De succesvolle zakenvrouw
GESPREK VAN DE
DAG
De mist verdwijnt en
de wijnbouwer verschijnt
Karzais hoed is rage in Kabul
en populair in haute couture
Nipkowschijf voor Barend Van Do
'Fergie' is verdwenen uit de schandaalbladen
uri
et i
ndi
tr<
Geraakt door een vrouwenportret
MENSELIJK
Het zonder toestemming gebruiken van een foto van
prins Willem-Alexander en Méxima voor een BIERAD
VERTENTIE heeft Bavaria uiteindelijk 347 euro gekost.
,,We hebben de rekening keurig voldaan", laat Peter
Swinkels, voorzitter van de raad van bestuur van Bavaria,
weten. En daarmee is de zaak voor hem en ook de Rijks
voorlichtingsdienst (RVD) afgedaan. De RVD had Swin
kels op de vingers getikt, omdat Bavaria in een adverten
tie op 2 februari een foto van het prinselijk paar had ge
plaatst, samen met foto's van twaalf andere verliefde
stelletjes. Onder de foto een gelukwens, met daarbij een
bierdopje en de bekende slogan 'Zo, nu eerst een Bava
ria'.
Pvd A-lijsttrekker
en voetballiefheb
ber AD MELKERT
verzorgt op zondag
28 april het voet
balcommentaar bij
de wedstrijd FC
Twente-FC
Utrecht. Hij doet
dat op de regiona
le zender Radio
Oost, samen met een 'echte' commentator van die zen
der. Melkert heeft nooit onder stoelen of banken gesto
ken dat hij als fervent voetballiefhebber eens in de huid
van een sportverslaggever wil kruipen. RTV Oost biedt
hem nu die mogelijkheid. Melkert mengt zich in Ensche
de ook tussen het publiek, en wordt door stadionmanager
G. Tenniglo voorgelicht over het veiligheidsbeleid.
Mensen met een SLECHTE
ADEM kunnen vanaf vol
gende week terecht op een
speciaal halitose-spreek-
uur in het Dijkzigt-zieken-
huis. Het spreekuur wordt
georganiseerd door de
keel-, neus- en oorartsen
(KNO) en er is geen verwij
zing van huisartsen nodig.
Het gaat volgens een
woordvoerder van het Dijk-
zigt-ziekenhuis niet om
mensen die wel eens uit
hun mond stinken, maar
om mensen die structureel
een slechte adem hebben.
Volgens de woordvoerder is
het wel zo'n beetje bekend
dat die stank wordt veroor
zaakt door bacteriën. Maar
er moet nog veel meer on
derzoek gedaan worden
naar welke bacteriën dat
zijn, en bijvoorbeeld ook
waarom ze bij de een wel
en bij de ander geen slech
te adem veroorzaken.
De Zuid-Afrikaan Mark Shuttleworth is vandaag met twee
andere kosmonauten aan boord van een Russische So-
joezraket vertrokken naar het internationale ruimtesta
tion ISS. De tweede RUIMTETOERIST heeft 22 miljoen
euro moeten betalen en een acht maanden lange zware
training moeten voltooien voordat hij vandaag met de So-
joez TM-34 vanaf de Kazachse ruimtebasis Baikonoer
werd gelanceerd. Shuttleworth wordt begeleid door de
Russische commandant Joeri Gidzenko en de Italiaanse
astronaut Roberto Vittori. Shuttleworth, die aan boord
van het ISS experimenten op stamcellen zal uitvoeren,
verklaarde voor vertrek wel nerveus te zijn.Ik ben geen
beroepsastronaut", zei de 28-jarige internetmiljonair.
Vroeger was augustus met zijn korte stort
buien de natste maand van het jaar. Maar
dat is voorbij. Ook voorbij is de mist, al
spreekt het weer dat vanochtend tegen. Zo'n
vijftien jaar geleden nog haalde Nederland
het jaarlijkse gemiddelde van 65 dagen mist.
Nu nog slechts zo'n 45. Strenge winters zijn
eveneens passé. Natte, zachte en zonnige
winters zijn de trend. Dit tot groot verdriet
van weerman Jan Visser die zeer van koude,
droge winters houdt. „Maar", doet hij een
poging tot optimisme, „door deze klimaat
verandering wordt Nederland wel een zeer
geschikt land om wijn te gaan verbouwen."
