Typist moet
bureauwerk
politie doen'
BINNENLAND
Herfkens wervelde dit weekend door wankel Kabul
NIOD-rapport Srebrenica in nevelen gehuld
PTT Post zet uw
provincie op de kaart!
iwinding na
rbol door
(lende sterren
Kleurrijk kunstbos
Debat kan prima zonder Fortuyn
Kamer eist van Van Boxtel
uitleg bijzonder onderwijs
Autoraces
Plan GroenLinks verbaast politie
Geen doorbraak in 'Putten'
••Palestijnse
=ivisten belaagd
érdam - Vier activisten van
Tederlandse Palestina Ko
to (NPK) hebben zaterdag-
Jag aangifte gedaan wegens
jiging en bedreiging. De
jften zijn gericht tegen en-
hensen uit de joodse ge-
jschap. De vier zeggen bij
jtdelen van flyers te zijn
werkt. De orthodoxe
n Evers en anderen zou-
b pro-Palestijnse activis-
|>bben belemmerd door
li te roepen en bedreigin-
|uiten.
gd houdt huis
)ude Pekela
pekela - Een kem van vijf-
minele jongeren, waaron-
Jchies van tien jaar', terro-
tt de gemeente Pekela. Dat
Jaördinator Jager van het
Kt Justitie in de Buurt. „In
jPekela staan ouders ach-
Icriminele jongeren en
[en ze zich zelf ook vaak in
ninele circuit. Een paar
irtakte families, op een
ieraantal van 8.500, terro-
1 de bevolking." Het gaat
is Jager om 'minderjarige
kjes' die in auto's rond
ten, de buurt terroriseren
Idere jongens slaan.
ikhuis nog
ewoonbaar
(dam - De 135 bewoners
it zorgcentrum Leo Po-
in Amsterdam Osdorp
voorlopig niet terug
_iun appartement. De ou-
1 werden vrijdagmiddag
lis een brand in allerijl ge-
jeerd. Volgens een woord
ter is de brand- en water-
Ie aan diverse apparte-
en op de achtste en ne-
i etage te groot en is er
licht en water in veel van
riere wooneenheden. De
e loopt in de miljoenen.
itie pakt
lSjrlast aan
j idam - De politie heeft in
iekeinde tijdens een actie
centrum van Rotterdam
rsonen aangehouden
inder meer vernieling, be-
ïg en het bezit van verdo-
middelen. Zij hield de
les in samenwerking met
orwegpolitie en het ge
melijk parkeerbedrijf om
irlast en het geweld op
aan te pakken. Agenten
152 zakjes heroïne en 47
cocaïne in beslag.
maandag 8 APRIL 2002
Ik'
akt
11e
iet r
di
'bo
COMMENTAAR
door Jaco van Lambalgen
kabul - Als er ooit een tijd was om Afgha
nistan te helpen is het nu. Het land ligt in
puin door oorlogsgeweld en aardbevingen.
Maar na meer dan twintig jaar oorlog is er
nu een interim regering en lijkt de kans op
vrede groter dan ooit. Minister Herfkens
(ontwikkelingssamenwerking) bracht dit
weekend een bliksembezoek aan de Af
ghaanse hoofdstad Kabul om te bespreken
hoe Nederland kan helpen bij de wederop
bouw.
„Bel Ghani maar dat hij mij niet komt af
halen", draagt Herfkens haar medewer
kers op, zaterdag op het vliegveld van de
Pakistaanse hoofdstad Islamabad. Het
ziet er naar uit dat ze een uur eerder in
Kabul aankomt dan afgesproken. Ze
voelt er niets voor om Ashraf Ghani, de
nationale coördinator van hulp aan Af
ghanistan, voor zo'n onnozele plichtple
ging zijn drukke werkzaamheden te laten
onderbreken.
Het is Herfkens ten voeten uit. Ze wil lan
den helpen vooruit te komen, maar heeft
absoluut geen zin in diplomatieke poes
pas daaromheen. Regeringen moeten
vooral niet door goedbedoelende donor
landen worden gestoord als ze zelf hun
prioriteiten voor beleid bepalen.
In Kabul is de oorlog nog dichtbij, zo
blijkt een uur later. In de haveloze stad
zijn overal stevig bewapende militairen te
zien. De Nederlandse vertegenwoordi
ging wordt bewaakt door marechaussees.
