KUNST CULTUUR
'Ik voel me gewaardeerd en beloond'
Een talent met rimpeltjes in de stem
WÈSÊÈÊÊÏÊM
C sharp minor dwingt in
Marekerk diep respect af
Spaanse
^orthumor
p niveau
Heineken Nightlive laat
te veel kansen onbenut
Troubadours brengt Csardasfiirstin
enthousiast, fanatiek en bekwaam
maandag 22 APRIL 2002
R5
fiE - De leadzanger van de
rikaanse 'grunge-band' Ali-
Chains, Layne Staley, is
eden. De 34-jarige musi-
?rd dood aangetroffen in
ining in Seattle. De pre-
doodsoorzaak is nog niet
esteld. Volgens de politie
:e van een natuurlijke
j'of een overdosis.
elf
mi
la
spraki
lofee
lergé-ei brengt
me jrdbedrag op
lOftK - Een anonieme ver
laar heeft het recordbe-
)tm mruim 10,5 milj°en eu"
n iaald voor een Fabergé-ei.
c.i ivinterei' is versierd met
dan 3000 diamanten. Vol-
Christie's, waar het ei on-
hamer kwam, heeft de
engst de verwachtingen
eni iet veilinghuis ver overtrof-
,et ei werc*met Pasen 1913
aar Nicolaas II en tsarina
Feodorovna geschonken,
([leverancier van de tsaar,
'abergé, heeft het kunst-
n Jvervaardigd.
:d
uwe cd Oasis
al op internet
n - Drie maanden voor-
nieuwe cd van de Britse
ndifjand Oasis zou uitkomen,
nummers al gratis van
z temet te downloaden,
onz maatschappij Sony is
olgi end omdat zij vreest dat
a de enen fans het nieuwe al-
:nte niet in de winkel gaan ko-
disc iony gaat proberen de si-
wad ede muziek brengen te la-
e oi uiten. Er zijn zelfs al re
es verschenen op basis
ko e illegaal verspreide opna-
ïdec
luid
Dertienjarige Joyce van der Reijden wint Leiderdorps Songfestival
door Herman Joustra
leiderdorp - Wat zegt leeftijd
nou helemaal als het om muzi
kale kwaliteiten gaat? Niet zo
gek veel, blijkt maar al te vaak.
Piepjong is vaak puik. En oud is
zo nu en dan een tikkeltje on
voldoende. Het Leiderdorps
Songfestival, dat gisteren voor
de vierde keer wordt gehouden
in De Muzenhof, onderstreept
dat nog maar eens.
Neem nou Joyce van der Reij
den. Dertien jaar nog maar,
deelneemster aan de categorie
tot 21 jaar en nu al een stem om
'U' tegen te zeggen. 'I don't
know how to love him', zingt ze.
Met zo'n hele licht vibrato, als
kleine rimpeltjes in een vijver.
Voeg daarbij de zelfverzekerde
presentatie op het podium en
het beeld is compleet: hier staat
een talent met een enorme zeg
gingskracht.
Dat vindt de jury dus ook. Lex
Hakker, zelf gewaardeerd muzi
kant en programmeur van De
Muzenhof, zegt: „Ik ben zeer
aangenaam getroffen door het
timbre in je stem. En je uit
spraak van het Engels is bijzon
der goed. Ik zou zeggen: ga er
mee door, mijn zegen heb je."
Een klein kritiekpuntje heeft hij
ook. Piepklein. „Je zingt alleen
heel voorzichtig." Maar mis
schien is dat wel vanwege de
tekst. Dertien jaar en dan de
woorden 'I had so many men
before, in very many ways'... Tja,
als dat de werkelijkheid zou zijn,
zou je je als ouder toch zeer be
zorgd maken.
De ouders van Joyce doen dat
niet. Die weten echt wel dat Joy
ce zich gedraagt. Van wie ze het
talent heeft? „Niet van mij in elk
geval", lacht pa Jan, Lugdunum-
voetballer. „Ik kan alleen iets
met een bal." „En ook niet van
mij", glimt ma Van der Reijden.
„Ik zing alleen onder de dou
che."