Gisteren hield Visser, weerman voor onder
andere deze krant, een lezing over het weer.
Aan de hand van dia's legde hij zijn gehoor
uit hoe het weer zich ontwikkelt en hoe het
wordt voorspeld. Ook ging hij uitgebreid in
op de klimaatverandering en de gevolgen
daarvan. Klimaatveranderingen zijn niet
nieuw, benadrukt Visser. Ten tijde van Karei
de Grote, zo tegen het eind van de negende
eeuw, was het ook relatief warm. „Groen
land werd daardoor ontdekt want het was,
vanwege de relatief hoge temperatuur in die
tijd, met de boot bereikbaar. Sterker nog, ze
konden er toen omheen varen. Later, in de
Middeleeuwen, zien we juist dat er spraken
is van een relatief koüde periode; de kleine
ijstijd. Toen zijn veel van die prachtige Hol
landse wintertafereeltjes op schildersdoek
vastgelegd." Dit soort schommelingen door
de eeuwen heen is voor sommige weten
schappers het bewijs dat de mens niets van
doen heeft met klimaatveranderingen maar
dat zij louter worden veroorzaakt door ener
gie-uitbarstingen van de zon. Visser laat de
theoretische opvattingen voor wat ze zijn.
„Hoe je het ook wendt of keert, je blijft met
een plotselinge temperatuurstijging zitten.
Alsof iemand de knop heeft omgedraaid. Zo
snel is het klimaat ineens veranderd. Vijftien
jaar geleden is de gemiddelde jaartempera
tuur een graad omhoog gegaan en heeft zich
vervolgens op dat hoge niveau gehand
haafd. Dat is statistisch onverklaarbaar."
Een hogere temperatuur betekent ook dat
het natter wordt in Nederland. België kaart
dat probleem aan met de slogan 'geef de re
gen de aarde terug'. Nederland zou dat cre
do volgens Visser ook ter harte moeten ne
men. Doordat veel grond in Nederland is
bebouwd en doordat de polders stevig be
maald worden voor de boeren en tuinders,
is de waterberging in Nederland een pro
bleem aan het worden.
Door overmatige bemaling klinkt de bodem
in en dat heeft grote gevolgen voor het land.
„Nederland als badkuip, zo wordt die in
klinking wel eens voorgesteld." En met de
zeespiegelstijging die ook het gevolg is van
de klimaat verandering komt het risico dat
de badkuip vol stroomt dichterbij.
Marijn Kramp
Hamid Karzai met zijn populaire hoed.
Foto: Reuters/Shamil Zhumatov
Hij is een rage in Kabul en trekt
de aandacht in kringen van de
Milanese en Parijse haute cou
ture, maar de uiterst chique
hoed van de Afghaanse interim
premier Hamid Karzai heeft een
nogal onsmakelijke oorsprong:
hij is gemaakt van het zachte
dons van de foetus van een lam.
De karakoelhoed, genaamd naar
het karakoelschaap, valt overal
in de Afghaanse hoofdstad te
signaleren sinds Karzai na de val
van de Taliban tot interim-pre
mier werd benoemd. Afghanen
lijken graag de man te imiteren
die probeert hun geteisterde
land na decennia van oorlog
voering er bovenop te helpen.
De eigenaar van een karakoel-
winkel in de bazaar van Kabul,
Aji Ali Mohammed, zegt dat de
karakoelhoed sinds de benoe
ming van Karzai een trend is ge
worden. Hij heeft zelfs twee
hoeden aan Karzai zelf verkocht.
Een andere verkoper zegt dat er
tegenwoordig wekelijks wel vijf
tig over de toonbank gaan.
Afghanen zijn niet de enigen die
gecharmeerd zijn van de in
zachte wol uitgevoerde fez. Ge
durende de Milanese modeweek
van afgelopen januari noemde
Gucci's Tom Ford Karzai 'de
chicste man van de planeet'.
Ford vond dat de karakoelhoed
en de zwierige mantel de Af
ghaanse leider het uiterlijk ge
ven van een overwinnaar, 'zeer
elegant en zeer trots'.
