GELOOF SAMENLEVING Bisschop weigert aangifte seksueel misbruik Thee, lekkers en wasrituelen in Turkse moskee Lekker swingen als Jezus aan het kruis wordt genageld Exotische sfeer koj niet van de gronë Laatste Acht Mei Manifestatie in Utre KUNST CULTUUR Bevangen door God op moederd Geslaagd experiment van Oriënt Express Engelen van de vuilnisbelt Secretaris van de TIKV, Fatih Karakoca, geeft een groep belangstellenden uitleg over de rituelen van het gebed. Foto: Henk Bouwman. moet schoon en rein zijn. Ook legt Karakoca uit waarom mos lims zich een beetje afzijdig houden van honden. „Als de hond tegen je opspringt of je likt, moet je je weer wassen. Om dat te voorkomen houden we een beetje afstand van de hond. Overigens geldt dat alleen als ie mand nog moet bidden." Het echtpaar Den Ouden is on der de indruk van de gastvrij heid en het interieur van de moskee. Bewonderend staan ze om zich heen te kijken. Ugur komt met een stoel aanzetten voor een oudere mevrouw. Ie mand vraagt zich af hoe gehan dicapten of ouderen de verschil lenden gebedshoudingen uit voeren. Karakoca legt uit dat het niet verplicht is. „Wie daar li chamelijk niet tot toe in staat is mag het achterwege laten. Het gaat om de intentie." Bij het verlaten van de moskee is het mogelijk nog iets in het gas tenboek te schrijven. De meeste bezoekers maken daar gebruik van. Nelleke Peters is verrast door de openheid van de Turkse mensen. Het grote hek rondom de moskee vond ze altijd wat af stotend. „Maar nu begrijp ik dat het bedoeld is tegen vandalis me." Bij het afscheid krijgt iedereen nog een rode roos mee naar huis. „Voor moederdag", grapt S. Telli. utrecht/anp - „Onze dromen lijken in het pakijs vast te zit ten", zei voorzitter Henk Baars van de Acht Mei Beweging (AMB) zaterdag in Utrecht op de laatste manifestatie van de pro gressieve rooms-katholieken. De bisschoppen zitten volgens Baars vaster in het zadel dan ooit. Degenen die wachten op verandering in de kerk komen bedrogen uit. Is het gevecht met de hiërarchie dan voor niks ge weest, vroeg Baars zich af. De ongeveer 3000 aanwezigen hield hij voor dat de Acht Mei Beweging sinds 1985 een 'enor me ruimte' heeft gecreëerd, misschien niet in de structuren, maar 'wel in hoofden en har ten'. De Acht Mei Beweging trekt zich niet terug tussen de muren van het kerkgebouw. Zij gaat 'zonder verbittering en J zonder illusies' opi strijd aan. Dat leidt g kerkelijke ongehoonl aldus Baars. c De AMB ontstond inn progressief alternatief» nogal behoudende pi van het bezoek van p; nes Paulus II aan onsj eerste bijeenkomst op se Malieveld trok 12.000 belangstellendf maandag 13 mei 2o02 hilversum/anp - Bisschop Wiertz van Roermond weigert een priester die zich schuldig heeft gemaakt aan seksueel mis bruik bij justitie aan te geven. Het is on mogelijk dit tegen de zin van de klager te doen, zei hij zondag in het RKK/KRO-tv- programma Kruispunt. Wiertz wijkt hiermee af van een groeiend aantal bisschoppen in de Verenigde Sta ten, waar dit jaar honderden gevallen van seksueel misbruik door priesters bekend zijn geworden. Onder druk van de slacht offers en de gelovigen hebben de aarts bisschoppen van onder meer Boston, New York en Los Angeles de namen van tientallen priesters aan de politie doorge geven. De bisschop zei dat hij voorstander is van aangifte, maar dat de klagers dit vaak niet willen uit angst voor publiciteit. Wiertz noemde dit een te respecteren standpunt. Zaterdag had kerkrechtdeskundige dr. R. Huysmans in een RKK/KRO-radiopro- gramma het onvoldoende genoemd als de bisschoppen de beslissing over aan gifte overlaten aan de slachtoffers. Dan blijft volgens Huysmans onduidelijk wat er binnen de kerk met de daders gebeurt. M. Grandia-Fennema, begeleidster van slachtoffers van seksueel misbruik door een kerkelijk werker, heeft er bij herha ling voor gepleit dat ook geestelijken in zo'n geval voor de rechter moeten ver schijnen. Naar aanleiding van verscherp te regels van de Nederlandse bisschop pen sprak zij in maart de vrees uit, dat de Rooms-Katholieke Kerk door de nieuwe regels nog meer delicten binnenskamers wil houden. Of een priester die in de fout is gegaan mag terugkeren, is volgens Wiertz een heel individuele zaak. Sommigen niet, anderen