GELOOF SAMENLEVING
Niet alleen voor een wonder naar Lourdes
God bakt geen zoete broodjes*-
De Veen gaat massaal en succesvol vreemd
Kind als dictator i
absurdistisch stul"
Litteris Sacrum laveert in Yvonne tussen ernst en luim
tl
ii
Lezing over avantgarde na de kunst
KUNST CULTUUR
U
Warmlopen
voor zesde
Opera aan Zee
maandag 22 APRIL 2002
Jonge Sassenheimse organiseert pelgrimstocht naar Zuid-Franse heiligdommen
door Margrit Tibboel
sassenheim - Een retourtje naar
de Zuid-Franse bedevaartplaats
Lourdes, met volledig pension
voor de duur van het verblijf, in
clusief extra faciliteiten in de
vorm van medische begeleiding
voor de pelgrims die slecht ter
been of bedlegerig zijn. En dat al
les voor een schappelijk prijsje.
Het is een aantrekkelijk en intri
gerend aanbod, maar in de talrij
ke brochures van de gerenom
meerde touroperators komt men
het niet of nauwelijks tegen.
Maar Bernadette Kaak uit Sassen
heim bereidt een reis voor naar
'dit stukje hemel op aarde'.
De reguliere reisbranche ziet er
geen brood in dergelijke trips
voor selecte gezelschappen op
touw te zetten. Toch zijn er reis
organisaties, zoals de VNB Na
tionale Bedevaarten, die er wél
heil in zien pelgrimages te ver
zorgen naar het dorpje waar de
heilige maagd Maria in 1858
herhaaldelijk zou zijn versche
nen aan de toen 14-jarige mole
naarsdochter Bernadette Soubi-
rous.
Jaarlijks komen ruim vijf miljoen
bezoekers, overwegend rooms-
katholieken, uit alle windstreken
naar de herdenkingsplaats aan
de voet van de Pyreneeën. Wat
drijft hen om het leven van alle
dag voor een korte periode radi
caal de rug toe te keren?
De Sassenheimse Bernadette
Kaak weet daar alles van. Ze is
bezig met de voorbereiding van
een bedevaart naar Lourdes, die
ze met een groep parochianen
in september wil maken. Een
enkeling heeft de hooggespan
nen verwachting op miraculeu
ze wijze genezen te worden van
een lichamelijk ongemak of een
slopende ziekte. Maar het over
grote deel van de bedevaartgan
gers denkt eenvoudig kracht te
kunnen putten uit het bezoek
aan de grot, de baden en de im
posante basiliek van de Onbe
vlekte Ontvangenis.
Ook het contact met gelijkge
stemden en de ijver van een
aantal vrijwilligers spelen vol
gens Kaak een rol bij de beslis
sing om naar deze religieuze
plaats van samenkomst te ver
trekken. „Lourdes is gewoon
méér dan simpelweg een reme
die tegen allerhande kwalen.''
De Sassenheimse is, zoals ze zelf
lachend constateert, sinds ze als
11-jarig meisje met haar ouders
op een camping in de buurt van
het bedevaartsoord bivakkeerde,
behept met het 'Lourdes virus'.
„Het fascineert me iedere keer
weer. Als ik bij de grot kom,
geeft dat me een gevoel van: hè,
ik ben weer thuis. Ieder zorgje of
verdriet kun je aan Maria kwijt
en krijgt een plaats. Het is een
serene sfeer waarin je geestelijk
bij kunt tanken, om daama met
vernieuwde energie verder te
kunnen gaan."
Dat ze in het begin moeite had
met de aanblik van haar minder
gezonde reisgenoten, geeft ze
ruiterlijk toe. „Toen ik de eerste
keer op het perron van Lourdes
uit de trein stapte had ik willen
roepen: help, waar ben ik te
recht gekomen. Al die narigheid.
Eenmaal thuis klaagde ik voor
lopig niet meer."
De resolute jonge vrouw, die dit
najaar voor de twaalfde keer
haar koffers pakt om naar
Lourdes af te reizen, moet niets
hebben van gedweep of theatra
le beschouwingen over wat er
zich ruim anderhalve eeuw gele
den in Lourdes heeft afgespeeld.
