BINNEN- BUITENLAND
Hulpoperatie smaakt naar meer
Van Boxtel: Religie leer
je maar in je eigen tijd
'Ik kom terug als minister'
'KLM moet deel van de winst op
vluchten St. Petersburg afstaan'
Irritaties over plannen
voor monument 'Rode Rosa'
x-&
EDES
Rusti.
bij Ma
)43-6Cfc=
smont
zaterdag 6 APRIL 2002
Nederlandse troepen in Afghanistan uitgeput terug uit aardbevingsgebied
NHOfi
ht en|
Bus mÊÊKtBË?'
en hjhaanse politieman houdt de wacht bij slapende Nederlandse
min.Ion van de internationale vredesmacht in Nahrin. Foto:
mentéander Zemlianchenko
w.vroi
~~ze correspondent
^V^poornbos
Moe maar voldaan. Zo
lederlandse troepen van
redesmacht in Afghanis-
nadat ze zijn terugge-
ampin 3
ncarr^n een u|tPuttenc,e missie
:ampiPor^en van 'an<^-
f" dagen hebben zij
LUffers van de aardbeving
ind.f"
ïiig ge
36 Tejht alleen al was onge-
zegt sergeant Herjan
!n [32) uit Paterswolde, ter-
'UT! jn zjjn legerkloffie neer
zak.nl een tent in het Neder-
Jkamp, net iets buiten de
4ise hoofdstad Kabul. Om
DELIG het zwaarst getroffen
te bereiken, bleken de
DordeM1^8 ^hm anderhalve
27/4 pig te hebben. „En dat
v net maar 380 km rijden
'.wegen waren bijna on-
sne.baar: sneeuw, blubber,
3''j)ingen. „We moesten
®fesen op 3.500 meter
zegt Meijer. „Daarna
ïwonfen v*er kilometer lange
'zichtwaar ^et v°heckg vast-
-qo 1 ioor Afghanen zonder
5 ikettingen. Het duurde
3@a^l zes uur om die tunnel
■WPjkomen."
fel aangekomen in het
i Aprifbied, waar volgens de
p l_l0|Cijfers ongeveer duizend
Lq ïi zijn omgekomen, viel
Nederlanders op dat veel
9was door het natuurge-
'r^s 'Maar het is gek", merkt
1 erjDp, „het was erbij lange
46 96 zo kapot als in Kabul
s nl [ar jarenlang gevochten
irlog heeft meer bescha
digd dan de aardbeving."
Het doel van de missie was om
samen met de Duitse troepen
een operatiekamer op te zetten
in het getroffen gebied. „Dat is
gelukt en we hebben patiënten
met onze ambulance vervoerd",
vertelt de 29-jarige korporaal
Henri Frederiks uit Assen. Hij
heeft ook de Nederlandse zie
kenauto naar het gebied gere
den. Lokale hulporganisaties
kwamen veelal met gewonden
aan, die dan door de Duitsers en
Nederlanders werden behan
deld. „Zo hebben we een ver
brand jongetje naar een heli
kopter kunnen rijden, zodat hij
snel naar een ziekenhuis kon
worden gevlogen", aldus Frede
riks.
Niet alleen behandelden de Ne
derlanders slachtoffers van de
aardbeving. Zieken en gewon
den uit de hele regio stortten
zich op de VN'ers. Veelal was
het voor het eerst in jaren dat de
lokale bevolking doktoren zagen
en medicijnen kregen. „Je kon
het merken aan de patiënten.
Mensen die maanden daarvoor
gewond waren geraakt, komen
op zo'n kamp af. En die geven
we dan ook gewoon de behan
deling waar ze recht op heb
ben", vertelt Meijer.
Het was de eerste keer dat de
Nederlanders zover buiten hun
officiële gebied, de relatief rusti
ge hoofdstad Kabul, opereer
den. En de ervaringen in Noord-
Afghanistan smaken naar meer,
menen de Nederlandse militai
ren. „Het is natuurlijk niet aan
ons of we opnieuw buiten Kabul
worden ingezet", zegt Meijer.
„Maar het is wel zo dat we on
der moeilijke omstandigheden
ons werk kunnen doen. In dat
Een Nederlandse militair in de Afghaanse hoofdstad Kabul trekt veel aandacht van de plaatselijke jeugd.
Foto: AFP/Jewel Samad
opzicht zijn we daar geschikt
voor."
Met het gevaar buiten Kabul viel
het volgens de Nederlanders wel
mee. Bijna iedereen in Afghanis
tan mag dan een wapen heb
ben, de VN'ers hebben geen en
kele keer het idee gehad dat ze
werden bedreigd. „De dreiging
zat hem met name in de vele
landmijnen. Je moet dus vooral
niet in de berm komen", meent
Frederiks. „Tijdens de rit heeft
onze ambulance drie of vier
keer bijna op de kant gereden.
