Niet Netelenbos,
maar Borghouts
BINNENLAND 1
'Pim Fortuyn stimuleert ons allemaal'
Koortsachtige voorbereiding JSF-stemming
vernieuwde Flair!
Alle partijen willen ander zorgstelsel
maar zeggen niet hoe dat er uit moet zien
Parachute
Noord-Holland kiest nieuwe commissaris
Laatje verrassen door de
2 Sr
DEZE WEEK
MET HOTEL-
KORTINGS-
BOEKJE
SCP: Hogere opkomst bij
verkiezingen door Fortuyn
VERKIEZINGEN
houder Breda
resteerd
De politie heeft de Bre-
t ithouder van onderwijs
m eu aangehouden. De 56-
11 oliticus zou zich schul-
ben gemaakt aan mis-
ing van meerdere part-
[t l ijn advocaat zegt niet te
,m hoeveel aangiften het
niet eVVD-fractie heeft hem
e lit het demissionaire col-
2 nB&w teruggetrokken
/oerd als kandidaat voor
ats in het nieuwe colle-
lecu vethouder kreeg bij de
jek, rkiezingen na de lijst-
er i de meeste voorkeurs-
ai zi ,n-
tm iers overval
rm A13
iam - De politie en het
naaj ar ministerie (OM) heb-
n u ssiers over een vorig jaar
ite GWK-overvaller la-
'eren in de midden-
n de A13 bij Delft. Die
voo laar op 8 april terechtge-
eo Qjdens een ongeluk,
s A iemand van het OM be-
oon was. Dat meldde Radio
om nd vanochtend. Een
riigp Spijkenisse had de po-
ield nadat hij de dos-
in e isen de vangrails zag lig-
dus en l)leek tl31 tle politie
eren niet had wegge-
iam hij contact op met
ijnmond. Die zegt nu de
te hebben.
tien tips
rembranden
J- De spoorwegpolitie
de uitzending van Op-
Werzocht gisteravond
[tips binnen gekregen
jreinbranden op 25 en
l Volgens een woord-
jzitten er enkele bruik-
tussen en is het on-
iteam 'niet ontevre-
politie hield een inwo-
Seldermalsen aan,
aest hem wegens ge-
i bewijs vrijlaten. Hij
5 wel onder verdenking.
2'^ t vader
>na over OM
De vader van Rowe-
irs heeft in de krant
ezen hoe zijn dochter
omen. Dat schreef hij
in een brief aan minis-
als (justitie). De vader
brthals een onderzoek
ar wie het proces-ver
ft laten uitlekken en dat
'gepaste maatregelen'
regels gaan
- van kracht
6 - De nieuwe lijst met
rken die zonder ver-
Bn kunnen worden uitge-
ordt niet op 1 juli 2002,
1 januari 2003 van
e Curi lit heeft staatssecretaris
od/wi VROM) gisteren aan
le Kamer laten weten,
trand st staan onder meer
e Brig |en aan de achterkant
aan. 1 oning en zonnepane-
het Vf t dak. De Raad van
e drii niet voor eind mei ad-
meest ver de nieuwe wet- en
jdend ng. Het is dan te kort
e nieuwe regels per 1
a aten gaan.
hi
SJeegt sloop
restaurant van het
;-hotel in Tiel wordt
zeker gesloopt en
L De draagconstructie
lelijk en reparatie
kostbaar- en lijkt niet
Dat zeggen ingewij-
gemeente en de
die niet bij naam
willen worden. Sinds
ri een groot deel van
erdek instortte, is het
gesloten. Het restau-
grotendeels dezelfde
structie als het dek.
dinsdag 23 APRIL 2002
er Valk
'alk-'
dere
aar<
reral
rtdbe\ d
ïl
rerij b< s
1 hoor
and.
rendiejer"
te kuif
zij
pa it
-ook
sm;
jinm
aai k|l#L
aer
vas. Mi st
ar
ongel
>pde
vindt
S. een
?gon
Am laani
hon
hij lil
al juwelier
Jeltje van Nieuwenhoven ziet wel wat in kritiek op Tweede Kamer
COMMENTAAR
door Paul Koopman
den haag - Komt het ooit nog goed met
de Tweede Kamer? „Van hoog tot laag
wordt neerbuigend over het parlement ge
sproken", signaleerde PvdA-essayist Paul
Scheffer onlangs. Kamervoorzitter Jeitje
van Nieuwenhoven, de nummer twee op
de PvdA-kieslijst erkent: „Soms gedraagt
het parlement zich als een lammetje."
