bijbel
GELOOF SAMENLEVING
Weg met de haastige roes, terug naar de eenvoud
Garabandal Centrum verafschuwt de 'show' van Rutten
Schimmel
orde bankroet Scriptie over Paulus legt bom onder de
door claims
De vrijspraak van imam el-
Moumni ('homoseksualiteit is
een ziekte') is fantastisch.
Want de vrijheid van menings
uiting heeft gezegevierd.
De vrijspraak van el-Moumni
('homoseksualiteit tast de sa
menleving aan') is bemoedi
gend. Want de vrijheid van
godsdienst heeft gezegevierd.
Iedereen mag denken wat hij
wil - want dat is waar 'vrijheid
van godsdienst' over gaat - hoe
stom, achterlijk, verderfelijk,
belachelijk, ook.
De vrijspraak van el-Moumni
is vreselijk. Want het betekent
dat het non-discriminatie-be
ginsel voor homo's minder
geldt dan voor hetero's.
De vrijspraak van imam el-
Moumni is verontrustend.
Want de rechter heeft hem
vrijgesproken, omdat zijn idio
te opvatting over homoseksua
liteit is gebaseerd op uitspra
ken in de ko
ran.
Ik zou wel wil
len kiezen tus
sen 'fantas
tisch', 'be
moedigend',
'vreselijk' en
'verontrus
tend', maar
dat gaat niet,
want de drie
grondwettelijk
vastgelegde
beginselen
van onze sa
menleving zijn
me allemaal
even lief.
De vrijspraak
van el-Moum-
ni kreeg niet dezelfde media-
aandacht als zijn uitspraken
vorig jaar. Het NIOD-rapport
over Srebrenica en de oorlog
tussen Israël en de Palestijnen
hebben de imam naar het
tweede plan verdrongen. lam
mer, want de lont waarmee die
twee oorlogen zijn aangesto
ken zijn ontsporingen in de
taal. Als mensen niet de ver
keerde dingen over elkaar zou
den zeggen, zouden ruzies uit
doven en belangentegenstel
lingen tot een oplossing kun
nen gebracht worden.
De verkeerde dingen zeggen:
roddel, kwaadsprekerij, laster,
leugens en misinformatie,
wordt in het Hebreeuws aan
geduid met de term 'lesjon ha-
ra', 'slechte taal' of 'slechte
tong'. Milosevic, Tudjman,
Sjaron, Arafat, el-Moumni
hebben zich allemaal aan les
jon ha-ra schuldig gemaakt. Ze
maken de ander eerst met
woorden tot vijand en als het
denken van hun aanhangers
verziekt is, beginnen die te dis
crimineren en te moorden. De
joodse geleerden zeggen dat
lesjon ha-ra een vorm van
moord is. Dat is niet voor niks.
Het merkwaardige is dat een
flink aantal joodse verklaarders
van tenach (oude testament)
een verband leggen tussen les
jon ha-ra en een bepaalde
TAM ARAH
BENIMA
vorm van huidziekte enl
mels op kleding en huisl
die 'tsaraat' wordt genol
en waarvan we niet meel
ten wat voor huidziekte!
schimmel dat was.
In Leviticus 12:1-15:33 w
de behandeling van 'tsai
besproken. Het gaat nie
een medische behandel
maar om een religieus-i
waarvan quarantaine va
betroffene, het wassen v
persoon en de kleding,
soms ook het neerhalen
muren de belangrijkste
menten zijn.
Het verband tussen t:
lesjon ha-ra baseren de
klaarders op verschillen
averhalen. Mirjam kreej
huidziekte nadat zij kwa
gesproken over haar bro
Mozes en Aron. (Numei
13) Mozes kreeg een hui
te aan zijn hand, nadat 1
verkei
geuit t<
over GJ
(ExodJ
6)
Of er e
verban
tussen
en lesj<
ra doet
toe (tei
omdat
niet mi
ten wat
tsaraat
Belangi
dat dei
klaarde
atiefm
tekst o
en vanfl
wat medisch gezien waa
schijnlijk onzinnig was, I
waarschuwing tegen 'sla
taal' komen.