Het viel goed te vergelijken met
de Camel Trophy, zo'n ver
schrikkelijk terrein was het."
door Richard Mooyman
schiphol - Het luchtvaartconflict
tussen Nederland en Rusland
kan worden opgelost als de KLM
bereid is een deel van de winst
op vluchten naar St. Petersburg
af te staan. Dat zegt een woord
voerster van de Russische con
current Pulkovo Aviation, dat
vanaf Schiphol eveneens op St.
Petersburg vliegt. Het voorstel is
in Nederlandse luchtvaartkrin
gen met verbazing ontvangen.
Pulkovo is in de knel gekomen
door de landingsbeperkingen
voor luidruchtige vliegtuigen in
de Europese Unie. De KLM
moet als Russische tegenmaat
regel boeten voor de restricties
op Schiphol. Donderdag moest
noodgedwongen een eerste
vlucht op St. Petersburg worden
geschrapt. Ook vandaag gaat er
geen KLM-toestel naar het voor
malige Leningrad.
De KLM mag nog slechts drie
van de zeven wekelijkse vluch
ten uitvoeren. Veel reizigers
worden overgeboekt op toestel
len van de concurrentie, wat de
KLM een forse schadepost ople
vert. Passagiers reizen bijvoor
beeld via Frankfurt of Helsinki
naar hun bestemming. Het laat
ste stuk vanuit Finland leggen ze
desnoods met de bus af. De
KLM weigert gebruik te maken
van de diensten van Pulkovo,
dat ook vanaf Schiphol vliegt.
De Tupolevs van Pulkovo zwer
men dagelijks vanuit St. Peters
burg uit over de halve wereld.
De luchtvaartmaatschappij
meldt trots nog personeelsleden
in dienst te hebben die de ereti
tel 'held van de Sovjet-Unie'
dragen. Pulkovo wist zich na het
uiteenvallen van de Sovjet-Unie
staande te houden in de vrije
markteconomie. De salarissen
worden op tijd betaald, en dat
wil heel wat zeggen in het arm
lastige Rusland.
De oudste vliegtuigen van Rus
sische makelij mogen echter
sinds 1 april niet meer landen
op luchthavens in de EU. Schip
hol hanteert daarnaast extra be
perkingen voor een wat minder
luidruchtige categorie toestel
len, zoals de driemotorige Tu
polevs 154 van Pulkovo. De
groeimogelijkheden van Pulko
vo op Schiphol zijn met de hui
dige toestellen nihil.
Volgens een woordvoerster van
Pulkovo in Nederland is vooral
de 'inflexibele' houding van de
KLM het probleem. Zij sugge
reert dat de kwestie kan worden
opgelost als de KLM bereid is
om een deel van de winst op de
ze lucratieve vluchten af te
staan. „De KLM vliegt zeven
keer per week op St. Petersburg.
Wij vliegen twee keer en vanaf
eind mei drie keer per week.
Maar de KLM weigert een be
paald percentage van de winst
met ons te delen."
De KLM zegt de uitkomst van de
onderhandelingen tussen de
Nederlandse en Russische over
heid af te wachten. „Wij hopen
dat er snel een oplossing komt",
aldus een zegsman. De woord
voerster van Pulkovo bestrijdt
overigens dat de Tupolevs 154
veel herrie maken. „Ze zijn niet
geluidloos, maar het zijn vrij
moderne toestellen."
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - Berlijn is vergeven van fysieke herinne
ringen aan Rosa Luxemburg. Gedenkstenen, ge
denkplaten, gedenkplekken en, niet te vergeten,
de Rosa-Luxemburg-Platz: wie door de Duitse
hoofdstad loopt, kan nauwelijks ontkomen aan de
oprichtster van de Duitse communistische partij,
die in 1919 met medeoprichter Karl Liebknecht
werd geëxecuteerd.
En toch is het niet genoeg vindt de nieuwe cul
tuurwethouder FlierL Hij wil een monument voor
Luxemburg laten oprichten, op het plein dat reeds
haar naam draagt. Het zal niet verbazen dat de
wethouder een (post-)communist is. Zijn partij,
de PDS, is de rechtstreekse opvolger van de SED,
de communistische partij van de DDR.