De hoed kost omgerekend een
kleine 40 euro, meer dan een Af-
ghaans maandsalaris en tien tot
twintig keer zoveel als een een
voudige stoffen tulband. Maar
desondanks is de hoed buiten
gewoon populair onder mannen
van middelbare leeftijd zoals
Karzai. Er mag gesproken wor
den van een opmerkelijke co
meback voor een hoofddeksel
dat onder de Taliban in de ver
getelheid dreigde te geraken - de
moslimfundamentalisten gaven
de voorkeur aan de zwarte tul
band of andere eenvoudige
hoofdtooi.
Hoe smaakvol de fez ook is, de
manier waarop hij wordt ge
maakt is niet bepaald smakelijk
te noemen. Schaapherders in
het noorden van Afghanistan
slachten het moederschaap om
de foetus te kunnen verwijde
ren. De wol van de foetus is on
waarschijnlijk zacht, omdat hij
nog niet aan de lucht en de zon
blootgesteld is geweest. Sommi
ge herders wachten op de ge
boorte om onmiddellijk daarna
het lammetje te doden.
Een lam of foetus is zo klein dat
de gehele vacht nodig is voor de
productie van een enkele hoed.
In een complete karakoeljas
worden talloze lammetjes ver
werkt.
De Afghaanse minister van cul
tuur en informatie Abdurahim
Mokhdoom wijst iedere kritiek
echter van de hand. Hij wijst er
op dat de hoed deel uitmaakt
van het Afghaanse culturele erf
goed.
Ook herinnert hij er fijntjes aan
dat de gemiddelde westerling
niet graag zijn biefstuk en lams
vlees zou opgeven. „Ik zou te
gen ze willen zeggen dat ze
moeten ophouden met het eten
van rund- en lamsvlees en ver
volgens kunnen wij ophouden
hiervoor dieren te doden."
Paul Haven
Het RTL 4-programma
Barend Van Dorp
heeft de Zilveren Nip
kowschijf 2002 gewon
nen. Het is voor het
eerst dat de jury van
mediajournalisten en -
critici een programma
van een commerciële
zender bekroont met
de jaarlijkse prijs voor
het beste tv-program-
ma. Het Vara-radiopro-
gramma Spijkers met
koppen kreeg de radio
prijs, de Zilveren
Reissmicrofoon.
De jury, die gisteren
bijeen kwam in Hilver
sum, noemt Barend
Van Dorp 'een spraak
makend en vaak con
troversieel dagelijks
programma met beide
voeten in de actualiteit,
dat wordt gemaakt met
grote volhardendheid
en een grote mate van
chemie tussen de vaste
presentatoren Frits Ba
rend, Henk van Dorp
en Jan Mulder'.
Bovendien is het com
merciële programma
uitgegroeid tot 'een ob
sessie' voor de publieke
omroep, die na een sei
zoen vol experimenten
naar rechts).
vermelding radio vfl
toegekend aan Sjifra
Herschberg, corres
pondent in Jeruzaji
voor het Radio 1 Joi
naai, die volgens de
jury 'indruk maakt i
uitgebalanceerde be ti
richtgeving over de
strijd tussen de Israi hi
liërs en de Palestijni rd;
De prijzen wordeni
woensdag 22 mei ui
gereikt tijdens het ti oor
visiefestival Input 3
in Rotterdam.
Ie W
err
Bsc
:tie. I
Frits Barend, Henk van D
Foto: ANP/Kippa
nog steeds geen ant
woord heeft kunnen
vinden op de succes
formule van RTL 4.
Spijkers met koppen
kreeg de radioprijs toe
gekend. Volgens de
jury 'koppelt dit radio
programma al jaren
lang met succes een
speelse formule aan
een intelligente presen
tatie en een losse sfeer,
waarbij het tevens een
kweekvijver vormt voor
actueel cabaret'. Het
en Jan Mulder (van links
programma bestaat
sinds 1988 en wordt de
laatste jaren gepresen
teerd door Dolf Jansen
en Felix Meurders.
