Beperkingen
jonge rijders
verscherpen
O?»
4
m
BINNENLAND 1
f
Degelijke Zalm moet JSF-angst PvdA bezweren
Etnische registratie alleen voor patiënten geen probleem
Rechtbank: Vooral overheid schoot tekort
TT
'Loonmatiging
moet economie
uit dal halen'
Schuld Enschede
'Ik ga
voor
Edah!'
225
Ie man in
helminahaven
woensdag 3 APRIL 2002
iDAM - In de Wilhemina-
in Rotterdam heeft de ri-
ilitie gisteren een dode
lit het water gehaald. Het
m werd ontdekt door een
per. Het is nog onduidelijk
jprake is van een misdrijf,
e identiteit van de man is
let achterhaald.
getje dood bij
gletsjerspleet
én - Een achtjarig jongetje
fidgraaf is gisteren in de
nrijkse Alpen verongelukt.
Ziüertal viel hij in een
meter diepe spleet op de
rtuxer gletsjer. Het jonge-
s met zijn broer buiten de
aan het skiën, waarbij hij
a verloor. Bij het zoeken
in de spleet. Direct na
igeluk kwam een red-
iloeg in actie.
jrt minute'
leropvang
rdam - Het bedrijf Kin-
ivangonline gaat via inter-
•v.kol.nl) een last-minu-
,st aanbieden voor kin-
ivang. Zo'n twintig kinder-
»rblijven in de regio Am-
anc%m bieden nu via de web-
rijgekomen plaatsen aan,
het ligt in de bedoeling de
==:e uit te breiden naar het
land. Ouders halen hun
it regelmatig van een dag-
ijf, omdat ze op het laatste
"J^ient een andere plaats
'en gevonden.
vonde vrouw
ma auto gegooid'
e le-
jong)DORPSurveillerende po-
vonden gisteren in
een 49-ja-
Dat ;ewonde vrouw. De vrouw
Qider het bloed. Ze vertelde
ren ^nten dat ze, op weg naar
hap,hol, door haar schoon-
rzekna een fikse mzie en mis-
uit de auto was ge-
De vrouw bleek geregi-
/an ifite staan als ongewenste
d vaideling. Ze is overgedra
gen#11 de vreemdelingenpoli-
k. D.
[{fjsitieve lijn' in
;e[ stand Claus
hogi
gen-rdam - De artsen van
oen. Claus zijn naar omstan-
preden nog steeds tevreden
ij ovaun 75-jarige patiënt, die
leerdere kwalen kampt,
lijn' van de prins
m zqs de paasdagen heeft zich
rderisteren voortgezet, aldus
ksvoorlichtingsdienst.
stiji ligt nog steeds op de
vewaking van het Acade-
lan m Medisch Centmm (AMC)
duisterdam. Wanneer hij
geiuis kan, is niet duidelijk,
il op
'eedi
k v ft gsm'ers nog
4jat 'handsfree'
nu ijk - De helft van de mo-
aar bellers maakt nog geen
lik van een 'handsfreeset'
is het rijden. Dat blijkt uit
i p^nderzoek van bureau In-
tl^w-NSS. Sinds zaterdag is
Tettelijk verboden om
-'c*dmatig te bellen in de auto.
ieders wacht een boete
1 er36 euro. Een derde van de
1 Cj°rvraagden zegt wel eens
oe. ngeluk te hebben gezien
or m°hiel bellen werd
Bijna allen kennen
°eeuwe wettelijke regeling.
aaktf meend: 57+
«Set solliciteren
mek'AACMinister Vermeend
hin^e zaken) wil werklozen
20dlder zi)n dan jaar en
twaite werkervaring hebben,
gj. Qichten te solliciteren. Op
foment geldt die verplich-
e seHet- bewindsman stelt
lorwaarde dat er werk be-
baar is en de WW'er hulp
bij zijn zoektocht naar
1 Vermeend omarmt hier-
een voorstel van de Raad
Werk en Inkomen (RWI).
den haag/anp - Om te
voorkomen dat de concur
rentiepositie van Nederland
verder verslechtert in verge
lijking met ons omringende
landen, moeten de bakens
worden verzet. Dat zei di
recteur Don van het Cen
traal Planbureau (CPB) gis
teren in een toelichting op
de economische situatie.
