LEIDEN REGIO
„Schaken wordt alleen maar leuker
Ik bereik in
gewone werk
mijn
meer
Ruimtetekort voor
bedrijven Leidens
grootste probleem
-lij
tec
TOT BESLUIT
[ONDERZOEK
|X30ZH3CIN0
HORA EST
4bf es Pro™nente raadsleden die na de verkiezingen niet in
Ie Leidse gemeenteraad zijn teruggekeerd, kijken terug op
de afgelopen periode en filosoferen over de toekomst.
Vandaag: Mieke Hogervorst (Groenlinks).
;nen i
den
i vooi
ag ii
dat ki
ïeldei
:hadi£
nitiat
gem
mgen
roordi
™°"igervorst (36) is moe-
zlJn Nee kinderen en be-
ewerker integraal vei-
,(eleid bij de gemeente
Die functies zijn niet
combineren met het
Maatschap en dus heeft
^a acht jaar een punt
Een puur rationeel
V001ekent de GroenLinks-
,Ik vertrek met pijn in
i v
van iet raadswerk haar in
•gevojhten bevredigde. „Ik
e mijn gewone werk
crete resultaten dan
e m^id. Als raadslid geef je
j^arvan je - in het gun-
val - op een gegeven
iets
n' 4 ie
ie vJ
iets terugziet in het be-
belevingswereld is
eeft
Sn vanaf de zijlijn."
nningen van Hoger-
mnur de met onttakeling
s Vrijplaats aan de
inksteeg hebben nog
jnig effect gehad. Ho-
s voorstander van be-
de Vrijplaats, al maakt
ïorbehoud voor de ho-
rdelen Las Vegas en
ds die niet voldoen aan
\y0 voorschriften.
er legale vormen wor-
nden voor deze activi-
in is het mij ook best.
id als Leiden moet
P ^n voor diverse culture-
2r -n. Een stad die preten-
^5 rijk cultureel leven te
^erMn die de Vrijplaats de
.raait...? Niet alleen voor
vïJFlats moet er ruimte
p (r ook voor cultureel
*?sDe X. Dat is net als de
eru§ uit een kraakactie
®Sen)men en heeft ook zijn
recht inmiddels wel be-
heeft de discussie
enW'rijpiaats geen andere
kunnen geven. De
Proom bedrijfsruimten en
^p?rienten te bouwen lij-
l iHvendbaar nu een
gunning is verleend.
^it opknappen van de
gemeentelijke panden, zegt Ho
gervorst, kan niemand wat heb
ben. Dat over de Vrijplaats is ge
sproken in de raadscommissie
ruimtelijke ordening wijst er
volgens haar op dat de verkeer
de discussie is gevoerd.
Toch heeft wethouder R. Hille-
brand (PvdA) herhaaldelijk de
keuze voorgelegd aan de ge
meenteraad: of de Koppenhink-
steeg te gelde maken of de Vrij
plaats behouden, waarmee zo'n
twee miljoen gulden aan op
brengsten wordt gedorven. Ho
gervorst heeft nooit gepleit voor
deze indirecte subsidie. „Het
kan voor minder dan twee mil
joen gulden, het ligt er helemaal
aan hoe je dit stuk van de Leidse
binnenstad ontwikkelt", zegt ze
resoluut. „En het is nog altijd
niet te laat voor de Vrijplaats."
Ze wijst op de mogelijkheid om
de bovenverdiepingen van de
panden als appartementen te
exploiteren. „Voor de begane
grond zijn 'diverse functies' mo
gelijk. De aanwezigheid van de
Vrijplaats past dus in het bouw
plan. Op de begane grond is vol
doende ruimte, want de ver
schillende groepen van de Vrij
plaats hebben nu de panden
ook niet volledig in gebruik."
De verstoorde verstandhoudin
gen van het gemeentebestuur
met maatschappelijke en andere
organisaties vormen ook zo'n
onderwerp waarin Hogervorst
haar tanden heeft gezet zonder
concreet resultaat. Ze was wel
de eerste die erover begon, die
het probleem benoemde. Vol
gens de Groenlinkser is er meer
aan de hand dan een algehele
onvrede over het achterblijven
van de subsidiebedragen bij de
scherp gestegen (loon)kosten.
