roertjes: 'Srebrenica is
ook journalistiek trauma'
MEDIA
'Ik wil geen grappenboer worden'
elevisiekijker wordt melkkoe
oor de commerciële zenders
Jonge verslaggevers op pad voor Kinderkamervragen
Bond: 'Sony bijt zichzelf in de staart'
zaterdag 20 APRIL 2002
rjECHT/ANP - Niet alleen voor
politiek, maar ook voor de Ne-
erlandse journalistiek vormt het
rebrenica-drama een trauma,
at zei Volkskrant-hoofdredac-
üir Pieter Broertjes gisteren als
oorzitter van het Genootschap
an Hoofdredacteuren. Het ge-
ootschap is in Utrecht bijeen
oor de jaarvergadering.
roertjes refereerde aan het
[OD-rapport, dat volgens de
oofdredacteur ook een mis-
oostig beeld geeft van de me-
ja. „Wij, u en ik hebben een ta-
ielijk stereotiep, versimpeld
eeld geschapen van het Bosni-
he conflict en van de Neder-
ndse betrokkenheid. Wij, som-
ligen meer dan anderen, bo-
tn 'te veel moraal, te weinig
üen, te veel standpunten, te
weinig analyse en te veel emo
tie'."
Uit evaluaties blijkt volgens
Broertjes dat de journalistieke
prestaties het best te omschrij
ven zijn als gemakzuchtig. „De
politici zijn inmiddels begonnen
hun eigen rol kritisch te evalue
ren. Het zou de media sieren als
zij de komende tijd ook hun ei
gen rol aan een openlijke en kri
tische zelfreflectie onderwer
pen."
Nieuwszender
De voorzitter van het genoot
schap ging ook in op de plan
nen van de NOS om een 24-
uursnieuwszender te beginnen
en overheidsgeld in publieke in
ternetsites te pompen. Hij vindt
het begrijpelijk dat die voorstel
len in knngen van oude media
en bij commerciëlen veel kwaad
bloed hebben gezet.
„Juist op het moment dat het de
spelers op de vrije markt danig
tegenzit en nieuwsredacties
moeten bezuinigen, en fors ook,
zijn de plannen voor een NOS-
nieuwszender extra wrang. Ui
teraard moet de NOS kunnen
investeren in digitale productie
processen en inspelen op de
toekomstige nieuwsvoorziening.
Maar het verstoort de onderlin
ge concurrentieverhoudingen
als de ene partij wel financiële
steun van de overheid krijgt en
de ander niet."
Broertjes wil daarom dat de
overheid een heldere keuze
maakt. „Of de publieke omroep
blijft een gesubsidieerde zender
maar dan zonder inkomsten van
de reclameboodschappen, óf
andersom: de subsidies worden
afgeschaft en de NOS doet vol
waardig mee in de verdeling van
de reclamegelden."
De hoofdredacteuren lieten tij
dens hun bijeenkomst verder
weten met klem te protesteren
tegen de inval van justitie bij TV
Gelderland woensdag. Justitie
nam zeven banden met ruw
beeld- en geluidmateriaal van il
legale straatraces in beslag en
verhinderde dat de omroep op
namen maakte van de inval.
Het Genootschap van Hoofdre
dacteuren vindt het optreden
van justitie en politie in geen
verhouding staan tot het belang
van het onderzoek. Verder zou
de vrije nieuwsgaring in het ge
drang komen en dreigt de jour
nalistiek tot verlengstuk van jus
titie gemaakt te worden.
il |t den haag/gpd - De Consumen-
enbond heeft een onbeveiligde
,SI" opie van de Sony-cd van Celi-
kke leDion zonder al te veel moei-
evan het internet kunnen
dal lukken.
lat sterkt de organisatie dat
ionyfout zit met de beveiliging
ian deze cd, die moet verhin-
leren dat de schijf wordt geko-
ueerd op de populaire cd-
JS itanders in computers. Zelfs
lis deze cd in een computer al-
een maar wordt afgespeeld,
raakt deze flink ontregeld.
De bond keek dan ook ver
baasd op toen gisteren in dag
bladen advertenties verschenen
waarin Sony zelf een 'hard disc
recorder' aanbiedt, via een
grootwinkelbedrijf, waarin 'ra
zendsnel 500 cd's kunnen wor
den gekopieerd'.
Volgens Sony gaat het hierbij
echter om een consumenten
product, dat het slechts moge
lijk moet maken dat iemand
zijn cd-collectie opslaat in een
soort juke-box en dus niet meer
steeds schijfjes hoeft te wisse
len.
