Ajax pakt supporters harder aan
BINNENLAND 2
Twents heeft Nederlandse wortels Uitzonderlijk zonnig
Veranderende tijden dwingen SGP tot vernieuwing
rA
f
PvdA houdt formeel nog
slag om de arm met JSF
Meerdere schuldigen
bij brand Bonte Wever
'Overheid moet echt
meer doen tegen roken'
!fHor
ftp ru'
Ooievaars nestelen zich
>oi voor
gelijkheid
Het Landelijk Bu-
pc ftijdsdiscriminatie
rJtvan de politiek dat
l 9£od op leeftijdsdiscrimi-
ES r(lt opgenomen in de
e wet gelijke behande-
al is deze vorm van
ïatie al voor een deel
I i in de Grondwet. „Het
[1 eldingen van discrimi-
V i de afgelopen jaren
toegenomen", aldus
ide
sbakken
crimineel
tatus af'
Am
zer
'Uli
'Utl
are
'keiln Cultureel Planbu-
het onderzoek onder
'vt/> 'eerÜngen van het
'Lt fet middelbaar be-
j 01
Yul{ si
iet
lerwijs, de havo en het
ei 2001 blijkt dat 97
van hen thuis een com-
ntr% ft.
mis met
Warners
iaa\
vrijdag 12 APRIL 2002
in - Een experiment
>nde vuilcontainers in
;n is een groot succes,
rgrondse bakken geven
lodem zelf een belletje
nilieudienst wanneer
vol zijn. De gemeente
Je bellende vuilnisbak-
laats rerlast van zwerfvuil
m en het vuil efficiën-
"j, en. Volgens projectlei-
Vries is dat goed ge-
en niet
I welkom
bekd? - Minister Hermans
gaat kijken of het
docenten te weren
waar een lerarente-
it. Aanleiding voor dit
was een bericht dat
itische scholen do-
Suriname proberen te
irwijl ook daar sprake
lerarentekort.
door Thea van Beek
Amsterdam - Ajax heeft strenge
maatregelen aangekondigd om
misdragingen van supporters te
voorkomen. Als de aanhang zich
zondag misdraagt bij de uitwed
strijd tegen Sparta, wordt de vol
gende uitwedstrijd gespeeld zon
der eigen publiek. Dat is de laat
ste wedstrijd van het seizoen op
5 mei tegen NEC, waarbij Ajax
kampioen kan worden.
Soortgelijke maatregelen gelden
ook voor de thuiswedstrijden in
de ArenA. Op 21 april speelt
Ajax tegen FC Utrecht. Mocht
het daar misgaan, dan zal ook
de thuiswedstrijd op 28 april te
gen Den Bosch zonder eigen
toeschouwers worden gespeeld.
„Supporters hebben het dus zelf
in de hand als het bij een wed
strijd misgaat", verklaarde Ajax-
voorzitter Van Praag gisteren.
Hij reageerde op een beslissing
van de Amsterdamse burge
meester Cohen, die eerder deze
week weigerde nog langer mas
saal politie in te zetten bij thuis
wedstrijden van Ajax.
De Amsterdamse driehoek, be
staande uit burgemeester,
korpschef en hoofdofficier van
justitie, vindt het steeds weer in
zetten van zo'n 350 politiemen
sen om rivaliserende supporters
uiteen te houden, te belastend
voor het politiekorps.
Van Praag haalde fel uit naar de
driehoek. „Buiten het stadion is
het de politie die moet ingrijpen
bij ongeregeldheden. In het sta
dion zijn wij daar zelf verant
woordelijk voor. Maar als daar
problemen met supporters ont
staan, moeten we ook in het sta
dion politiehulp kunnen inroe
pen."
Van Praag verwees naar cijfers
van het Centraal Informatiepunt
Voetbalvandalisme. Daaruit
blijkt dat in heel Nederland de
politie-inzet bij voetbalwedstrij
den de afgelopen jaren gelijk is
gebleven.