En dan is er nog zo'n talent. Ri-
anna Schrage. Ook dertien jaar,
en ook bijzonder zelfverzekerd.
'A woman's worth', zingt ze, van
Alicia Keyes. Voor menigeen een
tongbreker. Maar niet voor Ri-
anna, die zich bovendien routi
neus en soepeitjes over het po
dium beweegt. „Ik heb met veel
plezier geluisterd. En gekeken",
zegt Lex Hakker. Medejurylid
Magdalena Pattianakotta, in het
dagelijks leven zangpedagoge, is
ook onder de indruk. „Je hebt
veel improvisatievermogen. Op
het eind doe je in je eentje wat
een heel achtergrondkoortje op
de cd doet."
Als het niveau zo hoog is, wie
wijs je dan als winnares aan?
Geen eenvoudige opgave voor
de jury die er dan ook een half
uur voor nodig heeft. Uiteinde
lijk valt de keuze op Joyce van
der Reijden. „Met een heel klein
verschil", verklaart juryvoorzit
ter Jos Post.
Veel bewondering is er ook Jan
en Barbara Terlouw en Nina El-
zinga, respectievelijk acht, tien
en elf jaar oud. Ze zingen een ei
gen nummer - moeder Terlouw
schreef mee - 'Ik ken een big'.
Met het refrein: 'Ik ken een big.
Die heeft een tic. Want deze su
perslimme big kan beter reke
nen dan ik. Van deze big word ik
heel blij. Een karbonade of een
hamlapje, dat hoeft niet meer
voor mij.' En dat is goed voor de
derde plaats in een deelnemers
veld van elf.
De tienjarige Liesanne Koster
krijgt voor haar amusante ver
tolking van 'Ik word miljonair'
de aanmoedigingsprijs'. Daarbij
vergeleken steken de ouderen
wat schril af. Drie deelnemers
telt de categorie boven de 21
De winnares van het Leiderdorps Songfestival, Joyce van der Reijden, heeft een stem om 'U' tegen te zeg
gen. Foto: Hielco Kuipers
jaar slechts. En het niveau blijft
achter bij dat van de jeugd. Re
den voor de jury om geen eerste
prijs toe te kennen. Wel een
tweede en een derde. Die gaan
respectievelijk naar Penny Trim
("Can't fight the moonlight') en
Rozemarijn Vromen ('Out here
on my own').
Ondertussen staat Joyce van der
Reijden stralend op het podium.
Met de winnaarsbeker in de
hand. Zij mag nu een cd opne
men in de PGL Recording Stu
dio in Leiden.
theater recensie
de Dick van Teylingen
ipei
n retelling: 'Slastic' door Tricide.
ctj en: 20/4, Leidse Schouwburg.
;ev«
nog nooit gitaar ge-
op een tennisracket? De
ran het ding vraagt er ge-
om. De Spaanse groep
2Jl e heeft dat principe tot
verheven. De drie man-
^fbruiken onvermoede mo
len van skies, polsstok
biljartballen en andere
tributen voor een verza-
acts en sketches waarvan
nog sterker is dan de an-
irstelling is genoemd naar
een voedingssupple-
lat wonderen doet en is
oeid tot een en sport-
patr lat ook tassen, trainings
uren i, rackets, kano's, fietsen
te kn 3] niet maakt. Tricicle
j teert dat merk op alle
jke manieren, als een re-
Dei Pot van anderhalf uur
k ka 'aarin komen veel idiote
van de sport aan de or-
maffe rituelen, tics en
eigenaardigheden die
schijnen te zijn voor
«efening op hoog ni-
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Vocaal Ensemble C sharp minor
o.l.v. El'ger Niels, m.m.v. Sarah Loerkens,
viool, met wereldse koormuziek van
Rodion Shchedrin. Gehoord: 19/4,
Marekerk, Leiden.
Elger Niels, dirigent van Vocaal
Ensemble C sharp minor,
schrijft over de koormuziek van
Rodion Shchedrin (1932) dat het
zo mooi, zo lelijk, zo glashard,
zo broos is als het verscheurde
Russische leven zelf. Ik zou dat
rijtje nog willen aanvullen met:
zo vol verlangen.