Het apparaat combineert een
gewone cd-speler met een har
de schijf. Er is weliswaar een
koppeling mogelijk met een
personal computer, via een
usb-kabeltje (levert Sony erbij,
mét editing software), maar dat
is volgens de fabrikant slechts
om bij voorbeeld speellijstjes te
maken en andere praktische
gebruiksdingetjes
De Consumentenbond consta
teert dat de ene Sony-afdeling
(consumentenproducten) de
andere (muziek) wellicht in de
staart aan het bijten is. „Maar
ja, we hebben al geconstateerd
dat de beveiligde cd van Sony
problemen geeft bij sommige
Sony-apparaten, zoals cd-spe-
lers voor auto's en MP3-spe-
lers."
Het juridisch onderzoek van de
Consumentenbond is nog niet
afgerond.
Na de zomer gaat Vigo Waas reizen door Azië. „Niet om zweverig in een ashram te gaan zitten, ik ga rondtrekken met als enige zorg: hoe
laat gaat de bus, waar eet en slaap ik vanavond." Foto: GPD
'AJleseter' Viggo Waas heeft alles gedaan, behalve een solovoorstelling
Cabaret, film, toneel, televisie; Viggo Waas kan zich met recht een 'al-
leseter' noemen. Hij heeft wel getwijfeld of hij niet eens een duidelijke
keuze moest maken. Zijn conclusie luidt nu dat hij steeds een klein
stapje neemt op zoek naar zijn grenzen. Er ontbreekt, bijvoorbeeld,
nog een solovoorstelling: „Als je echt ergens in je eentje voorstaat, is
er geen ontsnappen meer aan."
lor Dolf Rogmans
Mnnes - De advertentiemarkt
or televisiestations krimpt in
el Europa. Vooral de com-
irciële stations hebben daar
van, omdat voor de meeste
iders advertenties de enige
omstenbron zijn. De zenders
eken dan ook naarstig naar
er inkomstenbronnen. In-
jldels zijn ze bij de kijker uit-
Televisiekijken gaat
n geld kosten.
el mensen hebben het mis-
lien niet meteen in de gaten,
ar als er op televisie een tele-
nnummer in beeld ver-
lijnt, is dat negen van de tien
11 ir niet bedoeld om u een ple-
r te doen. Nee, het televisie
bon hoopt u een euro uit de
te kloppen om die dag toch
;wat te verdienen,
gaat niet goed met de televi-
itations wereldwijd. Er is
,g(l in land waar vorig jaar de ad-
tentiebestedingen groeide,
k in het jaar 2000 ging het al
rht. Alleen al in Europa leden
omroepen gezamenlijk 1,5
jard euro verlies, berekende
Europees onderzoeksinsti-
onlangs. In Nederland ging
niet veel beter. Alle zenders,
nmercieel en publiek, zagen
'in- advertentie-inkomsten dalen.
Het wees met name de com
merciële omroepen weer eens
op hun kwetsbare positie. Hun
inkomsten komen vooral van
het verkopen van advertenties.
En die basis blijkt te mager. Als
het even tegenzit met de econo
mie bezuinigen bedrijven al snel
op het maken van reclame en
als veel adverteerders dat doen,
komt de klap hard aan bij RTL 4
en 5 of SBS 6 en NET 5.
Vandaar dat de omroepen hard
bezig zijn andere inkomsten
bronnen aan te boren. Boven
aan het lijstje staat de kijker. Die
krijgt in de meeste landen nog
gratis de programma's aangele
verd. De enige tegenprestatie
die wordt verlangd, is dat de kij
ker ook de reclameblokken uit
zit. Nu zijn er wel technieken
om de kijker desnoods per be
keken programma een rekening
te sturen. Die zullen ooit wel
worden ingevoerd, maar de
pech voor de zenders is dat nie
mand weet wanneer en of de
consument vervolgens blijft kij
ken. Want voor welk program
ma zou u echt willen betalen?
Misschien voor voetbal, maar
ook voor de zesde editie van Big
Brother?
Er zijn slimmere manieren om
toch geld te verdienen, bleek in
het Franse Cannes waar de tele
visiewereld deze week bijeen
kwam. Nederlandse omroepen
praten liever niet over geld ver
dienen, maar mevrouw Lauren
ce Meyer van het Franse Média
Department heeft daar minder
moeite mee. Zij legt uit dat de
Franse versie van Big Brother
(Loft Story) inmiddels nog maar
voor tweederde wordt betaald
uit advertentie-inkomsten en
voor eenderde rechtstreeks door
de kijker. De Franse kijker blijkt
net als die in Nederland bereid
om massaal te stemmen op wie
er wel of niet mag blijven. Ook
sturen kijkers enorm veel sms-
jes. In een paar maanden lever
de dat ruim vijftien miljoen euro
op, ongeveer het bedrag dat de
zender kwijt was om het pro
gramma door producent Ende-
mol te laten maken. De dertig
miljoen euro aan advertentie-in
komsten was pure winst.
