fvalrace bij Elke twee seconden 'n Tupperware-party CAO-akkoord bij Philips
ivolger
rippenkaart
ECONOMIE
Heel Nederland in 360 graden op foto's vastgelegd
Een heilige koe kopen, huren, delen of daten
hauffeurs dreigen met actie
BEURS
Honger naar de top
158
zaterdag 6 april 2002
Irrfcig
De
n of van Gelder
'üurt
ger.
burg - Elke woning in
i wordt digitaal gefoto-
arfiandig voor de make-
kjant wandelt na enkele
aecFn door de straat van
iaaojste droomhuis. Ook de
oge\f ^an de 'aten
en fl
rt kindvriendelijk? Zijn
ioftl? Is de straat netjes en
25^oningen er goed on-
n uit? Wie tot nu een
n vere kopen, moest voor
iddfl&ord zelf in de buurt
\q. [gewenste droomhuis
rondneuzen. Maar dat is verle
den tijd. Bij de makelaar kan via
de computer al een blik worden
geworpen. Panoramafoto's bie
den de gelegenheid alvast een
wandelingetje te maken door de
buurt van het gewenste droom
huis.
Het bedrijf Cyclomedia uit
Waardenburg maakt massaal di
gitale panoramafoto's. Heel Ne
derland wordt in vier jaar gefo
tografeerd. Twaalf rood-zilver
gestreepte wagentjes, uitgerust
met een ronddraaiende camera,
grazen daarvoor stad en land af.
Dagelijks worden 9000 foto's ge
schoten. 's Nachts worden ze
compleet met de coördinaten in
Cyclion, zoals de fotografische
database heet, ingevoerd. De vijf
grote steden zijn inmiddels vast
gelegd. Een stad als Nijmegen is
in een week van boven tot onder
gefotografeerd. In 2004 zijn vier
miljoen panden digitaal in 360
graden gefotografeerd.
Mag dat trouwens zomaar, on
gevraagd woningen op de harde
schijf vastleggen? Ja, zegt marke
tingdirecteur Arnold Steinfort
van Cyclomedia. De spelregels
die gelden voor het beschermen
van de persoonsgegevens wor
den niet overtreden. Cyclome
dia houdt zich verre van marke
tingbedrijven. „Onze abonnees
(een abonnement kost voor een
stad als Amsterdam kost 3900
euro) ondertekenen gebruiks
voorwaarden, waarin we ons
van direct-marketing distantië
ren. De gegevens mogen niet
worden doorverkocht."
Cyclomedia kiekt alleen vanaf
de openbare weg. Het fotografe
ren gebeurt bovendien niet on
aangekondigd, stelt Steinfort.
„In huis-aan-huisbladen mel
den we onze komst." Boze reac
ties zijn er niet of nauwelijks.
„Mensen die toevallig worden
gefotografeerd zijn niet herken
baar. Het gaat puur om de ste
delijke bebouwing en het land
schap", aldus Steinfort.
De cirkelfoto van de omgeving,
gekoppeld aan geografische ge
gevens, biedt niet alleen de ma
kelaar een schat aan informatie.
Ook overheid en politie maken
gebruik van de database. Cen
tralisten in de meldkamer van
de Rotterdamse politie kunnen
de panoramafoto's snel raadple
gen. Dat gebeurde bijvoorbeeld
vorig jaar toen 'terroristen'
dreigden met een bomaanslag
op de verkeerstunnels in de
Randstad. Steinfort: „Bij een
bommelding kan direct gekeken
worden hoe het pand eruit ziet
en welke panden ernaast liggen.
In Enschede hebben we foto's
gemaakt van het rampgebied na
de vuurwerkexplosie. Was dat
ervoor gebeurd, dan waren de
weggevaagde huizen snel tot op
de meter nauwkeurig te recon
strueren geweest. Veel onder
zoek moet daar nu aan de hand
van luchtfoto's en kadastrale
kaarten gebeuren."
De diensten Gemeentebelastin
gen van Amsterdam, Den Haag
en Utrecht beschikken eveneens
over de bestanden van Cyclo
media. Ze worden bijvoorbeeld
gebruikt bij de bepaling van de
woz-waarde (wet onroerende
Een voorbeeld van de foto's
waarop Cyclomedia heel Neder
land vastlegt. Deze foto is in Nij
megen gemaakt.
