De reis van ie leven
GESPREK VAN DE DAG
'Het leven van een pleegkind is als een puzzel'
Hart Russische ruimtevaart tussen schroothopen in Kazachsta
Citaten Top Tien
ZATERDAG 27 APRIL 2002
MENSELIJK
Hij was verliefd op twee
meisjes tegelijkertijd en
schreef zijn gevoelens op in
een gedichtje. Soldaat
Hans Leip kan in 1915
niet hebben bevroed dat hij
een wereldhit schreef die
in de volgende oorlog aan
beida kanten van het front
furore zou maken. Vandaag
opent in het Nationaal Oor-
logs-en Verzetsmuseum in
Overloon de expositie LILI
MARLEEN, de geschiede
nis van een hit. Schrijver
en graficus Hans Leip was
destijds zowel verliefd op
het groenteverkoopstertje
Lili als op Marleen, de
dochter van een arts. Hij
stond op wacht toen ze bei
de afscheid kwamen ne
men omdat hij naar het
front moest. Op een klad
papiertje schreef hij het
lied, waarin beide vrouwen
samensmelten tot een per
soon.
Steeds meer Nederlanders zijn van plan zich in het
FEESTGEDRUIS op Koninginnedag te storten. Dit jaar
gaat 48 procent van de Nederlandse bevolking feest vie
ren op 30 april, vorig jaar was dat nog 40,5 procent. Dat
blijkt uit een enquête van onderzoeksbureau Inter-
view/NSS in opdracht van de Nederlandse Staatsloterij.
Zeven procent van de ondervraagden geeft aan nog geen
plannen te hebben, 45 procent mengt zich niet in de acti
viteiten. Van het deel dat wel gaat feesten, zegt bijna de
helft vrijmarkten en andere lokale activiteiten te bezoe
ken. Vorig jaar ging het om 28 procent. De Amsterdamse
vrijmarkt trekt dit jaar weer meer belangstellenden. Ruim
10 procent van de feestvierders gaat de hoofstad bezoe
ken,.vorig jaar was dat 7,1 procent en in 2000 6,5 pro
cent-
Zeven scouts van Scouting
Alblasserdam beginnen 1
juni met een tocht op een
VLOT van het Limburgse
Borgharen naar het Zuid-
Hollandse Alblasserdam.
De trip is 275 kilometer
langen duurt ongeveer
acht dagen. Op het vaar
tuig komt een tent waarin
de scouts slapen. De boot
is verder geheel ingericht
voor een verblijf van acht
dagen op het water. Wel
zullen ze overnachten in
een haven. De tocht wordt
ondernomen door scouts
van 18 tot 35 jaar. De trip
begint op de Maas en voert
stroomafwaarts over de An-
delse Maas, Afgedamde
Maas, Merwede en de
Noord richting Alblasser-
waard. Als alles goed gaat
is de aankomst in Alblas
serdam op 8 juni.
Oud-minister BRAM PEPER wordt
vanaf 1 mei hoogleraar Public
Governance (openbaar bestuur) aan
Universiteit Nyenrode in Breukelen.
Nyenrode, opgericht door en voor
het bedrijfsleven, is geen onbekend
terrein voor Peper; zijn vrouw Neelie
Kroes was er tot 2000 president.
Bram Peper heeft als voormalig bur
gemeester van Rotterdam en minis
ter van binnenlandse zaken veel er
varing met openbaar bestuur. Hij
raakte enkele jaren terug in opspraak, doordat hij in zijn
Rotterdamse periode zou hebben gesjoemeld met decla
raties en kosten van dienstreizen. Het openbaar ministe
rie zag echter onvoldoende grond om tot vervolging over te
gaan. Het is niet de eerste keer dat Peper een aanstelling
krijgt bij een universiteit. Hij was eerder al hoogleraar be
leidssociologie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Een rechtbank in het Zuid-Franse Bayonne heeft een man
veroordeeld tot een boete van 1000 euro voor het bespie
den van zijn KINDEROPPAS. Volgens de Franse justitie
had de 29-jarige vader een verborgen camera in zijn huis
kamer geïnstalleerd, naar eigen zeggen om te controleren
of zijn driejarige zoontje wel goed werd behandeld. De
minderjarige oppas had toestemming van de vader gekre
gen om haar vriend te ontvangen. De vader verdacht de
vriend ervan het kind te mishandelen. Op de avond dat
het meisje kwam oppassen, legde de camera een vrijage
tussen de oppas en haar vriend vast. De rechtbank veroor
deelde de man op grond van 'inbreuk op het privé-leven'.