Haar voorstel: Melkert moet bij de kabi
netsformatie genoegen nemen met een
regeerakkoord van hooguit vijf a tien velle
tjes. Dan kan er in het parlement weer po
litiek worden bedreven.
Als Jeltje van Nieuwenhoven na 15 mei
opnieuw de voorzittershamer van de
Tweede Kamer hanteert, wacht haar een
zware taak. Want het parlement, zo is de
teneur van steeds meer commentaren,
verkeert in een crisis. Recent klonk zelfs
het pleidooi tot afschaffing van de Twee
de Kamer. Dit instituut heeft zichzelf
overleefd, analyseerde hoogleraar en
oud-staatssecretaris Roel in 't Veld.
In haar werkkamer gaat Van Nieuwenho
ven er eens goed voor zitten. Zegt: „Ik
heb dat ook gelezen en dacht: 'Goh, dat
gaat vast wel ergens over!' Achteraf viel
het me tegen. De heer In 't Veld wil zo'n
beetje alle organen laten verkiezen, be
halve het parlement. Ik kan dat eerlijk ge
zegd niet goed volgen. Feit is wel dat veel
burgers zich niet meer door de volksver
tegenwoordiging vertegenwoordigd voe
len. Dat kan ik niet ontkennen."
De socioloog Van Doorn zei onlangs:
'Niets is zo gevaarlijk als politiek die ver
veelt'. Is dat zo?
Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenho
ven. Foto: GPD/Sieko Kloosterhuis
„Ja natuurlijk! Een goede columnist over
drijft altijd een beetje, maar hij heeft wel
een punt. Idealiter bedrijf je politiek door
met je eigen idealen naar een probleem
te kijken, daar een oplossing bij te verzin
nen en dan de confrontatie met anderen
aan te gaan. Maar dat gebeurt te weinig."
Er was blijkbaar een Fortuyn voor nodig
om de politiek weer interessant te maken.
„Hij heeft er inderdaad voor gezorgd dat
nu weer overal over politiek wordt ge
sproken, ook in de kroeg. Hij stimuleert
ons allemaal om beter na te denken over
ons werk."
En?
„Er kan wel wat verbeteren. Ik heb ge
merkt dat er in de Kamer heel snel over
details wordt gesproken en niet zo vaak
over visie en hoofdlijnen. Het wapen van
de Kamermotie is verder een beetje bot
geworden. Ik bedoel: een minister die
een motie aan zijn broek krijgt zou toch
eigenlijk stampvoetend de zaal moeten
verlaten en denken: 'Mijn beleid is afge
keurd'? Maar nu denken ze: 'Al had ik
tien moties, wat zou het?"'
Sterker: Zalm riep eens 'Die motie voer ik
niet uit!'En het parlement sloeg zich op
de knieën van de pret. Wat ging er toen
door u heen?
„Tja, als iedereen lacht, kan je niet ach
terblijven. Maar achteraf erover naden
kend moet je constateren dat je dan een
lammetje geworden bent. En je hoort
hier iedere dag een leeuw te zijn. Overi
gens: ik heb een fractievoorzitter een keer
op een zondag voor de televisie horen
verklaren dat het afgelopen moest zijn
met die lawine van moties en de dinsdag
erna diende zijn eigen fractie er zes in. Ik
wil maar zeggen: het is enorm moeilijk
dat soort patronen te doorbreken."
Is er niet een fundamenteler probleem? In
de ogen van veel mensen heeft Fortuyn
het wél over de zaken die hen bezighou
den en de 'gevestigde politici' niet.
„Het is te makkelijk om te zeggen: 'Jullie
praten niet over de onderwerpen die ons
bezighouden'. Maar ik herken de klacht
wel. Mensen hebben hun buurt zien ver
loederen, vinden dat er weinig aan ge
daan wordt en voelen zich in de steek ge
laten door de politiek. Daór gaat het over
en nergens anders."
Zou het geholpen hebben als de Tweede
Kamer een keer een minister naar huis
had gestuurd? Vanwege de rampen in Vo-
lendam en Enschede bijvoorbeeld of van
wege de bolletjesslikkers?