Zaterdagvond vond in tegen
woordigheid
Officiële onthulling beelden Frans de Wit aan Plesmanlaan
heeft een goed oog voor
ers met hun eigen stui-
loof voor de service, de
waarop ze tegen hun
en slaan om het gravel te
eren (ook op banen zon-
ivel), het poederen van
itenhanden, enzovoort,
de mimische kwalitei-
de spelers is het een
te zien. De grimassen
wielrenner die in slow
bergop de finish haalt
gezien hebben, anders
niet dat dat allemaal
een hoofd. Boksen
il leuker wanneer er
ilaats van twee mensen
Frisbieën voor mon-
van mij een Olympi-
worden en schaken
isonpatiënten brengt
lijn eigen dynamiek met
Ook het prille begin
drie peuters met een
slaat de groep niet
retelling 'Slastic' bestaat
rleHi3 jaar ü1 deze
door Herman Joustra
vervolg van voorpagina
leiden - Natuurlijk, ze zijn al een week of
twee niet meer over het hoofd te zien, de
beelden van Frans de Wit aan de Ples
manlaan. Maar bij een dergelijk groot
kunstwerk, een project van vele jaren,
hoort toch een officiële onthulling. Om
een van de beelden is een gestreept
blauw lint geknoopt, dat Naturafis-direc-
teur Wim van der Weidenen en de kun
stenaar zelf, eendrachtig en breed la
chend, losknopen.
Honderden mensen zijn deze zaterdag
middag op de plechtigheid afgekomen.
Vooral kunstenaars en kunstliefhebbers.
Alleen de hoogwaardigheidsbekleders
hebben het op het laatste moment laten
afweten, meldt directeur Wim van der
Weiden vooraf aan de officiële onthul
ling, vanaf het spreekgestoelte in het
bomvolle auditorium.
Van der Weiden vertelt op slechts tien
minuten fietsafstand te wonen van de
werkplaats van Frans de Wit in Spaam-
woude. De plek waar De Wit jarenlang
aan de beelden heeft gewerkt. Dat was
geen eenvoudige klus geweest, zegt hij
zelf. Het was geen kwestie van zomaar
een paar willekeurige platen verwrongen
scheepsstaal aan elkaar lassen. Nee, die
platen moesten wel bij elkaar passen. En
De Wit wilde niet te veel veranderen, net
te veel ingrijpen. „Moeilijk, heel moeilijk
was dat. Het zijn eigenwijze donders, de
ze jongens", zo vat hij zijn strijd samen.
Maar nu, op deze dag, voelt hij zich uit
stekend. Zijn beelden worden onthuld en
ook zijn nieuwe kunstwerk, Veld 20,
reusachtige kussens van scheepsstaal, ligt
er prachtig bij op de binnenplaats van
Naturalis. Alom vallen hem lovende
woorden ten deel. Ook Jan Wolkers, uit
genodigd om een voordracht te houden,
is vol lof. „Het zijn schitterende beel
den", zegt hij.
Zijn voordracht wijdt Wolkers aan een
andere kunstenaar: de door hem zo be
wonderde Vincent van Gogh. „Een voor
beeld voor ons allen. Van Gogh sabelt je
neer, hij is de Shiva van de moderne
schilderkunst." Tegenwoordig tuimelen
de musea bijkans over elkaar heen als het
gaat of het verzamelen van 's mans werk.
Of zelfs relikwieën. Zoals het drijfschaal-
tje waarin Van Gogh zijn afgesneden oor
zou hebben gedaan. Talloze musea zei
den het schaaltje in hun bezit te hebben,
schamperde Wolkers. Sterker nog: „Van
alle stukje oor van Van Gogh die ze zei
den te hebben zou je, als je ze aan elkaar
zou naaien zeshonderd Afrikaanse oli
fanten van nieuwe roze oren kunnen
voorzien."
