Verdachte streed voor dieren GESPREK VAN DE DAG 'Pim ging al liggen op de begraafplaats van Provesano' 1 pen" I Kennissen zijn verbijsterd en verbaasd Echtgenote totaal verrast Mededogen WOENSDAG 8 MEI 2002 MENSELIJK Cabaretier YOUP VAN 'T HEK heeft twee voor stellingen voor vanavond in Em- men geschrapt na de moord op Pim Fortuyn. Een belangrijk deel van de try- outs van zijn programma 'Youp speelt Youp' stond in het teken van de vermoorde politicus, zo meldde het impresariaat van de cabaretier gisteren. Van 't Hek wil de voorstelling niet spe len omdat de aanslag zijn beschouwing over Fortuyn in een ander daglicht zet. Politiek Nederland gedenkt Pim Fortuyn vanochtend met ROUWADVERTENTIES in de landelijke kranten. Zo heb ben de voorzitter van de Tweede Kamer, de fractievoorzit ters en de lijsttrekkers gezamenlijk een annonce geplaatst. Ook de gemeenteraad en het college van B en W van Rot terdam gedenken de omgekomen politicus. Verder zijn er advertenties van de fractie van Leefbaar Rotterdam, waar van Fortuyn voorzitter was, en van Leefbaar Nederland, waarvoor hij enkele maanden lijsttrekker was. Presentatoren FRITS BAREND en HENK VAN DORP stop pen met het verkiezingsprogramma Villa BvD, dat dage lijks vanuit het Scheveningse Kurhaus wordt uitgezonden. Vanaf gisteravond heet het program ma weer gewoon 'Barend en Van Dorp'. Dat heeft een RTL-woord- voerster laten we ten. Villa BvD was een programma dat bedoeld was om op een grappige ma nier aandacht te besteden aan poli tiek en de verkie zingen. „Door de aanslag op Fortuyn past het niet langer om zo over de poli tiek te praten", al dus de zegsvrouw. „Bovendien zijn de campagnes stopge zet." De publieke omroepen hebben gisteren eveneens besloten te stoppen met hun verkiezingsprogramma 'Nederland kiest'. Voor naamste reden daarvoor is het stopzetten van de politieke campagnes. Het jaarlijkse diner van KONINGIN BEATRIX met de bui tenlandse ambassadeurs gaat niet door wegens de moord op Pim Fortuyn. Dit heeft de Rijksvoorlichtingsdienst gis teren bekend gemaakt. Het diner stond vanavond gepland in het Koninklijk Paleis op de Dam in Amsterdam. De SOS TELEFONISCHE HULPDIENST ontvangt sinds maandagavond, na de moord op Pim Fortuyn, beduidend meer telefoontjes. Bel Iers tonen een sterke behoefte hun emoties te delen. Ze zijn geschokt, boos en soms angstig, aldus een woordvoerster. Hoeveel meer telefoontjes er bin nenkomen, kan zij nog niet zeggen. Wel blijkt dat het on derwerp Fortuyn 'hot' is, ruim 34 procent van alle inko mende gesprekken gaat over de dood van de lijsttrekker. In de grote steden Amsterdam, Rotterdam en Utrecht is dat zelfs rond de 50 procent. „Het grootste deel van de bellers wil gewoon hun hart luchten. Daarna gaat het wel weer." De hulpdienst is 24 uur per dag te bereiken op 0900- 0767. De Nederlandse Mi chael Jacksonfanclub heeft een geplande de monstratie bij het So- nygebouw in Hilver sum uitgesteld vanwe ge de moord op Pim Fortuyn. De Official Dutch Jackson Fan- club had op zaterdag willen betogen, omdat Sony te weinig aan dacht zou besteden aan Invincible, het laatste album van de MICHAEL JACKSON. Het Rotterdamse arthouse Lantaren/Venster wil in verband met de dood van Fortuyn een speciale screening organise ren van JFK van Oliver Stone. De film gaat over de moord op de Amerikaanse president John F. Kennedy, een van de grote voorbeelden van Pim Fortuyn. „Ik zag vorige week een interview met Fortuyn op tv dat bij hem thuis was op genomen", zegt programmeur van Lantaren/Venster Kadir Seluk. „Toen viel mij op dat hij een groot portret aan de muur had hangen van John F. Kennedy. Dat was zijn held." Seluk benadrukt dat de voorstelling geen eerbetoon is aan de ideeën van Fortuyn. „Het is een eerbetoon aan de democratie, niet aan Fortuyn zelf." De politie in Veenendaal is sinds gisteravond op zoek naar een man die VERKIEZINGSBORDEN omzaagt in zijn woonplaats. Uit verschillende delen van de Utrechtse ge meente kwamen meldingen binnen over de activiteiten van de man. De dader is nog spoorloos. „We waren een paar maanden geleden op de begraafplaats en daar ging Pim ineens liggen. 