De dramaserie De En
clave, over de menselij
ke kant van het drama
in Srebrenica, gemaakt
door regisseur Willem
van de Sande Bakhuy-
zen, naar het scenario
van Alma Popeyus en
Henk Schutz, kreeg een
eervolle vermelding te
levisie. Een eervolle
De Britse schandaalpers beleeft
nog maar weinig plezier aan de
'Duchess of York'. De roodharige
hertogin, beter bekend als 'Fer
gie', gescheiden van prins An
drew maar nog wel met hem op
hetzelfde adres wonend, heeft
het rechte pad weer gevonden en
reist nu de wereld rond als suc
cesvol vertegenwoordiger van
onder meer het oer-Britse porse
lein Wedgwood. Gisteren was ze
even in Amsterdam om nieuw
serviesgoed aan te prijzen, ont
worpen door Jaspér Conran.
Tijd voor een bezoek aan de bol
lenvelden is er niet. „Staan die
juist nu in bloei?" Even klinkt er
teleurstelling in de stem van Sa
rah Ferguson, de hertogin van
York, maar dan vermant ze zich.
Ze is tenslotte in Amsterdam
voor zaken en niet voor toeristi
sche uitstapjes.
De Amsterdamse grachten be
kijkt ze van achter de ramen van
hotel l'Europe terwijl ze de ver
tegenwoordigers van tijdschrif
ten en kranten te woord staat.
Over het in een modern jasje ge
stoken servies natuurlijk, maar
toch ook over haar 'nieuwe le
ven' - als vertegenwoordigster
van Waterford Wedgwood, maar
ook Weight Watchers en haar
liefdadigheidsorganisaties voor
kinderen.
Sarah Ferguson (42) profileert
zich tegenwoordig graag als al
leenstaande werkende moeder.
Maar dan wel een die zich geen
zorgen hoeft te maken over de
opvang van haar twee kinderen
- hun oma is tenslotte de Britse
koningin. De 'working mum'
woont zes jaar na haar gerucht
makende scheiding van prins
Andrew nog steeds bij hem in
huis, al is dat sinds kort niet
meer zo vaak.
De lucratieve contracten met
Weight Watchers en Waterford
Wedgwood - opbrengst een paar
miljoen dollar - hebben het haar
mogelijk gemaakt een eigen wo
ning te betrekken op een paar
kilometer afstand van de huidi
ge 'koninklijke' woning Sun-
te\
pro
DRE<
tOt'
did;
tuyr
'n a<
il in
schatkist. Wie gewend is om
zich met het koninklijk vlieg
te verplaatsen, te shoppen ii
New York en Zürich en niet
de prijs van kleren hoeft te
gen, komt dan al snel in pi
men wanneer de jetset lever
stijl wordt voortgezet zonde 6V
er inkomsten tegenover staa
De tabloids konden hun lol
op: Sarah zat financieel aan
grond met een schuld van zi
miljoen euro.
Redding kwam uit Amerika,
waar ze eerst met Weight
chers in zee ging, hetgeen h
een vet contract én een spa
culair gewichtsverlies van n
dan twintig kilo opleverde, y
Wedgwood volgde. „Ik gebi
het servies al heel mijn leve L
zegt Sarah. Aanvankelijk vei f
spreidde ze het evangelie v,
het oer-Britse porselein alle
de Verenigde Staten, maari sl
reist ze de hele wereld rond
Australië tot Canada, van jjen
tot Nederland - traditioneel
van de beste afnemers van I K"
servies. Per hoofd van de be
king hebben de Nederlande
meeste Wedgwood-spullen
huis.
De kritiek op de weinig kon
lijke werkzaamheden van d
'duchess' verstomde snel r„ri
poeiert ze ook af. „Dan mor
zij mijn rekeningen maar bi
len." En bovendien steekt S
ook veel energie in haar op 1 1
kansloze kinderen gerichte
dadigheidswerk, Chances fi Mil
Children en Children in Cri
Binnenkort gaat ze daarvoc
naar Afghanistan. „Zodra d
oogpunt van veiligheid moj
is", zegt ze. Het hoofdkanto 1
van haar 'charity" was geve;
op de 101ste verdieping var
World Trade Center in New
ECi-n
eren
md
istra
rwe
Zij
ivat
SSI
isten
hom
cedo
York. Op 11 september voij
jaar was Sarah Ferguson op
naar kantoor - ze was te laa
voor een afspraak - toen tv»
vliegtuigen de gebouwen
instorten. „Ik mag nooit
klagen over verkeersopstop
gen, want die hebben mijn
gered", bekende Sarah onli
Het leven lacht haar weer
aan i
Hans Jacobs
situ
augi
aan i
Sl
2000
IN-rr
kunstcriteria een beetje in het verdomhoekje
geraakt. Het zou te vaag, te oppervlakkig en
te sentimenteel zijn. Die opvatting staat ove
rigens nu ter discussie dankzij de Ameri
kaanse kunsthistoricus James Elkins. Hij
vindt dat je best mag huilen van ontroering
bij een schilderij. Dat is mij nooit overko
men, maar geraakt of geroerd zijn wel.