De Rotterdamse rechter]
niet begrepen dat de kol
net als tenach, op talloze
nieren kan worden geïnf
teerd. Tenach heeft niet|
waarheid en de koran e
min. Ook al staan er vrd
dingen over homoseksui
drag in tenach, er is geel
in de joodse wereld die II
daarom zou stenigen - d
de verklaarders. En ook:
staan er vreselijke dingei
homo's (en joden, en chi
nen, en ongelovigen) ini
ran, een creatief verklaai
kan de angel uit de tekst
en er een vreedzame eni
rante duiding aan te gevi
zo de gelovigen tot vreet
en tolerant gedrag aanspr
De fout van de rechter is*c..
dat hij de vrijheid van ra J 1
ningsuiting en de vrijhei
godsdienst hoog heeft ge
den, maar dat hij de ima
(en dus ook rabbijnen ei
minees) in dit land niet 1
gezegd: „Alles goed en w
maar u zoekt maar een
van uw heilige boeken dj
discriminerend is. Want
rechter moet ik ook vierli
achter het non-discrimiif
beginsel staan."
:de'
:wei
ild p
Dm,
ïn dj
gedachten op verschillende m
uit. Hij schreef een kort verhaa®oe°
filmscript, waarin hij Jezus als ste J-
van een bende opstandelingen^0J-
zet. In Engeland waren al plan 'sbfj
voor verfilming, maar door eei ™c'
sement van de maatschappij k
daar nog niet van. Ook werkt I baJv
steeds aan een roman over hei)0er
thema. ^sta:
In overleg met de begeleidendr0 c<
leraar werkte de geschiedenis?let a
het filmscenario uit tot eindsci1 v?!
Het resultaat sloeg in als een b 0011
Verschillende historici betitelebei
kuilens theorie inmiddels als elble
mogelijkheid. Theologen lijkei |~e.^
voorlopig de argumentatie te i r: 1'
vinden om serieus te twijfelen
Paulus' intenties. b
Die kritiek laat Voskuilen kouc en
theoloog heeft mijn scriptie ge$
Laten ze dat doen en dan oord y11
Tot nu toe heeft iedere wetensiaeo
per die het stuk las zijn menin
steld." Ook schrikt hij niet van V(
hef: „Een vriendin had me ge?
schuwd. Je werkt aan een ato
zei ze. Mijn stelling is natuurl
explosief. De macabere kant v
wordt het best duidelijk als je<
meinen vervangt door nazi-Di "°°i
Die vergelijking kan misschien 0
door de beugel, maar de politinaa!
van de zaak wordt zo wel heel att
lijk." f*
Over de eventuele gevolgen vo1 le
christelijk geloof wil Voskuilen
niet nadenken. De komende ja
hij werken aan een promotie 1
van zijn onderzoeksgegevens. 0
ding wil hij nog wel kwijt. Paul npr
waarschuwde de christenen v<
verraad in de tweede brief aan
Corinthiërs. „Daarin schrijft h
ben ik en met een list heb ik u
gen. Dat toont niet aan dat Pal
les fingeerde, maar wel dat hij
vies was van misleiding."
mh
i/erz
veer
roei
imp
inse
.gel
ffeni
irsir
(ding
garabandal - Het Garabandal Centrum Neder
land vindt het verbijsterend dat prof. dr. F. Rutten
zeker zegt te weten dat vanavond een wonder ge
beurt in het Spaanse dorpje Garabandal. Voorzit
ter W. Langeveld van de stichting vreest dat de
tientallen zieke pelgrims uit ons land die ter plaat
se op genezing hopen, gedesillusioneerd huis
waarts zullen keren.
„Het wonder gebeurt gewoon niet", benadrukte
Langeveld (67) gisteren in een regenachtig Gara
bandal. Hij vindt dat afschuwelijk voor de zieken
en gehandicapten, die in het kielzog van Rutten
naar het bergdorpje in het noorden van het land
zijn afgereisd. De vroegere secretaris-generaal van
Economische Zaken heeft voorspeld dat het won
der gepaard zal gaan met genezingen en bekerin
gen van mensen die in Garabandal aanwezig zijn.
De voorspelling van Rutten vertoont veel overeen
komsten met de visie van het Garabandal Cen
trum. „Maar ik heb hem altijd afgeraden om naar
de datum van het wonder te gissen zegt Lange
veld. In september was hij nog met Rutten in Ga
rabandal, waar vier meisjes in de jaren 1961-1965
vele malen Maria zouden hebben gezien. „Ik heb
me van hem gedistantieerd toen hij vasthield aan
de datum van 11 april", aldus Langeveld.
