Dames en dellen, moeders en meisjes
beeld
beeld
KUNST CULTUUR
a)
'Dit lijk in de duinen van Noordwijk
aan Zee vond ik bijzonder sympathiek
Rigolettc
is geneze
Flashback-concert
is straks niet meer
amsterdam - Tabaksfabrikant
Philip Morris stopt na zeven
jaar met de sponsoring van de
Marlboro Flashback-concerten.
Hiermee komt tevens een einde
aan de drukbezochte concer
treeks. Het idee achter de
Flashback-optredens is dat be
kende Nederlandse artiesten of
bands de muziek van hun mu
zikale helden spelen. Zo speel
de Van Dik Hout liedjes van
David Bowie en Kane die van
U2. Met zo'n ingestudeerde act
maakten ze een toernee langs
cafés door het hele land, waar
onder tot voor kort in Leiden.
Zangeres Judith krijgt met haar
Flashback to Madonna de eer
om voor het laatst zo'n toernee
te verzorgen. Het allerlaatste
concert wordt gehouden op 23
mei in Paradiso Amsterdam.
Rudi van Dantzig
wint oeuvreprijs
amsterdam - Choreograaf Rudi
van Dantzig heeft in het Bolsjoi
Theater in Moskou de Benois
de la Danse oeuvreprijs gewon
nen. De International Dance
Association heeft de Benois de
la Danse - ook wel de Oscar van
de dans genoemd - in 1992 in
Moskou in het leven geroepen.
Van 14 tot en met 22 juni danst
Het Nationale Ballet in het Mu
ziektheater in Amsterdam het
Rudi van Dantzig-programma,
waarin de hoogtepunten uit het
repertoire van de voormalig
danser, huischoreograaf en ar
tistiek leider van Het Nationale
Ballet worden gedanst.
Deelnemers Talens
Palet bij K8eO
leiden - Vanaf morgen tot en
met zaterdag 1 juni exposeren
deelnemers aan het Talens Pa
let 2002 hun werk bij K&O aan
de Oude Vest 45 in Leiden. Alle
tekenaars en schilders hebben
zich laten inspireren door het
gedicht 'Souvenir' van Gerrit
Komrij. Op vrijdag 31 mei om
16.00 uur maakt cultuurwet
houder Alexander Pechtold be
kend welke kunstenaar uit de
regio meedingt naar de lande
lijke prijs. De expositie is ge
opend op werkdagen van 9.00
tot 16.00 uur en van 19.00 tot
21.00 uur.
Platen- en cd-
beurs in Antonius
leiden - Al jaren op zoek naar
dat ene singeltje? Op zaterdag
11 mei is hij wellicht te vinden
op de 'Internationale platen- en
cd-beurs in het Antonius Zalen
centrum aan de Lange Mare 43
in Leiden. De beurs is open van
10.00 tot 16.00 uur.
dinsdag 30 APRIL 2002
Vijfenzeventig vrouwenportretten op expositie 'Liefde op het eerste gezicht'
door Mieske van Eek
den bosch - Del naast dame,
droevig naast dynamisch. Op de
tentoonstelling die te zien is in
het Noordbrabants Museum in
Den Bosch, ligt het drama voor
het grijpen. Vijfenzeventig vrou
wenportretten van vijfenvijftig
kunstenaars zijn bijeengebracht
onder de noemer 'Liefde op het
eerste gezicht'.
Schoonheid is betrekkelijk en
duurt doorgaans maar even.
Misschien dat daarom zoveel
kunstenaars zich geworpen
hebben op het maken van por
tretten. Een moment van ver
voering voor eeuwig gevangen
in verf, potlood, foto of beeld.
Zo kan een portret ons nog ont
roeren of verleiden, terwijl de af
gebeelde persoon al lang dood
en begraven is.