„Er is naar mijn smaak te weinig
daadwerkelijk partnerschap. De
gemeente en de organisaties
staan tegenover elkaar, de sfeer
is al heel lang negatief. Het wan
trouwen domineert. Dat ligt niet
aan moeizame persoonlijke ver
standhoudingen. Tussen 1994
en nu zijn maar liefst vier wet
houders met de portefeuille
zorg en welzijn langsgekomen
en bij de directies van de instel
lingen zijn er ook wisselingen
van de wacht geweest."
Ze noemt de conflicten met de
LWO, de bibliotheek en andere
organisaties, maar ook met de -
eigen ambtenaren, 'rampzalig
voor de stad'. „Je kunt als over
heid alleen maar succesvol zijn
als de instellingen die je beleid
moeten uitvoeren dat ook zijn."
Ze stelt dat er veel is veranderd,
de afgelopen jaren, zoals de wij
ze van subsidiëren. De gemeen
te heeft de verzelfstandigde in
stellingen 'op afstand gezet',
met een verzakelijkte verstand
houding als gevolg. De hoofd
oorzaak van de conflictueuze
sfeer is volgens Hogervorst dat is
verzuimd 'een goede, toekomst
gerichte uitgangspositie te creë
ren voor de partners in de stad'.
„Vandaar al dat geruzie over de
subsidiebedragen uit het verle
den."
Hogervorst verwacht dat dit
probleem een van de belangrijk
ste punten bij de collegeonder
handelingen is. „In elk geval
voor Groenlinks. Wij willen dat
het zorg- en het welzijnsbeleid
wordt herijkt, dat er nieuw be
leid wordt geformuleerd. En
daarbij is de vraag of het budget
spoort met de ambities onver
mijdelijk. Vooral de WD zal wa
ter bij de wijn moeten doen. Die
partij heeft twee zetels verloren.
Per saldo zijn de links georiën
teerde partijen in de meerder
heid."
„Het CDA zit daar ook bij, ja.
Het CDA zit op dezelfde golf
lengte als Groenlinks - en niet
alleen als het om sociaal beleid
gaat. Des te minder begrijp ik
CDA-lijsttrekker Wim Bleijie die
een voorkeur voor de WD bo
ven GroenLinks heeft uitgespro
ken. Nota bene vóór de verkie
zingen. Onnavolgbaar. Dat het
CDA buiten het college blijft,
heeft het niet in de laatste plaats
Mieke Hogervorst: „Niet alleen voor de Vrijplaats moet er ruimte zijn, maar ook voor cultureel centrum
De X." Foto: Henk Bouwman
aan zichzelf te danken. Aan
GroenLinks ligt het niet, wij
hadden liever het CDA dan de
WD erbij gehad."
Dat Groenlinks-lijsttrekker Jan
Laurier vooral door toedoen van
de WD twee weken voor de ge
meenteraadsverkiezingen als
wethouder het veld moest rui
men, speelt mee in de voorkeur
van Hogervorst. Ze zegt dat Lau
rier met al zijn verdiensten voor
GroenLinks en de stad een eer
vollere aftocht had verdiend.
„De bezwaren tegen Laurier
hadden tijdens de collegeonder
handelingen naar voren moeten
worden gebracht, dat was wel
zo collegiaal geweest."
Laurier is in haar ogen het
slachtoffer geworden, net als
Tjeerd van Rij van de PvdA eer
der, van een diffuus krachten
spel in de Leidse politieke arena.
„Met de onderlinge verhoudin
gen tussen raadsleden zit het
wel snor, maar de fracties als ge
heel, of ze nu zijn vertegen
woordigd in het college of niet,
hebben de neiging om zich als
groep van de andere af te zetten,
vooral als de houdbaarheidster
mijn van wethouders, die in Lei
den kennelijk op tien jaar is ge
steld, in zicht komt. Er is een
kloof ontstaan qua kennis, erva
ring en bestuursstijl tussen
mensen die langere tijd be-
stuursverantwoordelijkheid
hebben gedragen en de nieuw
komers. De kloof wordt niet ge
dicht, er wordt afgerekend."