Ook ik hoorde bij de Nederlanders die ge
vraagd werd één schilderij uit te kiezen dat
voor mij 'Liefde op het eerste gezichtwas. En
een tekst te maken waarom dat zo was.
Daarvoor kreeg ik een cd-rom met alle vrou
wenportretten van de tentoonstelling. En was
eert lange middag in de weer met al die vrou
wen. Spiegels waarin ik fragmenten van mij
zelf en mijn eigen leven terugzag. Soms hel
der, soms vaag en mysterieus. De vrouw be
staat niet, zoveel maakt deze tentoonstelling
wel duidelijk. Al die portretten drukken de
veelzijdige, archetypische realiteit van haar
wezen uit. Onafhankelijke maagd, verleide
lijke Aphrodite, moderne madonna, oude,
wijze vrouw. Met overgangen daartussen, en
een lichte en een duistere kant.
Ik kon niet kiezen. Ik koos er twee. Het schil
derij van Giovanni Dalesi, waarin het moe
derschap als universele waarde wordt afge
beeld in een moderne vormgeving. Zonder de
hoekigheid in de verhoudingen tussen moe
der en kind(eren) die tegenwoordig zo de na
druk krijgt. Mooi: die drie ronde gezichten
JTERD
Rijnv
ermii
van de moeder met haar tivee kinderen, r'spr:
gebou wd in een halve ronde boog. Def> ^^;(1
centreerde aandacht van de moeder tre 1(js
haar beschermende, aanmoedigende h ^va[
om zo'n licht mokkend, weerloos kindt
hoofdje.
Maar het beeld dat Inez van Lamsween mep|
heeft gecreëerd is ook de realiteit van ht sjns)
moederschap. De Czwartej humor erin j\,a|v
spreekt mij aan. De vrouw die zij afbeel lvajjt
heeft zichzelf vrijgesteld van het moede t j^c
schap. Ze heeft uitgebreid in de spiegelj nil
ken. En zichzelf getransformeerd tot eet
van seksbom Madonna en Cruella, de I
Disneyheks. Ook dat is het moederschap
verlangen weer eens onbekommerd vrij
verleidelijk te zijn. Dat vooruitzicht doi
haarde verlatingsangst van haar zoonl
hard weglachen: mama komt heus wel
terug.
Ze schept op een theatrale manier heel
delijk afstand tussen haar en haar kim na ee
Maar ze maakt haar intieme nabijheid ru j,
lijkertijd nog even tastbaar door hem «nop
telen. Zo krijgen zijn oprukkende trant hepf(
geen kans. Hij schatert, zijn blik drukt lensc,
wondermg uit voor de eerste vrouw inl in„r(
leven: de liefste en de mooiste. Die latei njnp
een onbewust niveau, al zijn liefdes op Woi cj
eerste gezicht zal beïnvloeden. fa^r
istere
medi.
nin
eenti
Uitz
ninghill. „Nu hebben we einde
lijk iets voor ons zelf. De kinde
ren kunnen in de keuken koek
jes bakken zonder dat er een pa
leiskok over hun schouder mee
kijkt."
Sarah Ferguson is in rustiger
vaarwater gekomen. Ze straalt
rust uit, en lijkt ook echt plezier
te hebben in haar werk als verte
genwoordigster. „Dit vervelend
of saai werk? Nee hoor. Ik heb er
plezier in. Wedgwood is niet tut
tig of ouderwets, het is een mo
dern bedrijf maar met traditio
nele waarden", stelt ze monter.