De gemeente Reeuwijk zit
in haar maag met de plaat
sing van een politiek gevoe
lig STRAATNAAMBORDJE.
Dat moet bij de snelweg
Al2 komen op een rotonde
die is vernoemd naar inge
nieur L.P.G. FORTUIJN.
Deze ambtenaar van de
provincie Zuid-Holland
heeft niets te maken met
de veelbesproken Rotter
damse politicus Pim For-
tuyn. Toch is Reeuwijk
bang dat de mensen een
verband leggen en dat het
straatnaambordje slachtof
fer kan worden van een po
litieke stunt. Het bordje
komt daarom pas op 17
mei op de rotonde te han
gen, twee dagen na de
Tweede-Kamerverkiezin
gen.
De grootste staande klok van Utrecht, de DOMTOREN,
loopt soms achter en soms voor. Restauratie is dringend
nodig, maar de gemeente heeft geen geld en zoekt de op
lossing in sponsoring. In afwachting daarvan worden in
wonersvan Utrecht regelmatig gefopt. Regelmatig maken
gemeentemedewerkers de klim naar het op 55 meter
hoogte gelegen uurwerk en zetten de klok weer gelijk.
Daardoor wordt voorkomen dat de tijd op de toren volledig
uit de pas loopt. Het uurwerk is versleten en is al vanaf
1920 een kopzorg voor de gemeente. Aan restauratie van
de Domklok hangt een prijskaartje van 110.000 euro. De
gemeente heeft dat geld zelf niet en van het Rijk zijn de
komande jaren geen subsidies te verwachten, zegt ge
meentewoordvoerder Scholten. ,,We zoeken daarom naar
sponsors. Maar, nee, er komen geen stickers op en de to
ren behoudt ook gewoon zijn eigen naam."
De Nederlandse modeont
werpers VIKTOR ROLF
gaan een geurlijn ontwikke
len voor het cosmeticabe
drijf L'Oréal, zo meldt het
bedrijf. L'Oréal heeft veel
vertrouwen in de 32-jarige
'modegoeroes die hun
unieke stempel op de mo
dewereld hebben gezet'.
Viktor Rolf timmeren een
kleine tien jaar aan de weg
en zijn wereldwijd succes
vol. Hun collecties zijn te
vinden in honderd winkels
over de hele wereld. In een
reactie noemt het duo de
samenwerking 'een enorme
kans'. ,,Een geur is de ul
tieme uitdrukking van een
persoonlijkheid. Een geur
zegt alles, je kan het on
zichtbare vangen in een
flesje", aldus Viktor Rolf.
Was je te lelijk om bij je ouders te blij
ven? Moet je moeder je niet meer? Het
overkomt haar niet vaak, maar af en
toe krijgt Rachel Dekker (13) zulke re
acties van klasgenoten als ze vertelt dat
ze in een pleeggezin woont. De blonde
tiener probeert er zo nuchter mogelijk
onder te blijven. „Ik ben nou eenmaal
niet standaard."
Als eenjarige kwam ze terecht bij Sonja
en Piet Dekker, haar pleegouders uit II-
pendam (Noord-Holland). Rachels
biologische moeder was zeventien jaar
toen Rachel werd geboren, ze had toen
al een zoontje. „Ze was natuurlijk veel
te jong", legt Rachel uit. Ze is vooral
'heel blij' dat ze niet, zoals haar broer,
in een kindertehuis is beland.