Toch vindt Hogervorst het niet
onverstandig van GroenLinks
dat de partij de collegeonder
handelingen laat voeren door de
politiek besmet verklaarde Lau
rier. „Hij heeft zoveel kennis en
ervaring paraat. Dat kan heel
handig zijn als diep in de nacht
op het scherp van de snede
wordt onderhandeld."
Wim Koevoet
Symposium over lokale economie
door Marijn Kramp
leiden - Meer bedrijventerrei
nen, betere infrastructuur en
meer parkeergarages. Krijgt Lei
den dat voor elkaar, dan is de
economische toekomst van de
stad gegarandeerd. Dat is de uit
komst van het gisteravond ge
houden symposium over de
economische toekomst van Lei
den. Maar over de exacte bouw
locaties was geen overeenstem
ming in het vijf leden tellende
forum. De vraag "Valkenburg of
Grote Polder' stond weer cen
traal.
Het WD-Tweede-Kamerlid S.
Bos meent dat woningbouw op
Valkenburg kapitaalderving is.
Een vliegkamp verhuizen is
duurder dan bouwen op een
paar weilanden in Zoeterwoude.
Hij kiest daarom voor de laatste
optie. De Leidse wethouder Hil-
lebrand vindt dit een foute voor
stelling van zaken. „In dat geval
ga je uit van verhuizing naar
Den Helder, maar dat is hele
maal niet nodig. De Orions kun
nen veel beter naar Woens-
drecht. Dat wil Defensie alleen
niet, omdat de marine niet sa
men met de luchtmacht een ba
sis wil delen. Maar ik mag toch
hopen dat de Tweede Kamer dit
wel doorziet."
Naast Hillebrand en Bos namen
ook wethouder M. Schultz,
MKB-voorzitter H. de Boer en
Luba-directeur R. Mantel, te
vens voorzitter van de onderne
mersvereniging LVI, deel aan
het symposium van het MKB
Leiden en de Fortis Bank. Zij ga
ven gisteravond in Holiday Inn
hun visie op het thema: econo
mische groei in Leiden een illu
sie? Een vraag die overigens
door alle sprekers bevestigend
werd beantwoord. Onder lei
ding van oud-burgemeester
Goekoop schetsten de forumle
den wat er in Leiden moet ge
beuren om de economie gezond
te houden. Het leverde het be
kende wensenlijstje op, waarbij
het gebrek aan ruimte bovenaan
stond. Ook moet voor een ge
zonde economie geïnvesteerd
worden in de infrastructuur in
deze regio, de stadsvernieuwing,
parkeervoorzieningen, onder
wijs en regionale samenwerking.
Als er geen bedrijventerreinen
bijkomen, ziet het er somber uit
voor Leiden, meent economie
wethouder Schultz. Tot 2010
heeft de stad 80 tot 120 hectare
bedrijventerrein nodig, en die
ruimte heeft de stad niet. Vorig
jaar kampte Leiden al met een
negatief migratiesaldo. Het aan
tal bedrijven dat in 2001 de stad
verliet was groter dan het aantal
vestigers. Er moet dus meer
ruimte komen, zowel voor vesti
ging van nieuwe bedrijven als
voor uitbreiding van bestaande.
Wethouder Hillebrand riep de
ondernemers op zich hard te
maken voor het Aalmarktpro
ject. Hij haalde de gegevens van
het koopstromenonderzoek aan
waaruit blijkt dat in de Leidse
binnenstad minder geld wordt
besteed. Het toont volgens hem
de noodzaak van het Aalmarkt-
project aan. „De middenstand
moet zich verenigen en zich sa
men met de gemeente inzetten
voor deze stadsvernieuwing.
Anders verliezen we de concur
rentie met andere steden."