De (post-)communisten zijn voor het eerst sinds
de val van de Muur in 1989 in Berlijn weer aan de
macht - in een omstreden coalitie met de sociaal
democraten - en het standbeeld voor rode Rosa is
een van de eerste culturele projecten van het
nieuwe gemeentebestuur. „Rosa Luxemburg heeft
in Berlijn een monument verdiend dat overeen
komt met haar plaats in de geschiedenis", vindt
PDS-woordvoerder Brauer.
De plannen ontlokken bij tegenstanders grote irri
tatie. Berlijn is failliet, de stad bezuinigt door
zwembaden, een medische kliniek en enkele
kunstopleidingen te sluiten en door de geldkraan
dicht te draaien naar de beide dierentuinen. In de
ambtenarij en bij de politie verdwijnen vijftien
duizend banen. Maar de rood-rode coalitie vindt
dat er wel 50.000 euro op tafel kan komen voor
een communistische heilige in steen. Dat is de te
neur van de kritiek. Bovendien, schrijft Der Tages-
spiegel in een kwaad commentaar, waarom uitge
rekend een beeld voor de revolutionaire Rosa
Luxemburg?
Rosa Luxemburg werd in 1871 geboren, ze was
sociaal-democrate en pacifiste en bracht de Eerste
Wereldoorlog voornamelijk door in gevangen
schap. Na Duitslands nederlaag, in 1918, richtte
ze met Liebknecht de Duitse communistische
partij op. De twee werden in 1919 door rechtse
militie-leden doodgeschoten en gedumpt in een
Berlijns kanaal. Elk jaar in januari, op de dag van
de moord, komen tienduizenden linkse sympathi
santen samen bij Luxemburgs graf in de wijk
Lichtenberg.
Rosa Luxemburg maakte in haar leven niet werke
lijk smerige handen en dat komt de PDS goed uit,
concludeert Der Tagesspiegel: 'Zij was slachtoffer,
en dat is de bedoeling: een monument op te rich
ten dat communisten als slachtoffers toont, niet
als daders. Dit beeld wordt een monument voor
de zogenaamde morele zuiverheid van de socia
listische Idee'. Maar daarvoor, vinden de critici, is
in het nieuwe, kapitalistische Berlijn geen plaats.
ïtheir
Sto
alle
'rd ^rt Hesselink
de s' Korevaar
I (zoi
iag - Roger van Boxtel,
ntheii'n's*er van grote steden-
1848 gratiebeleid baalt Zijn in-
Ingsbeleid staat nog in de
ichoenen en de politiek wil
:aten zien. Denk eerder
ontnuchtering van het on-
Waarom nog aparte
msji als iedereen voorstander
Wemlntegratie. 'Religie leer je
Morfi je eigen tijd',
antiel
eiden onderwijs op basis
iderlfo religie is slecht voor de
atie in de Nederlandse sa-
Iking. Er moet een einde
O prnen. Niet meteen, maar
'derwerp moet in de vol-
kabinetsperiode aan de
tomen, zegt Van Boxtel.
Jergf religieus gebonden on-
jnzajs af. Verander artikel 23
uitgé Grondwet over vrijheid
BRApderwijs en zorg dat er
una pdereen goed openbaar
nus'Ms 's- OP de bijbelschool
|toc,koranschool geef je vervol-
3ark?nderwijs in de religie, als
'wilt. Veel plezier ermee,
het is tijd voor de ont-
€1 gering van het onderwijs".
laf de jaren negentig wor-
ir diir11 ®oxte'met het pro-
o| 3 van de integratie van
Vkomers in de samenle-
Eerst als medewerker van
PPteniging Nederlandse Ge-
jr|d(jten, daarna als organisa-
e fviseur en vervolgens in de
817ek. De laatste vier jaar
m 'hij zich over de problemen
ssfefnister. De bewindsman
'daarbij een belangrijk ding
td. „Integratie is een pro-
Bn jaren. Je kunt niet zeg-
nl jat het in vier jaar klaar is.
W komen er veertigdui-
e "^nieuwkomers bij. Boven-
Br/Nfs het een wisselwerking
ovale autochtonen."
ndeictief proces dus. Waarbij
do vöining van alle partijen is
sp#t Want als dat niet ge-
j6nJ. zouden bevolkingsgroe-
?9-^et de rug naar elkaar toe
g Jen komen te staan. De he
lpman is namelijk bevreesd
Rob Oudkerk verlaat de Kamer om eerst zijn geboortestad te dienen
voor isolatie en daarmee verzui
ling. Hoewel in de huidige
maatschappij de laatste restan
ten van die verzuiling lijken af
gebroken, is er nog één element
over. Het onderwijs. De vrijheid
van onderwijs garandeerde dat
tijdens de verzuiling alle groe
pen hun eigen onderwijs kon
den organiseren.