'Dit is mijn plaats. We - gaan hier in Italië een stukje grond ko pen', zei hij. Dat heeft hij niet gedaan Maar ik heb nu een optie genomen." Bruno Ambrosio vertelt het met be traande ogen. De Italiaan, door Pim Fortuyn altijd liefkozend 'mijn zwager' genoemd, woont een paar straten ver wijderd van het tweede huis van For tuyn in het Noord-Italiaanse dorp Pro vesano. „Mijn vrouw is de zus van de man met wie Pim jarenlang een relatie had", vertelt Bruno. Drie bossen bloemen zijn tegen de muur van Fortuyns vakantiestek aange legd. Snikken zorgen haast voor een feestelijk üntje. Maar een brief die erbij ligt maakt duidelijk dat hier sprake is van rouw. 'Adieu dappere Pim! Je lijkt onvergetelijk', staat er. Er vlakbij staat een vlaggenmast waarin een vlag half stok hangt. Daar heeft Bruno voor ge zorgd. „Een paar dagen geleden had ik hem nog aan de telefoon. Hij wilde de keuken groter laten maken." De don kerbruine ogen van Bruno worden vochtig. „Pim vroeg mij een tijd gele den ook wat ik zou doen als hij zou worden aangevallen. Ik zei dat ik hem zou verdedigen. Dat heb ik dus niet kunnen doen." Bruno heeft Pim Fortuyn zo'n twintig jaar geleden leren kennen. „Dat was in de tijd dat hij op de Universiteit van Groningen werkte. Hij zag mij bezig met manner en hij vond het erg mooi. Dat wilde hij thuis ook wel. Sindsdien hebben wij contact gehouden. Hij kwam hier regelmatig op vakantie. An derhalfjaar geleden was hij hier en toen zag hij in het centrum een huis. Hij wist dat het leegstond. Verkocht zei hij. Sindsdien is hij hier denk ik amper twaalf keer geweest. Hier schreef hij zijn boeken. Maar hij kwam ook om te ontspannen. Hij werd hier gewaar deerd. De mensen hier zijn net Friezen. Nogal stug in het begin. Maar als ze je De begraafplaats in Provesano. Foto: GPD/Harmen de Jong mogen dan hoor je erbij. Dat is met Pim ook gebeurd. Met zijn homosek sualiteit had niemand problemen. Hij liep er niet mee te koop. Dat hij met politiek bezig was, wisten veel mensen ook niet. Ja, nu is hij in heel Italië be kend. Ze hadden zelfs een mededeling in het showprogramma Porta Porta. Ze vertelden dat de Nederlandse Lei was doodgeschoten. Ik heb Rai IL meteen gebeld. Of ze zich dood vj' schamen. Hij was helemaal geenL Hij vertelt over het telefoontje va^. familie van Fortuyn. „Ze vertelde^ Pim vrijdag in Nederland wordt ven. Maar over een week of zevene wordt hij naar Provesano gebracL Want hij heeft duidelijk gezegd d; hier wil worden begraven." Bij het afscheid wijst Bruno de wl naar de begraafplaats. Grijze mun gen ingeklemd tussen wijngaard^1 kastanjes en cipressen. Bij de graj, staan slechts plastic bloemen. Dej. tien rijen grafzerken zijn gesierd ij foto's en zwierige goudkleurige Ié Het graf van Pim Fortuyn zal er o; len. Niet door pracht en praal. „R er niets bij. Alleen zwart en wit. V|( niks", aldus Bruno. Marc Brink In het gemeentehuis van Harderwijk, de woonplaats van de verdachte, is een condoleanceregister geopend voor Pim Fortuyn. Foto: ANP/Vincent Jannink Zijn wapens waren de pen en het bezwaarschrift. Zijn strijdperk was de zittingzaal van de Raad van State. Dat uitgerekend Vol- kert van der G. (32), de man die vastzit voor de moord op Pim For tuyn, naar het pistool greep, ver bijstert zijn kennissen. „Er moet iets in zijn hoofd zijn geknapt. Anders kan ik het niet verklaren. Het is on-be-grij-pe-lijk", roept oud-milieuactivist Arend