Bij het huis van de buren ligt op het bal
kon een blokkade van zandzakken. De
voorzorgsmaatregelen blijken niet over
dreven. Een paar uur na het vertrek van
Herfkens worden raketten afgevuurd op
het hoofdkantoor van de internationale
troepenmacht ISAF.
Het is de rode draad in alle gesprekken
die Herfkens in noodtempo voert. Hoe
de wankele kans op vrede nu te benutten
zonder dat boze knjgsheren op het plat
teland die verstoren? „Kabul is veilig, en
wij zijn een nationaal leger aan het vor
men om ook de rest van het land veilig te
krijgen", zegt minister van buitenlandse
zaken Abdullah.
„Na 23 lange jaren van conflict, ellende,
dood en vernietiging willen verreweg de
meeste Afghanen vrede", betoogt rechter
Qasemyar even later. Hij is voorzitter van
de commissie die de Loya Jirga, de tradi
tionele Afghaanse Grote Raad, bij elkaar
moet roepen. Daarin bepalen in juni
1.500 afgevaardigden hoe het land in de
toekomst moet worden bestuurd.
Bij het bezoek aan interimpresident Kar-
zai is de rauwe werkelijkheid weer aan de
orde. Hoe zat het nu met de recente ge
ruchten over een afgeslagen staatsgreep?
„Er was geen complot, er was geen seri
euze bedreiging", bijt hij de met Herf
kens meegereisde pers toe. „Er zijn wat
mensen gearresteerd met explosieven in
hun handen." Karzai, die een wankel
machtsevenwicht moet bewaren tussen
de verschillende facties van de zegevie
rende Noordelijke Alliantie, wil liever
over de wederopbouw praten. Net als
Herfkens. Als ze aan het eind van de dag
eindelijk hulpcoördinator Ghani heeft
ontmoet, is ze onder de indruk; „Ik heb
nog nooit meegemaakt dat een land zo
precies wist wat het wilde. Dan moeten
al die westerse landen niet al hun eigen
stokpaardjes willen doorvoeren.
Herfkens heeft na haar zes uur durende
bezoek, ondanks alle politieke verwikke
lingen, goede hoop. „De oorlogsmoeheid
is groter dan ooit. Ik denk dat de Afgha
nen heel goed weten dat het nu of nooit
is. Maar ja, ik ben natuurlijk alleen maar
in Kabul geweest. De rest van het land is
domweg niet veilig. Het is heel moeilijk
optimistisch te blijven als je ziet wat er
allemaal moet gebeuren."
Zuchtend: „Vrede wordt een race tegen
de klok."
itd
i op straat
gï dgeschoten
In het Rotterdam-
lsdeel Overschie is van-
in vroeg een man op
doodgeschoten. Dat heeft
oordvoerster van de poli-
restigd. De politie heeft
nannen aangehouden die
ijk iets te maken hebben
iet misdrijf. Over de iden-
ran het slachtoffer, aanlei-
n toedracht van de
partij is nog niets bekend.
lag/anp - Een groot aan-
fwoners van Nederland en
puitsland heeft in de
I: van zaterdag op zondag
rkelijke verschijnselen aan
irmament waargenomen,
ijgen kleine heldere bewe-
i vuurbollen, veroorzaakt
I meteoren (vallende ster-
ïtjes aan de nachtelijke
veroorzaakten verbazing
binding in de Duitse deel-
Beieren en Baden-Würt-
erg. Honderden mensen
ti naar de politie. Sommige
ners zeiden explosies te
"iin gehoord. Zelfs ruiten
h. Ook piloten zeiden te-
i de luchtverkeersleiding
ode lichten te hebben
enomen. Het Duitse leger
le echter niets vreemds op
'«dar te hebben gezien.
,Ati de loop van gisteravond
rflfmet zekerheid de oorzaak
e ophef duidelijk: een me-
',f t. Een boerin vond een
hiervan, een vuistgrote steen
'°op haar land.
w inkelijk opperden weten-
111 pers dat hel ging om
n eafval, omdat de Ameri-
e ruimtevaartorganisatie
had bericht dat een res-
fvan een mislukte satelliet-
ki ing uit 1996 naar de aarde
11 terugkeren. Maar NASA
«''dat uit omdat de tijdstip-
van de waarnemingen en
torziene terugkeer van de
«ftukken niet overeenkwa-
uimteafval kwam 's och-
rond zes uur (Nederland-
d) in Tibet neer. Het groot-
pel van het 500 kilo wegen-
evaarte verbrandde bij het
enkomen van de damp-
m maar vier accu's door-
len de binnenkomst.
