Slachting moslims niet gepland
BINNENLAND 1
Rapport veegt straatje Dutchbat eindelijk schoon
Sympathie voor Israël neemt verder af
Naïef
NIOD houdt hardnekkige
incidenten tegen het licht
'Ik ga
voor
Edah!'
PvdA en WD: Eenduidige
uitleg nodig over grondwet
Hernahngsoproep Hct Gebaflr
Was u gedurende de Tweede
Wereldoorlog in Nederlands-Indië?
er wordt
vervolgd
jk - Het gerechtshof in
Ilaag heeft klachten over
isluit van justitie om oud-
meester Peper van Rotter-
Irie siiet te vervolgen niet ont-
i mifÜjk verklaard. Drie men-
VS. 1 iren het niet eens met de
zijn sing Peper niet te vervol-
egens mogelijke fraude
t vo( eclaraties. Volgens een
•ral iP1311 van een van ^a"
- hiermee de juridische
roor Peper af.
woensdag lo april 2002
xe In
;rote
afgi
men
van
iek,
:hie
cere1
le in
lage
isen
bel;
er hed>
irstei
neei
efdjfi
loek
han 1(
uzr. *EN Drie bejaarde vrou-
te di ebben gisteren een boete
irx h Erbonderd euro gekregen
-prei werken in een hennep
won r'ï 'n Nijmegen. De drie,
etiej ,U(^er dan zeventig jaar,
,n q en deel uit van een groep
ng ti!Ven vrouwen die op he-
iaal 4 werd betrapt tijdens
«itie-inval. Tegenover de
b verklaarden ze niet te
|mni met welke plant ze van
hadden.
COMMENTAAR
inC#r
rwiffl
akt,in aangifte
Sen Oudkerk
iRDAM - De Amsterdamse
'oorman en ex-Tweede-
te*reJlid Oudkerk wordt niet
gd wegens zijn uitlating
;ut-Marokkanen'. De po-
ftrecht liet de politicus
telijk weten dat de aangif-
:n hem is ingetrokken. In
actie verklaarde Oudkerk
Izijn met de beslissing.
tsstroken
en files
aag - Om files te bestrij-
bmen er op de drukste
jpunten en snelwegen
liederland de komende ja-
l«n vijftien extra spitsstro-
ij. Dit heeft een woord-
pr van het ministerie van
ir en waterstaat vandaag
j. Volgens de woordvoer-
;ek vorig jaar uit een eva-
Ivan het ministerie dat de
laande spitsstroken, op
bij Lunetten en Ever-
A28 (tussen Zeist en
kt) en de A50 (bij Nijme-
Kuccesvol zijn
»lopig geen
gale races
ar - Street Racing Hol-
iRH) heeft besloten voor-
leen illegale straatraces
e organiseren. Het be-
genomen naar aanlei-
in de gebeurtenissen van
pen weekeinde op de
lij Alkmaar. Hier raakten
een race drie deelne-
jewond. Het besluit van
jlgt een dag nadat het
aar ministerie aankon-
ie organisatoren en deel-
s van dergelijke illegale
ïarder aan te pakken. Be
let ongeval op de N242
het afgelopen weekeinde
n 19-jarige man om het
lij een race in Druten.
den haag/gpd - De Serviërs heb
ben de massamoord op de mos
limmannen uit Srebrenica niet
van tevoren gepland, aldus de
onderzoekers van het Nederlands
Instituut voor Oorlogsdocumen
tatie (NIOD). Zij vielen de enclave
aan en waren van plan de mos
limmannen af te voeren naar
krijgsgevangenkampen. Omdat
de moslims echter massaal op de
vlucht sloegen, besloten de Ser
viërs tot de executies.
Die massamoord voltrok zich
ten noorden van het stadje Sre
brenica, buiten het blikveld van
Dutchbat, aldus het NIOD. „In
deze chaotische en stressvolle
situatie die in menig geval om
improviserend handelen vroeg,
hebben de Dutchbatters over
wegend gedaan wat zij konden
om de vluchtelingen een hel
pende hand te bieden." Het af
voeren van de vluchtelingen had
topprioriteit zowel voor Dutch
bat als voor de moslims die zelf
ook weg wilden.