Volgens Conchita, een van de meisjes, zal het
wonder plaatsvinden op een donderdag om half
negen 's avonds op de feestdag van een heilige.
Het zal ook samenvallen met een grote gebeurte
nis in de Rooms-Katholieke Kerk. De zieken die
het wonder ter plaatse meemaken, worden gene
zen. Tot zover gaan Rutten en Langeveld redelijk
samen op.
Maar Conchita zou de datum van het wonder
acht dagen van te voren aankondigen. Dat is niet
gebeurd, zei Langeveld. Ook heeft de hele mens
heid nog geen 'waarschuwing uit de hemel' ont
vangen, terwijl dit voorafgaande aan het wonder
zou moeten gebeuren, aldus de stichting. Rutten
meent inmiddels dat de wereldwijde 'gewetens
verlichting' na het wonder zal plaatsvinden.
Langeveld, die zich al sinds 1965 met Garabandal
bezighoudt, vindt het onbegrijpelijk dat Rutten
volhardt in zijn opvattingen. Volgens de voorzitter
heeft Conchita (53), die in New York woont, kort
geleden telefonisch laten weten dat op 11 april ze
ker geen wonder in Garabandal geschiedt. Ze was
zeer verbaasd over de voorspelling van Rutten.
Langeveld, die spreekt over een 'afschuwelijke
show' van Rutten, is sinds vorige week op uitnodi
ging van een Duitse Garabandalkenner weer even
in het dorpje. Hij hoopt de teleurgestelde pelgrims
te troosten en te bemoedigen. „We zullen probe
ren de stukken te lijmen die Rutten heeft veroor
zaakt. Garabandal krijgt hierdoor een rotnaam in
Nederland", zegt Langeveld. Hij herinnert eraan
dat op 13 april 1995 ook duizenden mensen naar
Garabandal kwamen om een voorspeld wonder
mee te maken. Maar het bleek een valse datum te
zijn.
Garabandal is volgens Langeveld een mystiek ge
bied. „Mystiek en pseudomystiek liggen dicht
naast elkaar. Als gelovige zie ik de valse voorspel
ling als een een spel tussen God en de duivel, de
man van de misleiding. Ik denk dat het de zwart
ste dag wordt in het leven van Rutten." Als het
wonder uitblijft, beëindigt Rutten zijn activiteiten
in rooms-katholieke organisaties als Witte Don-
derdag-2000 en zijn Instituut voor Katholieke In
formatie voor Nederland en Vlaanderen, zo heeft
hij al aangekondigd.
Geschiedenisstudent 'ontmaskert' apostel als Romeinse spion
winnipeg/ap - Honderden aan-
Emeritus-predikant Arie Spijkerboer, protestant in hart en nieren
klachten wegens mishandeling
en misbruik van indiaanse kin
deren op Canadese kostscholen
hebben de rooms-katholieke or
de Oblaten van de Onbevlekte
Maagd Maria genoopt het faillis
sement aan te vragen.1
De Indiaanse kinderen, die in de
jaren na de Tweede Wereldoor
log op door kerk en staat gedre
ven kostscholen zijn geplaatst,
werden vervreemd van hun ei
gen taal en cultuur en blootge
steld aan mishandeling en sek
sueel misbruik. Niet alleen de
katholieke kerk runde zulke
scholen. Een deel van de ruim
700.000 aanklachten is gericht
tegen protestantse kerken. De
zaken dateren van vóór de golf
aanklachten in de VS tegen de
katholieke kerk.
De Oblatenorde heeft volgens
pater James Fiori de afgelopen
twee jaar 750.000 dollar uitgege
ven aan proceskosten en ver
wacht jaarlijks nog 600.000 dol
lar te moeten uitgeven tot alle
2.500 zaken zijn geschikt. Als er
geen maatregelen worden geno
men zou de orde in 2006 door
zijn geld heen zijn. De Oblaten
stellen daarom voor 200.000
dollar in een fonds te stoppen
waaruit de 'echte slachtoffers'
kunnen worden betaald. De re
gering heeft aangeboden 70 pro
cent van de schikkingen te beta
len, wat het fonds op 700.000
dollar zou brengen.