De economische groei in
Nederland blijft achter bij
de andere eurolanden en de
inflatie is dit jaar en de ko
mende jaren hoger, stelde
Don. Ook neemt de werk
loosheid scherp toe. Het tij
kan volgens de CPB-direc-
teur onder meer worden ge
keerd door loonmatiging.
Hoge arbeidskosten liggen
ten grondslag aan de 'sterk
verslechterde' concurrentie
positie van Nederland, stelt
het CPB. Die stijging is al in
1997 in gang gezet en zorgt
voor duurdere producten,
waardoor de export stag
neert.
De CAO-lonen stijgen dit
jaar met gemiddeld 4 pro
cent en in 2003 waarschijn
lijk met 3,5 procent. De eco
nomie zou veel baat hebben
bij een procent minder ho
ge lonen. De inflatie zal dan
afnemen en de werkgele
genheid krijgt een impuls,
verwacht Don.
COMMENTAAR
Directeuren Willie Pater en Rudi Bakker van SE Fireworks
dragen geen schuld aan de dood van 22 mensen. Voor
slachtoffers en nabestaanden van de vuurwerkramp in En
schede is het milde vonnis van de rechtbank in Almelo ogen
schijnlijk een domper. Niettemin lijkt het vonnis in het licht
van de complexe schuldvraag rechtvaardig en valt er wellicht
voor de slachtoffers in materiële zin hoop uit te putten.
De uitspraak komt er op neer dat Bakker noch Pater verant
woordelijk is voor de brand. Wel wordt hen nalatigheid ver
weten, maar de rechtbank acht het niet bewezen dat die na
latigheid tot de vuurwerkramp heeft geleid. De overheid - en
in het bijzonder de gemeente Enschede - krijgt er wel van
langs. Juist omdat de overheid op het gebied van de vergun
ningverlening en handhaving van de regels volledig door de
mand is gevallen, kregen Bakker en Pater een lichtere straf.
De rechtbank komt tot min of meer dezelfde vernietigende
conclusies aangaande de rol van de overheden als indertijd
de commissie Oosting.
Waar Oosting nog de morele verantwoordelijk voor de ramp
bij SE Fireworks neerlegde, wijst de rechtbank in Almelo de
beschuldigende vinger richting de gemeente Enschede.
Maar de overheid stond gisteren niet in het beklaagdenbank
je en de rechtbank voelt zich terecht niet geroepen een oor
deel te vellen over eerdere uitspraken van de Hoge Raad in
zake de immuniteit van de overheid, het zogenoemde Pik
meer-arrest. Maar met het vonnis van de rechtbank in Alme
lo staan slachtoffers en nabestaanden in elk geval sterker in
hun poging de overheid aansprakelijk te stellen voor letsel
schade.
De burger blijft echter met de kater zitten dat - op de op ver
denking van brandstichting vastzittende verdachte na - alle
verantwoordelijken de dans ontspringen. Deze constatering
ondermijnt het vertrouwen van de burger in de overheid nog
verder. De wetgever (de Kamer) is nu aan zet en zal de juridi
sche implicatie van het Pikmeer-arrest dat de overheid bo
ven de wet staat, kritisch moeten toetsen op zijn houdbaar
heid.
Fireworks-directeur Bakker staat na de uitspraak de massaal toegestroomde pers te woord. Foto: CPD/Wouter Borre
almelo/anp - Ambtenaren van de gemeente
Enschede en het rijk zijn ernstig tekortge
schoten in het verlenen van vergunningen
aan en controleren van het Enschedese
vuurwerkbedrijf SE Fireworks. Zij waren
verkeerd geïnformeerd, lieten geconstateer
de misstanden voortbestaan en volgden ad
viezen niet op.
