Novib wil mythe heilzame globalisering doorprikken
BINNEN- BUITENLAND
iuishouden achilleshiel
van veel tweeverdieners
'Over de doden niets dan goeds'
5PH
Duitse Fortuyn wil in armenhuis 'zaak op rails zetten'
Val kabinet speelt coalitie in de kaart
zaterdag 20 APRIL 2002
:hn
Hans Gertsen
kaag - Het westen propa-
thandel als het beste middel
ntwikkeling. 'Better trade
aid' ('handel is beter dan
kpla heet het vaak. Dat klinkt
[maar in de praktijk pakt de
3tie'f Idhandel vaak funest uit
de armste landen, zo blijkt
£n gedegen studie van inter
vale hulporganisaties. „Als
ereldhandel echt vrij en eer-
ju zijn, zou dat een zegen
zijn voor de ontwikke-
anden. Maar de rijke landen
nde spelregels vast en me-
,iscj,| jvendien vaak met twee
n", aldus Novib-directeur
ie Lubbi.
alisering' is de afgelopen
een toverwoord geworden,
lieuwe economische religie
Maar voor de meeste ont-
tgslanden heeft de glo-
ig tot nu toe weinig
gebracht. En dat is nog
•gedrukt, zo blijkt uit het
'Meten met twee ma
lt onlangs is uitgebracht,
iport is vervaardigd door
erlandse ontwikkelings-
jatie Novib en een twin-
juitenlandse zusterorgani-
die samenwerken in de
Oxfam International. Het
jtove Drt is het startschot voor
litend riejarige campagne die tot
trlijkere wereldhandel
leiden, onder het motto
handel eerlijk'. Het is een
nweg it op het credo van organi-
ïN. als het IMF (Intematio-
Greetje Lubbi.
Foto: GPD/Roland de Bruin
naai Monetair Fonds), de We
reldbank en de Wereldhandels
organisatie (WTO), die continu
pleiten voor vrije wereldhandel.
'Handel is beter dan hulp' is een
andere kreet van de aanhangers
van vrije wereldhandel. Lijn
recht tegenover deze zogenaam
de 'globofielen', zoals ze in het
rapport genoemd worden, staan
de zogenaamde 'globofoben',
mensen die er van overtuigd
zijn dat de wereldhandel alleen
maar schadelijk is voor de arm
ste landen.
Greetje Lubbi voelt zich in geen
van beide kampen thuis, zo
blijkt. „Handel kan inderdaad
bijdragen aan ontwikkeling van
de armste landen, mits' er aan
een aantal voorwaarden wordt
voldaan. Een van de belangrijk
ste is dat de handel dan wel on
der eerlijke, gelijke omstandig
heden moet plaatsvinden. Dat is
nu veel te weinig het geval."
Volgens Lubbi is het 'nonsens'
dat handel beter is dan hulp.
„Het is niet of het één, of het
ander, maar het moet samen
gaan. De armste landen moeten
geholpen worden bij het verbe
teren van hun infrastructuur,
hun onderwijs en gezondheids
zorg voordat ze kunnen concur
reren."
Het staat volgens het rapport
vast dat meer handel een be
langrijke bijdrage zou kunnen
leveren aan het bestrijden van
armoede in ontwikkelingslan
den. Als ontwikkelingslanden
hun aandeel in de wereldhandel
met slechts 5 procent zouden
kunnen vergroten, zou dat die
landen 350 miljard dollar per
jaar aan extra inkomsten ople
veren. Dat is zeven keer zoveel
als ze nu aan ontwikkelingshulp
ontvangen. Voor Afrika ligt het
nog extremer: Een vergroting
van het Afrikaanse aandeel in de
wereldhandel met slechts 1 pro
cent, zou dat continent per jaar
70 miljard extra opleveren: vijf
maal zoveel als Afrika nu aan
hulp krijgt.
Het probleem is echter dat de
meeste ontwikkelingslanden
nauwelijks een kans krijgen op
de wereldmarkt. Het rijke noor
den propageert namelijk wel de
vrije handel, maar in de praktijk
is het grotendeels eenrichtings
verkeer. Via de WTO en het IMF
leggen de rijke landen de ont
wikkelingslanden verplichtingen
op hun markten te openen.
Omgekeerd hebben ontwikke
lingslanden vaak de grootste
moeite om afeet te vinden voor
hun producten en grondstoffen.