'Een klap in het gezicht', noem
de de 73-jarige Gabe Mentuck,
die smartengeld, het voorstel.
„Ik geloof gewoon niet dat ze zo
arm zijn." Mentuck vertelde dat
hij op een kostschool had geze
ten in Pine Creek. Hij werd met
een riem geslagen en met elek
trische stroom bewerkt, soms
alleen maar omdat hij zijn eigen
taal had gesproken.
door Nicolai Lensen
Deventer - Een doctoraalscriptie zorgt
niet vaak voor grote beroering. Maar de
theorie die geschiedenisstudent Thijs
Voskuilen uitwerkte is zeer explosief.
Volgens hem was de voornaamste
grondlegger van het christendom, de
apostel Paulus, een Romeinse spion. Als
hij gelijk heeft, en Paulus inderdaad zijn
ideeën verspreidde in dienst van de
overheersers, is er onder de bijbel een
bom gelegd.
Voskuilen (27) is overtuigd van zijn
gelijk. „Het is ongelooflijk. Ik schrok
zelf van de resultaten van mijn onder
zoek, maar de puzzel valt precies in
elkaar. De Groninger student zag zijn
eindscriptie 'The perfect spy" onlangs
beloond met een negen. Hij maakt
daarin zeer aannemelijk dat de apos
tel Paulus, wiens brieven het theolo
gisch fundament vormen van het
nieuwe testament, in dienst was van
de Romeinse geheime dienst: de fru-
mentarii.
Het is niet de eerste keer dat Paulus
met wantrouwen wordt bekeken. Filo
soof Friedrich Nietzsche noemde hem
al 'het genie van de leugen'. En het
moet worden gezegd: Paulus heeft de
schijn tegen. Vóór zijn bekering was
Saulus van Tarsus, voormalig tenten
maker voor het Romeinse leger, een
berucht vervolger van de christenen.
Onderweg naar Damascus ziet hij
plots het licht. Vanuit de hemel richt
een stem zich tot hem: „Saul, waarom
vervolgt gij mij? Ik ben Jezus dien gij
vervolgt. Sta op en ga de stad binnen
en daar zal u gezegd worden wat u
moet doen". Saulus gehoorzaamt. Hij
trekt Damascus binnen, 'verandert'
zijn naam in Paulus, sluit zich aan bij
de christenen en roept zichzelf uit tot
apostel. Vanaf dat moment predikt hij
Jezus, naar zijn overtuiging de zoon
van God en de beloofde Messias.
Voskuilen gelooft er helemaal niets
van. „De vroege christenen vertrouw
den Paulus absoluut niet. Zij be
schouwden hem als verrader en be
dreigden hem. Zo'n radicale verande
ring hield niemand voor mogelijk. Bo
vendien had hij Jezus nooit ontmoet
en was men eerder geneigd mensen te
geloven die hem wél persoonlijk had
den gekend."
De preken van Paulus veroorzaken
veel onrust en uiteindelijk moet hij
vluchten. Als Romeins staatsburger
wordt hij naar Rome gebracht om
daar als oproerkraaier te worden be
recht. Het proces kwam er nooit, ont
dekte Voskuilen, maar ondertussen
kreeg Paulus alle vrijheid om brieven
te schrijven aan de christelijke bewe
ging, die door de Romeinen als staats-
bedreigend werd getypeerd. In zijn
brieven roept Paulus op tot onderda
nigheid aan de heersers en draagt hij
de mensen op netjes belasting te beta
len. En de beloofde Messias, de man
die het joodse volk van het juk van de
Romeinen zou bevrijden, was al geko
men en gestorven aan het kruis, aldus
Paulus.
Door de brieven, die de basis vormen
van het huidige christendom, raakten
christenen en joden onderling ver
deeld. „Saulus van Tarsus verruilde
zijn zwaard voor een pen en zaaide in
opdracht twist", stelt Voskuilen nu.