Met name de plaatsvervangende
commandant van Dutchbat
Franken stond daarbij voor
moeilijke afwegingen, aldus het
NIOD. Hij koos voor het voorko
men van een humanitaire ramp
in de wetenschap dat het dra
matisch kon uitpakken voor de
moslimmannen. De massa
moord heeft hij echter niet
voorzien.
In Den Haag kwam in deze zo
merdagen van 1995 het kabinet
meerdere keren bijeen. Op 10
juli, daags voor de inname,
stond bij defensieminister Voor
hoeve het veilig vertrek van
Dutchbat nog centraal. Na de
val kreeg de bescherming van de
bevolking prioriteit.
Volgens het NIOD kreeg Dutch-
bat-commandant Karremans op
11 juli telefonisch de opdracht
de vluchtelingen maximale
steun te verlenen. Dit zou Voor
hoeve via een Nederlandse VN-
generaal-majoor aan Karremans
hebben laten weten. De afgelo
pen dagen is er discussie ont
staan over de vraag of dit nu wel
of niet aan Karremans was
doorgegeven.
Aanwijzingen dat de Serviërs
een volkerenmoord uitvoerden,
werden door Dutchbat niet op
gepikt. Militairen die bijvoor
beeld een aantal geëxecuteerde
moslims zagen, beschouwden
dat als incidenten. Door de
traumatische gebeurtenissen
verdrongen zij informatie. Zij
gaven hooguit vermoedens door
aan hun superieuren. De com
municatie was een totale mis
lukking, aldus het NIOD. Waar
om Franken en Karremans na
11 juli geen onderzoek in stel
den naar de vermoedens is ook
henzelf een raadsel, aldus het
Instituut.
Ook toenmalig landmachtbevel
hebber Couzy wilde niet onder
ogen zien dat zich een volkeren
moord had afgespeeld. Hij koos
een zeer terughoudende opstel
ling. „Juist op grond van wat hij
in alle vaagheid en onvolledig
heid vernam had hij echter ook
kunnen concluderen dat er re
den was voor alertheid en ver
der onderzoek."
Op het slagveld Srebrenica sneuvelden in de zomer van 1995
7500 mannen onder de handen van de beul Mladic. Hij
vormde het executiepeloton dat de grootste naoorlogse gen
ocide voltrok. Waar de beulen de schuldigen zijn. zijn getui
gen zelden helden. Het Nederlandse Dutchbat dat de 'veilige
haven' moest beschermen, stond er bij en keek er naar. Sre
brenica was het slotstuk van een falend Europees beleid om.
met een beetje dreigen, een beetje spierballen, een beetje
sancties, een beetje diplomatie, vrede te stichten in een on
begrepen conflict. In Srebrenica verloor Europa de naïviteit
dat 'nooit meer oorlog' bereikt wordt met pappen en nat
houden.
Het NIOD-rapport dat vandaag uitkomt bevat talloze details
over de Nederlandse bemoeienis met de oorlog. Ze zullen de
komende dagen uitgebreid worden gewikt en gewogen, en
culmineren in die typische neiging van de politiek om een
zondebok aan te wijzen. Voormalig minister van defensie
Voorhoeve maakt een gerede kans op die titel: de militaire
top verzuimde de defensieminister goed te informeren en
trachtte later het bebloede blazoen schoon te poetsen door
informatie achter te houden.
Belangrijker is de vraag hoe in de jaren voorafgaand aan de
11de juli 1995 de fundamenten werden gelegd voor het dra
ma. Ze zijn er in overvloed: de onbegrijpelijke structuur van
de VN-troepen, de halfhartige opdrachten aan de blauwhel
men, de belachelijk lichte bewapening waarmee Voorhoeves
voorganger Ter Beek Dutchbat op pad stuurde. Sinds de du
bieuze diplomatieke erkenning van Bosnië als aparte staat,
waarschuwden NAVO-militairen de politici dat het etnische
conflict niet met Westers militair ingrijpen was op te lossen.