Buiten richt alle aandacht zich weer op
Frans de Wit. Wolkers vol bewondering
tegen zijn eega: „Wat mooi, hè, wat ont
zettend mooi, hè". „Ik voel me gewaar
deerd en beloond", reageert een zicht
baar geëmotioneerde De Wit. De hon
derden aanwezigen klappen bij de beel
den. Die er schitterend bijstaan, zegt
Wim van der Weiden. Al denkt kennelijk
niet iedereen daar hetzelfde over. Op een
gegeven moment stopt er een auto op de
Plesmanlaan, een raampje wordt open
gedraaid en er roept iemand: „Joh Frans,
wanneer haal je ze weer weg?'
van de compo
nist en zijn
vrouw een
concert plaats
dat geheel in
het teken stond
van zijn profa
ne koorwerk.
Hij schreef dit
oeuvre in een
periode van veertig jaar toen
Rusland nog geregeerd werd
door de sovjets. Shchedrin heeft
zich niet een onomstreden dis
sident getoond maar is al die
tijd in Rusland gebleven als
componist. Zijn muziek heeft de
censuur doorstaan ondanks de
(on)verholen dubbele bodem in
tekst en interpretatie. Op ge
dichten van Pushkin, Vozne-
sensky en Tvardowsky, alledrie
zeer populaire dichters, compo
neerde Shchedrin de meest hui
veringwekkend mooie vocale
muziek.
Wat Elger Niels zaterdagavond
met zijn koor presteerde dwingt
diep respect af. Ruim twintig
jonge amateurzangers banen
zich glansrijk een weg door Rus
sische teksten, doordrenkt van
oorlogsleed, slachtingen, bittere
kou en eenzaamheid. Maar in
elk lied zweeft hoop, optimisme,
levenslust en innige verweven
heid met de natuur boven de el
lende uit. Schitterend mooi en
wonderbaarlijk sfeervol roept
Niels de getoonzette tekst tot le
ven.
Deze etherische muziek komt
uit een wereld die wij niet ken
nen, die wij hoogstens kunnen
bevroeden. Door je over te ge
ven aan Shchedrins verbeelding
Koormuziek van
Rodion Shchedrin:
zo vol verlangen
van die wereld wordt de sluier
even opgelicht. Zijn tedere na
tuurbeleving staat in schrijnend
contrast met de altijd wrede
werkelijkheid, zoals in 'Tikha
Ukrainskaya Noch' (stil is de
Oekraïense nacht). De zang
heeft een sprookjesachtige licht
heid, is in alle stemmen trans
parant als je reinste kristal; zelfs
bij de bassen. 'Gezegend is de
gene die jong mocht zijn toen
hij jong was'; die zegening van
Pushkin overkomt je als luiste
raar wanneer één jonge bezielde
adem door de Marekerk trekt.
Als er maar even 'ruimte' is in
het leven van Shchedrin ziet hij
ook de sappige, vreugdevolle
kant van het bestaan, zoals in de
beschrijving van de Georgische
markt vol weelderige Rubens
vrouwen die
him geurige
meloenen,
wijn en olie
aanprijzen on
der de gloei
end hete zon.
Glashelder ar
ticuleert C
sharp minor in
tikkende allite
raties en smedige aaneengere
gen medeklinkers.
Ook in het laatste lied over een
ooggetuigenverslag van een exe
cutie is dat contrast wonder
baarlijk. Op een verhoogd podi
um zitten de beulen wijn te
slempen, rondom hen officieren
in warme pelsmantels. In de
doodstille Marekerk zie je Pug-
achov met geheven hoofd bin
nenkomen, getrokken door een
slee. Hij betreedt het schavot
met de woorden "Vergeef mij
Orthodox volk, vergeef mij wat
ik U misdaan heb'.
Dreigend klokgelui, flarden van
Russisch Orthodoxe kerkgezan-
gen, nerveus heimelijk geroeze
moes van de kijkende menigte,
intens droeve klaagzangen in j
hulpeloos glijdende fijnen. Elger
Niels doseert zijn dramatisch
acterende directie beduidend
subtieler dan in vorige concer
ten. Dat resulteert in indruk
wekkend gave en intens spiritu
ele koorzang.