Haarlemmermeer - De Floriade heeft in haar eerste weekeinde 20.000 bezoekers ge
trokken. Vrijdag opende koningin Beatrix de wereldtuinbouwtentoonstelling in de Haar
lemmermeer. De tentoonstelling wordt elke tien jaar gehouden. Bezoekers kunnen on-
dere andere wandelen door een kleurrijk kunstbos, gemaakt door de Hogeschool voor de
Kunsten Utrecht. Foto: ANP/Koen Suyk
door Koos van Wees
den haag - Hij heeft iets meer haar dan Fortuyn,
is van een andere politieke kleur, maar vervult
even graag de rol van luis in de pels. SP-leider Jan
Marijnissen was gisteren de enige nieuwkomer in
het selecte gezelschap lijsttrekkers in het tv-pro-
gramma Buitenhof. Met dank aan Fortuyn, die
zegt niets meer bij deze debatten te winnen te
hebben.
Het is een besluit geweest waar Fortuyn, op het
zelfde moment te zien bij zijn vriend Harry Mens
op RTL5, achteraf spijt van moet hebben. Want
vijf weken voor de verkiezingen greep Marijnissen
de kans met beide handen aan. Normaal gespro
ken is hij wegens de geringe grootte van zijn partij
bij debatten van dit kaliber buitengesloten. Nu
had hij alle gelegenheid om ook eens buiten de
Kamer te scoren in zijn vaak felle debatjes met
collega's.
Marijnissen deed dat vooral op terreinen waar
ook Fortuyn zijn punten haalt: het allochtonenbe
leid, de veiligheid, de WAO. En zeker op dat eerste
terrein toont hij weinig verschil met de voorman
van de lijst-Pim.
De SP is voor een spreidingsbeleid van allochto
nen. Als er te veel allochtonen op een school zit
ten, waarom zou je ze dan niet over naburige an
dere scholen spreiden, vond Marijnissen. Want
gemengde scholen presteren beter. „En gehandi
capte kinderen vervoeren we ook naar andere
scholen." PvdA-leider Melkert was het grootste
mikpunt van de SP-lijsttrekker. Melkert had zijn
achterban in de steek gelaten, betoogde Marijnis
sen. „Onder Melkert als minister zijn alle sociale
zekerheidswetten verslechterd." En vooral de ho
ge inkomens profiteerden van paars. Melkert be
toogde dat er van Marijnissens opmerkingen 'he
lemaal niets klopt' en richtte zelf zijn pijlen op
CDA'er Balkenende, wiens plannen zouden zor
gen voor oplopende werkloosheid.
De felheid waarmee Marijnissen zijn standpunten
innam stond nogal in contrast met de rust die met
name WD-leider Dijkstal opnieuw uitstraalde.
Maar waar Dijkstal de voorgaande keren nauwe
lijks aan bod kwam, kreeg hij door de opzet van
het programma nu wel de kans zijn standpunten
naar voren te brengen. Zo mocht hij nog eens uit
leggen waarom zijn partij voor het gedogen van
softdrugs is, maar tegen legalisering. „Een onbe
grijpelijk standpunt", vond CDA-leider Balkenen
de.
Zonder Fortuyn om zich tegen af te zetten kwa
men GroenLinks-leider Rosenmöller en D66-aan-
voerder De Graaf wat minder uit de verf.
Ook CDA-leider Balkenende vervulde een relatief
onopvallende rol. Misschien doordat Melkert en
Dijkstal het opnieuw uitstekend met elkaar leken
te kunnen vinden. „Het lijkt wel of Paars-III er aan
staat te komen", merkte Balkenende op.
den haag/gpd - Minister Van
Boxtel (grotestedenbeleid en in
tegratie) moet zich deze week in
de Tweede Kamer verantwoor
den voor zijn pleidooi het bij
zonder onderwijs af te schaffen.