Per jaar worden zo'n 14.000 kinderen
wegens problemen thuis opgenomen
in een pleeggezin. Dat aantal is groei
ende, bevestigt de Stichting Pleegzorg
Nederland (SPN). Volgens een woord
voerster is het onduidelijk of steeds
meer ouders moeite hebben met het
opvoeden. De meeste pleegkinderen
zijn niet langer dan een half jaar weg
van huis, ongeveer een kwart brengt
meer dan twee jaar door in een pleeg
gezin. Tweederde van de kinderen
worden door de bemiddelende instan
ties ondergebracht bij onbekenden. In
steeds meer gevallen wordt gezocht
naar een geschikt pleeggezin in de ver
trouwde omgeving. Naast familie, ken
nissen en ouders van een vriendje blij
ken schoolmeesters en -juffen regel
matig hun huis open te stellen voor
leerlingen in moeilijkheden.
Uit recent onderzoek van de SPN blijkt
dat slechts een derde van de Nederlan
ders weet wat pleegzorg is. Niet
vreemd dat kinderen uit pleeggezin
nen, bijvoorbeeld in de klas, voortdu
rend met vragen worden bestookt.
„Maar kinderen willen niet opvallen.
Ze vinden het vreselijk om anders te
zijn", aldus de SPN. Het Nationaal
Fonds Kinderhulp heeft daarom dit
jaar een wedstrijd uitgeschreven om
pleegkinderen te stimuleren op hun ei
gen manier te vertellen over hun situa
tie. En meer dan vijftig basisscholen,
uit alle provincies, hebben lespakket
ten ontvangen over pleegzorg om leer
lingen en onderwijzers meer vertrouwd
te maken met dit onderwerp. Dinsdag
werden de winnende pleegkinderen en
school bekendgemaakt.
Rachel is met de eerste prijs in haar
leeftijdscategorie aan de haal gegaan.
Ze deelde haar leven letterlijk in puz
zelstukjes in, en schreef achterop elk
stuk een persoonlijk verhaaltje over
haar wereld. „Het leven van een pleeg
kind is als een puzzel", zegt ze wijzend
op onderdelen als biologische ouders,
school, sport en pleegouders. „Het kan
allemaal wel samen, maar het moet
wel passen."
Haar puzzel is gelegd, vindt ze. Met
haar beste vriendin bespreekt ze dat zij
later nóóit hun kinderen weg zullen
doen. Haar echte moeder komt een
keer, soms twee keer per jaar langs.
Maar het belangrijkste puzzelstuk zijn
haar pleegouders, die Rachel als haar
echte ouders beschouwt. „Ik zal altijd
bij hen blijven wonen. Tot ik uit huis
ga natuurlijk."
Rachel Dekker: „Ik ben nou
standaard." Foto: GPD/Phil
Nijhuis
rdver
enisst
istegi
1 Just
T-^y 1 Se
M
De lancering van de Sojoez. Foto: Reuters/Mikhail Grachyev
Omringd door de schroothopen van
wat ooit Ruslands trots was, heeft de
Europese ruimtevaart donderdagmid
dag een nieuwe stap gezet op weg
naar een volwaardig ruimtestation. In
Baikonur, midden in de steppe van Ka-
zachstan, werden.een Russische en Ita
liaanse astronaut gelanceerd, vergezeld
van een Zuid-Afrikaanse ruimtetoerist
die er twintig miljoen dollar voor over
had. Twee Nederlanders zullen vermoe
delijk al volgend jaar eenzelfde soort
vlucht maken. Met dank aan de Staats
loterij.
Het vliegveld is een langgerekte verza
meling betonplaten en het douane
kantoor zit in een kleine houten keet
met een klaptafeltje. Nergens huizen,
straten of bomen. Enkel een oude
bus, met gordijntjes maar zonder ve
ring, die voert over restanten van as
falt en soms zelfs dat niet. Langs de
weg liggen zwart uitgeslagen overblijf
selen van auto's, trucks en olievaten.
Hier en daar ook stukken pijpleiding.
Een spoorlijn is overwoekerd door
graspollen, maar een verkeersbord
waar schuwt dat er een trein kan aan
komen. Op de gekste plaatsen staan
stukken muur waarvan de oorspron
kelijke bedoeling niet meer te achter
halen is.