Foto: GPD/Cydomedia
zaken). De foto's zijn bijvoor
beeld handig om aan de hand
van één huis - verkocht rond de
peildatum - gelijk van andere
vergelijkbare woningen de
waarde te bepalen.
De foto's zijn tevens geschikt
om de bevolking voor te lichten
over nieuwbouwplannen. Stein
fort: „Tilburg heeft in de foto's
geluidswallen getekend. De bur
ger ziet in één oogopslag waar
het over gaat."
i soIm/anp - Vier Neder-
>vradsort'a en bwee buiten-
iernemingen zijn met
e slag om het nieuwe
lh betaalsysteem voor
aar vervoer te mogen
en. Met het project is
euro gemoeid.
ijt een nieuwe selectie-
arin drie of vier plan-
fen. In september komt
aar' uit de bus. Het
rordt in december on-
Na een proef in 2003
systeem als opvolger
Strippenkaart in 2006
perationeel zijn.
i niet experimenteren
ïuwe technologieën,
Phdc.j vormen van elektro-
ntieSfl]en die elders in de
IkmaiSUCCesvol zijn", aldus
e Kok van opdrachtge-
'd nl Link Systems. TLS is
t n' aef van de vijf grootste
aatschappijen in Ne-
NS, Connexxion, GVB
j m, RET en HTM). Sa-
'"^ben zij 90 procent van
in handen.
Ie consortia onder Ne-
i aanvoering is dat van
ronics en het Japanse
are De tweede bestaat uit
en ERG Transit Sys
tems. Ook Siemens Nederland,
EDS International en Cubic
Transportation Systems dingen
mee. De vierde bestaat uit Ac
centure, MTR Corporation, Tha-
les en Volker Wessels Stevin-
dochter Vialis Verkeer en Mobi
liteit. Buitenlandse bedrijven die
meedingen zijn het Franse Sch-
lumbergerSema en de Duitse te-
lecomdochterT-systems ITS.
Eind 2001 toonden binnen één
maand zeventig bedrijven uit de
hele wereld belangstelling. Na
diverse selectierondes zijn er nu
zes over. TLS had liever één ge
sprekspartner gehad, maar door
aanbestedingsrichtlijnen van de
Europese Commissie mochten
alle bedrijven meedingen. Voor
waarde was wel dat de bedrijven
eerder een soortgelijk systeem
hebben gemaakt of geëxploi
teerd.
Het nieuwe OV-systeem zal een
soort chip zijn die voor een
scanner moet worden gehouden
bij in- en uitstappen. Dan 'weet'
TLS welke reis iemand heeft ge
maakt. Hoe betaling plaatsvindt,
is nog niet duidelijk. „Het zal
waarschijnlijk net zoiets als een
pinpas worden." Of het via au
tomatische incasso gaat of met
een rekening achteraf is nog on
duidelijk.
maart wilden de werkgevers niet
verder gaan dan 3,2 procent",
aldus vakbondsbestuurder Ket
ting.
Ander moeilijk punt in de on
derhandelingen is volgens Ket
ting het onderbrengen van de
chauffeurs van kleinere busjes
die op afroepbasis rijden, in de
CAO openbaar vervoer. „Werk
gevers willen die ongeveer dui
zend werknemers onder de taxi-
CAO houden, omdat dat veel
goedkoper is."
il gevra
in p - De buschauffeurs
net acties. FNV Bond-
ïist dat de werkgevers
roensdag met een be-
iant Dd over de brug komen
den AO - onderhandelingen.
dat niet, dan beginnen
ie wejfeurs donderdag met
hollalet streekvervoer.
ar>t/lPen zijn denkbaar", al-
an AliBondgenoten gisteren,
gblac eist een loonsverho-
rant.d procent voor de circa
analnjrknemers in de sector,
jaatste overleg op 26
plaat
liste i
lefonl
or pló
door Miranda Megens
loenen aan de VECHTDe Tlipper-
ware-party bestaat nog steeds.