Het CDA wil morgen met de
D66'er in debat.
Van Boxtel zei in een interview
af te willen van scholen op
godsdienstige basis, omdat deze
de integratie van allochtonen
bemoeilijken. „Op de bijbel-
school of de koranschool geef je
dan als je wilt onderwijs in de
religie", aldus Van Boxtel.
Vooral de confessionele partijen
CDA, Christenunie en SGP rea
geerden dit weekend furieus op
die uitlatingen. Behalve Van
Boxtel wil het CDA ook minister
Hermans (onderwijs) horen. De
SGP vindt dat premier Kok zelf
uitleg moet geven.
Ook de andere partijen zijn wei
nig enthousiast, maar reageren
minder afwijzend. Van Boxtels
eigen D66 ziet geen aanleiding
tot opheffing van het bijzonder
onderwijs, maar eist wel een
modernisering daarvan. Net als
PvdA en WD vindt D66 dat het
bijzonder onderwijs bijdraagt
aan de vorming van zwarte en
witte scholen omdat leerlingen
van een ander geloof vaak niet
worden toegelaten. Volgens
PvdA-leider Melkert komt het
gros van de allochtone leerlin
gen op openbare scholen te
recht.
Werkgevers- en werknemersor
ganisaties in het onderwijs rea
geerden fel op het voorstel van
Van Boxtel. „Wat de Paarse par
tijen en Groenlinks zeggen is
bureaupraat", reageert woord
voerster Huis van de Besturen-
raad, de werkgeversorganisatie
van protestants-christelijke
scholen. „In Nederland zijn
slechts zo'n dertig islamitische
scholen. Verreweg de meeste al
lochtone ouders sturen hun kin
deren naar een christelijke of
openbare school."
Het verschijnsel is van alle tijden. Jongelui die op de openba
re weg racen met auto's. De kick van spanning en sensatie
van iets dat verboden is en risico's oproept. Wie afgelopen
week televisie keek kon James Dean in 'Rebel without a cau
se' nog zien gloriëren als illegale wegracer tegen het decor
van het Amerikaanse platteland van de jaren vijftig.
Wie het afgelopen weekeinde het nieuws volgde kon de treu
rige balans opmaken van één dode en vier gewonden die
vielen bij verschillende illegale wegraces in ons land. De alle
daagse werkelijkheid is altijd gruwelijker dan de valse ro
mantiek van de filmwereld. Met een gereviseerde Mustang of
een knap opgevoerde Opel Astra over de openbare weg rag
gen, liefst in een koppelwedstrijd, en als het kan ook tussen
het normale verkeer door, is eenvoudigweg spelen met je le
ven. En ook nog eens levensgevaarlijk voor derden.
In gedoogland Nederland liet de politie de illegale wegraces
vaak voor wat ze waren. Of omdat het aanpakken van dit
verschijnsel geen prioriteit had, of omdat deze vooral in bui
tengebieden beoefende vorm van stoerdoenerij aan de aan
dacht van de politie ontsnapte. Pas toen het illegale racen
dichter bij de stad kwam - zoals eerst 's nachts op de ring
weg rond Amsterdam of recenter met groeiende aantallen
deelnemers op de Maasvlakte bij Rotterdam - kwam de poli
tie in actie.
Illegale autoraces zijn het spel van de vrije jongens die lak
hebben aan de wet en aan het gezag. Het is goed dat het
openbaar ministerie scherper gaat optreden tegen deze
vorm van illegaliteit. Maar het is tegelijk ook rijkelijk laat dat
de politie hier een duidelijke grens wil stellen. Ongelukkig
het land waar de limiet pas wordt getrokken als er een dode
en gewonden vallen.
amsterdam/anp - GroenLinks wil
administratief personeel aangif
tes en ander bureauwerk van de
politie laten afhandelen, zodat
agenten meer op straat komen.
GroenLinks-leider Rosenmöller
kondigde gisteren in het tv-pro-
gramma Buitenhof aan dat zijn
partij hiervoor met een initiatief
wetsvoorstel komt.
Rosenmöller wees er op dat de
Duitse politie meer misdrijven
oplost doordat er meer agenten
op straat zijn. In Nederland zou
een gemiddelde diender slechts
17 procent van de werktijd bui
ten zijn. Dat zou kunnen veran
deren als 'datatypistes de aan
giftes verwerken', zoals Rosen
möller het formuleerde.