wel, was zijn antwoord. Hij noemde het „infaam zo'n man opnieuw de kruisweg te laten gaan." Wiertz voeg de eraan toe ook alle begrip voor de slachtoffers te hebben. „Er is sprake van een groot verwerkingsproces bij beide partijen." Volgens Huysmans kan een bisschop verantwoordelijk worden gehouden voor seksueel misbruik door een priester van wie bekend is dat hij dit eerder heeft ge daan. Wiertz zei dat een bisschop ook vertrouwen in zijn priesters moet hou den. En als het toch opnieuw misgaat, „mag men mij ervoor ontslaan". Of hij zichzelf dan bij justitie zou aangeven, bleef onduidelijk. preek recensie Onno van 't Klooster voorganger Carla van Soest, Evangelie Gemeente Berea Bollenstreek in Noordwijkerhout Open dag Islamitische Vereniging Alphen trekt weinig bezoekers Annette Lameijer Bleeker alphen aan den rijn - Alweer voor de derde keer hield het be stuur van de Turks Islamitische Kulturele Vereniging zaterdag een open dag in de Haïai Bayram moskee in Alphen aan den Rijn. De rondleiding in de moskee be gint iets later dan gepland. Jory en Dennis Heitinga zijn erg ge duldig geweest, maar nu hoopt hun moeder toch dat het niet al te lang meer duurt. Na de thee en het lekkers houdt Um'it Ugur een korte toespraak voor de klei ne groep belangstellenden. „Wij zijn geen geïsoleerde gemeen schap", benadrukt hij. „Wij doen er alles aan om onze cultuur te behouden en om actief deel uit te maken van de Nederlandse maatschappij. De open dag is bedoeld om Al- phenaren kennis te laten maken met de Turkse bevolking en hun islamitisch geloof. De TIKV hoopt zo vooroordelen bij Al- phenaren weg te nemen. De vereniging is lid van de landelij ke koepelorganisatie Turks Isla mitische Kulturele Federatie. Al le 150 aangesloten moskeeën in Nederland hebben de plicht om één keer per jaar zo'n open dag te houden. „Uiteraard zijn men sen het hele jaar door welkom", zegt mevrouw S. Ozel-Karakoca. „Maar nu is er echt tijd en gele genheid om met elkaar te pra ten." De Turkse vrouwen bieden allerlei hapjes aan. Al gauw ont staat er een gesprek tussen Ne derlandse en Turkse vrouwen. Fatih Karakoca, secretaris van de TIKV, leidt de rondgang door de moskee. In de wasruimte krijgen de bezoekers een uitge breide uitleg over het wasritueel voorafgaand aan de gebeds dienst. Iemand die gaat bidden Evangelie Gemeente Berea Bollenstreek heeft geen eigen gebouw en bivakkeert daarom vaak in sportcentrum de Schelft in Noordwijkerhout voor haar zondagmorgendienst. Naast een zwembad en een fitnessruimte is daar een zaal waar buiten de kerkdien sten ook theatervoorstel lingen, bruiloften en par tijen kunnen worden ge houden. De voorgangsters voor deze zondag is Carla van Soest uit Haarlem. Voordat zij zich uit het pu bliek naar de lessenaar voor aan de zaal begeeft, zingt de gemeente eerst gezamenlijk uit volle borst enkele liederen. Tijdens de gezangen is op een dia projector de tekst te lezen, zodat niemand een boekje hoeft vast te houden. Han dig want veel gemeentele den sluiten al zingend de ogen en heffen de handen richting hemel. Het is ken merkend voor volle evan gelie- of pinkstergemeen ten dat de mensen in ver voering raken door het ge zang dat ze ervaren als een soort gebed. De voorzan gers spreken tijdens het zingen soms in tongen. PREEK Tussendoor vertellen ge- meenteleden over hun er varingen van de afgelopen weken. Een vrouw vertelt over haar evangelisatiereis naar het Arabische Oman. En uiteraard komt ook de moord op Pim Fortuyn aan bod. „Het was een turbulente week", zegt één van de leden. „Fortuyn die eerst werd 'gedemoniseerd', wordt nu, lijkt het, 'ge- messianiseerd'. Vooral dat laatste is ongepast, omdat er maar één Messias is, de zoon van God, Jezus Christus." Iedereen knikt instemmend. Een ander gemeentelid komt naar voren en ver telt hoe moeilijk het is om te accepteren dat we in een land leven waar het homohuwelijk wette lijke grondslag heeft gekregen. Daarna wordt er gebeden voor het land en ons volk. De ongeveer 35 aanwezige gemeenteleden uit de Bollenstreek krijgen zo naast Het Woord ook iets mei wijze waarop de gemeente tegen actuel aankijkt. Carla van Soest bouwt haar preek ook i de actualiteit. Het is tenslotte deze zond derdag en vand zij het wil hebb het