De bijzondere scholen bestaan
nog steeds en er is zelfs een
nieuwe tak aan de stam toege
voegd: de islamitische scholen.
Van Boxtel wil een fundamen
teel debat voeren over toekomst
van het bijzonder onderwijs.
„Het is toch ook een vorm van
hypocrisie in Nederland dat we
allemaal moord en brand
schreeuwen als de BVD met een
rapport komt over islamitische
scholen. Maar als ik dan zeg dat
we ook de protestants-christelij
ke scholen moeten bekijken, wil
niemand daar van weten. Of we
geven ze allemaal de vrijheid, of
we gooien het allemaal over
boord en geven alleen openbaar
onderwijs. Religie, dat regelen
de mensen zelf maar".
Van Boxtel weet heel goed dat
hij met zijn opmerkingen een
steen in een rustige vijver gooit,
maar hij vergelijkt het met de
KNVB waar hij jaren geleden
een organisatieadvies aan gaf.
„Er waren zo'n twintig afdelin
gen van onderop ontstaan. Alles
door elkaar. Ik stelde voor alles
op te doeken en zes of zeven
nieuwe afdelingen op te richten.
Of ik gek was geworden. Hoe ik
aan honderd jaar traditie durfde
te komen! Maar kijk je nu naar
de KNVB, dan hebben ze wel die
slag gemaakt, naar volle tevre
denheid. Zoiets moet ook met
het onderwijs gebeuren."
Over zijn eigen beleid is Van
Boxtel tevreden. Maai- het grote
probleem is dat te laat werd be
gonnen met inburgeringsbeleid.
„Het is toch een bloody shame
dat mensen die hier 35 jaar gele
den zijn gekomen nog steeds
geen Nederlands spreken? Wij
dachten allemaal dat ze weer te
rug zouden gaan. Maar ze ble
ven. Wij gedoogden ze, er was
acceptatie maar echt geen inte
gratie. Zij bleven hangen in de
traditionele cultuur die ze ken
den, terwijl ze niet de moderni
seringen in hun eigen land van
herkomst meekregen."
De tweede generatie kwam ver
volgens in een spagaat terecht.
„De gesloten normatieve cul
tuur van thuis en de open cul
tuur buiten. Een deel haalt het,
een ander deel stoot de neus. En
dat komt iedere dag voor. Ge
weerd in de disco, geen baan te
vinden, overgeslagen voor die
promotie." Al direct bij zijn aan
treden stelde de Democraat de
kwestie van immigratie, integra
tie en inburgering aan de orde.
Maar zijn opmerkingen dat Ne
derland een immigratieland is,
werden weggehoond.
Pas nu wordt daarnaar geluis
terd. „Een traditioneel immigra
tieland verzorgt de integratieke
ten veel beter. Dan gaat het om
de samenhang tussen opvang,
inburgeren, taallessen. Niets
geen gedachten over tijdelijk
verblijf, geen vrijblijvendheid.
Maar als de mensen die keten
hebben doorlopen, zijn ze ook
gewoon welkom in het land."
Dat alles moet in Nederland nu
ook van de grond komen, maar
natuurlijk wel met behoud van
de eigen cultuur.
Samenleven in een maatschap
pij is de enige manier om er iets
van te maken. „Wie geen res
pect op kan brengen voor de
traditionele waarde van het ge
zin en niet voor de samenleving,
verliest ook het respect voor
zichzelf. En iedereen weet dat
dat dé voedingsbodem is voor
de stap naar een crimineel le
ven." En minderheden nemen
een overheersende positie in in
de statistieken van criminaliteit,
weet Van Boxtel.
De onvrede hierover is een voe
dingsbodem voor de Lijst Pim
Fortuyn, de 'rattenvanger van
Hameien', zoals de bewindsman
hem noemt. „Hij vangt bestaan
de onvrede op in een netje zon
der er oplossingen bij te voegen.
Wat hij kan, kan ik ook. Maar
wat ik kan, kan hij niet. En dat is
oplossingen aandragen, per
spectief bieden aan de gehele
samenleving. En niet alleen op
de kleine groep waar Fortuyn
zich op richt."
door Ap van den Berg
den haag - PvdA-Kamerlid en
voormalig tv-dokter Rob Oudkerk
laat na acht jaar het Binnenhof
achter zich. De spreekbuis volks
gezondheid wil wethouder wor
den in Amsterdam. Om daarna
terug te keren als minister. „Zo'n
lullig staatssecretariaatje hoef ik
niet."
Na afloop van het Bijlmerdebat
in juni 1999 wenste hij collega's
de hel toe. 'Waarom is er geen
bewindspersoon weggestuurd?',
maalde het steeds maar door
zijn hoofd.
