LEIDEN REGIO
eiden zwaartepunt van genomicsonderzoek
Finaleronde
'Onduidelijke overheid verliest zijn gezag'
OMDEHZOEK
j|X30ZH3CIN0
HORA EST
ACHTERGROND
Het is een beetje traditie geworden tijdens de college
onderhandelingen dat een van de deelnemende partijen tijdens de
gesprekken op taart trakteert. Het lijkt er op dat, na alle taart van de
afgelopen weken, PvdA, WD, GroenLinks en D66 het lekkerst voor
het laatst bewaren.
Na vier weken van absolute
stilte gaven de onderhande
laars van PvdA, WD, Groen
Links en D66 maandagavond
een persconferentie. Ze pre
senteerden een tussenstand.
Over veel onderwerpen is al
overeenstemming tussen de
vier beoogde partners. Zaken
waar ze nog niet onderling uit
zijn, hebben de onderhande
laars bewaard voor de laatste
week of weken. Deze finale
ronde is gisteren begonnen.
Waar hangt het nog op? Colle
ge-onderhandelingen zijn al
tijd een soort ruilhandel. De
inhoudelijke verschillen tussen
de verkiezingsprogramma's
zijn niet groot, maar ze zijn er
wel. Om die te kunnen over
bruggen, moeten partijen ge
ven en nemen. Wü de WD een
rondweg in de stad? Dan ver
langt GroenLinks de vrije hand
in het armoedebeleid. Ge
spreksleider Ron Hillebrand
van de PvdA mag de kans wel
miniem achten dat hij en de
anderen géén gezamenlijk col
legeprogramma schrijven, ge
lopen is het zeker nog niet.
GroenLinks zet hoog in op
deelname met twee wethou
ders, van wie wellicht één part
timer wordt. Dat doet recht
aan de verkiezingsuitslag, re
deneert de partij: het verschil
tussen de WD (nu twee wet
houders) en GroenLinks be
draagt slechts een zetel. Maar
er speelt meer: de stemverhou
ding in het college. Met twee
wethouders heb je gewoon
meer te vertellen dan met een.
Bovendien vormt de partij zo
een sterk blok tegen de VVD,
de natuurlijke rivaal. Met
bondgenoot PvdA ontstaat
zelfs een 'linkse' meerderheid
in het college. En waarom is
dat zo belangrijk? De club van
burgemeester en wethouders
vormt nog altijd het politieke
machtscentrum van de stad.
Onderhandelaar Gerard van
Hees wilde maandagavond
niet uitsluiten dat zijn partij
straks een halszaak maakt van
het aantal bestuurders in de
nieuwe coalitie.
De oplossing is misschien wel
in Apeldoorn bedacht. Daar
hebben het CDA, Leefbaar
Apeldoorn en de PvdA en de
VVD een coalitie gevormd.
PvdA en WD leveren tezamen
drie wethouders. De derde
wethouder komt de eerste
twee jaar van de PvdA, en de
laatste twee van de WD. Wel
licht dat GroenLinks daarmee
de anderen weet te paaien.
Een volgend strijdpunt is de
hoogte van de lokale lasten.
Sinds de WD in 1999 aan
boord stapte van de rijdende
trein, na het uitstappen van
het CDA, verhoogt de gemeen
te de huizenbelasting met
slechts de helft van het inflatie
percentage - een eis van de li
beralen. In ruil daarvoor lieten
ze Groenlinks z'n gang gaan
met het asielbeleid. De zoge
noemde halve trend koestert
de WD, zij het als enige. Welk
wisselgeld houdt die partij
over, als ze wat inlevert?
Ook op de elf terreinen waar
de gesprekspartners zeggen
overeenstemming te hebben
bereikt - zij het op hoofdlijnen
- liggen nog meningsverschil
len. Die zijn even 'geparkeerd',
onder meer in afwachting van
wat de achterban erover \ïndt.
Wat die meningsverschillen
dan zijn, houden de gespreks
partners nog stil.
Robbert Minkhorst
qierzoeksgroep scoort bij NWO met 'multifactoriële' benadering
una
aam
genfilfred Simons
opg- 'De dans om de geno-
>na%joenen'. Zo stond de felle
fentie om maar liefst 189
tnof
en d eur0 tussen dertien Ne-
ibenlse universiteiten en in-
udij«n de afgelopen maanden
.b^j De Nederlandse Organi-
liofa Wetenschappelijk On-
ispli(NWO) heeft de uitslag
'ok qgemaakt: de Leidse Uni-
en het LUMC kunnen, sa-
t haar partners, rekenen
ijk Dj twintig miljoen.
