In dienst van de schatkist
GESPREK VAN DE DAG
Gebruiker van mediwiet kan altijd nog terecht bij de coffeeshop
'Secretaresse van Hitier
verdoezelde haar rol niet'
Een kijkje achter de schermen bij de Belastingdienst
De kilometers en de millimeters
va
152
MENSELIJK
Ghana brengt ter gele
genheid van het ko
mende staatsbezoek
van prins Willem-
Alexanderen Maxima
een speciale serie
POSTZEGELS uit. Op
de zegels staat het
paar tijdens hun be
zoeken aan plaatsen
in Nederland en zijn
enkele hoogtepunten
van hun huwelijksdag
te zien. Zo is op een
van de zegels te zien
hoe Maxima een
traantje wegpinkt tij
dens de huwelijksvol
trekking. De kroon
prins en zijn vrouw
zijn van morgen tot en
met woensdag op
staatsbezoek. Ze gaan
naar Ghana in het ka
der van de 300-jarige
betrekkingen met het
West-Afrikaanse land.
De Amerikaanse actrice GEE-
NA DAVIS is op 46-jarige
leeftijd voor het eerst moeder
geworden. Woensdag kreeg
zij in een kliniek in Los Ange
les een dochtertje. Moeder
en kind maken het goed. De
naam van het dochtertje is
niet bekendgemaakt. Davis
trouwde in september met de
vijftien jaar jongere chirurg
Reza Jarrahy. Het is haar
vierde huwelijk. Geena Davis
is bekend van films als Thel-
ma Louise (1991), waar
voor ze een Oscarnominatie
kreeg, en The Accidental
Tourist (1988), die haar een
Oscar voor de beste vrouwe
lijke bijrol opleverde.
Het echtpaar Van Wijnen uit Odoorn viert vandaag zijn 70-
jarig huwelijk. Het bijzondere aan deze mijlpaal is dat de
Odoorners beide 96 jaar oud zijn en daarmee het OUDSTE
PLATINA PAAR in Nederland vormen. Dat hebben de kin
deren van het paar achterhaald bij het Centraal Bureau
voor de Statistiek. Pieter van Wijnen en Ida van Wijnen-de
Jonge zijn bijna even oud: hij is op 31 december 1905 in
Stolwijk geboren, zijn eega vier dagen eerder in Beilen. De
twee hebben elkaar leren kennen op een reisje van de vrij
zinnig-christelijke jeugd. ,,Hij was eigenlijk verliefd op een
ander, maar wij zijn toch kort na onze kennismaking ge
trouwd", blikt de vrouw terug. Samen kreeg het paar vier
kinderen, van wie er een op 17-jarige leeftijd overleed. Ze
kregen tien kleinkinderen en een achterkleinkind.
Melissa Müller. Foto: United Photos de Boer/Cynthia van Dijke
Uit de memoires 'Tot het laatste
uur', van Traudl Junge, Hitiers
secretaresse, komt de dictator
naar voren als een doodnor
maal, bij tijd en wijle zelfs tedere
man. Schrijver Melissa Müller
heeft Junge ertoe aangespoord
haar relaas uit te geven en er
een indrukwekkend essay bij ge
schreven.
Müller: „Ik wist dat Junge nog
leefde en heb contact met haar
gezocht. Ik wilde weten welke
kunstenaars er op Berghof kwa
men voor een studie waarmee ik
bezig was. Al snel kwam het ge
sprek op haar memoires. In
1947 had een Amerikaan haar er
al geld voor geboden, maar Jun
ge wilde niet publiceren. Met
een werd ik gegrepen door het
normale beeld dat zij van Hitier
schetste. Ze voelde zich veilig bij
hem, al was er geen sprake van
verliefdheid. Hitler was de aan
bidding van het volk en al het
pompeuze zat. 'Ik ben alleen
bang dat al die wagens in zo'n
menigte een kind doodrijden',
zei hij."
„Ik denk dat Hitier zijn normale
sociale gedrag volledig wist te
scheiden van het krijgsbedrijf,"
zegt Müller, „en van de andere
gruwelijkheden. Dat waren twee
gescheiden zaken. Hij had een
heilige taak. Tijdens de avonden
op zijn hoofdkwartier Berghof,
die tot diep in de nacht duurden
en ieder dronk wat hij wilde,
nam Hitier alleen kruidenthee
voor zijn zwakke maag. Bij één
van de tafelgesprekken was
Himmler aanwezig. Hij pochte
op zijn goed georganiseerde
concentratiekampen. Het is één
van de weinige nare dingen die
Junge opving daarover. Toen ik
haar later sprak zei ze dat ze het
niet wist, maar ook niet wilde
weten."