In Amsterdam daalde die inzet
van vijftigduizend manuren in
1996 naar twintigduizend in
2000. Feyenoord en PSV haal
den dat jaar respectievelijk
33.000 en 27.000 manuren. .Af
gezet tegen 44.000 Ajax-suppor-
ters, 33.000 van Feyenoord en
29.000 PSV-aanhangers belast
Ajax dus naar verhouding de
politie het minst", aldus Van
Praag, die verder bekend maak
te dat de club per seizoen 1,2
miljoen euro aan veiligheids
maatregelen besteedt.
De Ajax-voorzitter erkende dat
de aanhang van zijn club het af
gelopen voetbalseizoen voor de
meeste problemen heeft ge
zorgd. Om verdere problemen
te voorkomen, heeft Ajax voor
de laatste wedstrijden van dit
seizoen een aantal maatregelen
aangekondigd. Zo is bij de twee
laatste thuiswedstrijden de sei
zoenkaart niet overdraagbaar
aan een ander en moet elke be
zoeker zich legitimeren. Verder
worden extra mensen ingezet
om te controleren op stadion
verboden, alcoholgebruik en het
in bezit hebben van drugs. Voor
de Amsterdam ArenA geldt een
alcoholverbod.
Intussen zijn sommige plexigla
zen scheidingswanden op de
promenade van de ArenA ver
vangen door houten schuttin
gen van tweeënhalve meter
hoog. Tijdens de halve finale
tussen Ajax 2 en FC Utrecht be
stormden Ajax-supporters de
tweede ring nadat zij dwars
door de scheidingswanden wa
ren gelopen. „Dat mag nooit
meer gebeuren", zegt financieel
directeur Jeroen Slop van Ajax.
Voor het volgende seizoen
wordt selectiever gekeken bij de
uitgifte van seizoenkaarten.
In supporterstreinen en -bussen
mag geen alcohol meer worden
verstrekt. En mocht het ook vol
gend seizoen weer misgaan, dan
geldt hetzelfde regime als nu:
wanneer het uit de hand loopt,
wordt de volgende wedstrijd
zonder eigen aanhang gespeeld.
Overigens bepleitte Van Praag
het Engelse model bij de aanpak
van de raddraaiers.
„Ik pleit voor een speciale voet
balwet, analoog aan Engeland.
Wie zich in het stadion mis
draagt wordt strafrechtelijk ver
volgd, en de sancties zijn kei
hard. Verder is er een wettelijke
meldingsplicht voor mensen
met een stadionverbod.
Daar kunnen we in Nederland
echt niet meer onderuit. In En
gelse stadions gebeurt nooit
meer iets."
in - In de strijd tegen
jganisaties moeten op-
piensten meer en beter
li van bestaande
jebronnen. Aldus pro-
itneraal Steenhuis tij-
nposium 'Xtc en 't
lÉindhoven. Steenhuis
leen pleidooi om bij
Izoek tegen xtc-bendes
iroeg stadium dé fi-
Irecherche serieus te
Vlet geld pak je de cri-
iiet alleen zijn dure wa-
potorboot af, maar
Jociale status. En dat
^Imt harder aan dan het
latie in
kit verkeerd
- Het ministerie van
fceft zich in de VS be-
wer de arrestatie van
Tige Utrechter in Chi-
ejaar. De computer-
meur reisde naai- Chi-
f een ontmoeting met
jacht een 14-jarig
lat hij via een chatbox
Temet had leren ken-
f meisje' was echter
Ivan de FBI. Hij werd
rearresteerd. De door
jhanteerde opspo-
pode zou in Nederland
pitgelegd als uitlokking,
'dcelijk is verboden.
boos
ountants
- Niet alleen de vorm
h. lan presenteren van
jrzoek van de KPMG-
nts in de 'bonnetjesaf-
otterdam, deugde
I /J de inhoud van het
w van KPMG klopte niet
aardoor belasterend.
)gde gisteren raads-
ïtink van oud-burge-
Tper, in het hoger be-
n de uitspraak van de
Tucht voor Register-
eji nts. Het onderzoek
en KPMG kostte Peper
;terschaP-
wier surft
,(tal thuis
Middelbare scholie-
meer thuis achter de
en op internet dan
I. Als ze al achter een
mputer zitten, dan is
tal buiten de lesuren,
uit een studie van het
peize -In het Noord-Drentse dorp Peize is gisteren een ooievaarspaar neergestreken. De vogels hebben elk een schoorsteen van een huis uitgezocht, vlakbij de molen.