„Dat is de grote hypocrisie dit in
het huidige wereldhandelssys
teem zit ingebakken. De VS en
de EU trekken hoge tolmuren
Iwasjes, grote wasjes: tweeverdieners komen er niet meer aan toe. Foto: ANP/Cor Mulder
COK
oeding
en opv
41.
1-1101
icht. ge
loeneni
€99,95
0525
:n
vard)
192
iCO<
'Sfvonne Jansen
Druk druk druk. De
levan baan buitenshuis en
uden loopt zelden ge-
Tijd voor het oliespuitje
ariangeles Nogueras van
bureau voor Daginde-
A (Organisatie, Familie,
ireau dat werknemers
tiel en li De ze de was, de strijk en
huishoudelijke beslom-
lle aanb jen efficiënt en plezierig
ieren. Niet als cursus in
ïduren maar in de baas
Het klinkt als een bij-
t van een dolgedraaide
leving, maar in de prak-
dat nogal mee.
iriangeles Nogueras te
,q( heeft, is in feite niets an-
in een gespecialiseerde
an time-management,
nog ve richt op het werk, maar
wone huishouden, de achilles-
ïtage et j menig Nederlands ge-
Hoog 0raj tweeverdieners en in
in"stru, a mate eenoudergezin-
an er gebukt onder. En
n in de regel nog meer
innen.
irhol rdag bleek uit onderzoek
jarati meer, dat de taakverde-
"•en mannen en vrouwen
evenwichtiger wordt,
IS aarbij wordt aangete-
ISadvi 31 een ec^lt gehjke verde-
60059 ^omstmuziek' 's- 0°k
it het onderzoek, verricht
0g 't Sociaal Cultureel Plan
er_ en (SCP) in opdracht van
rfl 'isterie van sociale zaken
I - S^lkeeleeenheid, dat huis
lijke taken vaker opge-
ikkeri 11 Worden richting avon-
300M* Weekeinden. Vrije tijd
iod- en ^er onder druk te staan,
inde prj bevestigt de bevindin-
071 -! 'Mariangeles Nogueras.
Door adviezen en cursussen
leert de in Spanje geboren huis
houdkundige mensen de balans
tussen arbeid en privéleven te
herstellen. Is die balans weg,
dan heeft dat niet alleen z'n
weerslag op het leven thuis,
maar ook op het werk.
Daarom wordt ze in toenemen
de mate ingeschakeld door het
bedrijfsleven. Voor werkgevers is
er veel te winnen als hun mede
werkers thuis de zaken goed op
orde hebben, benadrukt No
gueras. „Het is ongelooflijk hoe
veel mensen in de problemen
raken, omdat ze de werelden
van werk en thuis niet op een
goede manier kunnen combine
ren. Ze hebben hun aandacht
niet bij hun werk, zijn voortdu
rend moe en overbelast. Het ge
volg: een hoger ziekteverzuim,
of werknemers die afhaken."
Steeds meer bedrijven zien het
nut van haar cursussen in. Zo
rekent Nogueras chemiedrijf
DSM tot haar klanten, evenals
diverse overheden, het Alge
meen Burgerlijk Pensioenfonds,
computerfabrikant Hewlett
Packard en farmaciegigant Ro
che.
De gespannen arbeidsmarkt en
aangescherpte wetgeving om
het ziekteverzuim terug te drin
gen, maken dat bedrijven zoe
ken naar nieuwe wegen om hun
personeel te motiveren en ge
zond te houden. „Voorheen ke
ken bedrijven bij ziekte- en ver-
loopcijfers vooral naar oorzaken
binnen het bedrijf. Terwijl de
bron ook vaak thuis ligt", is No
gueras' ervaring.
Dat de werkgever door het in
schakelen van het adviesbureau
indirect de drempel van het pri-
védomein overschrijdt, ziet zij
niet als bezwaar. „Daar hoeft
toch geen taboe op te rusten?
Eerder omgekeerd. Als het be
drijf zich niet interesseert voor
op als het gaat om importen uit
ontwikkelingslanden als textiel
en kleding, terwijl ze zelf hun
zwaar gesubsidieerde over
schotten in de Derde Wereld
dumpen, en daarmee lokale
markten ontwrichten", zegt
Lubbi.
Voorbeelden zijn er te over. Zo
ligt op Jamaica de moeizaam
opgezette zuivelindustrie op zijn
gat sinds Nesüé er melkpoeder
dertig procent onder de kost
prijs mag dumpen. Op Haïti, het
armste land van het Westelijk
Halfrond, verarmen de boeren
en het platteland nog verder
doordat Amerika er op grote
schaal zwaar gesubsidieerde
rijst dumpt. In het rapport
wordt de wereldhandel zoals die
nu geregeld is vergeleken met
een hordeloop. Maar dan wel
een hordeloop waarin de zwaks
te aüeten met de hoogste
hordes worden geconfronteerd.