„In het begin van de gesprekken
dacht ik wel eens: 'Kon ik haar
maar haten.' Maar ze vertelde
zo eerlijk, ze probeerde haar rol
niet te verdoezelen. Ze leefde
beschermd daar en wilde dat zo
houden. Natuurlijk heeft ze na
derhand ingezien dat ze een ab
ject systeem diende en legde ze
de nadruk op de eigen verant
woordelijkheid van mensen on
der alle omstandigheden."
„Ik heb de biografie van Anne
Frank geschreven. Volgens de
Anne Frank Stichting was ik te
kritisch over Otto Frank, die van
de opbrengst van het dagboek
maar weinig aan goede doelen
schonk. Daar is later wel verbe
tering in gekomen. Ook Junge
wilde met de opbrengst van
haar memoires charitatief werk
doen, maar dat is niet vastge
legd. Ze stierf op 1 februari van
dit jaar."
Müller vindt dat 'Tot het laatste
uur' het beeld van Hitier nuan
ceert. Hij is niet helemaal het
monster dat men voor ogen
heeft. Hij was overtuigd vegeta
riër, die bij het zien van een
slachthuis misselijk werd en te
gen zijn - wel vlees etende - offi
cieren zei, dat zij een lijk op hun
bord hadden. Over de menselij
ke lijken werd niet gepraat ach
ter de Afpelkuchen mit Sahne.
Traudl Junge is een meeloper
geweest, maar met welke do
denmars ze meeliep, keineAh-
nung. Toen Hitler in de zelf
moordbunker iedereen van een
cyaankalicapsule voorzag en
daarna zichzelf door het hoofd
schoot, voelde ze zich verraden.
Later kwam de woede, de
schuld."
Cees van Hoore
'Tot het laatste uur, herinnerin
gen van Hitiers persoonlijke se
cretaresse' door Traudl Junge
komt uit op maandag 15 april.
Uitgeverij Tlrion. Prijs 19,90 euro.
Isbn nummer 904390404X.
ZATERDAG 13 APRIL 2O0E
Een apotheker uit Emmen kwam deze
week in het nieuws omdat hij - als
klanten daar omvragen - zelfbij de
coffeeshop marihuana gaat halen. Hij
doet dat als vriendendienst. Enerzijds
omdat de marihuana-pil alleen be
schikbaar is voor terminale patiënten
en anderzijds omdat de capsule in zijn
apotheek erg duur is: 250 euro voor 30
stuks.
In coffeeshop Willie Wortel in Haarlem
hijst Bram Verdonk zich met moeite op
de kruk voor de balie. Hij 'sterft' van de
pijn in zijn rug. Hij laat het recept voor
marihuana van zijn huisarts zien, waar
door hij vijftig procent korting op zijn
bestelling krijgt. Meteen steekt hij een
stickie op maar blijft bijna in een hoest
bui. „Ik heb ook longproblemen, maar
ik moet wel roken, anders houd ik het
niet vol. Ik rook me dus te pletter."
Maruska de Blaauw van de Haarlemse
coffeeshop schrikt van deze constate
ring en legt de 65-jarige Verdonk uit dat
hij veel beter de marihuana via een ver
damper kan gebruiken. Bij deze metho
de komt de werkzame THC-stof ook
Bram Verdonk koopt marihuana tegen de pijn in zijn rug. Het is een won
dermiddel." Foto: United Photos de Boer/Marco de Swart
vrij zodat de medicinale werking gelijk
is aan die van een stickie.
Door een vergroeiing van de rugwervel
is Verdonk gedoemd de rest van zijn le
ven pijn te lijden. Het hele medische
circuit is hij inmiddels af geweest en hij
heeft altijd pijnstillers bij zich. „Maar
alleen marihuana haalt de verkramping
echt uit m'n rug. De pijn vloeit dan als
het ware weg. Het is een wondermid
del."
Een gram marihuana kost in de Haar
lemse shop tussen de 5 en 7 euro en de
medische gebruiker kan het dus voor
de helft van de prijs kopen. Andere
shops geven ook wel korting, maar
meestal niet meer dan dertig procent,
is de ervaring van Verdonk.
Maruska van Willie Wortel legt uit dat
de Haarlemse shop een goedlopende
zaak is. „We vinden daarom dat we de
patiënten best een beetje tegemoet
kunnen komen en hen marihuana te
gen kostprijs kunnen aanbieden. We
hebben nu tachtig klanten die hier me
dicinale cannabis komen halen."