Kunstenaars zouden geen kun
stenaars zijn als het daarbij
bleef. Neem het schilderij dat
Rob Scholte (1958) maakte van
Sharon Stone. Het is er een uit
een serie van 32 'plug-ins'. Die
titel verwijst zowel naar compu
terbewerkingen als naar pin
ups. Scholte nam in deze serie
foto's van supermodellen, film
sterren en actrices 'onder han
den, die bewonderd worden om
hun fraaie uiterlijk. Hij bewerkte
de tijdschriftfoto's met het com
puterprogramma photoshop en
schilderde de verwrongen af
beeldingen op doek.
Daarmee laat Scholte zien hoe
eenvoudig een mooi uiterlijk te
verminken is. Sinds hij bij een
ontploffing van zijn auto in 1994
zijn benen verloor, heeft Scholte
een andere kijk op schoonheid
en ijdelheid gekregen.
Schilderijen, tekeningen, foto's
zijn op een andere manier
mooier dan de gangbare kijk op
mooi en lelijk, blijkt uit het werk
van onder anderen Israëls,
Breitner, Van Dongen, Sluijters,
Toorop, Femhout, Huszar, Wie-
gersma, Citroen, Verweij, Luce-
bert, Veldhoen, Westerik, Cor-
bijn en Dumas. Het is een
prachtige maar vooral veelzijdi
ge collectie die het museum bij
eengebracht heeft. Portretten
van dames en dellen, van moe
ders en meisjes van droevig en
dramatisch tot dromerig.
Het gaat de makers van de ten
toonstelling in het Noordbra
bants Museum niet zozeer om
de beleving van de kunstenaar
als om die van het publiek.
Daarom zijn de 75 portretten
voorgelegd aan veertig bekende
en minder bekende Nederlan
ders. Zo-reageerde Lenette van
Dongen op het 'Zelfportret'
(met zomertakken) van Charley
Toorop (1891-1955). We zien
een vrouw met een borende blik
in de ogen. Van Dongen zegt er
over: „Ik wil haar meteen red
den: vrouw leg die kwasten nou
es effe neer, zak eens lekker on
deruit op de bank, dan maak ik
een koppie thee, trommel bis
cuitjes erbij en vertel nou maar
es. Tssjonge, wat een blik. De
schilderes laat mij in haar ogen
rampen en relaties zien die èen
vrouw zou kunnen meemaken."
Veelzeggend is ook de reactie
van Cisca Dresselhuijs op het
schilderij 'Place du Têtre' van
Amoud Paashuis (1912-1974).
Afgebeeld zijn twee wouwen op
een terras. „Een vriendin is be
ter dan Prozac", zegt zij over het
werk. Hedy d'Ancona heeft zich
laten verleiden door het portret
van de 'Buurvrouw met krul
spelden' van Aat Veldhoen.
Met de portretten die gemaakt
zijn tussen 1880 en 2000 hoopt
directeur Jan van Laarhoven een
luchtige zomerexpositie te bren
gen die een ander publiek trekt
dan de vrouwen van boven de
45 die het museum het best we
ten te vinden. „We mikken
vooral op jongeren en mensen
die hier normaal niet zo snel
naar binnen lopen", zegt hij.
Tijdens de tentoonstelling kun
nen bezoekers hun bewonde
ring of afschuw uiten via een
speciaal computerprogramma,
dat hun reacties meteen zicht
baar maakt voor de andere be
zoekers. Zelfs thuisblijvers kun
nen meedoen, want de portret
ten staan al op internet: www-
.noordbrabantsmuseum.nl.
Uit die intemet-reacties blijkt
hoe belangrijk het publiek is in
de driehoek kunstenaar, kunst
werk en toeschouwer, zegt Jan
van Laarhoven. „De typeringen
van gewone kijkers kunnen
soms echt wat toevoegen aan de
interpretaties van kunsthistorici
en critici", vindt hij.