Tot deze harde conclusie kwam de recht
bank in Almelo gisteren in haar vonnis te
gen SE Fireworks-directeuren Bakker en Pa
ter. Het falen van de overheid was een van
de belangrijkste argumenten om het tweetal
minder straf op te leggen dan door het
openbaar ministerie was geëist. Beide ver
dachten kregen zes maanden celstraf opge
legd, waarvan drie maanden voorwaardelijk.
Omdat Bakker en Pater al drie maanden in
voorarrest hebben gezeten, hoeven zij niet
meer de gevangenis in.
SE Fireworks ontplofte op 13 mei 2000.
Door de explosies kwamen 22 mensen om
het leven, raakten honderden gewond en
werd een woonwijk verwoest. Volgens de
rechtbank is daarbij echter geen sprake van
opzet geweest. „Niemand in Nederland, ook
niet de instanties die belast waren met ver
gunningverlening en advisering, had enig
benul van de gevarenklasse waarin in grote
hoeveelheden opgeslagen vuurwerk inge
deeld behoren te worden", aldus het von
nis. De rechtbank wees erop dat in tegen
stelling tot het buitenland Nederland nooit
maatregelen op dit terrein heeft genomen.
Volgens de rechtbank is de uitbreiding van
de brand op het bedrijfsterrein niet aan de
nalatigheid van de verdachten te wijten. Te
gelijkertijd neemt ze het Bakker en Pater
kwalijk dat zij de inhoud van de vergunnin
gen niet kenden en dat op het terrein geen
adequate brandblusvoorziening aanwezig
was. De rechtbank vindt het begrijpelijk dat
de overheden strafrechtelijk buiten schot
zijn gebleven. De gemeente Enschede zette
haar menskracht veel te veel in op 'nieuwe
prestigeprojecten'. De rechtbank noemt het
verder onbegrijpelijk dat oud-eigenaar
Smallenbroek niet wordt vervolgd. Hij heeft
'de zieke toestand van het bedrijf gescha
pen', aldus het vonnis.
Het OM toonde zich niet geheel ontevreden
over het vonnis, ofschoon het bepaald niet
heeft gekregen waarom het had gevraagd.
Persofficier Kunst: „Maar de directeuren
hebben een behoorlijke straf gekregen voor
het overtreden van milieuvoorschriften."
Het OM neemt hoger beroep in serieuze
overweging.
Paters raadsman Meijers noemde de vrij
spraak voor brand door schuld en dood
door schuld de belangrijkste winst. „Het is
een onzalige beslissing geweest om deze
twee mensen te vervolgen", aldus de raads
man. Zijn confrère Plasman, advocaat van
Bakker, overweegt wel hoger beroep. De
raadsman vindt niettemin dat hij en zijn cli
ënt 'op de meeste punten' in het gelijk zijn
gesteld. „Zo is niét bewezen dat er te veel en
te zwaar vuurwerk heeft gelegen.
Voor de Almelose rechtbank is vandaag de
inhoudelijke behandeling van het proces
begonnen tegen de 34-jarige man die wordt
verdacht van brandstichting op het terrein
van SE Fireworks. De rechtbank trekt daar
drie dagen voor uit.
Ongeval A59 mogelijk
uit nand gelopen ruzie
De Waahvijkse politie onder
zoekt 'de gedragingen van
enkele chauffeurs' die in de
nacht van zondag op maan
dag op de A59 reden vlak
voor een fataal ongevaL
Daarbij kwamen vier jonge
ren uit Waalwijk om het le
ven. Een politiewoordvoerder
wil niet bevestigen of het on
derzoek te maken heeft met
geruchten rond de omstan
digheden waaronder de jon
geren zijn verongelukt Om
standers bij een uitgaansgele
genheid, die de jongeren
hebben zien vertrekken,
spreken van 'een uit de hand
gelopen ruzie die uitmondde
in een rally op de snelweg'.
De politie onderzoekt ook het
bloed van de omgekomen
chauffeur op sporen van al
cohol en drugs. Dat is gebrui
kelijk bij incidenten van deze
omvang.
door Jaco van Lambalgen
en Lianne Sleutjes
den haag - Door zijn eigen WD
wordt hij altijd gekenschetst als
de financiële degelijkheid zelve;
minister van financiën Genït
Zalm. Dankzij zijn strenge be
grotingsregels gaat het al acht
jaar goed met de BV Nederland,
is de uitgedragen boodschap.