Na een half uur laat zich een koe zien.
Het enige beest in de hele omgeving
staat tegen een heuveltje waarachter
een verzameling huisjes ligt en enkele
grote, niet al te hóge kantoorgebou
wen. De verf is afgebladderd, de ra
men zijn kapot en de mensen verdwe
nen. In dit niets staan een paar auto's
van onherkenbare merken te wachten
bij twee benzinestations, die schuin
tegenover elkaar liggen. Daarachter
vier rijen flats waarvan de balkons elk
moment naar beneden kunnen ko
men. Bij iets wat op een poort lijkt,
controleren twee soldaten onder een
bontmuts op hun gemak de enkelin
gen die deze verlaten plek in of uit
willen.
Welkom in Baikonur, een spookstad
in de eindeloze steppe van Kazachs-
tan, waar alles kapot is en bruin van
de roest. Dit is de plek waar vandaan
de Spoetnik als eerste raket een baan
rond de aarde maakte, Gagarin als
eerste mens de ruimte werd ingescho
ten en sindsdien ruim vierhonderd
lanceringen zijn geweest. Hier zetelt
het hart van de Russische ruimtevaart,
omringd door schroot. In een enorme
hal, waar van buitenaf gezien geen le
ven meer mogelijk is, liggen niet afge
bouwde raketten die nooit gebruikt
zullen worden. Rusland heeft dras
tisch bezuinigd op zijn defensie,
waaruit de ruimtevaart nog altijd
wordt bekostigd, want ook in deze tij
den blijft dit een staatszaak. Eén keer
lanceerden de Russen de Buran, een
variant op de Amerikaanse space-
shuttle, maar daar zal het bij blijven.
Er waren drie shuttles gebouwd, in
clusief drie lanceerinstallaties, maar
lanceringen van zo'n vijfhonderd mil
joen euro per keer werd Russen te
gek. De installaties en alle bijbehoren
de gebouwen staan nu weg te rotten,
de teruggekeerde shuttle huist bijna
onzichtbaar tussen geraamten van le
gertrucks. Van de twee nimmer ge
bruikte Burans is er één te bezichtigen
in Gorki-park te Moskou en de andere
ligt in een hal op de rug van een im
mense raket voor eeuwig op lancering
te wachten.
Een paar kilometer voorbij dit mauso
leum vol ruimtejunk staat het enige
geverfde gebouw van het stadje. Ach
ter de ingang lopen mannen in pak of
uniform en vrouwen in kekke pakjes
en hoge hakken. Er staan vijf, zes tv-
camera's, er lopen tientallen fotogra
fen. Iedereen is hier voor maar één
ding: Drie mannen in een ruimtepak
achter glas. Een Rus, een Italiaan en
en weinig materieel. De Sojoez k je§^-
daarentegen veel langer in de nu
blijven en wordt daarom vooraf ^15"
bruikt als een reddingsboot voori
ruimtestation, die om het half jaa u§em
door een nieuwe wordt vervangenmee
In aanwezigheid van een flink aat
Russen die ergens familie van Bn :n^~
nev moeten zijn, verliet een Sojo* ma-
gisteren de aarde om volgens pla
terdag het ISS bereiken. Dit is hel R V
prestigieuze project van tien Euii
landen in samenwerking met de 6111
Rusland, Japan en Canada. De k(
mende tien tot vijftien jaar moetIM
een volwaardig ruimtestation op;erne1,
ren, dat permanent zal worden been P
woond door zeven mensen en bi "P.V€
staan uit een Europees, Russisch
toffer
De Zuid-Afrikaanse ruimtetoerist Mark
Shuttleworth (vooraan) zwaait voor
het aan boord gaan van de Sojoez in
Kazachstan. Foto: AP/Mikhail Metzei
een Zuid-Afrikaan. Ze worden gelan
ceerd in een Sojoez-raket, op weg
naar het internationale ruimtestation
ISS. De lanceerinstallatie is alleen te
bereiken langs een weggetje waai" het
meer lekke banden regent dan water
en de beeltenis van Gagarin op een
groot bord is vastgelegd. Een oude
man in een vest bewaakt de toegang
tot de slanke, 42 meter hoge raket. Hij
maakt geen bezwaar als je de Sojoez
van slechts enkele meters afstand wil
bekijken. Foto's maken mag ook.