Ook moeten de ondernemers
zich volgens Hillebrand laten
gelden binnen het CDA en de
WD en aandringen op de be
noeming van provinciale-sta-
tenleden uit de steden. Die par
tijen hebben erg veel platte
landsbestuurders in de provin
cie zitten en dat komt - aldus
Hillebrand - niet ten goede aan
de ontwikkeling van de stedelij
ke gebieden. „Het belang van de
agrariërs en glastuinbouwers is
zeer sterk vertegenwoordigd op
dat niveau. Doe daar wat aan
binnen uw partij."
Maarten van Rossem, die het
tweede deel van het programma
voor zijn rekening nam met een
lezing over de mondiale econo
mie, bagatelliseerde aan het ein
de van de avond alle lokale pro
blemen. Het is een kwestie van
geduldig wachten, hield hij zijn
Leidse gehoor voor. Vanaf 2030
gaat het aantal Nederlanders af
nemen en dan lost het ruimtete
kort zich vanzelf op. „Zeker als
tegen die tijd de agrarische sec
tor failliet is. Dan heb je ruimte
te over voor bedrijventerreintjes
en appartementen."
DOOR PETER GROENENDUK
uitdeLeidsch DagbladARCHIEVEN
ANNO 1902
Donderdag 3 April
GEMENGD NIEUWS - Dr. A. Kuyper nam bij zijn be
zoek aan Berlijn de gelegenheid te baat de volgende
verklaring af te leggen: „Wellicht is over geen vorste
lijk persoon zooveel onwaars verteld als over de Ko
ningin van Nederland en haar gemaal." Met nadruk
gaf de minister-president te verstaan: Zij leven als
man en vrouw; de koninklijke familie ziet tegen Sep
tember de langverbeide heuglijke gebeurtenis te ge-
moet en als dat jonge leven maar eerst de wereld in
getreden is, zullen de hatelijke lasterpraatjes vanzelf
verstommen.
De prins heeft overigens uitstekend de kunst ver
staan zijn leefwijze in overeenstemming te brengen
met de Hollandsche eigenaardigheden en dagelijks
neemt de sympathie voor zijn persoon toe. Hij prees
den eenvoud en de bescheidenheid van den prins
gemaal, die met fijngevoelden tact alle moeilijkhe
den weet te ondervangen, die zijn positie mee
brengt. In het zoo constitutioneele Nederland be
schouwde men den Mecklenburgschen prins natuur
lijk eerst met koele terughoudendheid, daar hij uit
een land kwam, dat hier bekend stond om zijn feo-
dalen regeeringsvorm. Die terughoudenheid is sinds
lang overwonnen en als er maar eerst een erfgenaam
zal zijn, wordt prins Hendrik nog de meest populaire
man in Nederland.
ANNO 1977
Ruurd Kunnen en de metamorfose van het schaakspel
Folo's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13
bij IB in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem,
onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van liet
Leidsch Dagblad, Kooscvellstrant 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
slacgierigheid is de belang-
j'e^Jrijfveer voor de weten-
j6 rubriek In Onderzoek
nien greeP u't de vele onder-
te waar Leidse onderzoe-
ectyi in hebben verdiept.
j^®g: socioloog Ruurd Kun-
he
dan een eeuw tijd
fchaakspel totaal van ka-
'eranderd. Was schaken
'rsitvege de negentiende
een ernstig spel voor
de betere standen, in-
934$ is het een moderne,
vuRionele sport waarin vele
erz<ien omgaan. Maar is het
getik? Ja, zegt socioloog (en
a<fan) Ruurd Kunnen. Hij
^er veerde onlangs op zijn
zihrift Schaken in Stijl.
on,.en is nog steeds de
e Nvan het volgen waard,
rijkè moet wel met de veran-
die?n meegaan."
genetje romanticus haalt
houders op over de
Ojsport anno 2002. Ga
inti
ai
pe
maar na: topschakers gaan rol
lend over straat en richten af
zonderlijke schaakbonden op,
de grootste schaakbond wordt
geleid door een corrupte miljo
nair, computers dreigen de rol
van spelers over te nemen, en
idolen van het type Kasparov of
Fischer zijn er ook al niet meer.