moederlijke van God. „Nietd ministe ben", Adam, die zow nelijk als vn was, en nam vei het vrouwelijke en schiep daani Of deze lezing gisch geheel op leest is geschoe er niet toe in de mele dienst waa ren op de acht zorgeloos hun s len, en gemeei naar believen e\ ten een luchtje scheppen. TIJGERS Traditiegetrouw Van Soest telke menten uit di aan om te vei met hedendaag ties. Ze spreekt op vertrouwelijke, infor zachte toon. En telkens herhaalt ze d schap dat God de mensen kan doordren zowel zijn vaderlijke als moederlijke lie we ons kunnen verzadigen met God zi baby zich verzadigt aan de borst van zi der. Ze wil met dit soort vergelijkingen i dag een religieuze dimensie geven. Dat dig te lukken als ten slotte tijdens het ge moeder van acht kinderen, bevangen geest van God, ter aarde valt. Het is wc om mee te maken in Noordwijkerhout, zondagmorgen in sportcentrum De Schi dat kan in Nederland. muziek recensie Ken Vos Concert: Oriënt Express. Gezien 11/5 in de X, Leiden Het is eigen aan de jazz dat de musici steeds op zoek gaan naar nieuwe inspiratiebron nen, stilistisch of technisch. Zo kunnen we bijna vijftig jaar te ruggaan om de eerste serieuze pogingen te horen van Ameri kaanse musici die Arabische en Turkse muziek probeerden te integreren. En sinds de jaren zeventig is het op zijn minst bon ton om een multicultureel uitstapje te wagen. Meestal eindigen deze goedbedoelde fusies in vriendelijke maar slappe vertoningen, waarin de verschillende muziektradities elkaar wel de ruimte geven, maar er niet in slagen om har monisch of improvisatorisch één geheel te vormen. Het Yuri Honing Trio dat de kern van Oriënt Express vormt, is daar in grote lijnen wél in geslaagd. In dit project zijn beide mu ziekculturen dan ook gelijk waardige partners. Oriënt Ex press is een sextet, maar de Iraakse percussionist was ver hinderd, zodat alleen de Liba nese zangeres Rima Ksheishe en de Iraakse djoze-speler Ba- sem Havar de Arabische part ners waren. De djoze is een klein en hoog gestemd, maar tegelijk ook zeer flexibel strijk instrument, dat als geschapen lijkt voor de kleine intervallen van de Arabische muziek. Het repertoire van Oriënt Ex press is zowel gebaseerd op nieuwe, eigen stukken als op bekende thema's uit het Mid den-Oosten. De stukken wor den meestal tamelijk ingeto gen ingezet, waarbij de nuan ces van het melodisch materi aal goed de aandacht krijgen. De drie jazzmusici - saxofonist Honing, drummer Joost Lij- baart en contrabassist Tony Overwater - slagen erin om het materiaal te verrijken door in hun spelbenadering evenwich tig Arabische en jazzvocabulai- re te mengen. Interessant is het vooral omdat in beide muziekculturen de improvisatie een belangrijke rol speelt. Lijbaart, toch al een van Nederlands fijnzinnigste slagwerkers, maakte veel in druk met zijn goed afgestemde spel in de soms asymmetri sche maatsoorten. Overwater, een melodische bassist bij uit stek, deed hetzelfde in een spannend duet met vocaliste Ksheishe. Tenorsaxofonist Ho ning, met zijn strakke toon, re lativeerde met zijn goed gedo seerde improvisaties op intri gerende wijze het dramatisch karakter van de Arabische ele menten. Ook de Arabische le den waagden zich een enkele maal aan een improvisatie die je eerder in een jazzcontext zou verwachten. Niet alle stukken van de vaste groep waren even sterk, zoals een wat zweverige, maar zeer Arabische aandoende ballad van Honing. Maar het optre den als geheel was een voor beeld van geslaagd muzikaal multiculturalisme. Veel politici houden dat voor onmogelijk, omdat je daar nu eenmaal moeite voor moet doen. theater recensie Hans Visser 'Jesus Christ Superstar". Gezien: 10/5, Carré, Amsterdam. Te zien: t/m 20/5. De Nederlandse-première van de musical 'Jesus Christ Super star' draaide vrijdagavond uit op een feestje. Voor menigeen zal beslist een reeks van herinnerin gen zijn bovengekomen bij het horen van al die stukken uit het begin van de jaren zeventig waarin Tim Rice en Andrew Lloyd Webben de geschiedenis navertellen van de laatste dagen uit het leven van Jezus. Vanaf de eerste minuut zit de vaart er bij de Amerikaanse cast en het orkest goed in. En het valt andermaal op hoe geraffi neerd en met een eigen stijl Lloyd Webber toen al compo