Ook in Nederland bellen men
sen zich suf om te stemmen op
alles wat los en vast zit. Naast
programma's als de Soundmix-
show of Big Brother, geldt dat
ook voor de lucratieve belspelle-
tjes, waarbij het antwoord ook
nog eens bijna wordt weggege
ven. Volgens Hans-Holger Al-
brecht, topman bij MTG Mo
dem Studios AB (een Zweeds
bedrijf dat onder meer produc
tiebedrijven en het gratis dag
blad Metro bezit) gaat er bij zijn
bedrijf geen idee de deur meer
uit zonder dat de verschillende
soorten inkomstenstromen zijn
onderzocht. Kunnen er alleen
advertenties worden verkocht,
dan is de kans groot dat het pro
gramma niet doorgaat.
„Gratis televisie zal altijd blijven
om zo veel mogelijk mensen te
bereiken. Vervolgens moeten
die mensen gaan bellen en sms-
jes versturen. Ook kijken we
steeds vaker of we een spel kun
nen ontwikkelen en of we pro
ducten als poppen en T-shirts
kunnen koppelen aan het pro
gramma. De volgende stap is,
dat de kijker extra moet gaan
betalen voor exclusieve beelden.
Dat kan alleen als er in het land
digitale televisie is", aldus Al-
brecht. Er zit echter ook een
keerzijde aan de jacht op het
geld van de kijker, weet Des Mo-
naghan van de producent
Screentime uit Australië. „Com
merciële stations willen alleen
nog maar programma's die of
weinig kosten, zoals goedkoop
vermaak, of programma's waar
mensen massaal voor moeten
bellen. Wat in de verdrukking
komt, is drama. Daarvoor is nog
geen belspelletje bedacht en dus
valt drama steeds vaker af."
door Berrit de Lange
Hilversum - Een alleseter is snel
overbezet. Viggo Waas (40)
brengt dit seizoen met Niet uit
het Raam (NUHR)140 edities
van Hangplek, vertolkt Ron Ster
ling in de politieserie Spangen
en staat vanaf begin mei op het
toneel in Wachten op Godot.
Daarnaast verschijnt hij weke
lijks in het VARA-programma
Kopspijkers.
NUHR, de cabaretgroep die hij
vormt met zijn vrienden Peter
Heerschop en Joep van Deude-
kom, is de basis van alles. „Dat
is op een dusdanig niveau geko
men dat we in Carré staan. Dat
is enorm bevredigend", zegt
Waas. „Op filmgebied daarente
gen ben ik nog een broekie. Ik
heb in twee films gespeeld en in
Spangen, dus daar valt nog veel
meer in te bereiken."
In Spangen is hij sinds kort weer
te zien als Ron Sterling, de nogal
malle vriend van rechercheur
Nicky Spoor (Linda de Mol). Na
zijn eerste seizoen in de serie
heeft hij getwijfeld of hij door
moest gaan. „De schrijvers heb
ben toen iets bedacht waardoor
de rol interessant bleef. Ik vind
het bovendien erg leuk om
naast het theater en Kopspijkers
in een politieserie te spelen. Het
is niet zo dat het constant koek
en ei is tussen Nicky en Ron, het
is niet bepaald een relatie die op
rolletjes loopt. Er staat de kijker
aan het einde een flinke scoop
te wachten..."
Eveneens wekelijks verschijnt
Waas in een ander kijkcijferka
non van de publieke omroep:
Kopspijkers. In Pims Paradijs
legt hij samen met Peter Heer
schop in reportagefilmpjes de
absurditeit van de politieke op
lossingen van Pim Fortuyn
bloot.
Parodie
Met Heerschop en Lebbis heeft
hij boek De puinhopen van Pim
Fortuyn geschreven. De parodie
op Fortuyns verkiezingspro
gramma De puinhopen van
acht jaar Paars ligt momenteel
bij de drukker en verschijnt op
27 april. „We hebben ons er drie
weken lang in vastgebeten, on
geveer net zo lang als Pim For
tuyn nodig moet hebben gehad
voor zijn lariekoek. Grote lol, 's
nachts samen aan dat boek wer
ken. Je denkt dat Fortuyn absur
de oplossingen aandraagt? Wij
laten zien dat het nog veel ab
surder kan."