Foto: ANP/Harry Kannegieter
door Gitte Brugman
den haag - Het Twents als schrijftaal heeft zijn
wortels in het Nederlands dat in de Middeleeu
wen werd gesproken. De Middelnederlandse
schrijftaal had zelfs een zeer sterke invloed op het
Middelwestfaals, dat over de huidige grens werd
gebezigd. Germanist en Twentekenner Gerard
Seyger toont aan dat de veronderstelling dat het
Twents 'Duitse' wortels heeft moet worden ver
worpen. Seyger promoveert op 18 april op zijn
onderzoek aan zowel de Rijksuniversiteit Gronin
gen als de universiteit van Münster.
Seyger nam de Twentse taal onder de loep zoals
die tussen 1336 en 1500 werd geschreven. Hij be
studeerde teksten uit de steden Almelo, Enschede,
Oldenzaal en Ootmarsum, alleen geschreven en
bestemd voor mensen in de regio. Want schrijvers
pasten hun teksten vaak aan voor mensen uit an
dere delen van het land.
De talen die in de Middeleeuwen - vandaar 'Mid
del-' als voorvoegsel - werden geschreven en ge
sproken waren het Middelnederlands (waaronder
Middelgelders en Middeltwents) en het Middelne-
derduits, waaronder Middelwestfaals. Het Middel
gelders kwam voor in het gebied van de hertogen
van Gelre, dat zich uitstrekte van Twente tot Roer
mond, een gebied aanzienlijk groter dan het hui
dige Gelderland. Het was ook de taal van het bis
dom Utrecht. Seyger vat het Oost- en Westvlaams,
het Hollands en Brabants samen onder de noe
mer Middelnederlands.
De periode die Seyger beschrijft was een welva
rende periode voor de steden in het IJssel- en
Hanzegebied. Kampen, Enschede en Stavoren
waren rijke steden met beroemde scholen. In
Twente hadden de Hanzesteden Oldenzaal, Alme
lo en Ootmarsum gerenommeerde scholen en
kloosters.
De middeleeuwse rijkdom gold ook voor Antwer
pen, Brugge, Gent en Yperen. „Zij hadden veel
eerder de schrijftaal die wij nu Nederlands noe
men." Die taal had destijds kennelijk prestige en
was daarom dominant. Pas later, toen de Hol
landse steden door de VOC een bloeitijd beleef
den, nam de invloed van het Hollands toe.
Aan de 'Hollandse Expansie' ging een krachtige
'Middelnederlandse Expansie' vooraf', is dan ook
Seygers stelling. „Je zou ook kunnen zeggen dat
het Twents vroeger verbonden was met het oos
ten én het westen. Die band met het westen is on
der invloed van de 'Hollands Expansie' verbroken
en die met het oosten is blijven bestaan."
De spreektaal Twents liet zich veel minder beïn
vloeden door het Middelnederlands en later het
Hollands. „Daarom is de conclusie al snel dat het
Twents op het Duits lijkt, maar het Middelneder
lands zijn invloed eerst veel wijder deed gelden."
mdat het Twents niet de taal werd van de kunst,
de wetenschap en de literatuur, leefde het prak
tisch alleen voort in het dagelijks gebruik. „In mijn
jeugd spraken de meeste mensen nog Twents met
elkaar.
Pas heel recent is het dialect door toedoen van ra
dio, tv en boeken verdrongen.
Die verandering is heel snel gegaan."
Zwaar weer voor hooikoortspatiënten
apeldoorn/gpd - Het droge en
zonnige weer in ons land breekt
records. Sinds 23 maart heeft
het nauwelijks geregend. De
eerste tien dagen van april heb
ben een record gevestigd met
ruim honderd uur zon.
De aanhoudende droogte is
zeldzaam. Sinds 1911 is het in
april niet zo droog geweest.
Toch is er geen record gevestigd.
Een paar kleine buitjes afgelo
pen dinsdag hebben dat verhin
derd. „Die enkele tiende milli
meter regen verandert niets aan
de droogteperiode die in ons
land heerst", zegt D. Wind van
Meteo Consult in Wageningen.