Bos- scher uit. Uit gesprekken met mensen uit zijn omgeving rijst het beeld op van een rustige en vastberaden dierenbeschermer, die de laatste tijd op de rand van overspan nenheid leefde. Van der G. was niet het type dat zich vastketen de aan kerncentrales of in rub berbootjes de walvisjagers het werken onmogelijk maakte. Hij was een bureaucratische ac tievoerder. Bij de Vereniging Mi lieuoffensief in Wageningen was hij de dossiervreter, de man van het juridisch gelijk. Hij vocht er met zijn collega's milieuvergun ningen van veehouderijen en bontfokkerijen aan. Naar zijn link met Fortuyn is het ook voor kennissen en collega's gissen. Bekend is dat Fortuyn voorstander van de bontfokkerij is en de varkenshouderij geen strobreed in de weg wil leggen. Maar collega's verldaren dat Van der G. nooit over Fortuyn heeft gesproken. Een jaar geleden verhuisde Van der G. naar Harderwijk. Een paar maanden geleden beviel zijn vrouw, die inmiddels is on dergedoken, van hun eerste kind. Ze heeft laten weten vol strekt verbijsterd te zijn door de daad van haar man. Van der G. was bekend bij de in lichtingendiensten van de poli tie. „Maar hij was geen man met een uitroepteken achter zijn naam. Hij stond niet hoog in onze.hitparade", zegt een poli tieman. Jurist Roger Vleugels voorzag Van der G. enkele malen van ad viezen in de strijd tegen de vee houderijen. „Hij was goed in zijn werk. Volkert was een man wiens karakter zich heel goed leende voor dit werk. Hij was zeer consciëntieus, had een gro te discipline. Driekwart van de zaken won hij bij de Raad van State. Hij was geen emotionele man, want dan red je het niet in dit werk. Dan heb je niet het ge duld wat nodig is voor deze langslepende procedures." Bij de strijd tegen de boeren ging het er af en toe hard aan toe. In 1995 werd Van der G. zelf het slachtoffer. Nadat hij eerst al bedreigd was, trof hij na het weekeinde zijn auto op de kop aan. Ook werd een ruit van zijn huis ingegooid. Zelf schaarde hij dat onder de 'bedrijfsrisico's'. „Ik laat me niet intimideren. Als ze denken dat ze hiermee iets bereiken, dan vergissen ze zich. Ik ben er eerder extra op ge brand dit door te zetten", zei hij. Van der G. kwam veertien jaar geleden aan in Wageningen. Hij ging er milieuhygiëne studeren aan de Landbouwuniversiteit. Van zijn leven voor Wageningen is weinig bekend. Op een inter netpagina schrijft hij zelf dat hij als jongen lid was van de Ran gers van het Wereld Natuur Fonds en dat hij als vrijwilliger werkte in een vogelasiel in Zee land. In Wageningen nam hij zijn in trek in het complex Droeven- daal, in die tijd een links bol werk. Een oud-medebewoner kan zich hem nog goed voor de geest halen. „Het was een rusti ge, wat schriele en onopvallen de' jongen. Heeft hij Fortuyn vermoord? Dat kan niet! Dat kan absoluut niet! Volkert is een hartstikke goede jongen." Op de galerij van een flat in de Wageningse wijk De Buurt zet bewoner Richard Beumer de net gekochte bloemetjes neer. Vol kert? Jazeker. Die heeft bij hem gewoond. „Maar dat is al jaren geleden. Ik heb in geen jaren meer iets van vernomen. Zoekt u hem?" Verbijsterd hoort hij aan wat zijn voormalige huisgenoot heeft gedaan. Begin jaren ne gentig woonde Van der G. twee jaar bij de gepensioneerde me dewerker van de luchtmacht op kamers. „God, Volkert. Zo'n blonde jongen. Altijd bezig met dat milieu. Met zeehondjes vooral. Hij kon het niet aanzien hoe die lieve, kleine diertjes werden doodgeknuppeld. Een fanatieke student. Geen type om lekker mee over het voetballen te praten." Tijdens zijn studententijd werd Van der G. steeds actiever op milieugebied. Hij werd lid van de anti-vivisectiebond van de NBBV, richtte de Wageningse afdeling van Lekker Dier op en was betrokken bij het Interuni versitair Overleg