Wat is er nog over van dat edele
spel, dat ooit het symbool was
van beschaving, rust en intelli
gentie?
Ruurd Kunnen ontkent het alle
maal niet. Ja, het schaken is to
taal veranderd. En ja, iets van
de magie van het schaakspel is
daarmee verdwenen. Maar dat
schaken niet leuk meer is, dat
wil hij niet horen. „De moderne
schaakstijl is sneller en dynami
scher, partijen duren veel min
der lang dan vroeger. Ik vind
dat een leuke ontwikkeling. En
wat ook goed is, is de wereld
wijd groeiende belangstelling
voor schaken, waardoor de al-
lerbesten niet meer alleen uit
Europa en Rusland komen,
maar ook uit bijvoorbeeld India
of China. Wie vandaag de beste
Opmerkelijke stellingen toegelicht
3l'le- en veiligheidspro-
het tekort in de ge-
eidszorg, het onderwijs
s tede politie zou in één
n otorden opgelost als ie-
lairerkende volwassene
vleirkdag per week in de
omgeving zou besteden
Beirg- of onderwijstaken,
meaeveiliging of onder-
[rof
ge
dei
rijlg 11 behorende bij het
bchrift 'Hypertriglyceride-
)f ssential cardiovascular
knd effects of lipid-lowe-
deierapy' waai-1. Jonkers
op promoveerde bij de
iep interne geneeskunde.
„Ja, misschien een iets meer
idealistische dan reële oplos
sing. Maar het is wel een mo
gelijkheid om de cirkel te door
breken. Het grootste probleem
van al die sectoren is dat er een
tekort aan menskracht is. Dat
komt doordat de mogelijkheid
tot doorgroei minimaal is, de
psychische belasting te zwaar,
en de financiële vergoeding
wordt niet als toereikend erva
ren. Nu kun je dat met een ho
ger salaris gedeeltelijk oplos
sen. Maar je ziet bijvoorbeeld
in de zorg dat dat ook niet leidt
tot de gewenste effecten. Op
deze manier los je het pro
bleem op door iedereen zijn
steentje te laten bijdragen."
is, kan morgen al weer van de
troon worden gestoten. Dat
spreekt heel veel mensen juist
aan."
In zijn proefschrift beschrijft hij
de ontwikkeling van het scha
ken in de afgelopen 130 jaar.
Hij spreekt van 'sportificatie':
de ontwikkeling van spel naar
sport. „Het schaken heeft zich
enorm geprofessionaliseerd.
Eerst door een betere organisa
tie, met de oprichting van
sportbonden en meer wedstrij
den, later ook door de invloed
van de computer. De commer
cie heeft ook in het schaken
toegeslagen: geld speelt tegen
woordig een grote rol, zoals dat
bij andere sporten ook het geval
is. Je kunt dat jammer vinden,
maar de belangstelling voor de
sport is daardoor wel flink toe
genomen."
Kunnen legt in zijn boek opval
lende verbanden tussen de ont
wikkelingen in de maatschappij
en de ontwikkeling van spelstij
len. Een voorbeeld: de hyper
moderne stijl, waarin spelers
het centrum van het bord be
heersen door paarden, lopers
en torens vanaf de zijkant van
het bord in te zetten, ontstond
kort na de Eerste Wereldoorlog.
Kunnen: „Na de oorlog viel het
Habsburgse Rijk uiteen en ont
stonden veel nieuwe landen.
Daardoor nam het aantal inter
nationale wedsUijden sterk toe,
en dat voedde de ontwikkeling
en verspreiding van die nieuwe
stijl."
Nadien volgden nog vele mo
derniseringen van de spelstijl.
De jonge toppers van nu spelen
veel sneller en tactischer dan
hun voorgangers, een ontwik
keling die Kunnen in verband
brengt met de groeiende in
vloed van computers. „Je ziet
dat die jongens gaan schaken
zoals computers: impulsief,
pragmatisch, niet meer op basis
van wetmatigheden. De oude
aannames over hoe je moet
schaken, zijn door de jongste
generatie definitief verworpen.