In het intermezzo "Variaties uit
lopend op een Thema' subli
meert de violiste Sarah Loerkens
uit de meest getergde, complexe
variaties een verstild sereen the
ma. alweer Shchedrins visie op
een diep verlangen naar simpel
geluk.
wordt - door andere
i dan bedenkers - nog
1 fair Bspeeld over de hele we-
een wonder, want de
tn t is uitzonderlijk hoog. Je
Ie productie vergelijken
de s beste acts van mister Be-
an jviini Maxi. Het ver-
eete ^at bumor van Trici-
e minder persoonsgebon-
Daai en meer samenhangt
n, Zt situatie en de manier
ot df tegen de sport wordt
opc iken. Humor zonder
tran n van deze kwaliteit zie
Ie bo vaak op de Nederlandse
deji
met n
mannen zijn fantastisch
ir ingespeeld, en hebben
rachl 20 bi hun vingers dat ze
liet de zaal kunnen dol-
rekken geen act te lang
ue(B inderhalf uur gebruiken
ïoeveelheid ideeën waar
'ederlands cabaretier vijf
lingen mee vooruit kan.
muziek recensie
Louis du Moulin
Concert: Heineken NightLive. Met Elvis
Crespo, Shaggy, Chaka Khan en
Madness. Gezien: 20/4, Ahoy',
Rotterdam.
Nauwelijks originele verrassin
gen, maar wel een sfeertje alsof
om de haverklap daverend
stuntwerk werd voorgeschoteld.
Als publiekshappening zit het
dus wel snor met 'Heineken
NightLive - Dance to the Music!
waarvoor Ahoy' drie keer vol
liep. Gegeven echter de preten
ties en de power van de hoofd
sponsor moet er toch zoveel
meer te maken zijn van dit 'ver
nieuwende' danspopfestijn dan
slechts een snelle stamppot be
staande uit 'goud van oud' in al
lerlei vormen. Geen van de
voornaamste publiekstrekkers
(Shaggy, Chaka Khan en Mad
ness) kon in het Rotterdamse
sportpaleis de indruk wekken te
zijn gekomen voor een alterna
tiefje van memorabele beteke-
'Heineken NightLive' wil graag
een eigen plek in Nederland
Muziekland veroveren in de
buurt van bovenal gezellige
meezing-spektakels als 'Vrien
den van Amstel'. De machtige
bierbrouwer streeft daarbij wel
naar een evenement dat ook
heel wat allure uitstraalt, als een
aparte sensatie wordt ervaren.
Vandaar de inzet van de be
faamde Britse choreograaf An
thony van Laast als regisseur.
Het moet ook gezegd dat diens
creativiteit andermaal - na de
vuurdoop vorig jaar met Donna
Summer - voor aanzienlijke toe
gevoegde waarde garant bleek te
staan. Het wervelende ballet, de
kolderieke acrobatiek op stelten
van de 2nd Stoiy Guys uit Flori
da, de verbindende rol van de
New Yorkse theaterheid Michael
Diederich, het weelderige decor,
de dalende loopbrug boven de
arena en het strakke orkest; al
die musicaleske elementen
droegen duidelijk het stempel
van Van Laast.
Maar waar deze veelzijdige vete
raan zich wel heeft uitgesloofd
in het vorm geven, is hij te ge-
Shaggy: geen spannend een-tweetje. Foto: WFA/Michel van Utrecht
makzuchtig geweest inzake de
muzikale inhoud waar hij so
wieso alles te zeggen over had:
de anonieme groepsnummers
tussen de optredens van de
kopstukken door waren wel heel
erg belegen. Van 'Celebration'
via 'It's Raining Men' en de
'Thriller'-hits van Michael Jack
son naar 'Macarena' en weer te
rug, bij wijze van spreken. Een
gemiste kans, temeer daar de
grote namen kennelijk niet wa
ren geïnstrueerd om iets anders
op te lepelen dan hun grootste
successen.