Diergebruik. In die tijd besloot de student ook veganist te worden, wat inhoudt dat hij niet alleen afzag van het eten van vlees maar helemaal geen dierlijke producten ge bruikte. In 1992 was Van der G. een van de oprichters van Milieuoffen sief, een vereniging die speciaal in het leven werd geroepen om milieuvergunningen van vee houders door te vlooien en zo nodig te bestrijden. Ze lieten zich inspireren door Arend Bos- scher, een welbespraakt en fel milieuactivist die in de Achter- De vermoedelijke dader wordt gearresteerd. Foto: Ton Kastermans j Voor de echtgenote van de 32-jarige verdachte van de1 moord op Pim Fortuyn was de aanslag van maandag I volslagen verrassing. Ze had geen flauw idee van een plan tegen Fortuyn waarmee haar man wellicht al eni| rondliep. Op advies van de politie is de vrouw gistereij haar baby vertrokken naar een ander adres. Even verrast is burgemeester J. de Groot van Harderw gemeente waar de verdachte sinds een klein jaar met' en kind woonde. „Hij is bij z'n omgeving altijd overge men als een bijzonder zachtaardige man. Hij was als 1 activist voor de boeren een zuiger als het om vergunn gaat maar tot zo'n daad had ik hem niet in staat geacl De burgemeester werd maandagnacht op de hoogte g bracht van het feit dat de verdachte mogelijk in Harde woonde. „Ik werd gebeld door de teamchef nadat er a huiszoeking was verricht. Het is ook een zaak van het baar ministerie, ik ben als burgemeester alleen verant delijk voor de openbare orde." In dat kader heeft de g meente zich er wel op voorbereid dat eventueel boze 1 hangers van Fortuyn naar Harderwijk afreizen. Daaroj kreeg ook de echtgenote van de arrestant het dringen vies haar woning te verlaten. Toch verwacht burgeme De Groot geen ongeregeldheden. „Als de aanhangers Fortuyn handelen in z'n geest en respect hebben vooi gedachten wordt de omgeving waar de dader woonde rust gelaten." Wijnand Kooijmans hoek de juridische successen aaneenreeg. Bosscher kan zich 'ab-so-luut niet' voorstellen dat Van der Graaf de moordenaar van For tuyn is. „Het is niet te ge-lo-ven! Ik ben spra-ke-loos." Een van Milieuoffensiefs doel witten was Wien van den Brink, voorman van de varkenshou- dersbond én nummer 20 op de lijst van Pim Fortuyn. Van den Brink: „Ik heb die man wel eens gezien, maar nooit met hem ge sproken. Ik heb me altijd verre van hem gehouden, omdat ik hem een proleet vond. Waarom? Hij had het geloof tegen alle die ren in gebouwen te moeten zijn. Daarom maakte hij tegen elke milieuvergunning bezwaar." Van den Brink kan niet uitleg gen dat een milieuactivist tot moord in staat is. „Hij was een milieufundamentalist. Ik kan niet in de kop van iemand kij ken. Een moord is niet te snap pen. Je moet nogal wat aankun nen om iemand te vermoorden. Ik heb al zo vaak gezegd, gauw milieu een geloof w begint fundamentalisme.' Volgens Joost Reijnen, bel medewerker van de Geld( Milieufederatie, kent Van als een zeer bevlogen mai „Ontzettend idealistisch e dreven. Ongelooflijk wat 1 heeft gedaan. Hij leek me niet gewelddadig. Hij was normaal, alleen wat rechti in zijn denken. Hij was he lig; wilde altijd graag wint dat deed hij dan ook." Ook juridisch adviseur Vil stelt vast dat Volkert niet treerd geraakt kan zijn do werk. „Hij won juist veel Het staat zo haaks op zijn ter. Bovendien: hij liep nii zijn kop tegen de muur. E iets in zijn bovenkamer gi zijn, iets anders kan ik er 1 van maken." Henk van Gelder en Rob Berends Kroonprins WILLEM-ALEXANDER en prinses MAXIMA hebben hun bezoek aan de Antillen en Aruba afgebroken wegens de moord op Fortuyn. De net begonnen reis is on der de huidige omstandigheden niet goed mogelijk, aldus de prins. „U zult begrijpen dat mijn vrouw en ik diep ge schokt zijn door wat er gisteren gebeurd is in Nederland. In