Als er militairen werden gestuurd, moest hun opdracht hel
der en de bewapening afdoende zijn. De Westerse politici
negeerden de waarschuwingen en kozen (Lubbers voorop)
voor verbale heroïek. Pronk had gelijk toen hij als eerste de
genocide, en later als eerste het falen van de politiek consta
teerde. Maar ook helden op sokken getuigen zelden. Daarom
is een parlementaire enquête nodig.
lerzoek naar
Ide eenden
gen - De Algemene In-
dienst (AID) gaat met de
escherming en andere
idigen onderzoeken hoe
dat tientallen eidereen-
=t verwondingen aan het
zijn gevonden bij de Af-
k. De Vogelbescherming
er ernstig rekening mee
eidereenden door men-
andelen zijn gevild. „Ik
t beweren dat mensen de
bewust verwond heb-
et kan ook zijn dat de vo
or menselijke activitei-
roorbeeld met hun hoofd
-et zijn geraakt in netten",
leen zegsman van de Vo-
Ichemiing.
achterhaalt
kers chatsessie
Het openbaar minis-
f eeft gisteren in een groot
zoek naar hackers zes wo-
en twee bedrijfsgebou-
3orzocht. De computer-
s die in de panden waren
igd Xtreme Power (XP) en
Under Crew (DUC) ge-
zijn volgens justitie on-
:r verantwoordelijk voor
a rstoren van de koninklijke
isie eind januari van dit.
de invallen namen re-
leurs computers en cd-
n beslag.
passagier
irkomt ongeluk
n - Een buspassagier
[isteren in Emmen een
ik weten te voorkomen.
rmij m 8reeP *n nadat de 54-
m g chauffeur onwel was ge-
micu n achter het stuur. De
')enl) Dze bus kwam op de ver-
rijbaan terecht en ste-
af op een druk kruispunt.
isagier wist de bus echter
n ne tot stilstand te brengen.
mal Ittenden kwamen met de
vrij. De chauffeur kwam
reer bij kennis.
bejaarde
m neppluksters
Stapels Srebrenica-rapporten lagen vanmorgen om zes uur al in perscentrum Nieuwspoort te wachten op belangstellenden. Foto: ANP/Robin Utrecht
door Jaco van Lambalgen
en Lianne Sleutjes
den haag - Dutchbat kon niets
goeds doen na de val van de
moslimenclave Srebrenica in ju
li 1995. Nederlandse blauwhel
men stonden erbij en keken toe
hoe de Bosnische-Serviërs het
zogenaamd veilige gebied bin
nenwandelden. In de opinie van
de wereldgemeenschap waren
zij laf geweest. Zelfs hadden zij
Serviërs geholpen door mannen
en vrouwen te scheiden. Waar
na de moord op 7.500 moslim
mannen volgde.
Het vandaag gepresenteerde
rapport van het Nederlands In
stituut voor Oorlogsdocumenta
tie (NIOD) over de val van de
enclave leest als een rehabilita
tie. In de conclusies constateren
de onderzoekers dat de Dutch
batters weliswaar fouten heb
ben gemaakt, maar daar waren
ofwel goede redenen voor dan-
wel zij stonden er vrijwel alleen
voor. De landmachttop commu
niceerde slecht met de minister
en vanuit de Verenigde Naties
waar zij onder vielen, kregen zij
nauwelijks hulp.
Zo kregen de Dutchbatters te
weinig wapens en materieel
mee om het 'veilige gebied' en
de bevolking effectief te verdedi
gen. Bovendien wilde de Neder
landse regering zo graag een
vredesbewarende rol in het
voormalig Joegoslavië spelen
dat zij nauwelijks analyseerde
aan welke mogelijke gevaren zij
de militairen blootstelde. Ook
later tijdens de vredesmissie
leidden berichten over gruwe
lijkheden niet tot ander beleid.
Bovendien stond de regering
ook niet echt open voor infor
matie van buiten. Het kabinet,
de minister van defensie en het
parlement wezen informatie van
inlichtingendiensten af. De
landmachttop weigerde telkens
een aanbod van de Amerikaanse
CIA om het Bosnisch-Servische
leger en het moslimleger in de
enclave af te luisteren. Daardoor
kwam de val als een volslagen
verrassing.
Mede daarom waren de Dutch
batters, al uitgeput door de
voortdurende blokkades van
voedselkonvooien, niet voorbe
reid op een grootscheeps offen
sief. Zij hadden strikte instruc
ties alleen in geval van een di
recte aanval terug te schieten en
conflicten niet te laten escale
ren. De Bosnische-Serviërs
voorkwamen zorgvuldig dat het
zover kwam. Het NIOD stelt wel
dat de Dutchbatters mogelijk
feller hadden kunnen reageren,
maar vraagt zich af of dat had
uitgemaakt. Bovendien hebben
de VN ook op hoger niveau niet
gesuggereerd dat zij dat zouden
moeten doen. De blauwhelmen
rekenden erop dat de VN lucht
steun zouden geven maai- daar
over lagen geen heldere afspra
ken.