Hij let op de portemonnee van
alle Nederlanders, en steekt ze
ker geen geld in een bodemloze
put.
Dat imago moest de Tweede Ka
mer gisteren overtuigen van de
juistheid van de beslissing mee
te bouwen aan de Amerikaanse
gevechtstoestel Joint Strike Figh
ter. Vooral regeringspartij PvdA
twijfelt nog. Zonder haar 'ja' is
er geen meerderheid in de
Tweede Kamer.
De Verenigde Staten willen Ne
derlandse bedrijven mee laten
doen met de ontwikkelingsfase
van de JSF. Dat kost 920 miljoen
euro aan entreegeld. De rege
ring schiet dit voor en het be
drijfsleven betaalt terug, zo heeft
Zalm na lang onderhandelen
bedongen.
De Nederlandse industrie stond
te popelen om met de Amerika
nen mee te mogen bouwen. En
de ministeries van sociale zaken
(banen), economische zaken
(binnenhalen hoogwaardige
technologie), defensie (straks
het beste gevechtsvliegtuig) met
haar. Alleen Zalm ging niet mee
in dit hosannakoor. Hij vond de
bijdrage van de geïnteresseerde
bedrijven te laag en weigerde
zijn goedkeuring. Zonder zijn fi
at kan de staat zo'n enorm be
drag niet uitgeven. Dus zette hij
de industrie klem.
Glimmend van tevredenheid
legde Zalm gisteren in de Kamer
uit welke deal hij had gesloten.
En dat was nodig ook. Even
daarvoor was staatssecretaris
van defensie Van Hoof verstrikt
geraakt in de verschillende cij
fers en voorwaarden. Hij kon de
Kamer, en vooral de PvdA, niet
duidelijk maken wat de prijs van
de JSF zal zijn als Nederland be
sluit die ook daadwerkelijk aan
te schaffen. De prijs is nog niet
vastgelegd, verweerde Van Hoof
zich, het gaat nu immers alleen
nog maar over een contract om
mee te bouwen aan het toestel.
De koop speelt pas over een
paar jaar. De fracties in de Ka
mer vonden dat ongeloofwaar
dig. Vooral omdat Van Hoof zelf
steeds heeft gezegd dat mee
bouwen vrijwel zeker ook aan
schaffen inhoudt.
De staatssecretaris kwam er niet
uit. De redding kwam in de
vorm van Zalm. Uiterst zelfver
zekerd verklaarde hij een 'unie
ke deal' te hebben gesloten
waarmee de financiële risico's
tot een minimum zijn beperkt.
Hij overdonderde de Kamer met
cijfers, discontovoeten en rente
percentages, en had een twee
pagina's grote grafiek bij zich
om zijn gelijk te bewijzen. Kern
van zijn boodschap: de belas
tingbetaler draait hier over een
paar jaar niet voor op. Het geld
komt weer terug via omzet voor
de Nederlandse industrie en
eventuele korting op nog aan te
schaffen JSF's. Dat denkt het ka
binet, dat denkt het bedrijfsle
ven.
De PvdA, cruciale fractie in het
hele debat omdat zij het verschil
maakt tussen wel of niet mee
bouwen, was echter niet over
tuigd. Want ook de toekomstige
taken van de krijgsmacht moe
ten van haar de komende jaren
worden besproken.
Moeten we ons dan wel defini
tief op de JSF vastleggen, wikte
en woog PvdA-woordvoerder
Timmermans. Want dat gebeurt
vrijwel zeker als Nederland mee
bouwt met dit toestel. De fractie
moest er nog een nachtje over
slapen. En misschien wel meer
dan één.
den haag/gpd - Het ministerie
van verkeer en waterstaat denkt
aan verdere beperkingen voor
jonge automobilisten. De Stich
ting Wetenschappelijk Onder
zoek Verkeersveiligheid (SWOV)
heeft onlangs opdracht gekregen
extra maatregelen te onderzoe
ken, zoals het alleen overdag rij
den, het verbod om passagiers te
vervoeren en het aanvankelijk al
leen onder begeleiding rijden.