Voor het plan van GroenLinks is
een wetswijziging nodig. Het
Wetboek van Strafvordering eist
namelijk dat opsporingsambte
naren (politieagenten) proces
verbaal opmaken van hun be
vindingen in strafzaken.
De Nederlandse politie is ver
baasd over het initiatief van
GroenLinks. Volgens een
woordvoerder van de Raad van
Hoofdcommissarissen gebeurt
wat de partij voorstelt al lang in
de praktijk. „Bij het aantreden
van het kabinet hebben de mi
nisters gezegd: de politie krijgt
er duizenden mensen bij als de
politie ook tweeduizend men
sen wint door efficiënter te wer
ken. Door het inhuren van bur
gerpersoneel voor bijvoorbeeld
het opnemen van aangiftes en
het bemannen van telefooncen
trales zijn de afgelopen jaren
1.700 politiemensen vrijgemaakt
voor ander werk", zegt Den
Bakker, woordvoerder van de
raad. Vooral in de grote steden
neemt burgerpersoneel al vaak
aangiftes op. Volgens Den Bak
ker gaat het vooral om lichtere
misdrijven en gebeurt dit onder
supervisie van agenten. „Als er
sprake is van een ernstig feit, zo
als bijvoorbeeld een verkrach
ting, wordt er meteen een re
chercheur of geschoolde politie
medewerker bijgehaald."
Volgens de woordvoerder had
GroenLinks dit kunnen weten.
„Twee jaar geleden is hierover
nog een rapport naar de Kamer
gestuurd."
leeuwarden/anp - Een reeks
technische, forensische onder
zoeken heeft geen doorbraak
opgeleverd in de Puttense
moordzaak. Het openbaar mi
nisterie had opdracht gegeven
aan het Nederlands Forensisch
Instituut om een aantal sporen
aan de hand van de nieuwste
technieken te onderzoeken.
Vandaag zette het gerechtshof in
Leeuwarden het herzieningpro
ces rond de beruchte moord
zaak voort. De Hoge Raad gaf
het hof vorig jaar opdracht de
zaak opnieuw te doen, nadat de
rechtbank in Zutphen en het hof
in Arnhem de twee beklaagden
schuldig hadden bevonden en
veroordeeld. Het tweetal zegt
onschuldig te zijn en niets met
de verkrachting van en moord
op Christel Ambrosius in 1994 te
maken te hebben.
Opmerkelijk is dat een mogelijk
cruciale ooggetuige, andermaal
op zijn verklaringen is terugge
komen. Hij verklaarde aanvan
kelijk ooggetuige te zijn geweest
van de verkrachting en de
moord, met Viets en Du Bois als
daders. Voor het hof in Leeu
warden trok hij al die verklarin
gen in. Tijdens een recent ver
hoor zei hij echter daar gelogen
te hebben.
(advertentie)
De Provincie Postzegel Promotietour!
Dit Jaar geeft PTT Post een unieke serie Verrassingspostzegels uit: de provincie
postzegels. Vanaf 9 april zijn deze bijzondere provinciepostzegels van Noord-
Holland te koop. Ze zijn in een beperkte oplage verkrijgbaar op het postkantoor,
echter alleen in de provincie Noord-Holland. Daarnaast zijn ze te koop in de
Provincie Postzegel Promotietruck, waar tevens een leuk assortiment provincie-
producten verkrijgbaar is. De speciale promotietour is van 9 april t/m 21 april bij
u In de buurt. Nieuwsgierig? Kijk voor meer informatie en het tourschema op
www.pttpost.nl, of deze week In uw krant.
PTPOST
den haag/gpd - Zelden is een rapport met zoveel mist
omgeven als dat van het NIOD over de val van Srebreni
ca. Van het rapport - dat woensdag verschijnt - wordt
veel verwacht; het moet duidelijkheid bieden over de val
van de enclave. En vooral: wie was er voor verantwoor
delijk dat het zo uit de hand liep?
Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie
(NIOD) in zijn eindrapport met antwoorden komen. De
enclave viel in juli 1995, onder de ogen van zo'n 400 Ne
derlandse militairen die de opdracht hadden de mos
limbevolking te beschermen. Bij de aanval van de Bos
nische Serviërs werden 7.000 moslimmannen ver
moord. Sindsdien is alles wat er over Srebrenica bekend
wordt voorpaginanieuws.