De structurele manier waarop zijn
brieven gunstig uitpakten voor de Ro
meinse overheid, gecombineerd met
zijn verleden als vervolger van de
christenen, maakt voor de nieuwbak
ken historicus dat hier van toeval geen
sprake kan zijn. „Saulus is nooit be
keerd, hij was de perfecte spion. Zijn
geschriften zijn historisch onbetrouw
bare propaganda: een schoolvoor
beeld van psychologische oorlogvoe
ring."
door Taco van der Mark
santpoort-zuid - Historische kri
tiek op de bijbel is toegestaan,
maar het wonder van de opstan
ding blijft overeind. Net als de
wonderbaarlijke uittocht uit
Egypte door de Rode Zee. En tele
visie is het voorbeeld van de rust
verstoorder. Dat is de overtuiging
van de hervormde emeritus-pre
dikant Arie Spijkerboer uit Sant
poort die een autobiografie
schreef.
In een tijd waar de ene na de
andere theoloog vaststaande
dogma's afbreekt, blijft Arie
Spijkerboer (1929) zijn waarheid
trouw. Niet voor niets begint en
eindigt hij zijn theologische au
tobiografie 'Een rondje om de
kerk' met Jezus. Als dominees
kind vond hij het kruis van Jezus
verschrikkelijk, gevolgd door op
luchting vanwege zijn opstan
ding uit de dood. En nu, schrijft
hij op de laatste pagina van zijn
boek, hoopt hij in de kerkdien
sten die hij nog steeds leidt, de
mensen de boodschap mee te
geven dat Jezus het licht der we
reld is. „De boodschap van de
bijbel draait om het geloof in Je-
i zus Christus. Het hele Nieuwe
Testament heeft als doel het ge
loof bij te brengen dat Jezus
Christus namens God met ons
bezig is", zegt Spijkerboer in zijn
appartement in Santpoort-Zuid.
Relativerende noties die gerefor
meerde collega's als Kuitert of
Den Heyer plaatsen, komen in
het woordenboek van Spijker
boer niet voor. Kuitert - die het
christelijk geloof van in zijn
ogen overbodige rimram ont
doet - noemt hij 'te rationeel'.
„Het is niet mijn cup of tea."
Voor Den Heyer - die niets moet
hebben van de verzoeningsleer
dat Jezus voor onze zonden is
gestorven en opgestaan - geldt
hetzelfde. „Hij glijdt haastig
voorbij aan bijbelteksten die
duidelijk maken dat God ons in
Christus Jezus met Zich ver
zoent".
Spijkerboer vervolgt: „Ik heb
niets tegen historische kritiek op
de bijbel. Absoluut niet. Maar
het is voor mij evident dat bij
voorbeeld het volk Israël, of een
deel daarvan, uit Egypte is ge
leid. Als je dat gegeven ook op
de helling zet, ben je niet goed
bezig." Spijkerboer dient met
zijn theologische visie onversne
den calvinisme op. „Ja", glim
lacht hij, „ik ben een protestant
in hart en nieren".
Niet zo vreemd dus dat hij ook
een zwak heeft voor de Heidel-
bergse Catechismus. Veel men
sen hebben moeite met het vol
gens hen negatieve uitgangs
punt dat de mens geneigd is tot
alle kwaad. Niets van waar, zegt
Spijkerboer. „Het is onze ge
neigdheid om ons niets aan te
trekken van God en onze naaste.
Niet dat wij tot in onze diepste
vezels verdorven wezens zijn".
Wat hem in de Heidelbergse Ca
techismus aantrekt, is vooral de
stijl. „Het zijn messcherpe for
muleringen. Kort en bondig. En
die aan duidelijkheid niets te
wensen overlaten. Daar houd ik
van".
Zo formuleert de hervormde
predikant zelf ook. Een eigen
schap die hem goed van pas
kwam bij zijn radiowerk dat
hem bekend maakte. Zo sprak
hij van 1981 tot 1991 een weke
lijkse column uit voor de NCRV-
radio. „Ik probeerde altijd een
link te leggen tussen de actuali
teit en de bijbel. Je moet natuur
lijk wel een zenuwelijer zijn om
je elke week over iets op te win
den. Maar dat lukte elke keer
weer en dat binnen vier minu
ten en dertig seconden."
Het was niet zijn bedoeling om
in die gepolariseerde jaren zich
de luisteraar tegen het harnas te
jagen. Columns over het IKV of
kernwapens, dat deed hij niet.