Hij wijst erop dat de luchtvoch
tigheid nu zo'n dertig procent is,
dat is extreem laag, zeventig
procent is normaal. Het zonne-
record voor april stond op naam
van april 1906 met 99,4 uur, ge
volgd door april 1974 (97,0) en
april 1990 (92,1 uur). Ook in
maart was het uitzonderlijk zon
nig.
Toen scheen de zon gemiddeld
maar liefst 166 uur, terwijl 115
uur normaal is. In de afgelopen
den haag/gpd - De PvdA-fractie
in de Tweede Kamer praat er
dinsdag nog eens over, maar het
ziet er naar uit dat zij ja zegt te
gen deelname aan de ontwikke
ling van de jachtvlieger Joint
Strike Fighter. Garanties van het
kabinet lijken voor PvdA-woord-
voerder Timmermans sterker
dan oproepen van Groenlinks,
SP en D66 aan zijn adres om 'de
rug recht te houden' en tegen
deelname te stemmen.
Formeel hield Timmermans,
overladen met schimpscheuten
van andere woordvoerders, gis
teravond nog een slag om de
arm. Hij wil de exportcijfers van
de JSF-deal met Amerika 'nog
eens goed bekijken' met zijn
fractiegenoten en pas dinsdag
besluiten. Zijn fractie aarzelt al
maanden.
„Ga niet onder de tucht van de
partijpolitiek door", bezwoer
Harrewijn (Groenlinks). PvdA-
fractieleider Melkert liet eerder
doorschemeren voor deelname
te zijn vanwege de banen die
het zou opleveren. „Ik hoop dat
de PvdA niet zo wendbaar is als
de JSF", zei Van 't Riet (D66).
Maar het kabinet verzekerde
Timmermans dat het bedrijfsle
ven de rekening krijgt voor
eventuele tegenvallers in de deal
met Amerika. Want de Neder
landse industrie tekent volgens
minister Zalm (financiën) voor
een 'open einde'. De PvdA wil
absoluut niet dat de 'belasting
betaler' voor een tekort op
draait.
Om mee te kunnen bouwen aan
de JSF schiet de regering 920
miljoen euro voor. Dat bedrag
komt volgens het kabinet retour
via terugbetalingen door het be
drijfsleven, royalties bij verkoop
aan derde landen en kortingen
als Nederland vanaf 2012 de JSF
koopt ter vervanging van de F16.
Deelname nu betekent later vrij
wel zeker koop, aldus het kabi
net. Nederland kan echter tus
sentijds uit het bouwprogram
ma stappen, aldus Zalm. Dat
was een voorwaarde van de
PvdA. Breken kost wel geld, be
klemtoonde Zalm. Stapt Neder
land er bijvoorbeeld voor het
eind van 2003 uit, dan gaat er
115 miljoen euro verloren.
Dat neemt de PvdA dan voor
lief, heeft zij al eerder gezegd.
Met een ja van de PvdA staat
een Kamermeerderheid achter
deelname aan de JSF-ontwikke-
ling. CDA-woordvoerster Van
Ardenne gaf haar voorspelling
vast af: „Uiteindelijk komt alles
goed. De vraag is alleen wan
neer de draai van de PvdA
komt."
slagharen/gpd - De gemeente
Hardenberg is ernstig tekortge
schoten in het controleren van
de vergunningen voor recreatie-
en vergadercentrum De Bonte
Wever in Slagharen. Het com
plex, dat op 7 mei vorig jaar
door brand werd verwoest, had
een groot aantal brandpreven-
tieve tekortkomingen waarbij de
gemeente niet ingreep.
Volgens de commissie-Faber die
het evaluatierapport over de
brand gisteren presenteerde,
weigerde Hardenberg in de ja
ren tachtig het uitgaanscomplex
te sluiten nadat de brandweer
hierom had gevraagd. Ook daar
na liet de controle jarenlang te
wensen over. 'Klassieke vertra
gingstechnieken van de zijde
van De Bonte Wever' werden
volgens onderzoeksleider Tho
mas Faber gevolgd door 'even
klassieke valkuilen door de ge
meentelijke handhavers'. Vol
gens de commissie was het uit
gaanscomplex, met daarin on
der meer een hotel, zwembad,
sauna en vergaderzalen, simpel
weg 'onveilig' en ook op de dag
van de brand 'onveilig voor de
aanwezigen'.