Graag zelfs.
Hier hebben de Russen een succes
verhaal te vertellen. Ze noemen de
lancering een ballet waarbij de drie
omringende torens als drie mannelij
ke dansers de raket gelijk een balleri
na omhoog tillen. In amper zeven se
conden is ze, met indrukwekkende
kracht, uit het zicht. Het is een onder
deel van het Europees ruimtepro
gramma waar veel status mee te ver
dienen valt. Rusland verzorgt samen
met de Verenigde Staten namens de
Europese organisatie ESA het vervoer
van astronauten naar het ruimtesta
tion ISS. De Amerikanen doen dat
met een spaceshuttle waarin zeven
astronauten en veel materialen kun
nen, de Russen met de kleinere So
joez, waarin net drie mensen kunnen
Amerikaans en Japans laboratori ut0
Daar zal onderzoek mogelijk zijn sn(
het gebied van klimaat (verandeii avan
gen), biotechnologie, medicijneninraa
gezondheid. Er worden vooral re
ten verwacht over het functionei grfl
van hart, longen en nieren, hetp
van botontkalking en hormonale 611
ringen.
Nederland betaalde vorig jaar 58, '*UM
miljoen euro aan de ruimtevaart! J, a
nisatie ESA. Dat is aanzienlijk ra aa§1
dan Duitsland, Frankrijk en Italië !aao'
ook de meeste ruimtevaarders i "staj
projecten leveren. Nederland hi P m;
één astronaut: André Kuipers, d ee!i11
gens de oorspronkelijke plannii Pae
2005 zou worden gelanceerd. Ei PjJva
er echter naar uit dat dit veel eet P u
zal gebeuren, vermoedelijk zelfs
volgend jaar. Hij zal dan een and aee
Nederlander moeten begeleiden fe8e:
winnaar van de Staatsloterij show 2
reis van je leven'. De hoofdprijsi er§e^
vlucht met een Sojoez naar heti
testation. kei
Een lancering met alles erop en
kost ruwweg dertig miljoen dolls 1611
waarvan ESA tien miljoen betaal
elke meereizende Europese astif
De resterende kosten worden m ^v°!
te graag opgehoest door multim 1j'e
nairs die een jongensdroom will lan":
verwezenlijken. De schatrijke Ai omt
kaan Dennis Tito had vorig jaar 'or(
primeur, dit keer reist de ZuidJ Paa^'
kaanse internetmiljonair met de aiJsc
passelijke naam Shuttleworth o
gen kosten mee. De Staatsloten
Eerst even een kleine opruiming. Een paar weken
geleden deed ik een - herhaalde - oproep om
woorden in te sturen die wel in het spraakge
bruik maar niet in Van Dale voorkomen. De re-
i acties waren zo talrijk dat de administratie mij
ra»*, even boven het hoofd is gegroeid. Ergens in de
maand mei hoop ik met een doorwrocht artikel
i ter zake te komen. Even geduld, lieve correspon
denten. Onderwerp van vandaag: citaten. In
mijn vrije tijd presenteer ik een quiz. Met vragen
in allerlei categorieën. Geschiedenis, sport, litera
tuur, noem maar op. Het afgelopen jaar hadden
we een nieuwe categorie: citaten. Ik citeerde een
uitspraak en vroeg dan: „Wie zei dit? Jan of Piet?"