Daar vindt ze zichzelf te nuchter
en te realistisch voor.
Hetzelfde geldt voor de kritische
uitlatingen van pragmatici, die
zich schamper op het standpunt
stellen van: eerst zien en dan ge
loven. „Daar trek ik me niets
van aan. Het doet mij en talloze
anderen goed. Wie er niet aan
wil heeft pech gehad!" reageert
ze laconiek.
Ook het verwijt dat Lourdes in
de loop der jaren wel erg com
mercieel is geworden, deert haar
niet. Ze weerlegt gedecideerd:
„Er komen daar jaarlijks miljoe
nen mensen. Die willen alle
maal op z'n tijd een terrasje pik
ken en een aardigheidje kopen
om als herinnering mee naar
huis te nemen. Dat is logisch en
daar is niets mis mee, zolang de
heiligdommen maar van die
poespas gevrijwaard blijven."
Dat er steeds meer geloofsgeno
ten de weg naar het dorpje waar
Bernadette Soubirous opgroei
de weten te vinden, verbaast
preek recensie
Onno van 't Klooster
dominee J.C. Minnema, zondag, 10.00 uur Hervormde Gemeente Lisse
Het is de vierde zondag na Pasen, ook bekend
als 'jubilate'. Een dag om te jubelen, omdat Je
zus bijna tweeduizend jaar geleden weer onder
de mensen was, nadat hij was opgestaan uit de
dood. Maar ook, houdt dominee J.C. Minnema
van de Hervormde Gemeente Lisse ons voor, om
stil te staan bij de za
ken waarover we aller
minst kunnen jubelen.
Ziekte bijvoorbeeld.
„Wanneer een dokter
tegen je .zegt dat hij
niets meer voor je kan
doen, beland je door
één gesprek op de
grens tussen leven en
dood."
En oorlog: „Hoe kun
nen we jubelen",
vraagt hij retorisch,
„met zoveel onrecht
om ons heen. Het is
geen jubilate in Jenin
(Palestina), een plaats
die is veranderd in een
woestenij. Er is geen
jubilate in Srebrenica.
Waar moeten we op
deze jubeldag naar toe
met onze vragen,
boosheid en ons ver
moeden dat daar met
mensenlevens is ge
speeld?"
Minnema betrekt vaar
dig zowel de actuele
wereldpolitiek in zijn
preek als de situaties
die voor de meeste kerkgangers persoonlijk her
kenbaar zijn. Vervolgens koppelt hij al even be
dreven het verhaal aan een bijbelfragment. In dit
geval kiest hij voor een deel vanDeuteronomi-
um, waarin de Israëlieten zich tegen God keren
en Mozes om vergeving voor zijn volk vraagt en
krijgt. Hij vergelijkt zelfs de Israëlieten die weige
ren het beloofde land Kanaan in te trekken, om
dat zij vrezen te worden afgeslacht door de be
woners, met Nederlanders van nu die roepen
'eigen volk eerst'. Vanuit het verhaal uit het
de Testament gaat hij soepel over naar het
we, „want ook Jezus vroeg om vergeving
God toen hij aan het kruis hing, en hield
voor: 'zij weten niet wat zijn doen
Het wordt hier snel verteld, maar Miniu
neemt er goed zijn
PREEKTIJGERS
ev
inbf
Al:
1c
an 1
lerli
kw
voor. Hij springt van
ene onderwerp naai
andere, zonder dat
toehoorder de
kwijtraakt. De dot
snijdt en passant
nog een thema
waar veel mensen t oND
worstelen: hoe kan
God, die boos is op jr]0(
afvallige volk, drei aar
iedereen te verlaten e jn
uit te roeien. „Ovei ep(
toom van God magj e(
sommige kringen
spreken", houdt hij racj
goedgevulde grote 1 nvo
in het hart van I
voor. „Maar onze L i
Heer bakt geen a een
broodjes. Ook e;0I
boosheid is deel vai
'blijde boodschap',
boosheid is een te
van betrokkenheid
neemt ons bloed
eus." m
Minnema, die hot
de antieke kansel
de gemeente
spreidt op het eind
zijn preek beide armen ten hemel, en oreerti
het gevaar om in het diepe gat te vallen van
nisme, ongeloof en moedeloosheid. In zijn
te domineesgewaad met wijdvallende moi
vormt hij zo een levend kruis, terwijl hij be
met
3 ito
de hoopgevende woorden dat ondanks Lj
moeilijkheden in de wereld en het leven,!