Slechts in een deel van de ge
bouwen waren automatische
brandmeld- en ontruimingsin
stallaties aanwezig. Ook het ont
breken van rookmelders in
zwembaddeel en in de naaktre-
creatieruimte waren volgens de
commissie 'belangrijke gebre
ken waardoor geen voldoende
waarborg bestond voor een vei
lige ontvluchting van de aanwe
zigen'. Faber wil overigens niet
de conclusie trekken dat De
Bonte Wever is afgebrand van
wege de gedoogcultuur. 'Daar
verbind ik geen kwalificatie aan',
is het enige dat hij daarover wil
zeggen.
Ook op de dag van de brand
heeft Hardenberg fouten ge
maakt. Volgens Faber was een
zwak punt van het rampenplan
dat er geen uitgewerkte deel-
plannen of draaiboeken waren.
„Het hing op individuele kennis
en ervaring", aldus de commis
sievoorzitter.
Ook de brandweer komt er niet
ongeschonden af. De brand is
volgens de commissie veel te
laat, pas na een uur, gemeld.
Verder ging de brandweer er te
lang van uit dat het om een be
heersbare brand ging. „Deze in
schatting bleek onjuist", aldus
Faber.
Volgens de Hardenbergse bur
gemeester Bert Meulman moet
het gedogen van de slechte
brandveiligheidssituatie in de
Bonte Wever in de tijdgeest wor
den gezien.
„Ik wil niet goedpraten wat des
tijds fout is gegaan of gedaan,
maar je moet het wel in de his
torische context plaatsen", zei
hij gisteren.
honderd jaar was maart slechts
vier keer nog zonniger. Een
schril contrast met maart 2001.
Toen was er grijs en grauw weer
met slechts 63 uur.
Het fraaie weer van de afgelo
pen weken wordt veroorzaakt
door hogedrukgebieden die het
weer vanuit Scandinavië bepa
len. De wind is meestal oostelijk
en voert droge lucht aan.
Hooikoortspatiënten hebben
het zwaar bij dit weer. Er zit veel
stuifmeel in de lucht. Voor wie
er allergisch voor is kan dat
stuifmeel bij inademing aanlei
ding geven tot hooikoortsver
schijnselen, zoals niezen of tra
nende ogen. Het gele poeder is
afkomstig van bloeiende bomen
die op dit moment de grootste
leveranciers van pollen zijn. Met
name de berk is vorige maand
uitbundig gaan bloeien.
Volgens gegevens van de afde
ling Longziekten van het Leids
Universitair Medisch Centrum,
dat ook het hooikoortsbericht
op teletekst verzorgt is de con
centratie berkenpollen dit jaar
uitzonderlijk groot.
den haag/gpd - De overheid
moet meer maatregelen nemen
om het aantal rokers in Neder
land terug te dringen. De nieu
we Tabakswet, die binnenkort
van kracht wordt, is niet vol
doende. Er zijn extra campagnes
nodig. Daarvoor pleit DEFACTO
(voorheen Stichting Volksge
zondheid en Roken) in het rap
port 'Intensiveren en Diversifië
ren' dat volgende week wordt
overhandigd aan het ministerie
van VWS.
DEFACTO-directeur Trudy Prins
noemt de nieuwe Tabakswet
'een belangrijke stap in de goe
de richting'. „Beperking van het
aantal plaatsen waar je sigaret
ten kunt kopen en een tabaksre
clameverbod in tijdschriften en
op bushokjes is een goede zaak.
Maar er is meer nodig om veel
mensen met succes te laten
stoppen met roken", aldus
Prins.
In het rapport dat DEFACTO
heeft opgesteld staan enkele
maatregelen op het gebied van
'tabaksontmoediging'. Het gaat
onder meer om een vergoeding
voor het gebruik van nicotine
pleisters of het volgen van cur
sussen om van het roken af te
komen. Prins vindt dat het voor
gestelde gefaseerde rookverbod
op werkplekken direct van
kracht zou moeten zijn.