V-kq
Liroh
mtie in de wereld is het on-
wask naar de fundamentele
co$n van ziekten in een
de Versnelling geraakt. Dat
aar.) direct gevolg van het
>t vataanse Humane Genome
;elijkj dat vorig jaar een lijst
[erde van alle menselijke
die tesamen bekend
kis het 'menselijke ge-
1 Nu alle genen bekend
I Tlbrdt het mogelijk om er-
fciekten te genezen. Dat
Pveel meer dan werd ver-
eld. Zelfs psychische
zoals depressie, alzhei-
ADHD blijken op zijn
,n gedeeltelijk een geneti-
van
kerl
Thewillen alle biologen en
ische onderzoekers zich
ïetisch onderzoek bezig-
Meedoen moet zelfs:
terblijft, stelt binnen vijf
van
igen
:eger
erk
Idellfts meer voor in de we-
jpeli
aak te hebben.
menselijk genoom be-
ppelijk wereld. Geno-
'ood lerzoek kost echter ber-
emed. Vandaar dat het rijk
eei it jaar besloot om maar
riddi 9 miljoen euro beschik-
js stellen voor genomics,
com i°naal Regie Orgaan Ge-
onder auspiciën van de
kreeg de plicht het geld
joelen. Al snel vormden
'consortia' van onder
die 'hoogwaardig' geno-
derzoek willen uitvoe
ren. Deze week werd bekend dat
het 'Leidse' consortium, onder
leiding van hoogleraar Gert Jan
van Ommen, 'genomineerd' is
voor financiering van dit onder
zoek.
Van Ommen heeft zich de afge
lopen maanden het vuur uit de
sloffen gelopen om het samen
werkingsverband tot stand te
brengen. Het bestaat uit de
Leidse faculteit der Wiskunde en
Natuurwetenschappen, het
LUMC en de faculteit genees
kunde, TNO Leiden, de Amster
damse Vrije Universiteit en haar
Medische Centrum en twee vak
groepen van de Rotterdamse
Erasmus Universiteit: klinische
genetica en moleculaire epide
miologie. Daarnaast is vanuit de
Technische Universiteit Delft
nog een tweede consortium op
gericht waarin Leiden partici
peert: de opleiding Life Science
and Technology. Ook dit con
sortium viel in de prijzen.
Het Leidse onderzoeksconsor
tium kan rekenen op zo'n acht
tien tot twintig miljoen euro
voor vijf jaar. 'Schitterend
nieuws', noemt Van Ommen
dat. Definitief is de toezegging
echter niet. Er moet nu een bu
sinessplan komen, waaruit blijkt
hoe het consortium het geld wil
besteden. Ook stelt het Natio
naal Regie Orgaan de eis dat de
onderzoekers uit eigen midde
len eenderde deel bijleggen.
Nog eens eenderde deel moet
komen van de industrie en de
fondsen die met collectebussen
langs de deuren gaan. Al met al
zal het consortium de komende
vijf jaar dus zestig miljoen euro
kunnen uitgeven.
Van Ommen maakt zich zorgen
over deze 'stapeling' van subsi
dies. „Steeds meer subsidiege
vers eisen dat de universiteit zelf
geld bijlegt. Als iedereen dat
doet, ontstaat een wankel
bouwwerk. Het 'eigen' geld
moet óók ergens vandaan ko
men. Meestal gaat het ten koste
van ander fundamenteel onder
zoek." Inderdaad heeft de Fa
culteit der Wiskunde en Natuur
DOOR WILFRED SIMONS
Europees BTW-stelsel bevat onderlinge tegenstrijdigheden
uit de Leidsch DagbladARCHIEVEiV1
ANNO 1902
Donderdag 10 April
LEIDEN - Door den heer L.E. Nieuwenhuizen wordt
vergunning gevraagd om een tusschen zijn percee-
len aan den Morschweg gelegen, aan de gemeente
in eigendom toebehoorende sloot te mogen dempen
en rioleeren en voorts verzocht om den door dem
ping verkregen grond in gebruik te mogen ontvan
gen. Aangezien tegen de inwilliging van dit tweele
dig verzoek noch bij de Commissie van Fabricage,
noch bij B. en Ws. bezwaar bestaat, mits daaraan de
gebruikelijke voorwaarden worden verbonden, geven
B. en Ws. den Raad in overweging de gevraagde ver-
ANN
gunning te verleenen.