'Liefde op het eerste gezicht' in
het Noordbrabants Museum,
t/m 8 september.
theater recensie
Aad van der Ven
Voorstelling: Opera Zuid met 'Rigole
van Verdi, door het Zuidelijk Theateil
en Brabants Orkest. Gezien: 27/4
schouwburg Eindhoven. Nog te zien
5/5, schouwburg Rotterdam, 9/5
Danstheater Den Haag.
Het getuigde van moed, and
halve eeuw geleden, om t
een stralende held, maar een
bochelde hofnar als hoofdj
sonage te kiezen voor een op
„Ik vind het prachtig deze p
soonlijkheid aan de buitenk
mismaakt en belachelijk, m
innerlijk hartstochtelijk en
devol uit te beelden", schi
Verdi over zijn Rigoletto.
Tegenwoordig proberen veel
gisseurs, moe van stereotiep
de lichamelijke afwijking 1
deze operafiguur te verdonk
manen. Hij trekt in het a!
meen hooguit een beetje
een been. Bij Opera Zuid is
hofnar zelfs een man in
kracht van zijn leven. De pe
nages om hem heen, de lies
lijke hertog van Mantua en:
dito hofhouding, zijn vreemd;
schepsels dan hij.
De groepsverkrachting aanti
begin van de voorstelling ma|
al duidelijk uit welke hoek ij
wind waait. Het is overigens a
ker een sterke eerste scène j
deze door Olivier Tambosi gei
gisseerde productie. Maar
vallen al spoedig gaten in li
concept. Moet Giovanna (air
Annet Andriesen) er werkelijk!
belachelijk uitzien? En is het
drag van de graaf van Mand
niet erg eenzijdig seksistisch?
Van de gespleten persoonlij
heid die hij in het op Victor
go gebaseerde libretto heeft,
weinig te merken. Het is eei
Rigoletto zelf die twee lev
leidt. Tijdens de orgieën aan
hof is hij een meeloper, th
een liefhebbende vader. Dei
wordt vertolkt door bariton
derick Earle, die behalve
bult ook een stem mist. Uitgej
kend het belangrijkste person
ge is vocaal het minst overt]
gend.
Vallen er bij de enscenering
vraagtekens te zetten, mi
is dit in grote lijnen een ste
productie. Dat is in belang
mate te danken aan de Bul}
se dirigent Ivan Anguélov.
de strijdvaardige Verdi-ritnvj
als de sierlijkheid van de l\j
sche episodes komen fraai ij
hun recht.
JP en Leidse parade'. Zo luidt
L de toepasselijke ondertitel
van de tentoonstelling 'Beeld en
Evenbeeld', tot half september
in negen musea en galeries te
zien. Zo'n 45 ateliers worden in
een half jaartijd binnenstebui
ten gekeerd om een dwarsdoor
snede te tonen van hedendaag
se kunst. In deze wekelijkse se
rie stelt Leidsch Dagblad de
kunstenaar achter de doeken,
beelden en installaties voor.
Vandaag: Bernadette Drenth.
In de hal van het Rijksmuseum
van Oudheden heeft Bernadet
te Drenth vier kostuums opge
steld. Drie daarvan ontwierp ze
speciaal voor deze expositie.
Het vierde kostuum is een
bruidsjurk, met daarin doppen
van colaflessen verwerkt, die
eigenlijk bedoeld was voor
Maxima Zorreguietta. Meerde
re kunstenaars ontwierpen
bruidsjurken er stelden die in
Den Haag tentoon onder de ti
tel 'Maximaal'.
„Textielvormgever noem ik
mezelf. Ik ben geen kunste
naar, ik geef vorm. Ik ben ook
opgeleid aan de Academie voor
Beeldende Vorming. Daar is de
basis voor mijn activiteiten ge
legd. Ik kreeg kostuumgeschie
denis van een zeer bevlogen
docente, Ansje van Dijk uit Al
phen aan den Rijn. In haar
herkende ik mezelf. Als het om
textiel gaat, hebben we allebei
een hysterische bevlogenheid.