Als succesvol zakenvrouw is ze
voor de Britse schandaalbladen
minder aantrekkelijk dan als
'duchess of pork' - het vette var
kentje van de koninklijke fami
lie. Er is nu respect. Sarah Fer
guson is van ver gekomen en
behoort nu tot de beste betaalde
zakenvrouwen van Groot-Brit-
tannië.
De Britse tabloids schiepen er
plezier in om Diana te portrette
ren als de goede fee en haar
schoonzus 'Fergie' als de boze
heks - te dik, te slecht gekleed, te
frivool, te ordinair. Sarah leed
onder de constante stroom ne
gatieve publicaties en het feit
dat ze haar bij de marine wer
kende echtgenoot maar zo'n 42
dagen per jaar zag hielp ook niet
mee aan een gezonde basis voor
het huwelijk. In 1992 ging het
paar uit elkaar - „als vrienden",
zoals Sarah steeds weer vertelt.
Andrew is nog steeds haar 'beste
vriend'. „Er is niets dat we niet
samen doen. We praten met el
kaar over alles en nemen beiden
verantwoordelijkheid voor onze
kinderen Beatrice (13) en Euge
nie (12)." In koninklijke kringen
verkeert ze overigens alleen bij
bijzondere gelegenheden, zoals
begin deze maand bij de uit
vaart van koningin-moeder Eli
zabeth.
De scheiding betekende dat de
hertogin van York geen inkom
sten meer had uit de koninklijke
Sarah Ferguson introduceert het nieuwe Wedgwoodservies. Foto: GPD/Roland de Bruin
beelding. De afgebeelde vrouw maakt iets in
ons wakker, een gevoel dat kan overgaan in
fascinatie. Zelfs als we haar niet persoonlijk
kennen, kan haar portret ons zodanig boei
en, dat zij ons niet meer loslaat'.
Dat bleek ook tijdens de voorbereiding van
de tentoonstelling. De schilderijen en foto's
werden geselecteerd uit de periode van 1890
tot 2000. Ze bevonden zich zowel in particu
lierals in openbaar bezit. Maar sommige ei
genaren konden slechts met moeite gemoti
veerd worden tot het uitlenen van dit werk.
Omdat ze een onzichtbare band hebben met
de afgebeelde vrouw, ook wanneer ze die zelf
nooit hebben gekend. Ze voelden fascinatie,
verbondenheid met haar.
Het aardige van de aanpak van het Noord
brabants Museum is dat het op deze wijze er
kent dat kunst je kan raken. Recht in het
hart. Dat is bij uitstek de kracht van het
beeld. Voor mij ligt de waarde van kunst
toch vooral in de intense ervaring die je er
door kunt krijgen. Fascinatie, ontroering,
verwondering, gekoppeld aan schoonheids
beleving. Bij voorkeur zonder dwingende
duiding van anderen wat ik er in zou moe
ten zien. Ik wil in een museum onbevangen
kunnen kijken. Liefst niet meer dan een zaal
tegelijk zien. En dan weer weggaan. Alleen zo
kun je werkelijk zien, en kan je herinnering
het vasthouden.
Schoonheidsbeleving is door de hedendaagse
Het Noordbrabants Museum in Den Bosch
organiseert deze zomer een expositie met als
titel: Liefde op het eerste gezicht. Vrijdag 26
april wordt deze tentoonstelling geopend.
Dan hangen er 75 portretten, geschilderd of
gefotografeerd, waarop vrouwen centraal
staan. Dit keer krijgt de bezoeker geen
catalogus overhandigd met een verant
woorde kunsthistorische tekst en uitleg
van ieder portret. Ook bij de schilderij-
t. en zelf worden ze op dat gebied niet
veel wijzer. Want het Noordbrabants
Mu- seum heeft 'bekende en min
der bekende Nederlanders' van
tevoren gevraagd het vrouwen
portret dat hen het meest fasci
neert, uit te kiezen en daar een
korte reactie over te schrijven.
Die bij het betreffende
schilderij wordt gehan
gen.
Een origineel idee. Mede
ingegeven door het
derikbeeld dat vrou
wenportretten zich niet
laten vangen in het
droge, verstandelijke
commentaar dat in
musea gemeengoed is
geworden. 'Schilderij
en met vrouwen spre
ken altijd tot de ver-