Voorbeeld. Ik citeerde: Werken is de vloek van de
drinkende klasse'. Wie zei dit: Oscar Wilde of Mark
Twain?" Natuurlijk is het antivoord (Oscar Wilde
een vrijwel blinde gok. Maar het leek ons wel leuk
om iedere quizaflevering met een geestig citaat op te
vrolijken. Dat viel wat tegen, want de meeste quizkij
kers zijn niet geïnteresseerd in vrolijkheden maaral
leen in interessante quizvragen. En geef hen eens on
gelijk. De citaten liepen er dus wat verloren bij in die
quiz. Maar hier kan ik ze op mijn geinak even met u
doornemen. Volgens mij zijn er vier soorten citaten. Om
te beginnen de filosofische: 'Ik treurde dat ik geen voet
had tot ik iemand zag die zijn benen kwijt was'. Meestal
staat er achter zo'n uitspraak: 'Oosterse wijsheid' of'Con
fucius'. Ik heb het niet op die wijsheden.
Dan zijn er de moralistische: 'Vergaep u niet te zeer aan
prael van sichtbre kerken' (Vondel). Die stond vorige
week op onze voorpagina. Veel van die moraliteiten zijn
tot spreekwoord gepromoveerd: 'Als de wijn is in de man,
is de wijsheid in de kan' (Jacob Cats, denk ik). Meer waar
dan aardig, die korte lesjes.
Dan de woordspelingen: 'Op het kerkhof liggen de doden
en liegen de levenden' (Domela Nieuwenhuis) of'Monni
ken zijn mensen die zich tot eencelligen hebben terug-
ontwikkeld' (Hermann Kersten). Meer aardig dan waar.
Ten slotte de leuke citaten. Die zijn vaak ook wijs of mo
ralistisch maar daar heb je geen last van omdat ze zo
geestig zijn. Mijn top tien - allemaal gebruikt in die
quiz - heb ik bijeen gegraaid uit citatenboeken, zakagen
da's en mijn geheugen. Knip ze uit en hang ze op.
10) Zaken is het geld van anderen (Dumas jïls)
die mogelijkheid ook ontdekt enn'
wordt daarmee voor ongeveer ft5n °e
miljoen dollar sponsor van eeni en^j
Wie zo'n bedrag neertelt, krijgti ,ora
rang. André Kuipers en een nog
kende landgenoot krijgen daarn fflfj
kans om, eindelijk, Wubbo Ockt
te volgen. De lanceringen naarl fl B
zijn afwisselend vanaf het Amei
se Cape Kennedy en Baikonur,!N
de Amerikanen weigeren vooral lcv'
ruimtetoeristen een plaats te ge °°le,
naast speciaal opgeleide astron; p
André Kuipers en zijn passagier
nen dus alleen de reis van hunl r'
maken als ze er eerst een reis re laen
Baikanur voor over hebben. Eerlbl
naar een militaire basis die tijde oenSl
Koude Oorlog nog hoog stond g aze 2
teerd op de Amerikaanse lijst vaaan
vernietigen doelen. ^00]
ie set
in er
nog
yd
er
ftAG -
onde
9) Een radicaal staat met beide voeten stevig in de lucht
Franklin Roosevelt)
8) Van een goed mens valt verder niet goeds meer te ver
tellen (Anton van Duinkerken)
7) Ook in Frankrijk begint het begrip wc door te dringen
(Karei Jonckheere)
6) Ik hou van de mooie natuur maar ik moet er wel wat
bij te drinken hebben (Willem Kloos)
5) Altijd dronken is ook een regelmatig leven (Kurt Tu-
cholski)
4) De stukken van Shakespeare zijn niet door Shakespe
are geschreven maar door iemand anders die toevallig
ook Shakespeare heette (Mark Twain)
3) Van de huwelijksreis vallen twee dingen tegen. Het
tweede is de Niagara-waterval (Oscar Wilde)
2) Een deel van mijn geld ging naar de dames, een deel
naar de paarden en een deel naar de drank. En de rest
heb ik nogal onbezonnen uitgegeven (George Raft)
1) Het leven is te kort om Duits te Ieren (R. Porson)
Ten slotte nog één citaat buiten mededinging: Als niets
meer helpt, dan helpt de waarheid'.
vee
ielp
Noo
ïdser
roeks
eft hi
in. V
id be
Deter
land
daai
r
ftAG -
it Op
sMa
tl alle
'erhe
il uit,
en.H
)vinc;
rsen
iteni