„Daar heb ik altijd afstand van
gehouden. Mensen moesten
Thijs Voskuilen: „Een vriendin waarschuwde me. Je werkt aan een atoombom, zei ze." Foto: GPD/Ab Hakeboom
In 1999 werkte Voskuilen aan een idee
voor een roman. Hij hield zich erg be
zig met het christelijk geloof en vroeg
zich af waarom Jezus door de Ro
meinse overheid is vermoord.
Voskuilen snapte er niets van. De Je
zus in de evangeliën vormde geen be
dreiging voor de Romeinen. Hij preek
te over gehoorzaamheid aan de heer
sers en het netjes betalen van belas
tingen. Welk belang hadden zij bij de
dood van zo'n gezagsgetrouw burger?
De interesse van de student was ge
wekt. Een onderzoek volgde en snel
bleek de apostel Paulus de sleutel.
„Hij bedacht ooit dat de Messias, ko
ning der joden, in het belang van de
mens diende te sterven en dat het
Gods wil was dat de Romeinen over
het beloofde land regeerden. Paulus
zette zo een 'vervormde' religie op po
ten: niet zoals Jezus, maar zoals de
Romeinse heersers die zouden predi
ken," aldus Voskuilen. Voor hem
stond het vast: Saulus had onderweg
naar Damascus het licht nooit gezien.
De geschiedenisstudent werkte zijn
„Ik weet niet meer wat ik precies
heb gezegd. Maar aan het eind
vroeg ik ze wel 'Beginnen jullie
nu weer'? Ik mag van geluk
spreken dat ik heelhuids die zaal
heb kunnen verlaten".
In zijn boek bepleit Spijkerboer
het eenvoudige leven. De mees
te mensen leven in een haastige
roes. „Men holt van het ene
naar het andere. Om maar te
consumeren. Ik denk dat veel
mensen lijden onder het feit dat
onze cultuur draait om begeer
te".
Hij vindt de televisie het voor
beeld van de rustverstoorder.
Terwijl juist rust een voorwaar
de is voor echte communicatie.
„Je kunt denk ik een voorbeeld
nemen aan de Gereformeerde
Gemeenten, die radicaal tegen
televisie zijn. Ze hebben denk ik
meer gelijk dan de SoW-kerken,
die zonder kritische noot de tv
een vanzelfsprekendheid vin
den".
Dat de kerk steeds minder men
sen iets te zeggen heeft, noemt
Spijkerboer 'inderdaad zorg
wekkend'. „Maar ik ben niet de
baas van de kerk. Daar gaat het
ook niet om. Van ons wordt ver
wacht trouw te zijn aan God en
onze naaste".
Hoewel de kerk bij hem zijn hele
leven lang centraal stond heeft
politiek hem ook altijd getrok
ken. Jarenlang was hij verbon
den aan de PvdA, totdat Nieuw-
Links eind jaren zestig de macht
greep. Maar de PvdA is wel al
tijd, met de nodige twijfels, dat
wel, zijn partij geweest. „Dat zal
het ook wel op 15 mei worden.
Hoewel, die Balkenende vind ik
ook goed. Die rechttoe-rechtaan
aanpak spreekt me aan".
Hij herkent bij hem ook de gere
formeerdheid. „Hervormden le
ven vaak wat gevoelsmatiger.
Gereformeerden staan ergens
voor. Dat mag ik wel".
AA. Spijkerboer: Een rondje
om de kerk, kroniek van een
halve eeuw. Uitgeverij Kok
Kampen.
zich niet door mij gegrepen voe
len".
Uit zijn autobiografie blijkt dat
Spijkerboer nooit aan één plek
zat vastgebakken. Na zijn studie
theologie in Utrecht werkte hij
jarenlang in Berlijn en ook in
Frankrijk. Begin jaren vijftig
raakte hij verzeild in Oldenburg,
in Noordwest-Duitsland.
Arie Spijkerboer:
„Mensen hollen
van het ene naar
het andere. Om
maarte consu
meren. Ik denk
dat veel mensen
lijden onder het
feit dat onze cul
tuur draait om
begeerte."
Foto: GPD/
Maurice Nelwan
Bij toeval raakte hij daar een
keer verzeild op een bijeen
komst van oude nazi's. Impul
sief liep hij in de pauze naar het
podium en greep de microfoon.