neerde. Onbegrijpelijk is het daarom dat in deze rockopera, waarin klezmer, gospel, pop en jazz, uitgerekend een combo opgewekt lekker swingende bar- muziek begint te spelen op het meest dramatische moment: dat waarop Christus aan het kruis wordt genageld. Het is een vondst van Rice en Lloyd Webber om het verhaal te laten zien door de ogen van de verrader Judas. Maar Judas en Christus zijn niet de beste zan gers. Daar staat tegenover dat Maria Magdalena weliswaar geen mooie stem heeft, maar wel veel meer persoonlijkheid laat zien. Ook Caiaphas en He- rodus zijn een veradem Zolang het verhaal over Christus gaat is dl cal best de moeite war zodra de hoofdfiguur zr nele verschijnt is bit vereist. Kritiek die de fj mag aantrekken. Hei toch beter. leiden - Fotograaf Thom Hoff man vertrok in februari 2002 naar Indonesië voor een reporta ge over het leven op de grootste afvalberg van de stad Jakarta. De foto's zijn vanaf vandaag te zien in het Rijksmuseum voor Volken kunde in Leiden. 'De engelen van Bantar Gebang - leven op de vuilnisbelt van Jakar ta' heet de expositie die tot en met 14 juli te zien is. Er wonen en werken ongeveer 8000 mensen op de immense belt. Ze zijn vaak afkomstig van het platteland en kopen zich op Bantar Gebang in voor 600.000 roepia (54 euro). Maar een heel gezin kan op de vuilnishoop hoogstens 200.000 roepia per maand verdienen. Er wordt dag en nacht gewerkt. Het hele gezin werkt mee op de belt. In het kielzog van bulldozers die het vuil ondersteboven keren, zoeken zij naar stukjes hout, plas tic, blik, metaal en koperdraad, zelfs naar botten van kadavers. Alles heeft waarde en kan wor den gerecycled. De hitte en de stank zijn ondraaglijk en er is steeds gevaar voor infecties en vergiftiging. Dokters weigeren naar Bantar Gebang te komen. De mensen gebruiken de medicij nen die ze in het vuil aantreffen. De meeste kinderen gaan niet naar school. Hun hulp bij het muziek recensie Lidy van der Spek Concert: Javier Rodriguez, zang, gitaar en Daniel Morcos, piano en slagwerk. Gehoord: 11/5, Leidse Schouwburg, Leiden. Al meer malen trad Javier Rodri guez in Leiden op, maar tot nog toe altijd in een kerk. Vorig jaar zong hij de Misa Criolla in de Sint Jan in Gouda en in de Leid se Hooglandse gaf hij samen met de pianist/slagwerker Da niel Morcos een concert vol Ar gentijnse folklore. Sinds Piazzolla de tango popu lair maakte, vereenzelvigen wij Argentinië vaak met deze fiere dans. Volgens Rodriguez doen we zijn land daarmee ernstig te kort. Want Argentinië loopt over van spannende ritmes. Het duo begon met een instru mentaal stuk, gebaseerd op het ritme van de 'gato'. Of het nu aan de afstand lag tussen de bühne en het publiek, of aan de wat droge versterking, de exoti sche sfeer van weleer kwam niet van de grond. Het pianospel was wat bonkig en slordig en de gitaar klonk kaal. Die hartstoch telijke warmte, bekend uit de Hooglandse Kerk, liet lang op zich wachten. In 'El Nacimiento', een lieflijk intiem kerstliedje, vibrf de hoop op vrede en lif 'Luz de una ChacareraF met het populaire ritnr chacarerci, éven gekruid tig handgeklap. In 'Cii igual' wordt de link gi de deplorabele toesta» gentinië na de ontdel Amerika door Columb ellendige staat waarin! eeuwen weer verkea guez zingt uit het diep) hart. Toch krijgt de tango kans in het opzwepen en in de bijna rapsti choclo'. Maar op de e dere manier werkt de niet mee. Zweefde R> stem in de Hooglands de vleugels van de win die prachtige schouwt de kleurnuances mini toveren. In de 'Cuecai to', de typische muzi de landen die grenzei Andesgebergte, is het s van Rodriguez en Mé windend. De piano kletteren tegen elkaar een zak boordevol pes leeggegooid. In de mik want aan de tango), van de troubadour' nuances weer in I stem, zie je de kleuren de geuren die maar maat in ons land voort ki werk op de vuilnisbelt is onmis baar. Er is een oud gezegde: in In donesië bezit twee procent alles, zij zijn de duivels. De overige 98 procent heeft niets, zij zijn de en gelen. De bewoners van Bantar Gebang behoren tot hun dood bij die laatste groep. 'De engelen van Bantar Gebang', foto's van Thorn Hoffman, t/m 14 juli, Rijksmuseum voor Volken kunde, Leiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2002 | | pagina 10