Via een brede, driejarige cam
pagne, waarin de website ma
ke tradefair.com centraal staat,
wil Oxfam International de hui
dige, hypocriete praktijk aan-
palcken. Dat is volgens Lubbi
niet alleen nodig om de armste
landen een eerlijke kans te ge
ven, maar uiteindelijk ook 'wel
begrepen eigenbelang' van de
rijke landen.Als het niet lukt
om de wereldhandel eerlijk te
maken, leidt dat in grote delen
van de wereld tot verdere ver
paupering, instabiliteit en con
flicten. De rekening krijgen we
uiteindelijk hier gepresenteerd,
onder meer in de vorm van stro
men vluchtelingen. We hebben
er uiteindelijk aüe belang bij dat
mensen in de armste landen
thuis een menswaardig bestaan
kunnen opbouwen."
Straatbeeld in Monterrey, Mexico. De stad was vorige maand nog het toneel van een wereldtop tegen armoede, en tevens het toneel van de
monstraties van 'globofoben'. Foto: AP/Thomas Munita
door Paul Koopman
den haag - Hebben de val van het kabinet
en het NIOD-rapport over Srebrenica nog
gevolgen voor de verkiezingscampagnes?
Niet echt, bezweren de campagnestrate
gen van PvdA, CDA, D66, WD en de Lijst
Pim Fortuyn. Maar intussen verwacht de
PvdA er wel van te kuhnen profiteren.
Integer, indrukwekkend, heroïsch zelfs.
De manier waarop PvdA-premier Wim
Kok dinsdag zijn eigen kabinet ten val
heeft gebracht oogstte bij coalitiepartijen
én oppositie alom lof. Voor voorzichtige
kanttekeningen, laat staan relativerende
opmerkingen, was geen plaats. Maar
vierentwintig uur later waren de eerste
barsten in deze eerbiedige consensus al
te zien.
Een rondgang langs de campagnestrate
gen van PvdA, CDA, WD, D66 en de Lijst
Pim Fortuyn leert dat de verleiding groot
is om politieke munt te slaan uit de ge
beurtenissen van de afgelopen dagen.
Zelf zullen de fracties er niet snel mee
beginnen, maar als een andere partij de
voorzet geeft...
Mat Herben van de Lijst Pim Fortuyn
draait er niet omheen. „Ik hoop dat het
NIOD-rapport, dat de val van de enclave
Srebrenica beschrijft, geen verkiezings
item wordt. Wat daar gebeurd is, is te
ernstig om een nummer van te maken.
Maar als Ad Melkert gaat roepen: Kok
heeft een heldendaad verricht door af te
treden, dan komen wij in actie. Want het
is natuurlijk apekool. Fortuyn is dan best
bereid met het NIOD-rapport in de hand
nog eens uit te leggen hoe zwak Paars is
geweest in crisismanagement."
Dat belooft wat, aangezien PvdA-leider
Melkert inderdaad nogal enthousiast het
groot staatsmanschap van Kok onder
streept. En terecht, vindt campagneme
dewerker Jacques Monasch. „Kok is over
zijn eigen schaduw heen gesprongen en
zal in achting stijgen. Dat heeft effect op
de PvdA. Doordat het kabinet is afgetre
den wordt bovendien het argument dat
paarse ministers nooit verantwoordelijk
heid nemen, van tafel geblazen."
CDA'er Jack de Vries, tevens woordvoer
der van lijsttrekker Balkenende, vindt dat
nogal kort door de bocht. Ook hij dreigt:
„Wij gaan het NIOD-rapport en de val
van het kabinet niet tot onderwerp van
de campagne maken. Maar de paarse
partijen moeten de kabinetscrisis niet
gaan gebruiken als aflaat voor alle zon
den. Wij hebben zeven jaar sorry-demo-
cratie meegemaakt, dat wordt niet in één
keer ongedaan gemaakt door het aftre
den van Kok en de andere bewindslie
den."
Het effect van de kabinetscrisis en het
NIOD-rapport op de kiezersgunst is voor
specialisten bij alle grote fracties, uitge
zonderd de PvdA, een groot vraagteken.