ons altijd nabij is tot in de eeuwigheid. Zijn 1
haal verveelt niet en zit coherent in elkaar. A
je houdt er geen jubelstemming aan over.
se
haar niets. Ze wijst de ontkerke
lijking aan als een van de oorza
ken. „De mensen blijven op
zoek naar het spirituele en wil
len een houvast. Juist omdat ze
in de eigen woonomgeving in
dat opzicht niets denken te kun
nen vinden, gaan ze verder van
huis."
De Sassenheimse over haai- mo
tieven om in haar vrije tijd als
vrijwilligster tijdens de bede
vaarten de pelgrims bij te staan:
„Het klinkt misschien hoogdra
vend, maar de saamhorigheid
die je daar aantreft maakt het tot
een stukje hemel op aaide. Zó
zou het eigenlijk overal moeten
zijn. Er wordt geluisterd, gela
chen en de mensen helpen el
kaar. Ik wil dat anderen dat ook
meemaken."
Belangstellenden kunnen voor
informatie over de zesdaagse reis
die eind september plaats vindt
terecht bij Bernadette Kaak, con
tactpersoon Lourdeswerk Natio
nale Bedevaarten. Tel. 0252
211930.
leiden - Tom Dommisse, lid van het Nederlands
Genootschap voor Esthetica en actief op het raak
vlak van kunst en filosofie, koos voor het Filoso
fisch Café van morgenavond voor het onderwerp
'Avantgarde na het einde van de kunst'. Dommis
se laat vanaf 20.00 uur een denkbeeldig tweege
sprek ontstaan tussen de kunstfilosoof A
Danto, die een theorie had over het einde v
kunst, en de Franse filosoof Jean-Francois
tard. De bijeenkomst wordt gehouden in La
na aan de Nieuwe Rijn. De toegangsprijs f.""*
euro. Informatie: 071 5122771/5131038. ,Qp
raat
30
NooRDWiJK - Noordwijk loopt
zich warm voor de zesde editie
van Opera aan Zee. In de week
rond Pinksteren staan vijf ope
ra's en nog twee concerten met
operafragmenten op het pro
gramma.
Het festival opent op zaterdag
18 mei met een Belcantodiner.
Sopraan Wiebke Goetjes zingt,
op piano begeleid door Gilbert
den Broeder, belcanto-aria's in
de Branding Beach Club.
Een dag later worden er drie
opera's uitgevoerd op balkons
en in tuinen van villa's. Deze
dag heeft dan ook de titel Bal-
cons aan Zee meegekregen. Op
het programma staan 'La Dirin-
dina' (Scarlatti),Les Troqueurs'
(Dauvergne) en 'La Serva Padro-
na' (Battista Pergolesi).
Een verkorte uitvoering van 'Die
lustige Weiber von Windsor' van
Otto Nicolai wordt maandag 20
mei in de open lucht uitgevoerd.
Zes solisten en pianisten verle
nen daaraan hun medewerking
in Villa Zandheuvel. Het is een
try-out voor het Belgische festi
val Zomeropera Alden Biesen.
Opera aan Zee wordt vrijdag 24
mei vervolgd met 'Lo Speziale'
van Franz Joseph Haydn. In de
Kapel aan de Hoofdstraat is om
20.30 uur de première van deze
opera. Daaraan voorafgaand is
er een diner, waarvoor gereser
veerd dient te worden. Een dag
later wordt deze opera in de
openlucht herhaald en dan is
'Lo Speziale' voor het publiek
gratis toegankelijk.
Jur van Hall is deze periode in
Noordwijk aanwezig om het fes
tival te schilderen. Zijn werk
wordt getoond in de Kapel aan
de Hoofdstraat.
De organisatie neemt met de
openluchtconcerten een enor
me gok. Organisator Lenny Vul-
perhorst is zich daar bewust
van. „Als we niet optimistisch
waren van nature, dan was het
festival er nooit gekomen en
hadden we het niet zes jaar uit
gehouden. Openluchtconcerten
hebben goed weer nodig. We
gokken erop dat twee van de
drie buitenconcerten probleem
loos doorgang kunnen vinden.