LEIDEN - Door den aannemer van den bouw van de
4de wethouderskamer wordt kwijtschelding verzocht
van de hem opgelegde boete van ƒ120 wegens de
12 dagen te-late-oplevering van dit werk. Het komt
B. en Ws. met de Commissie van Fabricage voor, dat
er wel termen zijn om de krachtens de bestekbepa
lingen opgelegde boete voor het grootste gedeelte
kwijt te schelden. Het komt hun daarom gewenscht
voor den aannemer althans eenigszins voor zijn ge
brek aan diligentie te doen boeten, zoodat zij in
overweging geven de opgelegde boete tot een bedrag
van ƒ100 kwijt te schelden.
1977
OEGSTGEEST - Kinder-operettegezelschap "De Mascotte" geeft op 16 april een uitvoering. Op de fo
to geeft Johan Looijenstein, dirigent en motor achter het gezelschap, aanwijzingen tijdens een repe
titie in gebouw Taberna. Foto: Archief Leidsch Dagblad
Zaterdag 9 april
fd^elc
LISSE - De Poelpolder heeft de gemeente Lisse de
lieve som van 2,8 miljoen gulden, een winst van elf
procent op een totale exploitatierekening van ruim
20 miljoen gulden, opgeleverd.
Terwijl de gemeente bij aanvang van het Poelpolder-
project, in 1963, eerder bang voor verlies was, is er
tot vreugde van B en W een winst uitgerold, die voor
al te danken is aan de veel hogere prijzen die de ge
meente de laatste jaren voor vrije-sector huizen kon
berekenen dan oorspronkelijk de verwachting was.
Bovendien heeft de gemeente het renteverlies flink
kunnen beperken door het bouwrijp maken van
grond vlak voor het verkopen van die grond uit te
voeren.
Tenslotte heeft de gemeente destijds de aanleg van
de wegen (Ruishornlaan met demping Haven en Ui-
termeer) niet ten laste van Poelpolder bekostigd van
wege het gevreesde tekort. Nu dankzij die winst, kan
die aanleg alsnog (gedeeltelijk) op rekening van
Poelpolder worden geschreven. Hetzelfde geldt voor
de asfaltering van de eerste Poellaan en van de Ruis
hornlaan (gepland voor resp. '77 en '78) die nu ook
ten laste van Poelpolder zal komen. Nadat de finan
ciële positie van de gemeente aldus aanzienlijk is
verbeterd is er nog geld over voor een aantal andere
projecten.
LEIDEN - Het nieuwe schoolgebouw van de Bedrijfs
Technische School aan de Vondellaan is een van de
weinige complexen in Nederland die speciaal voor
het individueel technisch onderwijs zijn gebouwd
Het eigen karakter van de nieuwbouw komt volgens
directeur Fokkema vooral tot uitdrukking in de ver
bindingen tussen praktijkruimten en theorielokalen
Tijdens een praktijkles kan een leerling dan naar het
theorielokaal gaan om daar z'n kennis nog wat bij te
spijkeren, die hij op dat moment voor de praktijk no
dig heeft. Een opmerkelijk onderdeel van het nieuwe
complex vormt ook de patio tussen de vleugels van
het gebouw in, waar voor een deel de opleiding
straatmaken wordt gegeven.
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13
bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 l.n.v. Dagbladuiigeverij Damlate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem,
onder vermelding van I eidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van hei
Leidach Dagblad, Roosevdtstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
i enf8'er'gheid is de belang-
le te drijfveer voor de weten-
ffiebiDe rubriek In Onderzoek
greep uit de vele onder-
'wee -a a
waarin Leidse onderzoe-
:h hebben verdiept. Van-
lelastingdeskundige Karei
(48).
\-coi
,r ai long van BTW in de Euro-
biof °ie is nodeloos ingewik-
den/oora! voor instellingen
•mbl staties verrichten die
Rozi n vrijgesteld zijn. Zieken-
een 1, scholen, sportclubs,
,eSp, 1 en kerken hebben fi-
ploss *e administrateurs in
blee0 die zich moeten afvragen
epas elke transacties nu wel
>t volr welke geen BTW bere-
k on noet worden. „Zij hebben
mal in een enorme berg werk,
Uerl^öte risico's", meent be-
deskundige Karei Braun.