Even leek het erop dat Chaka
Khan en Shaggy een spannend
een-tweetje wilden aangaan,
maar de reggae-vedette droop
alweer af voordat hun 'parings
dansje' echt was begonnen. Dat
Madness als finalist inderdaad
het dak van de tent kon blazen
was vooral te danken aan de
gretigheid van het publiek, dat
bijvoorbeeld bij het horen van
de eerste tonen van 'Baggy
Trousers' al niet meer te stuiten
was. Meest verfrissend was dan
ook nog de openingsact, het
aankomende latino-popidool
Elvis Crespo, wiens pittige neo-
merengue-brokken voor menig
een een beetje te vroeg werd ge
serveerd.
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: Die Csardasfiirstin, een
operette van Emmerich Kalman door De
Troubadours o.l.v. Erik van Balen. Gezien:
19/4, Rijnlands Lyceum, Oegstgeest.
Operette is een sprookje ver
sierd met melodieën, zoals een
schuimtaart met smeltende
chocolademaantjes en glanzend
rode kersjes. Maar het Oegst-
geester operettegezelschap De
Troubadours besloot dit jaar het
verhaal van 'Die Csardasfiirstin'
niet lang geleden en in een ver
land te laten spelen, en het stuk
tevens van een wat grimmiger
strekking te voorzien.
Dat begint al met een radio-op-
name die weliswaar zeker tien
jaar oud moet zijn, maar waar
van de onderwerpen nog steeds
actueel zijn: fusies en files en ka
mercommissies over de 'zorg'.
Dat drukt onmiddellijk de pret
van het afscheidsfeestje van het
Roemeense zangeresje Sylva Va-
rescu, die haar geluk in Amerika
gaat beproeven. En het maakt
het vertrouwen in de goede af
loop van haar verbintenis met
de adellijke Edwin niet groter.
In een nawoord wordt ons nog
nadrukkelijk ingepeperd, dat
koppels niet al te veel moeten
verschillen in achtergrond. De
multi-culturele samenleving is
mooi. maar je moet er wel heel
veel voor doen. Die boodschap
wringt een beetje. De realiteit
moet zich, geloof ik, niet teveel
bemoeien met sprookjes.
Gelukkig is de muziek van Em
merich Kalmdn onaangetast ge
bleven. Die sprankelt gewoon
alsof het leven wel één groot
feest is en maakt het beste bij de
uitvoerenden los. Het koor zingt
enthousiast, een 'gelegenheids -
orkest' speelt fanatiek en zeer
bekwaam en de sofisten zingen
met verve. In tegenstelling tot
veel andere operettegezelschap
pen bezetten De Troubadours
ook de hoofdrollen met zangers
uit de eigen gelederen en dat
maakt het ensemble hecht.
Monica ten Hagen als de
csardaskoningin is op haar best
in de pittige stukken. In de wat
lievere liefdesduetten klinkt ze
een beetje verlegen en dat over
tuigt niet echt. Haar Edwin, na
drukkelijk gemodelleerd naar
YVillem-Alexander, inclusief ma
rinepet. heeft een mooie stem
en het is jammer dat zijn zend-
microfoontje hem eregeld sa
boteert.
De eisen die het gemoderniseer
de verhaal hun oplegt, zijn te
hoog. Qua uitstraling en acteren
haalt dit koppel het niet bij
Hans Hönsbeek en Véronique
Hermans, die wel een operet-
tesk luchthartig stel zijn, en ge
woon met de muziek mee mo
gen. Als Honsbeek 'Ganz ohne
VVeiber geht die Chose nicht'
zingt, is het meteen gezellig. Hij
treft de juiste smeuïge toon en
zijn ouwe-jongens-krentebrood-
spel is raak. Nog beter is Véroni
que Hermans. Haar stem is
warm en vrolijk: ze lacht zin
gend en zingt lachend. Zij speelt
Stasi als een onbekommerde
vlinder, maar wel eentje die on
dertussen behoorlijk praktisch
ingesteld is. Zij weet het ant
woord op de kernvraag van deze
operette - 'Was ist die Liebe?' -
maar weet ook, net als iedereen,
dat je dat antwoord beter niet
hardop kunt uitspreken. Daar
lijdt het sprookje maar onder.
Reusachtige kussens van scheepsstaal, liggen op de binnenplaats van het voormalige Pesthuis. Foto: Hielco Kuipers