Je kunt er je neus voor ophalen,
maar in Nederland worden de
opbergbussen, dozen en scha
len al veertig jaar via de huiska
mer verkocht. Dagelijks worden
in iedere provincie meer dan
twintig Tupperware-party's ge
geven. De buurvrouwen, vrien
dinnen, zussen en collega's van
de gastvrouw slaan nog altijd
gretig in.
Bijna iedereen kent Tupperwa-
re. In Nederland is het merk
haast even beroemd als McDo
nald's en Coca Cola. Iedereen
heeft wel iets van Tupperware in
huis, al heeft maar tien k vijftien
procent van de Nederlandse ge
zinnen ooit een Tupperware-
party bezocht. „Maar die
700.000 gezinnen zijn wel al
veertig jaar klant," zegt Klaasjan
Krook van Tupperware Neder
land, dat dit jaar veertig jaar be
staat. Even legendarisch als het
merk, is de party. De spullen
zijn nog steeds niet in de winkel
te koop, maar alleen via demon
straties bij een buurvrouw, ken
nis, collega of familielid. De ver
koopshow lijkt in 2002 een hila
rische manier om nog produc
ten aan de man te brengen,
maar Tupperware zweert erbij.
„Elk product heeft minstens één
bijzonder kenmerk, wat goed
moet worden uitgelegd," zegt
Krook terwijl hij demonstreert
hoe een thermoskan werkt om
de koffie bijna 24 uur warm te
houden. „Dat moet je gewoon
zien. En als je het verhaal erbij
hebt gekregen, snap je waarom
je iets meer moet betalen voor
deze thermoskan."
De Amerikaanse huisvrouw
Brownie Wise zette in de jaren
veertig en vijftig de partyver
koop voor Tupperware op. Wise
haalde als Tupperware-dealer
de hoogste omzet van het land.
Toen zij door oprichter Earl
Tupper als hoofd distributie en
promotie werd benoemd, trok
ze alle producten uit de winkels
terug. De verkoop via de 'home
party' zorgde voor een explosie
ve omzetstijging.
In Nederland verzorgen 2500
demonstratrices (er zijn maar 25
mannelijke verkopers) jaarlijks
Het magazijn van Tupperware in Maasdijk. Foto: GPD/Harmen de Jong
100.000 party's. De (Amerikaan
se) rituelen die horen bij de we
reld van persoonlijke verkoop
kent Tupperware als geen an
der. De demonstratrices worden
wekelijks begeleid door 175 ma
nagers, die zelf ooit topverkoop-
ster waren of nog zijn. Deze ma
nagers krijgen op hun beurt
weer persoonlijke aandacht van
22 distributeurs.
Wie het meest heeft verkocht in
een week, krijgt daarvoor een
prijs. Tupperware beloont com
mercieel succes met een be
drijfsauto, reizen of andere ca
deaus. „Zo haal je meer uit
mensen," weet Krook. Wordt op
een party veel verkocht, dan
wordt ook de gastvrouw be
loond met cadeaus. Bijvoor
beeld een schenkkan met bekers
of een afsluitbare emmer voor
een handwasje.
Earl Tupper (1907-1983) begon
in de jaren dertig met het ont
werpen van plastic voorwerpen.
Later stapte hij over op de
kunststof polyethyleen en wer
den zijn producten een succes.
Tupperware is onbreekbaar,
vormvast, stapelbaar, vederlicht,
geurloos en afwasmachine-be
stendig. Tegenwoordig kan het
zelfs in de oven. „Wij ondervin
den geen concurrentie op grond
van onze producten of party-or
ganisaties, maar vooral in de
aanbieders van tijdelijk werk,"
zegt Krook. „Wij moeten jaar
lijks 2500 demonstratrices wer
ven, dóar ligt onze bottleneck.
Albert Heijn is een grote con
current omdat die ook tijdelijk
werk biedt, je kunt de dagdelen
er als het ware uitzoeken."
In het verleden zocht Tupper
ware alleen via de huiskamerde
monstratie nieuwe mensen.