Ruurd Kunnen. Foto: Henk Bouwman
Daardoor worden wedstrijden
steeds vaker beslist door toeval
ligheden."
De Europese schaakpurist moet
er niets van hebben. Kunnen
kent hem. „De incrowd mist het
spel van vroeger. Men zegt: de
partijen worden korter, waar
door je minder goed kunt na
denken over je zet en dus min
der goede zetten doet - het is
dus meer een geluksspel gewor
den, en dat is funest voor de
sport. Ik zie dat niet zo: waarom
zou iedere zet de best denkbare
moeten zijn? Een paar decennia
terug dachten spelers nog rustig
twee, drie uur lang na over een
zet. Dat is pas funest voor de
sport. Wie wil dat nog volgen?"
„Met de snellere stijlen en de
betere organisatie is de belang
stelling voor het schaken enorm
gegroeid. Bij de volgende Olym
pische Spelen is het schaken
zelfs een officiële demonstratie-
sport. Ik vind dat een prachtige
doorbraak."
Zaterdag 2 april
ROELOFARENDSVEEN - "De Nederlandse kwe
kers kunnen er trots op zi jn dat zoveel mensen
zich inzetten om bij te blijven en te proberen de
belangrijke positie in de wereld van siergewassen
te handhaven. Laten we het bedrijfsleven binnen
en buiten onze grenzen tonen, dat weefselkweek
op een uitstekende wijze voorziet in een behoef
te, die nu misschien nog wordt onderschat, maar
zich in de toekomst ongetwijfeld steeds meer zal
openbaren". Deze woorden sprak voorzitter Hyl-
kema van het Produktschap voor Siergewassen
gisteren bij de opening van het bedrijfslaboratori-
um voor weefselkweek in Roelofarendsveen, een
instelling waar plantenteelt plaatsvindt in rea
geerbuisjes. Hi§r onderzoekt men de mogelijkhe
den om gewassen op snelle manier te vermeerde
ren en te verbeteren.
Het laboratorium kon gaan draaien dankzij een
subsidie van een half miljoen gulden. Het Pro
duktschap voor Siergewassen, dat vijftig procent
voor zijn rekening nam, het ministerie van land
bouw financieerde de andere helft, stelde echter
wel als voorwaarde dat het laboratorium binnen
drie jaar zichzelf moet kunnen bedruipen. Boven
dien moet het openstaan voor iedere bedrijfsge-
noot, die van zijn diensten gebruik wil maken.
LEIDEN - De afdeling Bijzondere Weten van de
Leidse politie wil dat er een onderzoek wordt in
gesteld naar het vervoer en de opslag van radio
actieve afvalstoffen van de Leidse universiteit en
het academisch ziekenhuis. De Ongevalsbestrij-
dingsafdeling Gevaarlijke Stoffen van het minis
terie van Binnenlandse Zaken is inmiddels ge
vraagd het onderzoek op zich te nemen.
Aanleiding voor dit verzoek is de onrust die over
het vervoer en de opslag is ontstaan onder de be
woners van de Vogelwijk. In de buurt van deze
wijk, aan de Wassenaarseweg, wordt het radioac
tief afval van universiteit en AZL bewaard in een
speciaal afvaldepot. Vier keer per jaar wordt dit
afval met een vrachtwagen opgehaald en via de
Wassenaarseweg naar het Energie Centrum Ne
derland in Petten vervoerd. Daar wordt het afval
verwerkt.
KATWUK - Onder de talloze kievitseieren die de af
gelopen wéken zijn geraapt, bevindt zich een uit
zonderlijk exemplaar. Vlakbij de voormalige vuilnis
belt in de Katwijkse wijk Hoornes werd een nest
met drie eieren gevonden waarvan een zo groot als
een stuiter, ongeveer een zesde van de normale
grootte. „Dat komt maar één keer op de zoveel mil
joen voor", beweerde Katwijker Stoelwinder, wiens
zoon het ei raapte. Foto: Archief Leidsch Dagblad