Het derde concert verplaatsen
we zonodig."
Zes gelegenheidsbands met veel punk en metal
door Joris Rietbroek
roelofarendsveen - Een gTOOt
aantal muzikanten uit Alkemade
door elkaar gehusseld, verdeeld
over een paar gelegenheids
bands, en die vervolgens op één
avond allerlei covers laten spe
len. Dat is in Roelofarendsveen
al negen jaar het beproefde re
cept voor het succesvolle evene
ment De Veen Gaat Vreemd.
Ook afgelopen zaterdag stond
de barstensvolle feesttent naast
jongerensociëteit Splotsz bijna
te schudden tijdens de optre
dens van de zes bands. Wie
rond tien uur 's avonds nog een
kijkje wilde nemen, kon dit wel
vergeten. Het bordje Vol hing
toen al aan de deur. De Veen
ging, kortom, massaal vreemd.
Medio november waren de mu
zikanten, onder wie leden van
de bands Faces of Mad, Dog's
Nop en RED, uitgenodigd in
Splotsz om deel te nemen aan
de loting voor De Veen Gaat
Vreemd. Alle muzikanten wer
den in de hoge hoed gegooid en
er vervolgens weer één voor één
uitgehaald. Hierdoor ontston
den zes nieuwe bands met men
sen die elkaar in een enkel geval
zelfs niet kenden. Na maanden
van overleg en repetities ston
den zij zaterdag op het podium
voor een eenmalig optreden.
Elke band had een eigen ge
zicht. Zo had de groep die zich
The Smiggies noemde zich laten
inspireren door pop uit de jaren
zestig, met nummers van The
Beatles, The Who en The Mon-
kees in een punkjas. De met jur
ken, pruiken en zonnebrillen
uitgedoste leden van Henk's
Vrouwen Orkest speelden rock
met een vrouwelijk gezicht van
onder andere No Doubt, Skunk
Anansie en Hole.
Opvallend was het hoge punk-
en metalgehalte van de avond.
De negenhonderd bezoekers
werden mede door het hoge vo
lume bijna omver geblazen door
de muziek van Monster Magnet
en Kyuss en de Noorse bands
The Hellacopters en Gluecifer.
Alle bands brachten hun num
mers vol overgave, al speelden
sommige muzikanten wat rom
melig. Het maakte het enthousi
asme van het publiek er niet
minder om.
Naast het muziekfestijn van za
terdagavond was er op vrijdag al
een dance-avond voor jongeren
onder de noemer Vivre du
Dance. Het festivalweekeinde
werd gisteravond afgesloten met
een discoavond en een optre
den van de coverband Rubber.
jeugdtheater recensie
Paulien Koopmans
Voorstelling: 'De verwende god'. Regie:
Mark Whitelaw en Dick Hauser. Spel:
Peter Zegveld, Lot Houtepen en Karstine
Hovingh. Gezien: 21/4, LAKtheater,
Leiden.
Het kleine meisje in de absur
distische voorstelling 'De ver
wende god' van Peter Zegveld
en Mark Whitlaw is een ware
dictator. Ze laat haar ouders op
hun knieën grazen als paarden.
Ze vernielt haar verjaardagsca
deaus en smijt met taart. Tot
slot stopt ze haar ouders in de
koelkast zodat ze bevriezen tot
een ijsblok. Alles is onderge
schikt aan haar dwingende wil.
„Als ik niet bestond, waren mijn
ouders maar gewone mensen.'
Dit alles gebeurt in een zoge
naamd wetenschappelijk kader.
Op een breed projectiescherm
wordt de evolutiegeschiedenis
van de mens getoond. Een stui
terend balletje verbeeldt het eer
ste leven op aarde. Na verme
nigvuldiging volgt een reeks
steeds ingewikkelder levensvor
men: animaties van vissen, di
nosaurussen, een olifant, een
haas, een hond en een aap wor
den uiteindelijk mens.