Zij waren in de enclave toen de
moslims werden vermoord. Zij
hadden er echter geen zicht op
aldus het NIOD en deden wat ze
konden om de andere vluchte
lingen te helpen. Zo begrijpt het
NIOD dat ze de groep scheid
den in mannen en vrouwen om
een nog grotere ramp, de dood
van alle vluchtelingen, te voor
komen.
Het NIOD-rapport wijst in zijn
conclusies geen hoofdschuldige
aan, behalve dan de Bosnische-
Serviërs. Maar het neemt wel de
meeste kritiek op Dutchbat weg
en legt die bij de legertop, de
politiek verantwoordelijken in
Nederland en de Verenigde Na
ties.
den haag/gpd - Het NIOD on-
derzocht voor het rapport over
Srebrenica een aantal heikele
zaken waarover al jaren discus
sies worden gevoerd. Een over
zichtje:
FOTOROLLETJE
Het fotorolletje van luitenant
Rutten met daarop onder meer
beelden van dode moslims die
in de rug waren geschoten, is
mislukt door een menselijke
fout. Het Gerechtelijk Laborato
rium dat in opdracht van het
NIOD een nieuw onderzoek
deed, bevestigde de conclusie
dat de ontwikkelaar mogelijk
was vermengd met fixeer.
HET OVERRIJDEN
Meerdere chauffeurs geven in
het NIOD-onderzoek aan dat zij
vermoedelijk mensen hebben
overreden. Eerder onderzoek
door het openbaar ministerie
wees al uit dat dit niet willens en
wetens is gebeurd, en vooral
moet worden gezien tegen het
licht van de chaotische, vaak
angstige situaties die zich in de
enclave tijdens de val voorde
den.
HET FEESTJE'
De beelden van hossende
Dutchbatters in Zagreb na te
rugkeer uit Srebrenica geven
niet de volledige sfeer weer. De
meeste militairen waren zeef
bedrukt en was er vooral ontla
ding van de spanning.
DE LIJST VAN 239
Omdat de moslimmannen in de
weerbare leeftijd werden afge
voerd en de Dutchbatters dat
zagen, ging plaatsvervangend
commandant Franken over tqt
het maken van een lijst met
daarop de namen van deze
mannen.
De gedachte was dat de Bosni-"
sche-Serviërs dan minder snel
tot executies zouden overgaan.
Franken stuurde de lijst per fax
ondertekend naar verschillende
plaatsen van Defensie in Neder
land. maar vlak daarna was de
lijst verdwenen. Pas later werd
deze weer gevonden.
Van de 251 mannen op de lijst
(en dus niet zoals gedacht 239)
is nooit meer iets meer verno
men.
(advertentie)
(advertentie)
Aarbiedingen zijn geldig l/m 14 april 2002.
rtlment. Scherpe prijzen
den haag/gpd - Er moet een
eenduidige uiüeg komen over
de grondwet. Die moet voorko
men dat de rechter mensen vrij
spreekt van discriminatie, als ze
zich beroepen op bijbel en ko
ran. Dat vinden WD en PvdA.
Beide fracties reageren op de
vrijspraak van imam El Moum-
ni, die met een verwijzing naar
de koran homoseksualiteit be
stempelde als een besmettelijke
ziekte. Volgens de rechter viel de
uiüating onder de vrijheid van
godsdienst.
WD-woordvoerder Rijpstra
vindt dat de wet maar voor één
uitleg vatbaar moet zijn. „Blijk
baar is het nu zo dat religie voor
de rechter altijd geldt als hogere
wetgeving. We moeten naar een
grondwet die maar op één ma
nier is uit te leggen: dat je een
grens over gaat zodra je anderen
schade berokkent."
Ook de PvdA wil een nadere
duiding. Rehwinkel: „In het ver
leden is wel eens gepraat over
een rangorde, dat artikel 1 (ie
dereen die zich in Nederland
bevindt zal in gelijke gevallen
gelijk behandeld worden, red.)
vóór alle andere artikelen gaat.