Maar steeds in dezelfde kring
blijven zoeken naar verkoop
sters, is niet meer afdoende. Het
bedrijf zelf wil meer naar buiten
treden. „We horen te vaak: hoe
kom ik op een party?", zegt
Krook. Aarzelend zoekt het con
cern op andere manieren con
tact. Via verrijdbare kiosken in
winkelcentra probeert het ver
koopsters en potentiële klanten
te werven. Er kunnen ook pro
ducten worden gekocht. Ook
zoekt Tupperware samenwer
king om zijn producten onder
de aandacht te brengen. De ko
per van een Whirlpool-magne
tron krijgt er gratis Tupperware-
spul bij.
Natuurlijk is er ook internet, al
kan voorlopig alleen in Amerika
via het web gekocht worden.
Voor mensen met weinig tijd is
er tegenwoordig een 'quick par
ty". „Dat hoeft maar een uurtje
te duren."
De laatste jaren gaat het niet zo
goed met Tupperware, dat een
notering heeft aan de Ameri
kaanse beurs. Omzet en resul
taat slinken. In 2001 werd we
reldwijd voor 1,1 miljard dollar
verkocht: de nettowinst lag op
94 miljoen dollar. Europa is de
belangrijkste afzetmarkt en is
goed voor 40 procent van de
omzet. De jaaromzet in Neder
land komt uit op 30 miljoen eu
ro.
Iedere twee seconden wordt in
de wereld een Tupperware-par
ty gehouden. Sommige mensen
zijn helemaal gek van de pro
ducten, weet Krook. Komt er
een nieuwe badkamerlijn uit,
dan gooien ze de oude weg. Het
zijn de 'heavy users', de zware
gebruikers. „Ze verzamelen élles
Tup en geven het ook cadeau."
ivraai.
i kost geld. Vaak meer dan
eilige koe wil toerekenen. Een
ljn Q(Jdenklasser komt al gauw in de
'elke 400 euro per maand. En dat
gemiddelde auto 23 uur per
dzor^at- R'j^en of stilstaan, de vaste
an gewoon door.
zeld een auto nodig heeft,
5 ider dan 12.000 kilometer per
qedekan denken aan gedeeld au-
ïchtbf aan een aut0 huren. Een
rlandeehijd heeft zijn voordelen:
les, geen parkeerproblemen,
itief goed voor het milieu én
op mistig voor de portemonnee.
1 en ede mogelijkheden en hoe zit
ïrsprJe kosten?
tentir eenderde van alle autokilo-
net. Drdt gereden in verband met
rest is voor ontspanning, win-
:reatie en dergelijke.Als je de
dag nodig hebt voor je werk,
je het beste een eigen auto ge
bruiken of carpoolen", meent
Henry Mentink van de Stichting
voor Gedeeld Autogebruik.
„Maar als je een auto juist voor
andere doeleinden gebruikt, kun
je goedkoper af zijn door een au
to met anderen te delen of een
auto te huren."
Zo'n vijftig- tot zestigduizend
Nederlanders delen samen met
vrienden, buren of familie een
auto. Dat is aantrekkelijk, want
het bespaart kosten. En als één
persoon het onderhoud en de
administratie op zich neemt,
EIGEN
ter het stuur zitten.
Een ander, nieuwer, feno
meen is 'autodaten', dat
sinds vijf jaar in Neder
land in opmars is. Het is
een systeem waarbij de
aangesloten leden op elk
gewenst moment een au
to per uur kunnen huren.
Naast de abonnements
kosten betaal je een be
drag per uur en per kilo
meter en benzinekosten.
De auto's staan op speci
ale parkeerplekken in de
hebben de anderen daar geen buurt.
omkijken naar. Om problemen Reserveren kan per tele-
te voorkomen, moeten er afspra- Bre"da van Dam foon of via internet en
ken gemaakt worden over het
bezit van de auto en de verdeling
van de kosten. Ook over praktische za
ken moet je het samen eens zijn: wel of
niet roken in de auto bijvoorbeeld. En
wat doe je met schade? De verzeke
ringsmaatschappij moet weten dat er
meerdere eigenaren zijn en wie er ach-
Brenda van Dam
kan zelfs tot kort voor j_
bruik. Als er geen auto op
de gebruikelijke standplaats is, kun je
terecht bij een andere standplaats.