Volgens een woordvoerder van
de SWOV is het risico voor jonge
mannen van 18 tot 24 jaar om in
een weekeinde bij een ernstig
ongeval betrokken te raken, zes
keer hoger dan het gemiddelde
voor alle inzittenden van auto's.
Doordeweeks is dit risico voor
jongeren twee keer zo hoog. Ge
middeld overlijden in Neder
land vijf jongeren per week in
die leeftijdsgroep.
De mogelijke extra maatregelen
van het ministerie worden be
kend nadat afgelopen zaterdag
al het 'beginnersrijbewijs' in
werking trad. Overtredingen van
de speciaal voor beginners lage
re alcoholnorm van 0,2 procent,
de helft van de normale grens,
de snelheidsbeperkingen of het
veroorzaken van een ongeval
door bumperkleven levert de
'dader' strafpunten op. Gedu
rende vijf jaar betekent drie
strafpunten dat de jongere auto
mobilist opnieuw het rijexamen
moet afleggen. Het systeem
wordt al langer succesvol ge
bruikt in de Verenigde Staten.
De ongevallen met jongeren in
weekeinden gebeuren veelal
voor of na discobezoek in vooral
buitenstedelijke gebieden.
„Maar cijfers hierover zijn niet
beschikbaar. Het gaat vaak om
enkelvoudige ongevallen waar
bij de bestuurder door wat voor
oorzaak dan ook van de weg
raakt."
Hoewel jongeren veel minder
rijden dan ouderen en daardoor
slechts zeven procent van totaal
afgelegde aantal kilometers voor
hun rekening nemen, is een
kwart van de ernstige verkeers
slachtoffers een jongere. „Dis
proportioneel", vindt de SWOV-
woordvoerder. Volgens hem
hebben nieuwe regels, zoals het
beginnersrijbewijs en de even
tuele beperking van jonge auto
mobilisten, alleen zin als er
streng door de politie wordt ge
controleerd. „Gebeurt dat niet,
dan houden jongeren zich niet
aan de regels."
(advertentie)
DEZE WEEK
Unox knaks
diverse soorten,
blik 400 gram,
vanaf IJ8
2® blik
pnjs per kilo vanaf 2.20
0 CD CA
[Bk Soepen
^'diverse smaken,
blik 800 ml.
vanaf OS»
prys per liter vanaf 0.99
Edah
Sunil
active of color,
5000 gram 18?8
2® pak
gratis
AcnèKtingcn afi grfig t/m
7 apri 2002
Idah Prettig winkelen Compleet
Minister Zalm, staatssecretaris Van Hoof, minister Jorritsma en mi
nister De Grave tijdens het JSF-debat in de Tweede Kamer.
Foto: ANP/Jasper Juinen
(advertentie)
zcrjmr
jiCsr^uv cU |C<tj
OrMrjUstjmifitn wmvj.
't Is feest in de Nederlandse kassen!
Kom kijken, ruiken en proeven.
Kom naar
Nieuwveen en Rijnsburg op zaterdag 6 april of kom naar
Aalsmeer en Rijsenhout op zaterdag 6 en zondag 1 april.
Volg de routeborden.
Informatie over andere regio's: bel gratis 0800 - 0230199
of kijk op www.komindekas.nl
i in de Ko$ wordt mede mogelijk gemaakt door Rabobank, Interpolis en Hagelunie.
door Thea van Beek
Amsterdam - Registratie van de etnische
herkomst van patiënten gebeurt nog
lang niet overal in de gezondheidszorg.
En als het gebeurt, bestaan daarvoor nog
geen standaard regels. Het onderwerp
ligt bovendien gevoelig. Toch blijken pa
tiënten zelf geen bezwaren te hebben.