Nee, het is beslist geen mode.
Ik wil niet als mode-ontwerp
ster worden neergezet. Meestal
neem ik historische kostuums
als uitgangspunt. Het liefst ver
vaardig ik mijn ontwerpen met
behulp van traditionele tech
nieken als weven, haken, brei
en en borduren. Sinds mijn
negende maak ik mijn kleren
zelf. Op een stoffenmarkt ben
ik niet te houden. Ik geef me
zelf een vast bedrag mee en
een verbod om tussentijds te
pinnen. Anders ga ik met twee
vuilniszakken vol naai' huis.
Overal weet ik raad mee. In
Haagweg 4 storjd ooit een doos
met coladoppen. Het was te
mooi om te laten staan. Met
een heb ik een idee wat ik er
mee wil. De doppen heb ik in
een bruidsjurk verwerkt, zoals
ze dat in India met spiegeltjes
doen.
Waarom dat afvalmateriaal? Er
werken al zoveel bekwame
mensen met stof. Ik heb daar
weinig meer aan toe te voegen.
Het is uit geldgebrek ontstaan.
Stof is duur en als student kun
je dat niet betalen. Ik heb jur
ken gemaakt van plastic zakjes,
taartkleedjes en cadeaulint.
Hartstikke mooi en hartstikke
draagbaar. Ik ben zelf ge
trouwd in een bruidsjurk van
papier.
Zo nu en dan werk ik in op
dracht voor theater of televisie.
Ik maak bijvoorbeeld beren
kostuums voor kindertheater
of ruimtevaartpakken voor een
tv-programma. Meestal saai
werk. Het geeft geen artistieke
bevrediging, maar levert wel
geld op. Liever zit ik in mijn
atelier kostuums te bedenken
die niet direct een doel heb
ben, maar gewoon mooi zijn.
Voor het museum heb ik drie
jurken gemaakt die in tijd ver
uit elkaar liggen, maar met el
kaar delen dat ze plooien heb
ben. Plooien komen in alle cul
turen voor.
Deze gele jurk lijkt bijvoor
beeld op een Egyptisch tuniek
uit 3000 voor Christus. Hij is
gemaakt van patroontekenpa
pier. De plooien heb ik er met
een lineaal in gevouwen. De
Egyptenaren deden dat door
de twee uiteinden van nat lin
nen elk een andere kant op te
draaien. Je moet mijn creatie
zien als een driedimensionale
schets. Het is meer dan een
plat plaatje. Ik heb vorm en
kleur toegevoegd."
tekst: Theo de With
foto: Hielco Kuipers
Thriller-debuut 'Perzikman' van Frans van Duijn
door Herman Joustra
haarlem - Je hebt sympathieke
en onsympathieke lijken, net zo
als je sympathieke en onsympa
thieke levenden hebt. Dit lijk,
dat aan mijn voeten in het zand
lag vond ik bijzonder sympa
thiek. Het was een meisje met
matgouden haar, mooi als een
fotomodel Ik schatte haar een
jaar of achttien. Ze droeg een
rood badpak en lag op haar rug
in een duinpan. Naast haar
hoofd stond een paar rode,
puntige veterschoenen. Keurig
naast elkaar. Wie niet beter wist,
zou zweren dat dit meisje aan
het zonnebaden was, maar ik
wist wél beter. In dat badpak, ter
hoogte van de hartstreek, zat een
heel klein gaatje, 'minuscuul'
had de dokter het genoemd. En
door dat gaatje was de dood
tiaar binnen gedrongen en had
een eind gemaakt aan een meis
jesleven, midden in de zomer,
midden in de duinen bij Noord-
wijk aan Zee.