Deelnemers hebben een speciaal pasje
en een pincode waarmee ze toegang tot
de auto kunnen krijgen. Een boord
computer houdt bij hoeveel er gereden
is. De kosten worden maandelijks of
wekelijks van de rekening afgeschre
ven.
Greenwheels is een organisatie die in
Nederland autodate-projecten heeft
opgezet. Naast dit landelijk systeem ko
men er ook steeds meer lokale initiatie
ven. „Nederland telt nu zo'n 350 stand
plaatsen met één of meer auto's. Het
streven is om landelijke dekking te ha
len", vertelt Henry Mentink. „Dan zal
autodaten ook voor het grotere publiek
aantrekkelijk worden." Nu zijn het vol
gens hem vaak nog de hoger opgelei
den die aan autodaten doen. „Zij wa
ren de eersten om de auto in te stap
pen, nu zijn zij ook de eersten om de
auto weer de deur uit te doen."
Voor langere stukken of voor vakanties
is het voordeliger een auto te huren bij
een autoverhuurbedrijf. Wie dat vaker
doet kan een huurabonnement over
wegen. Hoe meer gebruiksdagen, des te
goedkoper over het algemeen de dag
huurprijs. Sommige verhuurders ko
men de auto tegen een geringe vergoe-
eindhoven/anp - De vakbonden
en Philips hebben gisteren een
akkoord bereikt over een nieu
we CAO. De 30.000 werknemers
van het elektronicaconcern krij
gen een loonsverhoging van
3,25 procent over een periode
van zestien maanden. Dat heeft
FNV Bondgenoten bekendge
maakt.
Volgens J. Hubert van FNV
Bondgenoten is Philips door de
massale acties van het personeel
akkoord gegaan met een hogere
loonverhoging. De vakbonden,
naast FNV Bondgenoten ook de
CNV Bedrijvenbond en VHPP,
eisten 3,5 procent meer loon
voor een jaar. Het CAO-akkoord
heeft een looptijd van 1 januari
2002 tot 1 mei 2003, met in juli
een loonsverhoging van 2 pro
cent. Volgend jaar krijgen de
werknemers nog eens 1,25 pro
cent Het akkoord dat eerder is
gesloten met vakbond De Unie
moet in deze nieuwe CAO op
gaan, aldus een Philips-zegs-
ding brengen en halen. Landelijke initi
atieven zijn Auto op Afroep van de
ANWB, of AutoAbonnee. Daarnaast
zijn er diverse lokale initiatieven.
Het is ook mogelijk bij grote verhuur
bedrijven vooraf bonnen te kopen,
waarmee later een auto kan worden ge
huurd. Bij internationaal opererende
bedrijven zijn deze bonnen ook in het
buitenland geldig. Deze systemen zijn
echter minder flexibel dan het autoda
ten. De auto's moeten zeker 24 uur van
tevoren worden gereserveerd en je bent
gebonden aan de openingstijden van
het verhuurbedrijf. Verder is het in het
weekeinde soms noodzakelijk de auto
langer dan één dag te huren.
Meer informatie: Stichting voor Ge
deeld Autogebruik (tel. 0900-
899.1196); www.autodate.nl; www.mi-
lieucentraal.nl (informatie over auto
kosten en de milieuaspecten);
www.consumentenbond.nl;
www.bovag.nl;www.flexrijden.nl
ECONOMIE WIJZER
Golf hoort bij managers, zoals
vroeger voetbal bij het volk
hoorde. Wie wil meetellen als
manager moet meemeppen op
het golfterrein. Met een karretje
achter je aan ontspannen rond
zwerven over vlekkeloze gazons,
waar de dauw parelt, de bossen
ruisen en het zonnetje schijnt.
Zaken zachtjes voorbereiden of
achteloos afserve
ren in een sportief
wandeltempo
(golf is ook wel
omschreven als
wandelsport voor
mensen die niet
kunnen besluiten
over de route).