De Tweede Kamer wil verder de teelt
van medicinale marihuana legaliseren.
Hiervoor moet wel de Opiumwet wor
den aangepast. De Kamer steunt het
wijzigingsvoorstel van het kabinet,
waarin het Bureau voor Medicinale
Cannabis (BMC) van het ministerie van
volksgezondheid het monoj
op de cannabisteelt. Dit bi:
apotheken in de toekomst
bis voorzien, waarschijnlijk all
een jaar.
Maar nog niet alle apothekers!
staan in de startblokken om
mediwiet voor te schrijven,
huisarts Cees van der Meer
„Ik heb tot nu toe nog maar
een verzoek voor marihuana
hoor wel steeds vaker, ook valk,
ga's, dat het helpt. Toch wil ik tKC
resultaten van de onderzoekei
ten voordat ik het mijn patiën
schrijf." er*?.£
De bedrijfsleidster van de Di#?1^
theekin Hilversum stelt zich h 1??ai
afwachtend op. Zij levert het i c*ne,
cept. Er is volgens haar namel
geen vraag' naar marihuana a 'ett0,
cijn. „Pas als het als medicijn!
streerd, ga ik het leveren. Absi iel.
eerder", is het standpunt van ortm'
apotheker. eent,
moed
Irene Nieuwenhuijse eva^ 'j
isend
inder
De eerste voorlopige aanslagen
ploffen deze week op de deur
mat. Inmiddels hebben ruim 4,2
miljoen Nederlanders aangifte
gedaan. Het nieuwe formulier le
verde veel geploeter op. Maar
ook nu geldt: voor 1 april gepost,
is voor 1 juli bericht. Wat gebeurt
er eigenlijk met je diskette of for
mulier in de tussenliggende pe
riode? Een kijkje achter de scher
men bij de Belastingdienst.
De meeste rode vrachtwagens
('busjes zijn te klein') van de
PTT heeft de Belastingdienst
Centrale Invoer in Heerlen in
middels over de vloer gehad. In
de onderste, donkere kelders
van het oude pand staan stapels
bakken vol met enveloppen.
Daar bevinden zich de financië
le gegevens van de Nederlan
ders die dit jaar de worsteling
met boxen en aftrekposten heb*
ben doorstaan. „Welkom in de
regiekamer van de aangiftever
werking", zegt Ed Opperhuizen
(55), hoofd van de eenheid Cen
trale Invoer.
De enveloppen met diskettes
komen niet in de kelders van het
Limburgse Heerlen terecht. De
ze worden rechtstreeks naar Al
melo gestuurd. Daar worden de
diskettes met tientallen tegelijk
in speciale 'torens' gestopt, die
de gegevens in de computer zet
ten.
Voor het ouderwetse formulier
ligt dat wat ingewikkelder. Ook
die gegevens komen in de com
puter terecht, maar daarvóór is
het deze periode hard aanpoten
voor de achthonderd - deels tij
delijke - medewerkers van de af
deling Centrale Invoer, die naast
de hoofdlocatie in Heerlen ook
in Roermond werkzaam zijn.
Een jonge vrouw zit achter de
lopende band. In rap tempo
worden de blauwe enveloppen
automatisch geopend, waarna
de belastingformulieren op een
stapel belanden. Eén ruimte
verderop buigen medewerkers
zich over de papierbundels. Ze
halen de nietjes eruit, maar be
kommeren zich niet om de cij
fers in de formulieren. „Wij ge
ven geen fiscale beoordeling",
zegt Opperhuizen. „Wij zorgen
alleen voor correcte verwerking
in de computer."
En dat is niet een kwestie van
tot drie tellen, beweren mede
werkers. Tussen de reguliere
formulieren treffen ze het een
en ander aan. Opperhuizen:
„Soms vinden we trouwkaartjes;
daarmee wil de klant zijn finan
ciële keuzen op het formulier
onderbouwen. Er zijn ook men
sen die complete bijlagen sturen
met kopieën van loonstrookjes.
Tja, we treffen zelfs geboorte
kaartjes aan."
'sfcette
Pre*"e° W°Jk"""
m aantal elektronisch
totaal aantal belastingaangiften x 7 miljoen aantal op papier
Jaar 1997 1998 1999 2000 2001 2002*
'Stand van zaken op 04/04/2002. Op dit moment is ruim 75% binnen.