„Er is heel veel drukte gemaakt over die
bolletjesslikkers, maar als ik dan lees dat
via die weg maar 0,3 procent van de co
caïne ons land binnenkomt denk ik:
'Waar gaat het over?' Natuurlijk moet dit
ook worden aangepakt, maar het is toch
van een totaal andere orde dan bijvoor
beeld het tekort aan bedden voor kinde
ren op de intensive care? Overigens ben
ik niet zo voor die doctrine van het aftre
den. Want een minister die is afgetreden
is ook niet meer verantwoordelijk voor de
oplossing."
Het versterkt de indruk dat de Kamer
braaf af vacht. Op het NIOD-rapport over
Srebrenica is ruim vijf jaar gewacht. En
aan de val van het kabinet is het parle
ment ook al niet toegekomen. Dat trad
zelfaf.
„Die NIOD-studie was indertijd een de
mocratisch besluit, daar verzet ik me niet
tegen. Iets anders is of je al die tijd moet
zwijgen. Je zag dat bij de verloving van
Maxima en de kwestie-Zorreguieta. Heel
de samenleving sprak erover, behalve de
Tweede Kamer. Daar heb ik me weieens
over verbaasd. Je moet je afvragen of dat
goed is.
Als iedereen het erover heeft is het op
zijn minst nodig dat ook wij uiting geven
aan onze gevoelens."
In de goede ouwe tijd was de Commissaris der Koningin
voorzitter van een onopvallend bestuurlijk gezelschap. Een
fraaie post die volop tijd en gelegenheid bood voor advi
seursbaantjes, een ideale plek voor een minister om het ein
de van de Binnenhofse carrière te beleven. Benoemd door
de regering, werd de commissaris dan ook vaak vanuit de
landelijke politiek 'geparachuteerd'. Bij Tineke Netelenbos is
de parachute niet opengegaan. Zij maakte in Noord-Holland
een noodlottige landing toen Provinciale Staten gisteren met
een kleine meerderheid kozen voor de Groenlinks topamb
tenaar Harry Borghouts.
De sollicitatie van verkeersminister Netelenbos naar de be
stuurspost in Haarlem was van het begin af aan ongeloof
waardig.. Ze bleef op de PvdA-kandidatenlijst voor de Twee
de Kamer staan, terwijl alom duidelijk was dat de rol van de
verguisde bewindsvrouwe aan het Binnenhof is uitgespeeld.
De sollicitatie was een vlucht, en Noord-Holland heeft daar
terecht voor bedankt.
Toch blijft de keuze van de provincie opmerkelijk. Hoewel
het kabinet de uitslag van de stemming nog moet bekrachti
gen - en formeel de mogelijkheid heeft een andere keus te
maken - lijkt het zeker dat Groenlinks voor het eerst een van
de twaalf commissarissen levert. De partij heeft dat zo lang
zamerhand wel verdiend, al lijkt die overweging niet door
slaggevend te zijn geweest. Belangrijker is dat Noord-Hol
land hardhandig heeft gebroken met de traditie van gepara
chuteerde politici.
Paars heeft jarenlang bestuurlijke en democratische vernieu
wing gepropageerd en in zekere zin die belofte ook ingelost.
Gemeenteraden en provinciale staten hebben meer invloed
gekregen op de keuze van burgemeesters en commissaris
sen. Maar het systeem is halfbakken en de neiging van het
Binnenhof om zich te bemoeien met de lokale keuze blijft.
De val van Netelenbos is een beloftevol begin van het einde
van die praktijk.
door John Oomkes
haarlem - GroenLinks betrachtte
gisteren een nauwelijks verholen
vorm van triomfalisme. Nadat de
partij gistermiddag in de Provin
ciale Staten van Noord-Holland
een historische slag had gesla
gen, was de stemming onder
haar Statenleden er een van 'daar
moet op gedronken worden'.
Met Harry Borghouts, nu nog
topambtenaar op Justitie, heeft
GroenLinks haar eerste commis
saris van de koningin binnen.