In het Academisch Medisch Centrum
(AMC) in Amsterdam bestaat een spe
ciale polikliniek voor kinderen die lij
den aan sikkelcelanemie. Deze ernstige
vorm van bloedarmoede kwam vroeger
in Nederland niet voor. Vooral kinde
ren uit Suriname en Afrikaanse landen
blijken aan deze zeldzame ziekte te lij
den. „Het is een van de voorbeelden
waarbij naast goede informatie ook
goed afgestemde medicatie van belang
is. Genetische kenmerken kunnen
daarbij van belang zijn", zegt Karien
Stronks, universitair hoofddocent en
projectleider etniciteit en gezondheid
bij de afdeling sociale geneeskunde van
het AMC. Stronks is een van de spre
kers op een symposium over de regi
stratie van etniciteit van patiënten, dat
volgende week wordt georganiseerd
door de divisie Public Health van het
AMC. Het registreren kan van nut zijn
bij het afstemmen van de zorg en be
hoeften op migranten. Ook bij weten
schappelijk onderzoek kan een derge
lijke registratie van belang zijn.
De Wet geneeskundige behandelings
overeenkomst (WGBO) staat registratie
van etnische achtergrond toe. Toch ge
beurt het in de gezondheidszorg nog
weinig. „Tegenstanders hanteren vaak
ethische bezwaren", zegt Stronks. „Ook
speelt registratie nog een emotionele
rol. Mensen zijn bang dat er misbruik
van kan worden gemaakt, zoals tijdens
de Tweede Wereldoorlog."
Het argument dat Nederlanders van al
lochtone herkomst niet bereid zouden
zijn dergelijke informatie prijs te geven,
gaat volgens Stronks niet op. „In het
AMC hebben we daarover een proefon
derzoek gehouden. Daaruit bleek dat
iedereen bereid was informatie te ver
schaffen over het oorspronkelijke ge
boorteland."
Tussen autochtone en allochtone Ne
derlanders bestaan vaak grote verschil
len in gezondheid. Zo hebben Suri
naamse en Antilliaanse moeders twee
keer zoveel kans op een doodgeboren
kind of een kind dat vlak na de geboor
te sterft. Turken en Marokkanen ster
ven twee keer zo vaak aan infectieziek
ten als Nederlanders. En onder Hin
doestanen komt vaker diabetes voor
dan onder andere bevolkingsgroepen.
Voor zowel de gezondheidszorg als we
tenschap is het van belang de precieze
oorzaken te achterhalen, om zo tot een
betere hulpverlening te komen. Twee
maanden geleden pleitte PaceMaker,
een organisatie van artsen en weten
schappers, daarom voor registratie van
etnische afkomst in de gezondheids
zorg. Bij de geestelijke gezondheidszorg
gebeurt het al en ook bij veel algemene
ziekenhuizen. Toch bestaat nog veel
onduidelijkheid over de wijze waarop
dat moet gebeuren.
Stronks: „Vaak is er verwarring over
wat je moet registreren. Soms gebeurt
dat onder de noemer van 'Afro-alloch-
toon', Aziaat of Mediterraan. Die on
derscheidingen zijn te algemeen. Ook
nationaliteit zegt niet alles. Veel alloch
tonen hebben de Nederlandse nationa
liteit of voelen zich Nederlander. Het
ministerie van binnenlandse zaken ad
viseerde tien jaar geleden al het ge
boorteland als criterium te hanteren.
Ook minister Borst van volksgezond
heid bracht vorige maand nog zo'n ad
vies uit."
Met ruim honderd verschillende natio
naliteiten in Amsterdam Zuidoost, is
het aanbod van allochtone patiënten
bij het AMC groot. Op dit moment lo
pen er daarom een groot aantal onder
zoeksprojecten, gericht op hulpverle
ning en etnische afkomst.
Om goede zorg te kunnen bieden, is
kennis over de culturele achtergrond
van patiënten belangrijk. Stronks: „Bij
mensen met HIV bijvoorbeeld hebben
hulpverleners het gevoel dat hun infor
matie niet goed overkomt bij Ghane-
zen. We gaan onderzoeken hoe dat
komt. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat
zij de HlV-besmetting verborgen willen
houden voor de eigen gemeenschap.
De hele dag medicijnen slikken valt
dan te veel op. Dan moet je misschien
zoeken naar andere methoden."