Zo begint 'Perzikman', het thril
ler-debuut van Haarlemmer
Frans van Duijn, die lange tijd in
Noordwijk woonde en geschie
denis studeerde in Leiden. Het
is dan ook niet zo vreemd dat
het verhaal zich daar afspeelt,
zonder dat Van Duijn uitgebrei
de beschrijvingen geeft van
dorp, stad en landschap. „Ik
heb de beschrijvingen rudimen
tair gehouden. Beknopt. Waar
het mij vooral om gaat is de psy
chologie, wat de mensen drijft
dat te doen wat ze doen. Be
schrijvingen van de omgeving
vindt ik minder interessant. Net
als sensatie. Het bloed en het
sperma hoeven niet van de pa
gina's af te spatten."
Van Duijn koos voor een men
geling van fictie en feiten. Zo
voert hij tussen bekende hore
ca-etablissementen ook niet be
staande ten tonele, zoals restau
rant De Blauwe Gans in Noord
wijk en de Leidse discotheek
Bim Bam. Ik heb gemerkt dat
die niet bestaande namen wat
Frans van Duijn heeft de smaak van het schrijven te pakken.
Foto: United Photos De Boer/Michel Schnater
verwarring hebben gesticht. Er
komen ook bestaande persona
ges in voor, mensen die door
bekenden zijn te herkennen.
Andere personages bestaan
weer niet. Dat is niet om mezelf
te beschermen hoor, er zit geen
diepere gedachte achter. Het is
nu eenmaal zo."
Van Duijn (1963) is in het dage
lijks leven freelance journalist
voor onder meer Johan, Aktueel
en Hervormd Nederland. Hij liep
al jaren rond met het idee een
thriller te schrijven. „In mijn
jeugd heb ik veel misdaadro
mans verslonden. Detectives, of
hoe je ze ook noemen wilt. Si-
ménon, de hele reeks van Sjo-
wall en Wahloo, de boeken van
Robert van Gulick - rechter Tie -
Koos van Zomeren... die heeft
aan het begin van zijn loopba
hele goeie thrillers geschrev;
En op televisie keek en kijk
naar Inspector Morse en Fro
Zelf had ik ook geregeld plots
mijn hoofd. Ontknoping:
Daar moet ik toch eens gebn
van maken, dacht ik vaak.
Dat resulteerde dus in 'Perz
man'. „Het verhaal heb ik red
toe rechtaan geschreven. H
probleem was alleen dat ik
snel bij de dader kwam. Ik hi
er toen wat zijpaadjes in g
bracht om meerdere verdachts
te krijgen, de politie meert:
doen te geven en.de lezer optó
verkeerde been te zetten, ft
dat betreft put ik ook uit raj
werk als journalist. Bij Aktus
had ik een hele tijd de rubrit
'De Klaagmuur'. Daarin kond;
mensen hun klachten kwi
Over van alles. Ik had wat d
betreft een dubbele agenda
schreef er over in Aktueel, ma
ik hield natuurlijk ook idee
over voor mijn verhalen. Dat b
gint een beetje bizarre vorm
aan te nemen. Bij bijna all
denk ik: „"Zit er een stukje in,
er een verhaaltje in? Dat is hi
erg vermoeiend."
„Ik heb de smaak van het schi
ven echt te pakken, maar mi
grote vijand is de televisie,
kijk graag en vaak. Actualiteite:
programma's, het jouma
sport, detectives... Het is zo vf
slavend. Ik probeer nu minste
twee avonden per week
schrijven. Dat gaat, ik sein
snel. Ik heb nu net een twee
detective af. Daar komen deze!
de hoofdpersonen in voor,
rechercheurs Nagel en Kalk, l
leen verplaatst het geheel zit
nu wat meer in de richting va
Haarlem en Amsterdam. Mat
goed, dat boek ligt nog opd
plank. Eerst maai' eens even i
wachten hoe 'Perzikman' loop'
Of niet loopt. Het zijn geen li'f
raire, gelaagde meesterwerk?^
maar vlotte detectives. Heti^
stijl van een ervaren journal
niet van een literator. MisscOT
is 'Perzikman' een mooi bof*
voor op het strand."