de allereerste plaats willen we ons medeleven betuigen met de nabestaanden en dierbaren van de heer Pim For tuyn. Deze aanslag is een grote klap voor alles waar we in het Koninkrijk der Nederlanden voor staan en we kunnen het nog steeds niet bevatten", aldus de prins. een samenleving huldigt regels, zeker als hij op de proef wordt gesteld. Dus ik houd het bij een initiaal, Volkert van der G. Telefonisch heeft hij ooit een verhaal gedaan en het is in het Engels en zelfs Spaans vertaaldOp de lagere school had hij al belangstelling voor dieren, mi lieu en de natuur, zegt hij. In de duinen ruimde hij plastic op. Zijn oudere broer deed wormen aan de haak als ze gingen vissen en dat vond hij voor beide zielig. Het klopte gewoon niet, maar iedereen vond het blijk baar wel normaal. Zo gaat dat uitgeschreven telefoon gesprek met hem door. Het wordt op de middelbare school en later in Wageningen op de universiteit als maar prangender, dat dierenleed voor Volkert van der G.: ,,Het wordt normaal gevonden dat je dieren opeet, dat je bij de vangst vissen laat stikken in netten. Maar bij mij kwam een rechtvaardigheidsgevoel naar boven; in een beschaafd land zouden die dingen niet horen te gebeuren, vond ik, maar er is niemand die voor ze op kwam." Als hij 15 jaar is, werkt hij in een vogelasiel. Van de binnengebrachte stookolieslachtoffers overleven slechts 2 procent. Volkert van der G. wil leed voorko men en is het niet eens met het lijden van de vogels die langzaam stierven door de olie in hun ingewanden. Maar, vonden de anderen, je had domweg het recht niet om dat leven te beëindigen. Uiteindelijk wordt Volkert van der G. veganist, dat is nog strenger dan vegetariër, want je mag dan ook geen melkproducten of eieren eten. Maar dierenliefde is niet zozeer zijn drijfveer; veel dierenbeschermers handelen vanuit 'de natuur is goed', maar alle donkere kanten van de mens zie je ook terug in de natuur. Dieren be schermen is mensen beschaven, zeggen ze wel, zo be sluit Volkert van der G. Niet onredelijk, misschien een tikje opgewonden, zou ik gezegd hebben als ik vóór 6 mei 2002, 's middags om vijf over zes op die website was gestuit. Maar toen had nog niemand ooit van 'Ani mal Freedom' gehoord. Ik heb een lang verhaal hier veel te kort gemaakt en de waarschijnlijk krankzinnige ontknoping ontbreekt, in elk geval voorlopig. Hoeveel plaats is er voor gruwelijk heid in een mensenbrein dat ooit zelfs met wormen aan een vissenhaak mededogen had? We stellen deze dagen veel vragen, bang vaak en steeds absurder. En als het nou toch die eenling is geweest? Als het nou toch iemand is geweest bij wie solo alle stoppen in een duistere bovenkamer zijn doorgeslagen? We zijn twee etmalen verder. De natie zit nog altijd klemvast in verbijstering. Op het tv-scherm passeren steeds weer de bekende beelden. De details hebben zich op het nationale netvlies genesteld. Sommige boze, in deuk geslagen mensen in de rouw, plechtig waxinelicht in de hand, een bede in onbeholpen letters neergeschre ven zijn al honderd keer in herhaling langsgekomen. Nederland verloor zijn onschuld, het zal nooit meer zo zijn als vroeger is duizend keren uitgesproken, maar niemand heeft al durven zeggen dat ze cliché dreigen te worden of minstens sleets? In mijn woon plaats staan de gebouwen die tot locatie dienen voor de nationale democratie. De zon schijnt na veel grijs- en nattigheid nog wat onwennig over het Binnenhof. Het beloven een paar mooie lentedagen te worden. Op internet zoek ik de website op van 'Animal Free dom'. Menige tv-rubriek is me voorgegaan. En ja, ook in bange dagen laat die digitale wondenvereld me niet in de steek. De naam en toenaam staan er voluit, maar

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2002 | | pagina 2