Na een lange middag van ge
heim en, naar verluidt, niet zel
den fel debat versloeg de
Borghouts in een geheime stem
ming de minister van verkeer en
waterstaat, Tineke Netelenbos
(PvdA). Netelenbos gold als ge
doodverfd opvolger van Van Ke:
menade, maar ze bleef steken
bij 33 stemmen. Borghouts
kreeg er 36, terwijl vijf Statenle
den blanco stemden. Direct na
de openbaarmaking van de tel
ling verlieten de meeste PvdA-
'ers de statige vergaderzaal met
de staart tussen de benen.
Voordat GroenLinks het glas
hief Statenlid Leo Mesman nog
even hoe zijn fractieleden had
den geopereerd. „We hebben
slechts de grote kwaliteiten van
Borghouts onderstreept en
vooral niks gezegd ten nadele
van Netelenbos. Het resultaat is
fantastisch, en terecht. Ik heb
vijf jaar naast Netelenbos in de
(advertentie)
den haag/gpd - Alleen plotselinge ziekte of
een verkeersongeval kon de stemming van
de Tweede Kamer over de Joint Strike Figh
ter, vanmiddag gepland, compleet in de war
sturen. Zoals het er tot aan het eind van
vanochtend voorstond, zouden 74 Kamerle
den voor de deelname aan de ontwikkeling
van het gevechtsvliegtuig stemmen en even
veel tegen. Een Kamerlid dat met een smoes
te laat komt, zou dus heel wat uit te leggen
hebben. Al was het maar omdat rond de
miljardenaanschaf van vliegtuigen al snel
een smeergeldluchtje komt te hangen.
Het gaat om geloofwaardigheid, hoogwaar
dige werkgelegenheid en heel veel geld. Om
mee te kunnen doen aan de ontwikkeling
van het Amerikaanse jachtvliegtuig moet
Nederland 800 miljoen euro op tafel leggen.
Vervanging van de vloot F16's kost in een la
ter stadium (rond 2010) nog eens acht mil
jard euro. De Tweede Kamer moest stem
men over een motie die het kabinet vraagt
af te zien van deelname aan het project.
De secretarissen van de Kamerfracties voer
den de afgelopen dagen dan ook druk over
leg met hun leden en maakten een inventa
risatie van de beschikbare manschappen.
Want het zou erom spannen. „De kans is
vrij groot dat de stemmen staken", ver
wachtte PvdA-secretaris Sharon Dijksma
gisteren. Hoewel haar fractie verdeeld is,
zullen alle PvdA'ers tijdens de hoofdelijke
stemming voor de motie (en tegen de JSF)
stemmen. „Nee, daar is geen zweep aan te
pas gekomen. We hebben iedereen weten te
verleiden", aldus Dijksma.
Enige afwezige bij de PvdA was naar ver
wachting Athanasis Apostolou wegens ver
blijf in het buitenland. Maar dat geeft niet,
omdat WD-kamerlid Atzo Nicolai (voor de
JSF) in zijn gezelschap vertoeft. „Die lopen
in Japan aan elkaar geboeid over straat",
grapte gisteren een liberaal. PvdA en WD
hebben afgesproken dat ze geen van beiden
voor de JSF-stemming eerder laten terugko
men. Als de stemmen staken, volgt donder
dag een herstemming. Staken de stemmen
opnieuw, dan is de motie verworpen en is
het woord aan het kabinet. Dijksma ver
wacht dat het kabinet vervolgens het JSF-
project afblaast. „Ik neem aan dat de visie
van twee van de drie regeringsfracties (PvdA
en D66 zijn tegen JSF) wordt meegewogen
in het regeringsstandpunt."
kreeg ik
weer zin in; 1
J>'n teven 1
gemeenteraad van Haarlem
mermeer gezeten. Het leek me
nou niet de ideale persoon voor
Noord-Holland. Vooral in het
contact met de bevolking komt
ze zo godsgruwelijk arrogant
over. Dat vind ik niet alleen, dat
vinden veel mensen."
Zijn collega Peter Prins:
„Borghouts kan qua intellectu
eel vermogen in de buurt ko
men van Van Kemenade. Ik ben
heel benieuwd of hij net zoveel
schrijft en toespreekt als de ou
de commissaris der koningin.
En net zoveel college geeft; waar
wij altijd van baalden."
Vrijdag of anders de vrijdag
daarop beslist de ministerraad
formeel wie de die commissaris
in Noord-Holland wordt.
