
bij hij prijs na prijs in de wacht
sleepte.
In het vorige Lisztconcours in
1999 kwam hij tot de halve fina
le, dit jaar wees de jury hem aan
voor de eerste prijs en won hij
bovendien de publieksprijs. Wat
is volgens hem een goede Iiszt-
speler? Dubé: „Je moet je met
de componist bezighouden om
hem goed te kunnen spelen.
Liszt heeft zoveel geschreven, in
zoveel stijlen. Hij is niet alleen
een Hongaars componist, maar
ook een Franse, een Italiaanse
en een Duitse componist, want
hij reisde veel. Aan het eind van
zijn leven begon hij mystieke
stukken te schrijven. Dat maakte
hem vooruitstrevend want dat
was niet bepaald in de mode in
die tijd." Van welke Lisztmuziek
houdt hij het meest? „Ik hou
van de hele componist in al zijn
facetten: de religieuze Liszt, de
romantische, de poëtische en
zeker ook van de technisch-vir-
tuose."
Muziek is niet het enige in de
wereld, of mag het tenminste
niet zijn, meent Dubé, die het
voor een evenwichtig leven be
langrijk acht om ook andere
Voormalig wonderkind Jean Dubé maakt een tournee door Nederland na het winnen van het Lisztconcours.
Foto: GPD/Rianne den Balvert
eraf en met zijn vinga
pakt heeft hij moeli
Zijn ringvinger moes
noten van zijn pink 0
maar het examen he
haald.
Voor de finale kozen
daten alledrie Liszts
2, dat ze speelden ma
Symfonie Orkest oni
van John Storgards.
kest spelen moeilijk?
erg op de dirigent lett
was heel precies. Mai
tricky zijn als hij mo
woon niet goed, wani
het nooit gelijk. En si
het orkest niet goed
RSO is hij wel te spn
heeft een goed nive
orkestleden zeiden d
mij het beste ging.
werking was goed.
keer hetzelfde concen
voor een orkest wel 1
rigent stampte met z
de maat. Ik dacht dat
nodeksel was, dus ik
hem te dempen. T01
dat het het pedaal wa
bleek de dirigent."
Jean Dubé is blij met
die vast onderdeel is
ste prijs en hem dond
Leiden voert. „Het
vermoeiend allemaal
wil Nederland graag
nen. Al dat water 1
prachtig. Frankrijk is
mooi, maar Nedei
Echt waar."
dingen te doen. „Ik wandel Sport is te gevaarlijk voor zijn maar dat zit er voor hem niet in. ten doen op het conservatori- Jean Dubé, donderd
graag, of ga naar de film of op handen. Hij zou willen fietsen, Ooit heeft hij met zijn pink in um. Hij had zijn vinger geplet 20.15 uur, Stadsgeho
bezoek of naar het theater." aan karate doen of tennissen, het verband een examen moe- tussen twee stenen, de nagel lag den.
'Een Leidse parade'. Zo luidt de
toepasselijke ondertitel van de
tentoonstelling 'Beeld en Even
beeld', tot half september in ne
gen musea en galeries te zien.
Zo'n 45 ateliers worden in een
half jaartijd binnenstebuiten ge
keerd om een dwarsdoorsnede
te tonen van hedendaagse
kunst. In deze wekelijkse serie
stelt Leidsch Dagblad de kunste
naar achter de doeken, beelden
en installaties voor. Vandaag:
Teun Voeten.
Fotojournalist Teun Voeten
reist al meer dan tien jaar de
brandhaarden van de wereld af.
Niet zozeer de conflicten die de
voorpagina's halen, maar juist
de 'vergeten oorlogen' hebben
zijn interesse. Hij maakte foto's
in onder meer Rwanda, Bosnië,
Soedan, Afghanistan en Sierra
Leone. Zijn werk is zowel in
binnen- en buitenland gepubli
ceerd en tentoongesteld. Daar
naast schreef hij enkele boeken,
onder andere over de 'tunnel
mensen' van New York en de
oorlog in Sierra Leone.
„Ik doe dit werk om allerlei re
denen. Sommige moreel heel
hoogstaand, andere meer ego-
istisch. Collega's die beweren
dat ze dit werk puur uit idealis
me doen, geloof ik eigenlijk
niet Voor mijzelf is veront
waardiging over wat er op de
wereld gebeurt een drijfveer.