DEFACTO verwacht dat het
jaarlijks zo'n 59,5 miljoen euro
kost om 1 miljoen extra 'stop
pers' te realiseren. Dat zou een
verdubbeling zijn van het huidi
ge aantal Nederlanders dat jaar
lijks stopt met roken. Jaarlijks
overlijden ongeveer 23.000 Ne
derlanders aan de gevolgen van
het roken.
De Nederlandse
n de huidige appara-
rmee zij telefoonver-
stert, blijven gebrui-
is de uitkomst van een
de apparatuur in
Nederland aanwezige
ts'. Aanleiding voor
rzoek waren berichten
van een mogelijk spio-
andaal daar. De Israëli-
einie dienst zou via
ëlische bedrijven gele-
tisterapparatuur toe-
'ben tot geheime Ame-
nformatie. Ook in Ne-
rordt apparatuur uit
•ruikt.
bei
^■linfc
Van der Vlies. Foto: GPD/Erwin Tuil
door Erwin Tuil
den haag - Bijna sinds mensenheugenis
voert Bas van der Vlies de lijst aan van de
Staatkundig Gereformeerde Partij. Hoe
wel alle vrouwelijke Kamerleden het on
eens zijn met zijn opvattingen over de
politieke deelname van wouwen - poli
tiek is op basis van de bijbel geen vrou
wenaangelegenheid - vinden zij hem
toch één van de aardigste mannelijke
collega's. „Een schatje met een hoog
knuffelgehalte", noemde voormalig PPR
en GroenLinks-coryfee Ria Beckers hem
ooit.
Vandaag begint Van der Vlies in Amers
foort aan zijn vijfde campagne als lijst
trekker en zijn zesde als Kamerlid. De
partij is beroemd, of berucht, om haar
weinig rekkelijke opvattingen over geloof,
bijbel en samenleving. Dat betekent niet
dat de SGP zich sektarisch opstelt, vindt
de lijsttrekker. Regeringsdeelname bij
voorbeeld wordt nooit uitgesloten en tot
compromis is de partij eveneens bereid.
„We zijn bereid om vuile handen te ma
ken. Maar het liefst zo weinig mogelijk",
zegt Van der Vlies. Vijftien jaar geleden is
de mogelijkheid voor regeringsdeelname
al eens serieus besproken in de fractie.
Van der Vlies benadrukt wel dat de op
vattingen en overtuigingen die de partij
het meest na aan het hart liggen nimmer
verkwanseld kunnen worden.
Hoewel civiel ingenieur van huis uit, be
zweert hij nooit nagedacht te hebben
over het ministerschap van verkeer en
waterstaat. Wel windt hij zich op over
manier waarop de huidige verkeersmi
nister Tineke Netelenbos naar Noord-
Holland wordt gemanoeuvreerd als com
missaris van de koningin.
„Het gaat blijkbaar niet alleen om be
stuurlijke kwaliteit, politieke ervaring en
misschien ook wel politieke kleur. Maar
ook om de verdeling van vriendendien
sten en prijzen voor trouwe en noeste ar
beid voor de fractie die dan een keer ge
honoreerd moet worden."
Vooralsnog is regeringsdeelname met
twee zetels in de peilingen (een verlies
van één) niet aan de orde. Van der Vlies
verklaart dat deels uit de grotere eigen
zinnigheid van de SGP-jongeren die zich
vrij voelen op een andere partij, zoals de
ChristenUnie te stemmen. „Ik kon me als
jongeman niet voorstellen ooit iets an
ders te stemmen dan mijn ouders deden.
Nu ligt dat anders. De campagne is dan
ook deels bedoeld om de eigen jeugd,
beter opgeleid, anders opgevoed, ervan
te overtuigen tóch SGP te stemmen.
Dat de partij het zich niet kan veroorlo
ven de vleesgeworden behoudzucht te
zijn, beseft Van der Vlies. Hoewel bewust
is gekozen voor een terughoudend ge
bruik van televisie en radio om stemmen
te trekken, wordt aan die praktijk ge
schaafd. Van der Vlies: „Het is een beper
king die we onszelf hebben opgelegd,
maar daar zit beweging in." Aan radio-
en tv-spotjes denkt de SGP nog niet,
maar het is niet langer ondenkbaar dat
lijsttrekker Van der Vlies de komende we
ken in een talkshow - bij voorkeur van de
EO - verschijnt.