1 wopn zijn zo gemaakt en het
leveiPP naheffingen is levens-
nseDOok de fiscus heeft veel
eke#11 de controle van al die
ete ngen." Braun weet wel
len c 'ossing, maar de kans
acht °°it oen simpeler sys-
ïie. Z^01™, is naar zijn idee ge
en ef
[an "Ovendus Braun is een
Dene?e'er- Na de middelbare
itigs? ging hij verzekeringen
1(üt en. Min of meer uit hob-
Ijoer l°ot hij begin jaren '80
:n, n e'tijdopleiding MO-Ne-
pöt< ds te volgen. „Maar naar
zulk
len)
verr
/aalf
huil
ogei
eme
oleci
ooké
docenten Nederlands was des
tijds weinig vraag", herinnert
hij zich. „Daarom haalde ik er
een akte LO-handelskennis bij
en werd ik ook docent handels
kennis." Uitgeleerd voelde hij
zich echter niet. „Het bleef krie
belen. Ik wilde graag een 'echte'
studie volgen. In 1989 begon ik
daarom met de opleiding fis
caal recht aan de Leidse univer
siteit." Dat ging zo voorspoedig,
dat de Faculteit der Rechtsge
leerdheid hem eind 1992 aan
nam als docent. „Tijdens het
sollicitatiegesprek werd mij
meteen gezegd dat ik dan wél
moest promoveren. Ik hoor me
nog luchthartig zeggen: 'ach,
dat doe ik wel even'.7a, ja, maar
al met al heeft het negen jaar
geduurd."
Vanaf het moment dat Braun in
dienst trad bij de universiteit,
ontwikkelde hij zich tot omzet-
belastingdeskundige. Omzetbe
lasting, beter bekend als BTW,
is een systeem waarbij onder
nemers belasting in rekening
brengen aan hun afnemers. Dat
geld moeten zij afdragen aan
het rijk. De ondernemers beta
len 'voorbelasting' over de goe
deren en diensten die zij van
anderen inkopen. Dat geld mo
gen zij in mindering brengen
op de belasting die zij aan de
fiscus verschuldigd zijn. 'Vrijge
stelde' organisaties betalen wel
BTW over de goederen die zij
inkopen, maar mogen de 'voor
belasting' niet aftrekken.
Opmerkelijke stellingen toegelicht
,ui..LErvaRinS begint op de
t,dür,ank
leden
ikenP 1 behorende bij het
komi^'ft 'Aftrek van voor-
ibonPê in de BTW' waarop
ïn he^H.PP 27 maart promo-
Er isP biï sectie belasting-
lsUs?ran de faculteit rechten,
enei
de t/raP cnezelf er wel eens
armir 'n bet verkeer uit
frustratie iets roep dat niet zo
mooi is. Dat wordt dan door
mijn kinderen gekopieerd en
als je daar iets over opmerkt,
krijg je het verwijt dat je het
zelf ook gezegd hebt. In het
verkeer geef je al snel het ver
keerde voorbeeld. Dan kun je
nog zo hard bepaalde taal of
bepaald gedrag verbieden, het
helpt weinig als je je er zelf
niet aan houdt."
Belastingdeskundige Karei Braun. „Onduidelijke belastingwetge
ving nodigt uit om te sjoemelen en te ontwijken."
Foto: Henk Bouwman
Voor zijn dissertatie koos Braun
de BTW in de Europese Unie
als onderzoeksterrein. „Toen de
EEG in 1957 met zes landen
startte, besloten de regeringslei
ders tot een vrij verkeer van
personen, diensten en goede
ren. Nationale omzetbelastin
gen stonden dat vrije verkeer in
de weg. Overheden gaven hun
'eigen' bedrijven indirecte ex
portsubsidies door hen meer
omzetbelasting terug te betalen
dan dat zij van hen ontvingen.
Omgekeerd hieven landen die
goederen importeerden, daarop
een hogere omzetbelasting dan
op diezelfde goederen van hun
eigen land. Tariefmuren belem
meren het vrije verkeer. Dat
kon niet meer."
In een sindsdien onvertoond
staaltje van Europese daad
kracht slaagden 'de zes' er in de
tweede helft van de jaren '60 in
om hun nationale BTW-stelsels
te harmoniseren. Het uitgangs
punt was dat de belastinghef
fing niets mocht veranderen
aan de concurrentieverhoudin
gen. Ze waren het snel eens
over een hoog tarief op luxe
goederen en een laag tarief op
gebruiksgoederen. Toch ont
kwamen ze niet aan compro
missen. Frankrijk wilde dat on
dernemers die vrijgestelde pres
taties verrichten, geen recht
zouden hebben op aftrek van
voorbelasting. Nederland en
Duitsland wilden daarentegen
dat de BTW een verbruiksbelas
ting zou zijn, met andere woor
den dat de consumenten de be
lasting zouden betalen en niet
de ondernemers of de instellin
gen. Dat ging niet samen, zoals
na verloop van tijd bleek.