Dat is toen niet gebeurd."
den haag/gpd - De sympathie voor Israël in
Nederland lijkt door de oorlog met de Palestij-
nen verder af te nemen. Het publiek heeft
meer op met een explosieve underdog dan
met een machthebber die zich verplaatst in
tanks. Alleen in behoudende kringen blijven
mensen standvastig achter Israël staan.
'Stop de oorlog tegen de Palestijnen'. Onder
dit motto zullen zaterdag vanaf de Dam de
monstranten naar het Museumplein lopen.
De demonstratie is een initiatief van het Ne
derlands Palestina Komitee dat zich steeds
meer gesteund voelt door de publieke opi
nie. Als je vroeger begon over de bezet-
tingspolitiek van Israël dan was je al een an
tisemiet. Nu kun je demonstreren en een
discussie aangaan", zegt M. Hovy van het
Nederlands Palestina Komitee (NPK).
„Het publiek realiseert zich heel goed hoe
erg en stom het is om zelfmoordaanslagen
te plegen, maar dat rechtvaardigt niet wat
Israël nu doet", zegt secretaris Heystek van
de Stichting Joods Palestijnse Dialoog. In
zijn hart zou hij zaterdag graag bij de de
monstratie zijn, maar hij gaat niet. „De sfeer
is te heet gebakerd. Ik vrees dat er lieden op
af komen die net als in de Amsterdamse
ArenA 'vuile rot joden' gaan roepen en zo."
Ook 'Een ander Joods geluid' vreest dat
deelname aan de demonstratie meer kwaad
dan goed doet. Woordvoerster Mouthaan:
„Ik hoop dat er heel veel mensen komen,
maar wij zijn er niet bij. De kans dat de de
monstratie ook antisemieten aantrekt, is vrij
groot. Voor je het weet, word je daar mee
geassocieerd."
Lijkt de algemene publieke opinie zich te
keren tegen Israël, de steun van de trouwe
achterban is ongebroken. „Het gevoel van
verbondenheid heeft zich alleen verdiept en
versterkt. Ik zou wel meedoen met een pro-
Israël manifestatie zegt voorzitter en do
minee De Vreugd van de organisatie Chris
tenen voor Israël.
Ook het CIDI (Centrum voor Informatie en
Documentatie Israël) meent dat de sympa
thie voor Israël 'heel stabiel is en altijd terug
komt'. Directeur Naftaniel: „De sympathie
verschuift al naar gelang de beelden die
mensen krijgen te zien en dat zijn nu tanks
die een dorp binnen rijden. Door de media-
hype lijkt het alsof er dagelijks duizenden
slachtoffers vallen. De media laten hun oren
hangen naar de Palestijnse propaganda."
Het NPK, een Ander Joods Geluid en de
Stichting Joods Palestijnse Dialoog menen
nu juist dat de waarheid door de media
steeds beter wordt getoond.
1 j STICHTING ©Sr**' 1
Mogelijk komt u in aanmerking voor Het Gebaar van 1.361,34 euro [f3.000,-)
van de Nederlandse regering aan oorlogsgetroffenen uit Nederlands-Indië.
In het geval dat een belanghebbende is overleden na 11 december 2000 kunnen
zijn of haar erfgenamen in aanmerking komen voor de tegemoetkoming.
Het is nog steeds mogelijk een aanvraag in te dienen voor Het Gebaar.
Als u al een aanvraag heeft ingediend en een brief van de Stichting Het -baar
heeft ontvangen, dan is uw aanvraag nog in behandeling. U hoeft dan geen
nieuw aanvraagformulier op te vragen.
Heeft u nog geen aanvraag ingediend, vult u dan de coupon voor het aanvraag-
pakket in en stuur deze naar: Stichting Het Gebaar, Antwoordnummer 10138,
2280 VB Rijswijk. Een postzegel is niet nodig.
U kunt het aanvraagpakket ook opvragen via internet: www.gebaar.nl
Graag ontvang ik het aanvraagpakket voor Het Gebaar:
Naam 1 t
Adres
Postcode
Plaats
A.u.b. in blokletters invullen. Vergeel u niet uw postcode in te vullen?