Het NIOD, dat in 1996 van het kabinet de opdracht
kreeg de val te onderzoeken, heeft er alles aan gedaan
zijn werk zo veel mogelijk uit de publiciteit te houden.
Wie zijn er gehoord? Wie bepaalde wat er in kwam? Het
mag van tevoren niet bekend zijn, evenmin welke
schriftelijke bronnen zijn geraadpleegd. Het NIOD wil
slechts kwijt hoeveel pagina's het rapport telt: 3.394. Dat
is dan alleen nog maar het hoofdrapport. Daar horen
vier bijlagen bij die samen 868 pagina's tellen. In het
hoofdrapport zit bovendien een cd-rom en die beslaat
ruwweg 1.800 pagina's. Bij elkaar telt het onderzoeks
rapport dus zo'n 6.000 pagina's. De oplagen verschillen
wel: er worden 3.000 exemplaren van het hoofdrapport
gedrukt en ongeveer 2.000 van elk der bijlagen.
Wellicht later dit jaar komt er een beknopte Nederland
se versie op het internet. „Niet eerder, anders zouden
we de uitgeverij in de wielen rijden", aldus voorlichter
Bamouw van het NIOD. Eind dit jaar verschijnt er in elk
geval een beknopte gedrukte versie van het rapport. La
ter volgt deze versie in het Servo-Kroatisch, de voertaal
in het voormalig Joegoslavië. Vertalers zijn nu bezig het
rapport in het Engels om te zetten.
Het NIOD kreeg de opdracht in oktober 1996. Vanaf be
gin 1997 tot en met eind 2001 zijn de onderzoekers er
mee bezig geweest. Over het onderzoek is nog maar
weinig naar buiten gekomen. Wel gaan er geruchten dat
binnen de onderzoeksgroep twee stromingen bestaan,
waarvan de één hardere conclusies in het eindrapport
wilde dan de andere. Ook werd bekend dat een van de
onderzochte personen, een medisch specialist die tij
dens de val van de enclave een dienstbevel negeerde
door wel burgers te gaan opereren, een relatie had met
een van de onderzoeksters. Volgens NIOD-directeur
Blom duurde deze relatie slechts kort en heeft die geen
schade aan het onderzoek veroorzaakt.
Iedereen die met het onderzoek bezig is geweest, heeft
geheimhoudingsplicht, zegt NIOD-voorlichter Bar-
nouw. „Voor de mensen van het NIOD is dat nogal wie
des. Al was het maar omdat er met classified material'
is gewerkt. Zoals van de NAVO, ja." Maar ook de druk
kers die er sinds begin dit jaar mee bezig zijn, moeten
hun mond houden.
Bij het NIOD zijn twee mensen eindveramwoordeliik
voor het rapport: NIOD-directeur Blom en het hoofd
van de afdeling onderzoek Romijn. Daarnaast zijn er in
totaal twaalf onderzoekers en een eindredacteur bezig
geweest met gesprekken, bronnenonderzoek en het
schrijven van het rapport. Deze mensen zijn niet in vas
te dienst van het onderzoeksinstituut. Ze zijn in tijdelij
ke dienst genomen of gedetacheerd. „Dat heeft te ma
ken met het onderwerp", verklaart Bamouw. Het NIOD
had immers geen legertje Balkanexperts in huis. Die zijn
dus 'ingehuurd'; zoals juristen, cultureel antropologen
en een ex-marineman.
Meer yvil Bamouw niet over het rapport zeggen. Maar
premier Kok onthulde vorige week dat topambtenaren
van de meest betrokken ministeries de passages die hen
aangaan al hebben gelezen. Dat zijn defensie, buiten
landse zaken, algemene zaken (het departement van de
premier) en onderwijs als officiële opdrachtgever.
Het gaat om een beperkt clubje. En dat blijkt ook wel,
want over de conclusies van het rapport is niets uitge
lekt.
Of die conclusies echt zo hard zijn als nu in Den Haag
wordt verwacht, is onzeker. Maar de betrokken minis
ters. de politieke erfopvolgers, zijn in elk geval enigszins
voorbereid.