In de jaren '70 en '80 bleven de
problemen beperkt. BTW-
plichtige bedrijven waren toen
doorgaans gescheiden van vrij
gestelde organisaties. Maar in
middels allang niet meer.
„Neem een voetbalvereniging",
zegt Braun. „Stel dat ze de kan
tine verhuurt voor de bruiloft
van een lid. Is dat een commer
ciële activiteit of niet? Moet de
club BTW aftrekken en doorbe
lasten over de hapjes, de drank
jes en de huur van de kantine?
Dat is voortdurend de vraag.
Administrateurs moeten elke
keer afwegen of een prestatie
met BTW is belast of niet. Dat is
veel werk, want zelfs in ama
teurclubs gaan tegenwoordig
veel euro's om."
Door de verstrengeling van
ideële en commerciële activitei
ten is steeds onduidelijker ge
worden waarop nu wel, en
waarop geen belasting geheven
wordt. Daar moet een eind aan
komen, vindt Braun. „Onduide
lijkheid nodigt ondernemers uit
om te sjoemelen en belasting te
ontwijken. De overheid pro
beert gaten in de wet te dichten
met steeds ingewikkelder 'repa-
ratieregels'. Een overheid die
niet duidelijk maakt waarop zij
wel belasting heft en waarop
niet, verliest op den duur zijn
gezag en kan burgers niet lan
ger aanspreken op belasting
ontduiking." De overheid zou
tenminste moeten uiüeggen
waarop zij wel belasting heft en
waarop niet. Zelf zou hij het wel
weten. „Schaf alle vrijstellingen
af en schaar de ideële instellin
gen onder het lage BTW-tarief
zegt hij. „Dat is duidelijk."
Al met al, constateert Braun in
zijn proefschrift, wegen de
voordelen van het huidige
BTW-stelsel nog altijd op tegen
de nadelen. „Het systeem is in
aanleg redelijk simpel. Zelfs de
groenteman op de hoek kan
BTW voorheffen en doorbere
kenen. De opbrengst is hoog en
het geld is gemakkelijk te incas
seren. Toch stel ik vast dat het
stelsel in de tweede helft van
zijn levensfase is. Verandering
is op de lange duur onont
koombaar."
Gert Jan van Ommen. „Steeds meer subsidiegevers eisen dat de universiteit zelf geld bijlegt." Foto: Hielco Kuipers
wetenschappen vorig jaar al
aangekondigd dat zij extra be
zuinigt op lopend onderzoek
om geld wij te maken voor ge
nomics. Dit leidde tot heftig ver
zet bij onder meer het Instituut
voor Ecologische en Evolutio
naire Wetenschappen aan de
Kaiserstraat, dat fikse bedragen
moet inleveren.
Het Leidse consortium wil het
geld besteden aan vijf onder
zoeksterreinen: reuma, kanker,
infectieziekten, vaatziekten en
'hersenaandoeningen', waar
mee Van Ommen ziekten als
parkinson, alzheimer en depres
sie bedoelt. De onderzoekers
onderscheiden zich vooral door
een 'multifactoriële' aanpak.
„Veel ziekten hebben allerlei
oorzaken", zegt Van Ommen.
Neem nu een ouder iemand die
eenzaam is. Zo iemand wordt
somber, eet slecht, krijgt daar
door ouderdomsdiabetes en
wordt uiteindelijk opgenomen
voor een voet- of beenamputa
tie. Het is misschien wat kort
door de bocht, maar als je de
eenzaamheid bestrijdt, kun je
zo'n amputatie voorkomen. Ge
nomics is dus maar een deel van
het verhaal."
Voorzitter Peter Folstar van het
Nationaal Regie Orgaan ver
wacht dat Nederland uiteinde
lijk twee tot vijf genomics-
zwaartepunten zal krijgen. Zij
moeten binnen vijf jaar tot de
wereldtop gaan behoren. Leiden
zit voorlopig bij de top vier van
de Nederlandse consortia die uit
mogen groeien en dat is een
goede prestatie, want elf instel
lingen hadden zich aangemeld.
Grote verliezer is de Universiteit
van Amsterdam. Haar Advanced
Genomics Initiative vond het
Regie Orgaan nog niet voldra
gen. Van Ommen verwacht ech
ter dat Amsterdam uiteindelijk
wel tot de top zal doordringen.
„Komende zomer komt er een
tweede ronde waar Amsterdam
aan mee kan doen."