Er staat niet alleen grote onzin
in Fortuyns boek, het is soms
zelfs lachwekkend, vindt Waas.
Als je over asielzoekers schrijft
en je bezigt de term Alibaba,
denk ik: kom op zeg, even iets
slimmer graag. Het is allemaal
net iets te excentriek. Ik kan
daar authentiek kwaad om
zijn."
Authentiek zijn is trouwens van
groot belang bij alles wat Waas
momenteel doet. „Het gevaar
van heel veel tegelijk doen, is
dat je de voeling met wat er in
de wereld gebeurt verliest. Ik wil
voorkomen dat ik een grappen
boer word. Rond blijven kijken
in de wereld om authentiek
kwaad en verwonderd te blij
ven."
Tussenvorm
Van de zomer gaat hij drie
maanden écht weg, om te voor
komen dat hij toch zwicht voor
weer een leuke rol of opdracht.
„Reizen door India, Sri Lanka en
Nepal. Niet om zweverig in een
ashram te gaan zitten, ik ga
rondtrekken met als enige zorg:
hoe laat gaat de bus, waar eet en
slaap ik vanavond."
Zo'n pauze is ook belangrijk om
eens na te denken over waarom
hij dingen doet. „Eén ding tege
lijk doen, is eigenlijk de bood
schap aan het slot van Hang
plek, en genieten van wat je
doet." Waas' grootste probleem
is 'nee' zeggen. „Het is namelijk
een heel leuk beroep.
De scheiding tussen de verschil
lende disciplines is niet zo strikt.
„Je kunt Wachten op Godot bij
voorbeeld spelen als heel seri
eus toneel, maar je kunt het ook
meer cabaretesk zien. Ik zeg niet
dat dat beter is, maar het is wel
anders. Hangplek is ook niet ty
pisch cabaret of toneel, het is
een tussenvorm. Net zoals Sha
kespeare vroeger geen toneel
was, maar een belevenis, een
spektakel."
Binnenkort verschijnt van Waas
en Heerschop een column in
Nieuwe Revu, in het najaar be
ginnen de repetities voor de to
neelversie van Festen, gespeeld
door De Ploeg (NUHR aange
vuld met Han Römer, Titus Tiel-
Groenestege en Genio de Groot)
Piet Römer vertolkt de vader,
de regie is in handen van Wil
lem van de Sande Bakhuyzen.
Dat hij als voormalig sportleraar
zo succesvol op de planken
staat, verbaast Waas overigens
niet. „De afgelopen vijftien jaar
hebben we met NUHR heel wat
ervaring opgebouwd. Er zit een
stevige basis onder, het is niet
zomaar uit de lucht komen val
len. Toen ik stopte met werken
om met NUHR door te gaan.
was het een uit de hand gelopen
hobby, nu zie ik het, met 140 j
voorstellingen per jaar, veel
meer als werk." Viggo Waas zet
steeds kleine stapjes, om uitein-.|
delijk misschien tot de ontdek
king te komen dat er grenzen
zijn aan zijn talent. „Ek wil mis
schien wel eens alleen op het tor
neel staan, in een lunchvoorstel^
ling bijvoorbeeld. Van jongs af
aan heb ik altijd in groepen ge
zeten, er zijn altijd mensen om
me heen om op terug te vallen.
Als je echt in je eentje ergens
voorstaat, is er geen ontsnappen
meer aan."
Viggo Waas is onder andere elke
zaterdag (Nederland 3.20.00
uur) te zien in het programma
Kopspijkers van Jack Spijker-
(tie 'Weg met
enk Westbroek'
sterdam - 'Wij krijgen pijn
onze oren, slaan groen en
luit van ergernis en voelen
acute drang om de radio
raam uit te smijten zodra
Henk Westbroek op Radio 3
en'. Twee communicatie-
lenten van de Hogeschool
makers van een weke-
radioprogramma op de
iamse zender Salto, zijn
)ang om nog tot 2030
lenk vast te zitten'. 'Hij is
d, te langdradig, saai en
nanier is hopeloos achter-
1', aldus studenten Martijn
veen en Jordy Prinsen op
site www.wegmetwest-
ek.nl. De actie was nog geen
r |aal online of er meldden
al 250 sympathisanten. De
'enten willen de protest-
nmen op 14 mei aanbieden
de VARA.
reede reeks
BNN
Programmamaakster: 'Hoog tijd dat kinderen zich bewust worden van link tussen het dagelijks leven en politiek'
D«ta! bij
IRSUM - BNN gaat een
fide serie Costa! uitzenden,
zender tekende hiervoor
'derdag een contract met
,rl lucent Endemol. Costa!
f over Nederlandse prop-
'die in het Spaanse Salou
lor moeten zorgen dat er
fel mogelijk uitgaanspu-
knaar de disco komt. Voor
de tweede reeks van start
I. herhaalt BNN bij de start
het nieuwe winterseizoen
erste serie.