Theatermakers Peter Zegveld en
Mark Whitlaw zoomen in op
een stereotiep gezinnetje. Man
lief gaat elke dag naar zijn werk
en komt 's avonds vermoeid
thuis. Zijn vrouw breit een de-
nk<
arkl
kentje voor de baby
komst is. De bijbehorende
stick-achtige rituelen vanl
elkaar grissen van jas, ha
tas en het afstrepen van
gen op de kalender wordi
maar herhaald. Dit werkt
het publiek onweerstaa
komisch. Tegelijk wekt het
paar medelijden op. omd
leeft volgens gebruikelijl
chés en communiceert ris Ri
dooddoeners als 'wat eent
Als het reusachtige kim aar
paar jaar na de uitgereken iterc
vallingsdatum eindelijk tf iverl
reld komt, verandert he d 0
spectief in decor en spel.
men en deuren worden 1 Ei. I
en de vader en de moede trinj
den poppen. Omdat da von
de expressie van de spele: ste
dwijnt, verliest de voors
een deel van zijn kracht. B
dien is het lastig om de
dacht op de poppen te ri
zolang de 'volwassen' spel derf
op het toneel blijven bft eerk
De voorstelling wordt 1
komst van het kind ookve ictie
listischer; er komen poe; de
en er wordt veel gezeui ijlhc
dreind en gejankt. og
Desondanks is 'De ver ene
god' een amusante voorst
Het enige dat ontbreekt
duidelijk verband tussen
zinsleed en de animatie 1
ontstaan van het leven. 2 :lan|
na afloop de vraag knage erd<
alle kinderen van natufl 1 tii
egoïsten, of is deze 'ver dig<
god' gewoon
exemplaar?
be
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Yvonne, Prinses van Bourgondië', van Witold
Gombrowicz door toneelvereniging Litteris Sacrum. Regie:
Saskia Hageman. Gezien: 20/4, Imperiumtheater, Leiden.
Door de komst van één zwijgzame persoon
gaan de anderen des te meer spreken. 'Yvon
ne' van Witold Gombrowicz gaat over de
kracht van zwijgzaamheid. Tegenover die ene
zwijgende persoon krijgen de andere persona
ges een stortvloed van woorden in de mond
gelegd. Gaandeweg raakt een ieder steeds
meer verstrikt in zijn eigen verdediging.
De spelers van Litteris Sacrum hebben heel
wat tekst moeten leren, behalve Sandra Ouds
hoorn die het titelpersonage Yvonne speelt.
Ogenschijnlijk heeft zij het gemakkelijk. Maar
het is juist een lastige opgave om alleen met
zwijgende blikken op alle consternatie te rea
geren. Zij doet dat goed. Eén oogopslag vol
staat vaak om als geheimzinnig personage ge
loofwaardig te blijven.
Het hele hof is in rep en roer als prins Philip
bij wijze van gril deze Yvonne, die hij bij toeval
ontmoet, als zijn verloofde voorstelt. Het ko
ninklijk huis staat hier symbool voor de geslo
tenheid van een systeem dat zich door deze
binnendringer bedreigd voelt. De luchtige
toon heeft dus duidelijk een diepere betekenis.
Litteris blijft mooi hangen tussen ernst en
luim. De eigentijdse aankleding heeft daar ze
ker toe bijgedragen. Het decor is eveneens
prettig sober gehouden. Slechts vier pilaren
dienen de koninklijke ambiance aan te geven.
Het stuk duurt lang, te lang. Na verloop van
tijd is de boodschap duidelijk. Er had wel wat
geschrapt mogen worden, de tekst is nu erg
breedsprakig, al slaan zowel de jonge als de
oude garde van Litteris zich daar goed door
heen. Vooral Jelle Wijntjes als de grillige prins
bur
lijk
dol
r h
jaf
krijgt heel wat tekst te verwerken. Jamn 0n(
hij geregeld zijn bril op en af zet, als hij e(js|
zinniger dreigt te worden. Dat wordt ee ,]w
derlijk maniertje, terwijl hij zich verde^
soepel door het stuk beweegt.
Een wrange komedie is dit stuk, dat sle
loopt voor Yvonne, die op slinkse wijze
weg wordt geruimd. Het slottafereel da
mooi en doeltreffend vormgegeven.
Hageman kan tevreden zijn met haar n 10q-J
buut.