Lopende het jaar zullen de overige aangiften binnenkomen.
GPD-GRAPHICS/R.S bron Belastingdienst
Zodra de formulieren zijn gefil
terd van prullaria, begint de
elektronische verwerking. Dit
jaar is de afdeling Centrale In
voer begonnen met een aparte
'scanruimte', waar de formulie
ren automatisch razendsnel
door een scanner worden inge
lezen. De gegevens staan dan
meteen in de computer. Maar
omdat het proces dit jaar voor
het eerst op deze wijze verloopt,
worden de getallen en bedragen
van de 1,1 miljoen 'papieren
formulieren' ook nog met de
hand ingevoerd. „Daar zijn bij
na zeshonderd medewerkers
zoet mee."
Via de locaties in Almelo, Heer
len en Roermond belanden de
gegevens bij het centrale kan
toor van de Belastingdienst in
Apeldoorn. Apeldoorn stuurt de
gegevens naar de circa vijftig re
giokantoren in Nederland, die
vervolgens de aanslagen voor de
burgers in hun verspreidingsge
bied berekenen. En die aansla
gen vallen de komende maan
den door de brievenbus. Pas
dan begint de daadwerkelijke
controle, waarbij de regiokanto
ren de opgaven van particulie
ren bekijken. Na de zomer volgt
de definitieve aanslag.
Een blauw/gele streep geeft de
ingang van de Belastingdienst
Particulieren en Ondernemin
gen (BPO) in Leiden aan. Eén
van de ongeveer vijftig regiokan-
Medewerkers van de Belastingdienst Centrale Invoer
in Almelo zijn druk met het verwerken van elektroni
sche aangiften. De floppy's worden met tientallen te
gelijk in speciale 'torens' gestopt, die de gegevens in
de computer zetten (onder). Foto's: ANP/Koen Suyk
toren, waar medewerkers gewa
pend met potlood en pen de
aangiften van burgers gaan con
troleren. Op het kantoor, dat de
aangiften voor de burgers in de
streek tussen Den Haag en
Haarlem controleert, is de
grootste bulk inmiddels binnen.
Nee, een waakhond wil ze zich
zelf niet noemen. „Zodra er een
fout op het belastingformulier
staat, betekent dat niet meteen
gesjoemel. Vaak is zo'n fout on
bewust gemaakt. Wij staan echt
niet te popelen om mensen te
betrappen, maar het vullen van
Kinderen die niet weten wat ze willen worden. Wat
een ellende. Niet als ze klein zijn natuurlijk. Dan is
ieder beroep goed. Maar kinderen die in de laatste
klas van voortgezet of middelbaar onderwijs zitten.
En die. gevraagd naar hun toekomstplannen, ant
woorden: „Kweenie, kziewel." Wat een treurnis. Wat
moet je ermee als ouder. Wat moet je antivoorden aan
al die familie en vrienden die met misplaatste nieuws
gierigheid vragen: „En, wat gaat Anneke doen het vol
gend jaar?"
Hieronder twee opties om de verwarring nog wat te ver
groten. Twee beroepen waar u misschien nooit aan ge
dacht heeft. Sterker, u wist misschien niet eens dat die
beroepen bestonden.
Achter de schermen van film en televisie is allerlei werk te
doen. Het meeste verschilt niet van beroepen elders. Ook
in Hilversum en Hollywood zijn boekhouders, secretares
sen, typisten, planners, chefs en souschefs. En de techneu
ten natuurlijk. De licht- en geluidjongens, de kabelslepers,
de cameramensen. Maar vandaag, vrienden, behandelen
wij de locatiescout en de editor.
Wat is een locatiescout? Kijk, al die films en televisieseries
spelen zich ergens af. In boerderijen, balzalen, bingopaleizen,
bakkerszaken en bollenvelden. Een hoop van die plekken
kun je in een studio filmen in een bordkartonnen décor.
Maar er zijn zaken die moeilijk na te bouwen zijn. Zoals ri
vieren, snelwegen, helikopters die opstijgen of een wielerpelo-
ton dat een berg beklimt. En ook zijn er regisseurs die niet in
bordkartonnen décors filmen willen. Die geen nagebouwde
winkel voor hun lens willen, maar een echte winkel in een
echte straat. Maar welke winkel en in welke straat? Geeft de
winkelier toestemming? Is er voldoende parkeergelegenheid
in de buurt voor de technische ploeg? En hebben we ons
woordje en onze vergunningen klaar als na vijf minuten de
onvermijdelijke man in uniform komt vragen wat dat hier
moet?