Politiek Den Haag door kinderogen. Foto: VPRO
Hilversum - In kinderogen is
politiek Den Haag één grote grij
ze brij. Slechts 'mediafenomeen'
Pim Fortuyn en nieuweling Bal
kenende, de Harry Potter van
het CDA, kunnen bogen op eni
ge bekendheid onder elf- a
twaalfjarigen, zo merkten de
makers van VPRO's Kinderka
mervragen.
De geringe aandacht voor de
beslommeringen op het Haagse
Binnenhof betekent overigens
niet dat kinderen geen mening
hebben, of dat ze het met alles
eens zijn, zo blijkt uit de achtde-
lige reeks van Villa Achterwerk.
In de vier weken die nog resten
tot de verkiezingen op 15 mei
krijgen kinderen de kans vragen
te stellen aan politici over din
gen, die ze bezighouden of
waarover zij zich boos maken.
Gesprekken met kinderen op
verschillende basisscholen le
verden vier hoofdthema's op die
de komende weken steeds in
twee delen behandeld worden:
veiligheid, onderwijs, daklozen
junks en het boerenbedrijf.
Een filmpje van vijftien minuten
toont zondagochtend een on
derwerp dat kinderen dwarszit.
Na afloop doen twee jonge re
porters een oproep om vragen
in te sturen. De zinnigste vragen
worden door de 'verslaggevers'
voorgelegd aan politici. Die con
frontaties worden vervolgens
uitgezonden op donderdag
avond. Het thema van de eerste
aflevering van Kinderkamervra
gen is veiligheid. „Uit onze ge
sprekken met kinderen kwam
naar voren dat velen zich onvei
lig voelen in het zwembad, maar
soms ook gewoon op weg naar
school", zegt Katinka de Maar,
die het programma samen met
Mirjam Marks maakt. In het eer
ste filmpje komen kinderen aan
het woord over de overlast in
zwembaden. Groepen jongeren,
vaak Marokkanen, zijn de oor
zaak van nogal wat wanorde en
agressie, leggen druipende
zwemmertjes voor de camera
uit. Maar ook 'witte jongens'
trappen rotzooi, pareren de Ma-
roldcaanse belhamels. „En tegen
hen is de badmeester lang niet
zo streng."
Niet alleen in het zwembad voe
len kinderen zich onveilig, ver
tellen jonge meisjes die een cur
sus zelfverdediging volgen.
Soms ook in het bos of met een
volle portemonnee in de winkel.
Of op het pleintje in de stads
buurt, waar het nog wel eens uit
de hand loopt als je alleen maar
rustig een balletje wilt trappen.
En wie gaat er eigenlijk over de
veiligheid? Op naar de minister
van Justitie. Of Korthals de jon
ge reporters met open armen
ontvangt, is wat onzekerder ge
worden nu het kabinet is geval
len. De Maar „We gaan dinsdag
gewoon naar Den Haag om po
litici aan hun jasje te trekken".
De slotaflevering van Kinderka
mervragen belicht het boeren
bedrijf. Kinderen van boeren in
de Achterhoek laten zich uit
over de toekomst en of het nog
wel doenlijk is het ouderlijk be
drijf voort te zetten. 'In Den
Haag hebben ze helemaal geen
verstand van het bqlrenbedrijf
roepen de kinderenvolgens De
Maar in navolging van hun ou
ders. „Juist deze kinderen weten
maar al te goed dat Brinkhorst
de verantwoordelijke minister
is".
Kinderen leggen over het alge
meen niet snel de relatie tussen
zaken die zij belangrijk vinden
en politiek Den Haag. merkte
De Maar. „Het wordt hoog tijd
dat kinderen zich bewust wor-
den van de link tussen het dage
lijks leven en de politiek. Op
school is daar te weinig aan
dacht voor. En ook voor politici
is de band met de jeugd belang
rijk, het gaat immers om hun
toekomstige kiezers."
Berrit de Lange
Kinderkamervragen. Vila Ach
terwerk te zien op Nederland 3,
zondag 21 en 28 april. 5 en 12
mei. 9.35 uur. donderdag 25
april. 2. 9 en 16 mei. 18.20 uur.