Maar daarnaast is het ook ge
woon een kick om te reizen en
op plekken te komen die maar
weinig mensen te zien krijgen.
Je ontmoet een hoop fuckers,
maar je komt ook mooie en
dappere mensen tegen.
Op een gegeven moment was ik
in Colombia. Daar maakte ik
een reportage over een stadje
met het hoogste moordcijfer
van het land. Dat was keihard
werken. Anders dan een kan
toorbaan, ha ha ha, maar toch
een soort sleur. Maar als je dan
thuis komt en die foto's ziet...
Dat stadje is aan nu aan de ver
getelheid onttrokken, die foto's
worden nog steeds gebruikt.
Dat loont.
Nee, een nieuwsfotograaf ben
ik niet echt. De jongens die zich
met big news bezighouden,
hebben tegenwoordig allemaal
een digitale camera waarmee ze
hun. foto's meteen doorseinen..
Dan kun je niet aankomen met.
zwartwitfilms die je pas thuis
ontwikkelt, zoals ik doe. Dat
werkt niet. Zo zat ik tijdens
mijn laatste bezoek aan Afgha
nistan bij de Noordelijke Allian
tie aan het front. Er gebeurde
geen fuck. Tot ik thuis mijn fo
to's aan het ontwikkelen was,
toen namen ze Kabul in. Dan
zit je dus met een foto die geen
enkele nieuwswaarde meer
heeft. Alleen nog maar een his
torische en esthetische waarde.
Om die reden zoek ik liever ge
bieden op met conflicten die al
een tijd spelen. Die min of meer
'vergeten' zijn.
Of ik verslaafd ben aan dit
werk? Nou, dat klinkt wat pa
thetisch. Maar het is wel zo dat
het begint te kriebelen als ik
drie maanden thuis heb geze
ten. Hoewel ik het tegenwoor
dig wel rustiger aan doe. Mijn
reizen zijn minder frequent.
Vroeger waren het er soms tien
per jaar, nu zo'n drie, vier.
Want als je dit werk lange tijd
doet, moet je af en toe gas te
rugnemen. Anders draai je
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'De kostganger" door
toneelvereniging Tot Ieders Genoegen.
Tekst: Peter van den Bijlaardt. Regie: John
Donders. Gezien: 13/5, Leidse
Schouwburg.
Opperwachtmeester Van Dam
blijkt niet te deugen. Dat moet
in 1958 schokkend zijn geweest,
want zeker van de politie mocht
je toen integriteit verwachten.
Slechte agenten waren eigenlijk
ondenkbaar. Ook al nemen we
het anno nu allemaal wat rui
mer, een juwelen stelende en
vrouwen verkrachtende agent
moet gestraft. Het toneelstuk
'De kostganger', dat in het ge
noemde jaar speelt, is een leuk
en nog altijd makkelijk speel
baar stuk, dat bij TIG in goede
handen is.
De dochters van mevrouw Van
Dijk wonen nog thuis. Omdat
ze het financieel niet breed
hebben, komt daar nog eens
een kostganger bij. Zo'n man
over de vloer in een huis met
drie dochters leidt natuurlijk tot
amoureuze verwikkelingen.
Dan blijkt de slechte opper
wachtmeester ook nog een
bluffer. Om zijn eigen daden te
maskeren, koestert hij verden
kingen tegen de nieuwe kost
ganger van mevrouw Van Dijk
Daarmee is zo'n beetje de mo
tor van het verhaal verteld. Heel
aardig is het tijdsbeeld dat
wordt geschetst. Het decor sluit
daar goed bij aan. Bij de
schoorsteen staat een heuse ko-
lenkachel met de kolenkit er
naast.
Het speltempo is zeer behoor
lijk. Men reageert alert op el
kaar, zodat de vaart in het spel
behouden blijft. Af en toe had
er wel eens in de tekst wat ge
schrapt mogen worden. Dit
soort oudere stukken is nu een
maal te wijdlopig voor eigen
tijdse toeschouwers, die door
film en televisie verwend zijn.
Waarom zijn amateurverenigin
gen op dat punt toch altijd zo
braaf?