Het zoeken van al die plekken: die slotgracht met de welwil
lende kasteelheer, die ene grenspost waar de douane niet
moeilijk doet, dat ene stukje verlaten strand. Dat zoekwerk
dus doet de locatiescout. Hij of zij crosst heel wat kilometers
af op zoek naar vriendelijke pastoors met een achttiende-
eeuws kerkje of naar vervallen ruïnes met parkeerplek. Een
vrij leventje, rijbewijs en vlotte babbel vereist en niet te bang
om hier en daar wat euro's onder de tafel door te schuiven.
Iets voor uw kind dat niet wil deugen misschien?
Wat zegt u? Hij of zij is te verlegen voor dat werk
ver in strikte afzondering? Precisiewerk misschien?\
ook iets voor u! Die locatiescouts zitten aan het
film. Maar helemaal aan het eind zit de editor,
man of vrouw die al die stukjes film aan elkaar pl
siewerkje, geduld en gevoel voor timing vereist. Ho
je de kus van de held en heldin duren? Hoelang blij
tor in beeld waarmee de schurk wegscheurt? Tot /r(
ingaat, of snij je al eerder over naar de opname vc
tervolgende politieman? En die bezorgde moeder 1
zoon nakijkt? Daar is zes seconden van op film.
alle zes. Of vijf? Of viereneenhalf? Lastig.
Is uw kind sportliefhebber? Brengt hij of zij liever in
tagekamer een wedstrijd van twee keer drie kwarti
een samenvatting van zevenenhalve minuut voor'.
Sport? Haastklus natuurlijk. Altijd haast bij die sp
dingen. Dat plakwerk, dat aanelkaargebrei van fib
nieuws of sport verzorgt de editor. Voor al uw werk J
vierkante millimeter.
De kilometers of de millimeters, het zijn extra mi
voor zoon of dochter. Maar eerst even dat einde
meeg
de schatkist staat natuifd da
voorop", zegt Aly van Kema;
(32), plaatsvervangenders °F
van de BPO Leiden. Zij ;en Zf
belastingformulieren v kges
tot gort, ze was onder 1 ïn®
ruim vijf jaar werkzaan uit c
specteur in Den Haag. z
Van Berckel kan nog ni
of er met het nieuwe Hera
stelsel meer fouten wo
maakt dan voorgaande SpC
„Het echte nakijken be
pas." C"H
Om een chaos met del>ord F
ren te voorkomen, hee :stel1
lastingdienst haar aandS-,zo£
jaar sterk gericht op di Pssc«
ning. De speciale Bela^111 Pa
foon kreeg tot 1 april a£l v0°
miljoen telefoontjes tete^
ken. De homepage kre e'e^
miljoen bezoekjes en\ 'doo
aangifte-loketten stondaar ji
jaar 2,5 miljoen burger
dend meer dan voorga fvan
ren. „De tijd, het geldi aeefc
energie die we in de di,t0 m
ning hebben gestopt, s
ons straks flink in het a }|)g
herstelacties."
Het ingevulde belastin [hi
lier wordt vergeleken n
gevens van voorgaandiG H
gegevens van 'derden', m011'
dat is niet geheimzinni maa
derden bedoelen we d d
vers, banken, notariële as°P
dergelijke", zegt Van Bse "c
de computer onwaarsi net 8
heden registreert, komoai P
gevulde formulier ond pa|c
van één van de zeventi aeeir
werkers van het kantoote vei
Klopt het niet, dan zet,m
potlood niet meteen ditaat
pen. Van Berckel: „Vaa
telefoontje naar de klar
doende. Is er een slord g|
gemaakt. Het is ons bt
altijd eerst even contalj S
nemen."
Voorheen gaven vooraj
ge aftrekposten probleF8tltl
ze zijn in het nieuwe s 1
goeddeels verdwenen. By ac
ken als het fiscale parti e8en.
waarbij de hypotheek navi.
de partner kan wordei adv°
en het belasten van delan
woning zorgen voor ni we
problematiek. Net zoa
lemma of je je kapitaal J1*211]
ring nu in box 1 of borer
onderbrengen.
Op welke gegevens de
dienst dit jaar extra ♦orl
is geheim. „Maar naar
we items wordt natuur ge
gekeken.
rmofc
bndf
club I
nC
eMI
p in d
l'aanj
jenve
s. Da
aren
club
VSj
ider
01
HT-
rech
ong
wa
iepe
heel
id gif
ip di
Rudi Buis