Ook WD-kamerlid Clemens Comielje,
naaste adviseur van fractieleider Hans
Dijkstal, zegt in het duister te tasten. „De
gevolgen zijn moeilijk in te schatten, de
ze onderwerpen lenen zich ook niet voor
een campagne." Maar als Comielje hoort
dat de PvdA denkt te profiteren van het
'dramatisch gebaar' van Kok wordt hij
hels. „Ik word eerlijk gezegd onpasselijk
als ik hoor dat men er electoraal van
denkt te profiteren."
Het D66-campagneteam heeft zich gis
terochtend beraden op de nieuwe situa
tie. „In onze strategie verandert niets,
verder zeggen we niks", bezweert advi
seur Mike Ackermans. Maar nu het paar
se kabinet is gevallen zijn de verhoudin
gen wel scherper geworden, erkent hij.
„Het is nu meer: ieder voor zich." Ook
denkt hij dat het paarse kabinet met te
rugwerkende kracht een iets positiever
beoordeling zal krijgen. „Paars was in de
beeldvorming afgebladderd. We gaan nu
een soort rouwproces in. En dan geldt:
over de doden niets dan goeds."
mij, dan zal het lot van dat be
drijf mij ook koud laten."
Tijdens bedrijfstrainingen maakt
Nogueras samen met betrokke
nen een analyse van de thuissi
tuatie aan de hand van oefenin
gen en vragen. Daar haalt ze
meestal vlotjes de knelpunten
uit. Aan de hand daarvan wordt
een plan van aanpak gemaakt.
Nogueras' gouden tip: zie het
huishouden als een bedrijf, en
structureer het ook als zodanig.
Met een duidelijke onderlinge
taakverdeling én de bedrijfsmid
delen die daarbij horen. Schaf
dus niet alleen een vaatwasser
en wasmachine aan, maar ook
genoeg bestek, servies en lin
nengoed om te voorkomen dat
die apparaten dagelijks moeten
draaien. Koop een paar was
manden, zodat de gezinsleden -
jonge kinderen incluis - de vuile
was al gesorteerd kunnen aanle
veren.
Zorg voor extra kastruimte, om
alles overzichtelijk op te bergen
en snel terug te vinden. Houd
eens grote opruiming en gooi
weg wat je toch niet gebruikt.
Koop handige keukenhulpjes.
Sjok niet elke dag door de su
permarkt, maar maak een weke
lijks menu-overzicht en sla eens
per week of zelfs maand grote
hoeveelheden in.
En: besteed werk uit. Aan een
werkster, of een overhemden-
strijkservice. Dat Nederlanders
zo nodig alles zelf willen doen, is
Nogueras als geboren Spaanse
het meest opgevallen: „Huis
houdelijke taken kun je uitbe
steden, het ouderschap niet. In
Spanje heeft bijna ieder wer
kend stel een hulp in de huis
houding. Zelf het huis poetsen,
zelf de waterleiding aanleggen.
Je denkt toch niet dat een Span
jaard in z'n vrije tijd het huis in
de verf zet? Die gaat lekker tapas
eten."
door onze correspondent
Wierd Duk
wolmirstedt - De tot ruïnes ver
vallen fabrieken en de leegstaan
de oostblokflats van het plaatsje
Wolmirstedt, onder de rook van
Maagdenburg, vertellen het ver
haal van de deelstaat Saksen-An-
halt. Hier wil niemand wonen.
Werk is er niet: met 265.000
werklozen, twintig procent van
de beroepsbevolking, draagt deze
regio in de voormalige DDR de
rode vlag van Duitsland.
Hoewel de regering van de soci
aal-democratische premier
Reinhard Höppner de beste kin
deropvang in Duitsland organi
seerde, trekken hoogopgeleide
jongeren massaal naar het wes
ten. Saksen-Anhalt bloedt lang
zaam dood. In dit armenhuis
worden morgen deelstaatverkie
zingen gehouden. En ineens is
er hoog bezoek: bondskanselier
Gerhard Schroder (SPD) kwam
al enkele malen langs en ook
diens Beierse tegenstrever Ed
mund Stoiber (CSU) strooit er
met beloften.
Alle ogen richten zich op Sak
sen-Anhalt, want hier zijn de
laatste deelstaatverkiezingen
voordat Schroder en Stoiber op
22 september bij de Bondsdag
verkiezingen tegen elkaar in het
strijdperk treden. Saksen-Anhalt
zou een nationale barometer
moeten zijn, maar de kiezers
werken niet mee.