'Stations moeten
toegankelijker'
den haag/gpd - De toegankelijk
heid van zeventien NS-stations
schiet tekort. Dat zeggen de ou
derenbonden ANBO. de Protes
tants Christelijke Ouderenbond
en de Unie van Katholieke Bon
den van Ouderen in het rapport
'Ouderen missen de trein'.
Veel gehoorde klachten zijn het
gebrek aan liften, onder andere
op Amsterdam Centraal, de af
stand van de parkeergelegen
heid naar de perrons en slechte
zitgelegenheid. De NS en het
ministerie van verkeer beschik
ken over lijsten met slecht toe
gankelijke stations, maar die ge
ven volgens de ouderenbonden
een onbetrouwbaar beeld.
eur wilde
voorkomen
:en rechercheur van
;am Noordoost Ne-
eeft in 1998 maan-
irtrouwelijke gege-
oodse personen ver-
Zij filterde informatie
bestanden om gege-
er te houden voor
Semitische' collega's,
collega's volgens
'ftóvaak antisemitische
gen maakten, vreesde
'n nieuwe jodenver-
2 zelfs een Derde We-
Het OM eiste giste-
iden cel voor-
en een werkstraf van
itspraak op 6 mei.
worthy
zijn l
b waai sterdam
Is wel l>
iet ten m - Twee mannen en
voordil i' hebben gistermid-
erslaaji t Rokin in Amsterdam
ie en si ierszaak overvallen.
p, de n kon een 23-jarige
xm. En 36-jarige vrouw aan-
ect gelo ilet een auto ramden
Iers de gevel en gooi-
>as naar binnen. Met
underen ze vitrines.
den haag/anp-gpd - Waar-
schijnlijk gaan bij de verkiezin
gen van 15 mei meer mensen
naar de stembus dan vier jaar
geleden. Directeur P. Schnabel
van het Sociaal- en Cultureel
Planbureau (SCP) spreekt deze
verwachting uit bij de presenta
tie, vandaag, van een onderzoek
naar niet-stemmers.
Volgens Schnabel hebben zich
de afgelopen tijd veel belangrij
ke nieuwsfeiten voorgedaan die
burgers zeer hebben bezigge
houden. Hij noemt daarbij on
der meer de opkomst van Pim
Fortuyn. „Je mag verwachten
dat door Fortuyn veel mensen
naar de stembus gaan die dat
voorheen niet deden: Een groep
om vóór hem te stemmen en
een groep die juist tegen hem
is."
Het SCP is bezorgd over de da
ling van de opkomst bij de ver
kiezingen van de afgelopen ja
ren. In 1998 ging bij de Tweede-
Kamerverkiezingen 73 procent
van de kiezers naar de stembus.
Het percentage had nog nooit
zo laag gelegen. „De legitimiteit
van de politiek komt erdoor in
het gedrang", zegt Schnabel.
Onderzoekers van het bureau
maakten een profiel van de
thuisblijvers. Vooral jongeren,
lageropgeleiden en mensen met
lage inkomens gaan niet stem
men. Van de lager opgeleide 18
tot 24-jarigen zegt 29 procent
niet te gaan.
Los van deze demografische fac
toren zijn er ook nog de motie
ven: men moet ook willen stem
men. En daar ligt de zaak een
stuk lastiger. Ouderen, ontdekte
het SCP, zijn vaak teleurgesteld
in de politiek. Jongeren zouden
vaak helemaal niet in Den Haag
geïnteresseerd zijn.
Het SCP noemt het opmerkelijk
dat mensen na interviews en
groepsgesprekken van mening
veranderen en zeggen toch naar
de stembus te willen gaan.
Volgens Schnabel is verder op
vallend dat mensen niet stem
men omdat ze zichzelf niet des
kundig genoeg vinden. „Ik heb
er eigenlijk geen verstand van,
zeggen ze dan." De SCP-direc-
teur pleit ervoor op school meer
aandacht te besteden aan de
mocratie en staatsburgerschap.
.Alhoewel we niet zeker weten
of dat zou helpen."
Zorg voornaamste
verkiezingsthema
Zorg is het belangrijkste
verkiezingsthema. Als Ne
derlanders geld zouden mo
gen besteden aan maat
schappelijke vraagstukken,
dan zou dat geld in eerste
instantie gaan naai- de ge
zondheidszorg (44 procent).