De meeste acteurs spelen tame
lijk naturel. Alleen Marianne
van der Knaap doet er een
zwierig schepje bovenop. Dat
ligt deels aan haar personage
dat uitbundiger dan de anderen
is en dat bovendien deel van
het complot van het stuk uit
maakt. De ware reden blijkt pas
achteraf: na afloop van de voor
stelling wordt zij gehuldigd om
dat zij gisteravond op de kop af
25 jaar aan TIG verbonden is.
utrecht - Meer dan z
kende Nederlande
voorkomen dat Muzi
Vredenburg in Utre
gesloopt. In een opei
dertekend door Euro
missaris Bolkestein ei
aantal prominenten
turele wereld, vragen
meente een altemati
wegen.
Onder de prominente
van Zweden, Conceit
recteur Martijn Sand
ver Jan Wolkers, dich
Campert en architei
Berkel. Ook de hand
van bijna alle weth
het vorige college v
meester en wethoud
onder de brief.
Aanleiding is het
dat morgen over d
van het Utrechtse
bied plaatsheeft. De
kan kiezen uit twee v
van het muziekcentn
bouw op het n
Smakkelaarsveld of
en verbouwing op
plek.
door. Daarom heb ik ook nog
andere bezigheden. Schrijven
bijvoorbeeld. En momenteel
ben ik bezig met het opzetten
van een school in Sierra Leone.
Ik hang dus niet alleen maar in
oorlogsgebieden rond."
Foto's van Teun Voeten, t/m
15 september, Rijksmuseum
voor Volkenkunde, Steen
straat la, Leiden.
Tekst: Rody van der Pols
Foto: Henk Bouwman
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Nederlands Mozart Trio:
Michelle Mares, piano, Pamala Kubik,
viool en Judith Jamin, cello, m.m.v. Maria
Ferschtman, altviool. Gehoord: 12/5,
Groene kerkje Oegstgeest.
Ter gelegenheid van het hon
derdjarig bestaan van de Ne-
derlandsche Mozart Vereniging
waren er zondag twee concer
ten in het Groene Kerkje. Er
bleek nog een reden om Mozart
hier te gedenken. Op 31 maart
1766 deed Mozart op zijn reis
door Nederland ook Oegstgeest
aan. Zo'n bezoek kan niet ge
noeg gevierd worden. i
Zondagmiddag stond de bas
sethoorn in het middelpunt van
de belangstelling in enkele di
vertimento's. 's Avonds trad het
Mozart Trio op, met medewer
king van de altviolist Maria Fer
schtman. Het pianotrio in Bes
en zijn beide pianokwartetten
(in g en Es) werden uitgevoerd.
Mozart had overigens vier pia
nokwartetten in de pen, maar
de uitgever wilde er niet meer
dan twee uitgeven, omdat hij ze
te moeilijk achtte voor musici.
Vooral het kwartet in g is een
schitterend werk, onder meer
om zijn gelijkwaardige verde
ling van partijen. Het Mozart
Trio deed er dan ook goed aan
dit kwartet als laatste te spelen.
Compositie en uitvoering wer
den het meest feestelijke deel
van de avond. 1 -1
In het Pianotrio in Bes had het
drietal bepaald nog geen kaas
gegeten van smeltend samen
spel. De vleugel voerde irritant
de boventoon. Het zou ontzet
tend slim geweest zijn als de
wijdopenstaande deksel van de
vleugel een stuk lager was ge
zet. In het rustiger Larghetto
werd de balans beter, maar in
het laatste deel laaide de piano
weer onaangenaam op en bleef
alert tegenspel achterwege.
Hoe virtuoos Michelle Mares
ook speelt in het pianokwartet
in Es, in lange snelle passages -
typisch Mozartesk transparant
ratelwerk - gebruikte zij minder
fraaie dynamische effecten
waardoor een wat logge golfbe
weging ontstond. Maar er wa
ren ook genoeg plaatsen waar
Mares helder de thema's .izet-
te, die vervolgens wej
werden beantwoord]
strijkers.
In het laatste kwartet
lang verwachte smj
klankkleuren tot s
krachtige allegro he^
haling een volzin aal
akkoorden, waarop zj
omhoogstrevende m
wikkelt. Wat doodzoij
lijn zo bot werd neet
dith Jamin kon D
prachtig laten gonzei
zetten werden weil
gepakt. Ook de viool
geerden niet vitaal
de pianopartij.
Al was er dus wel i
merken op de uitvoe
tijk, dit laatste kwartf
niettemin van vakma
oprechte betrokkenhi