Het leuke is dat
managers daar
mee rondwande
len in een treffen
de beeldspraak
voor hun eigen
bestaan. Een po
pulair model in
de economische
theorie staat bekend als het
'toernooimodel'. Daarmee
wordt verwezen naar toernooi
en als bij golf en tennis. Het mo
del verklaart de beloningsstruc
tuur voor managers en dan
vooral een opvallende sprong
aan het eind.
De laatste stap naar de top van
een onderneming levert meestal
een grote salarissprong op, en
die is niet te verklaren uit een
toegenomen productiviteit. De
man (zelden een vrouw, zoals
bekend) aan dë top is niet in
eens 25 of 50 of 100 procent
meer waard dan de man die
daar net onder zit. Dat gegeven
is een probleem voor standaard
economische theorie die belo
ning probeert te verklaren uit de
waarde van iemands productivi
teit.
In het toernooimodel wordt de
strijd om de toppositie voorge
steld alsof managers een tennis
toernooi of een golftoemooi
spelen. Dat toernooi wordt op
gezet om deelnemers een maxi
male inspanning te laten leve
ren. Elk bedrijf wil dat mensen
hun beste krachten geven aan
de belangen van de onderne
ming. Het ligt dan voor de hand
mensen te belonen al naar ge
lang hun inspanningen. Zoals
bijvoorbeeld bollenpellers stuk
loon krijgen.
Alleen, management is iets an
ders dan bollenpellen. Het is
werken in een complexe omge
ving, met complexe beslissin
gen. Dat maakt het moeilijk om
de inspanningen van de mana
ger te meten en te beoordelen.
Als een afdeling slecht draait,
komt dat dan door een luie ma
nager. zat de markt tegen, of zijn
er zaken binnen het bedrijf niet
op orde waar die manager niet
verantwoordelijk voor is? Moei
lijk uiteen te rafelen vaak.
Maar een heleboel van die fac
toren gelden voor elk van de
kandidaten voor een hogere po
sitie. Door resultaten van mana
gers te vergelijken vallen die ver
storingen eruit. Een relatieve be
oordeling elimineert de vertroe
beling die voor iedereen een
zelfde invloed heeft.
In een toernooi is
de winst voor dege
ne die beter pres
teert dan de ander
in dezelfde omstan
digheden. De spe
lers hebben last van
dezelfde wind en
dezelfde hitte, ze
spelen op hetzelfde
veld. Door ze tegen
JOOP HARTOG elkaar te laten spe-
hoogleraar micro-economie len en ze tegen el-
Universiteit van Amsterdam kaar te beoordelen
valt het effect van
de omstandigheden
weg. Je laat ze tegen elkaar strij
den en je pookt ze tijdens het
hele toernooi op door aan het
eind een mooie beloning klaar
te zetten. Een glanzende beker
en een vette cheque.
De hoofdprijs, het topsalaris
voor de topmanager, moet dus
niet worden afgezet tegen de
prestaties van de topmanager.
Het dient als prijzengeld voor
degenen onder de top, om hen
te motiveren hun uiterste
dienstbaarheid aan het bedrijf te
leveren.
Uit onderzoek van gespeelde
golftoemooien blijkt inderdaad
dat de kwaliteit van de prestaties
hoger is als de spreiding in prij
zen groter is, dus bij grotere af
stand tussen de eerste en de
tweede prijs. Bij golftoemooien
is dat makkelijk na|e gaan. om
dat je alles zo lekker makkelijk
kunt meten: holes in one. aantal
meppen om de bal in het goede
putje te krijgen, het is allemaal
goed geregistreerd. De inspan
ning van managers is moeilijker
te meten, maar ook in zo'n 'ech
te' omgeving is steun gevonden
voor het model.
Het toernooimodel verschuift
het perspectief. De beloning van
de top dient niet primair om de
top te motiveren, maar om
mensen te prikkelen zich als een
gek in te spannen om die top te
bereiken. Heb je de top eenmaal
bereikt, ja, dan kun je ontspan
nen golf gaan spelen. Tenzij
aandeelhouders en commissa
rissen dat door hebben en weer
andere middelen verzinnen om
de verslapping tegen te gaan.
Zoals bonussen en opties, die
immers ook bedoeld zijn als
prestatiebeloning. En die uit de
hand kunnen lopen wanneer de
aandelenmarkt explodeert.