Het duurde maanden voordat
Rob Oudkerk (Amsterdam, 20-3-
1955) zijn grootste politieke
dieptepunt had verwerkt. „Pas
in oktober kreeg ik weer echt zin
in werken. Niets te vroeg, want
ik had met Ad Melkert afgespro
ken dat dat rotgevoel niet te lang
moest duren. Dan was ik uit de
Kamer gestapt."
Binnenkort doet hij dat, in na
volging van 'Bijlmerbuddy' Rob
van Gijzel, alsnog. Maar zonder
rancune. Oudkerk was lijsttrek
ker van de PvdA in Amsterdam
en is beoogd wethouder.
„Het klinkt raar, maar de Bijl
merenquête vormt eveneens
mijn parlementaire hoogtepunt.
Dat was de eerste keer dat ik
mijn onderzoekswerk als parle
mentariër echt goed heb ge
daan. De regering messcherp
controleren, daaraan ontbreekt
het bij Kamerleden eigenlijk
permanent", vindt hij.
De eerste beoordeling van regeringsvoornemens is in
goede handen van de Kamer, meent Oudkerk. Daarna
gaat het te vaak mis. „Als de plannen in de praktijk tot
uitvoering worden gebracht, is niemand meer alert. Be
halve de media. En dan beperkt de rol van Kamerleden
zich vervolgens tot schriftelijke vragen en een enkel in
terpellatiedebat. Dat is onvoldoende.
„Eigenlijk", vervolgt Oudkerk, „zou ieder Kamerlid vijf
Pieter Storms-en in dienst moeten hebben, die gestruc
tureerd het land doorkruisen om als breekijzer de vinger
op de gevoelige plekken te leggen. Misschien moet je
twee parlementen hebben. De eerste beoordeelt de
plannen, de tweede houdt de uitvoering in de gaten."
De kern van het probleem zit in de grote hoeveelheid
(deel-)portefeuilles van ministers en staatssecretarissen
en de daaruit voortvloeiende gesegmenteerde aanpak
van problemen. „In plaats van één gezamenlijke aanpak
van knelpunten op de arbeidsmarkt, maakte ik het re
PvdA-Kamerlid Rob Oudkerk stapt na acht jaar uit de Tweede Kamer. Foto: GPD/Harmen de Jong
cent weer mee dat er op één dag drie aparte politieke
overleggen waren over personele problemen bij politie,
zorg en onderwijs. Terwijl de problemen vrijwel identiek
zijn. Ik ben ervan overtuigd dat het veel beter zou gaan
als we vraagstukken integraal behandelen. Vanuit meer
dere disciplines en gezichtshoeken. Dan vallen er min
der snel leemten en houden politici elkaar scherper."
Toen Oudkerk in 1994 op voorspraak van ex-partijvoor
zitter Felix Rottenberg aantrad als Kamerlid zei hij: „Ik
ben een passant." En dus is de keuze voor een politieke
baan in Amsterdam niet zo'n eigenaardige. „Ik hoorde
eind vorig jaar van Melkert dat ik een mooie plek op de
kandidatenlijst zou kunnen krijgen. Maar ik heb ervan
afgezien. Het was een moeilijke keuze, maar na acht
jaar landelijke politiek wil ik nu graag wat doen voor de
stad waarin ik geboren ben en woon. Dat is toch een
beetje een jongensdroom. Maar ook weer een kutbaan.
waar je geen goed kunt doen."
Wat hem drijft? Hij weet het zelf niet. „M n grote bek?
Die heb ik niet. Ik praat gewoon graag. En ik heb, denk
ik, een soort gedrevenheid. Ik heb daar vaak en serieus
over nagedacht. Wil ik bekend of beroemd worden?
Nee, dat is het niet. Ik denk toch dat het zoiets is als: ik
wil zo graag helpen er iets van de maken."
Oudkerk kijkt met vertrouwen naar zijn toekomst. Als
wethouder. „Mag ik de rit uitzitten, dan ben ik mis
schien wel in de positie om nog minister te worden.
Nee, ik ga niet voor zo'n lullig staatssecretariaat. Ik heb
daar met Rick van der Ploeg (staatssecretaris van cul
tuur) over gesproken. Dat lijkt me niks. Maar: acht jaar
Kamerlidmaatschap, vier jaar wethouderschap en dan
nog vier jaar als minister. Lijkt me prachtig. Dan heb je
alle mooie facetten van de politiek van nabij meege
maakt. Mocht mij zo'n carrière gegeven zijn, dan doe ik
daarna helemaal niks meer."