Dat blijkt uit een onderzoek
dat in opdracht van 2Van-
daag door het NIPO is ver
richt. Criminaliteitsbestrij
ding staat met 25 procent
op de tweede plaats, onder
wijs (11 procent) op de der
de. Het NIPO ondervroeg
duizend kiesgerechtigde
Nederlanders. Volgens het
gisteren verschenen onder
zoek geven Nederlanders de
gezondheidszorg een rap
portcijfer van 6,5. Toch
denkt 43 procent dat de
kwaliteit van de zorg ten
opzichte van 4 jaar geleden
achteniit is gegaan. Drie
kwart van de onderzochte
personen (77 procent) vindt
dat het kabinet de proble
men van de wachtlijsten
verkeerd heeft aangepakt.
door Erwin Tuil
Rotterdam - Ruim twee uur
mochten de lijsttrekkers van de
grootste partijen en mensen uit
de zorg gisteren met elkaar in de
clinch over gezondheidszorg.
De enige lijsttrekker die schitter
de door afwezigheid was Pim
Fortuyn. In plaats van de te de
batteren over een van zijn be
langrijkste programmapunten,
legde hij liever zijn ideeën nog
eens uit aan de buitenlandse
pers. De aanwezigen leken nau
welijks teleurgesteld.
De centrale vraag bij het derde
Nationaal Debat Gezondheids
zorg: hoe kan de Nederlandse
zorg weer tot de beste van Euro
pa gaan horen? Want, zo blijkt
uit onderzoek, Nederland bun
gelt in Europees verband ergens
in het midden. In het GPD-on-
derzoek 'de Staat van het land'
gaven de ruim 40.000 lezers de
zorg een vette onvoldoende.
Na een bij vlagen interessant
debat waren de lijsttrekkers van
de PvdA, CDA. WD. D66.
GroenLinks en de SP het eens
over de noodzakelijkheid van
een nieuw zorgstelsel. Melkert
(PvdA) regeerde al over het graf
van Paars heen door te stellen
dat het volgende kabinet binnen
een paar maanden alle betrok
ken partijen bijeen moet roepen
om een convenant te sluiten.
Zelfs de zorgsector vindt dat uit
stekend en het is zo'n beetje de
enige op prijs gestelde opmer
king van de lijsttrekker.
Maar hoe dat nieuwe stelsel er
uit moet zien, daar over lopen
de meningen wel erg uiteen.
Meer markt, juist minder markt;
meer solidariteit, minder solida
riteit omdat die juist de huidige
problemen heeft veroorzaakt.
Meer geld? Nee, meer efficiency
dan pas meer geld. De klant, die
vroeger patiënt heette, moet zelf
zorg kunnen inkopen, net zoals
hij een internetabonnement
koopt.
De lijsttrekkers, in een bont ge
zelschap van zorgmanagers, art
sen. verzorgers en verzekeraars,
komen nauwelijks uit de verf.
Alleen Marijnissen (SP) en De
Graaf (D66) krijgen hun niet al
tijd even populaire standpunten
duidelijk over het voetlicht. Ma
rijnissen zet Melkert zelfs even
op het schavot door te vragen
hoeveel een beginnendavei
pleegkundige verdientJMelkert.
die net heeft geroepen dat de
zorg-CAO nog nooit zo goed is
geweest, weet het niet en draait
wat om de hete brei heen.
CDA-lijsttrekker Balkenende
verwijt Paars de ellende te heb
ben veroorzaakt, maar hij wordt
afgestraft door niet-politici die
hem er fijntjes op wijzen dat de
huidige problemen het resultaat
zijn van bezuinigingen van voor
Paars, de CDA-regeringen dus.
Hoewel Paars de situatie zeker
niet verbeterd heeft.
Als er iets duidelijk werd tijdens
debat, dan is het wel dat politiek
en zorg elkaar niet vertrouwen,
maar wel uitstekend elkaar de
zwarte piet toe kunnen spelen.
Geen van de aanwezigen had
echter vooraf het idee dat dit de
bat met lijsttrekkers in hevige
verkiezingsstrijd de oplossingen
iets dichterbij zouden brengen.
Borghouts op het ministerie van justitie. Noord-Holland wil hem als nieuwe commissaris van de koningin. Foto: ANP/Ed Oudeaarden