„Het kan alle kanten op", weet
Roland Claus (47), fractievoor
zitter van de postcommunisti
sche PDS in de Bondsdag. Claus
is architect van het 'Magdebur-
ger Modell', wat inhoudt dat zijn
PDS een minderheidsregering
van de SPD tolereert. Sinds zijn
partij in een opiniepeiling de
SPD voorbij streefde, heeft
Ulrich Marseille, de man die zich namens de partij van Ronald Schill opwerpt als de economische redder
van Saksen-Anhalt. Foto: GPD/Eckhard Schulz
Claus dringende ambities: hij
wil in een rood-rode coalitie de
eerste postcommunistische pre
mier worden van een Duitse
deelstaat. „Ik zal er niet voor
weglopen."
Maar de peilingen zeggen niets.
De kiezers, teleurgesteld dat
economische giganten als BMW
wél bij de buren in Saksen en
Thüringen investeren en niet in
Saksen-Anhalt, bekennen niet te
weten op wie ze moeten stem
men. Voordat de SPD de touw
tjes in handen kreeg, had de
CDU er immers al een puin
hoop van gemaakt. Dat diezelf
de christen-democraten er nu
weer goed voorstaan, heeft alles
te maken met de zwakte van re
geringsleider Höppner. De
SPD'er is een aimabel mens,
daar is iedereen het over eens,
maar een krachteloze politicus.
Het zijn populisten die willen
profiteren van het slechte imago
van de gevestigde partijen. Van
uit Hamburg is de 'genadeloze
rechter' Ronald Schill (42) naar
Saksen-Anhalt overgewaaid.
Zijn conservatieve Schill Partei
keert zich tegen criminelen,
dealers, asielzoekers, grafitti-
spuiters, beroepspolitici en lui
lakken in het algemeen. In
Hamburg veroverde Schill bijna
twintig procent van de stem
men. Hij is er nu wethouder van
politiezaken.
Op een druilerige dinsdagavond
is de Haider van het Noorden'
te gast in een uitspanning in
Wolmirstedt. Zo'n honderd po
tentiële proteststemmers luiste
ren, onder het genot van bier en
sigaretten, naar Schill en diens
lijststrekker in Saksen-Anhalt, de
ondernemer Ulrich Marseille
(44). De laatste heeft z'n geld
verdiend met een keten van ver
pleegtehuizen voor bejaarden.
Alleen al in Saksen-Anhalt heeft
Marseilles beursgenoteerde on
derneming 3.700 mensen in
dienst.
Waar Schill optreedt als 'boe-
venvanger', presenteert Marseil
le zich als de economische
zwaargewicht, de man met
'fachkompetenz' en internatio
nale contacten. „Heeft Höppner
die? Welnee. Maar als ik in New
York kom, weten de investeer
ders mij te vinden." Het is mak
kelijk schieten op Höppner.
Tachtigduizend ambtenaren
maar liefst heeft Saksen-Anhalt,
relatief veel meer dan andere
deelstaten. Marseille: „En wie
betaalt dat?"
Ook is het een teken aan de
wand dat de afgelopen vier jaar
drie ministers van economische
zaken kwamen en gingen. De
huidige wordt door het bedrijfs
leven niet serieus genomen. En
neem het nieuwe vliegveld
Cochstedt. Tachtig miljoen
mark aan overheidsgeld werd
erin gepompt, naast nog eens
dertig miljoen aan privé-midde
len. „En er landt geen vliegtuig!
Anderhalf jaar na de opening is
faillissement aangevraagd. Zo'n
saiierei (puinhoop) was zelfs in
de planeconomie van de DDR
onbestaanbaar." De toehoor
ders in de rokerige ruimte klap
pen hard en wisselen blikken
van herkenning.
Met de CDU en de liberale FDP
wil de Schill Partei, n^als in
Hamburg, een consenratief-libe-
rale coalitie vormen. De ex-
communist Roland Claus mag
beweren dat de kiezers in Sak
sen-Anhalt 'te geëmancipeerd
zijn om in de praatjes van Schill
te trappen', en de Schill Partei
mag in de peilingen op slechts
vijf procent staan, het zegt
'Richter Gnadenlos' allemaal
niets.
„Door de mediahetze tegen ons
durven de mensen niet toe te
geven dat ze op ons stemmen",
beweert Schill na afloop van de
verkiezingsbijeenkomst. Schill
put hoop uit ontwikkelingen als
die in Nederland. „Zo'n Pim
Fortuyn is een signaal dat ook in
Nederland de mensen de buik
vol hebben van die slappe linkse
mentaliteit van de generatie van
'68. Het is tijd om de zaak op de
rails te zetten."
