'Queen Mum was staal in de kroon' GESPREK VAN DE DAG Op safari in de Noordzee an< dc err bei eg Britse koningin-moeder afgelopen zaterdag op 101-jarige leeftijd overleden Koutje velt koningin-moeder MENSELIJK Daniel Sadler moet de prijs die hij in de marathon van Londen bij het ROL STOELRIJDEN won, terug geven omdat hij niet licha melijk gehandicapt is. De 24-jarige rijdt uit liefheb berij wedstrijden in een rolstoel en niet omdat hij niet kan lopen. In het bou levardblad Sun noemt hij het 'tamelijk ouderwets' dat iemand gehandicapt moet zijn om aan rolstoel wedstrijden te mogen deel nemen. Sadler won met zijn derde plaats 200 pond (320euro). Doorzijn li chamelijk gehandicapte vader kwam hij in aanra king met het rolstoelrijden. De Britse organisatie voor gehandicaptensport zegt dat mensen die geen han dicap hebben veel gemak kelijker fit kunnen blijven en beter kunnen trainen dan iemand die van een rolstoel afhankelijk is. De Amerikaanse televisiester OPRAH WINFREY gaat niet naar Afghanistan. Van medewerkers van deze wereldberoemde tv- persoonlijkheid is vernomen dat ze een uitnodiging van president Bush om in het Aziatische land een kijkje te gaan nemen, heeft afgeslagen. Winfrey heeft geen tijd voor de reis. Anders was ze komende dagen samen met en kele prominenten vertrokken om in Afghanistan aandacht te schenken aan de terugkeer van meisjes en vrouwen naar de scholen. Het ten val gebrachte Talibanbewind ver bood onderwijs aan vrouwen. Het dagblad The Chicago Tribune heeft gemeld dat nu de hele reis voor onbepaal de tijd is uitgesteld. Een Britse E.T.-gek heeft in de twintig jaar dat de film over het buitenaardse wezentje bestaat, maar liefst 773 keer zitten snikken. De 25-jarige Sian Thurkettle zegt ie dere keer weer te huilen als ze de video van de Steven Spielberg-hit ziet. Ze is erg ingenomen met de remake van de film deze maand naar aanleiding van de 20ste verjaardag van de kaskraker. ,,Het betekent dat ik de film nu weer overal op het grote doek kan zien. Ik heb inmid dels een maandpas bij de bioscoop in mijn dorp om de film zo veel te zien als ik wil." Thurkettle verzamelde ook nog eens tachtig E.T. figuurtjes en honderden plaatjes van het mannetje dat vooral bekend werd met de tranen trekkende oneliner 'E.T. phone home'. De inhoud van de netten wordt uitgeplozen. Foto: Marcel van Bommel Bij het krieken van de dag kiest viskotter De Hinder het ruime sop van de Nieuwe Waterweg. Aan boord een gemêleerd gezel schap. Enkele beroepsvissers, een museumconservator, een jurist van het ministerie van fi nanciën, een vishandelaar, een ambtenaar van de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemon derzoek en twee douaniers. Wat bezielt het gezelschap om zater dagmorgen om zes uur aan boord van een vissersboot in te schepen? Ze koesteren allen de zelfde hobby: het verzamelen van botten uit een ver verleden. Om precies te zijn uit de tijd dat de Noordzee er nog niet was en de mammoet in alle rust de steppen afgraasde. „Waar nu de Noordzee is, waren zo'n 50.000 jaar geleden de step pen en bossen langs de oer- Maas een waar paradijs voor wolharige mammoet, edelhert, bizon en leeuw", legt expeditie leider Dick Mol uit. De 46-jarige Hoofddorper verdient interna tionale befaamdheid onder pa leontologen. Twee jaar geleden zaagde hij een geheel geconser veerde mammoet uit het ijs in Siberië. De beelden gingen de hele wereld over. „Nederlanders denken nog steeds dat je voor de mammoet vooral in Siberië moet zijn maar dat is helemaal niet zo. De mammoet heeft hier in de laatste ijstijd toen het hier droog en koud was, in grote ge tale geleefd", doceert de ama teur-paleontoloog. „En wat te denken van de wol- harige neushoorn, grottenleeuw en hyena?", vult John de Vos hem aan. De conservator pale ontologie van het Naturalis-mu- seum in Leiden is al dertig jaar bevriend met Mol en samen hebben ze in de loop der jaren nogal wat overblijfselen uit de Ijstijd onderzocht en beschre ven. „We zijn vorig jaar gericht in dit gebied gaan zoeken en de vondst van botten van allerlei uitgestorven dieren bevestigen onze theorie. Met een beetje fantasie zie je al die beesten hier rondhuppelen. Deze zoektocht is eigenlijk een safari op de Noordzee", klinkt het lachend. Het is niet voor het eerst dat er naar botten op de Noordzeebo dem wordt gezocht. Eind ne gentiende eeuw haalden vissers al de nodige mammoetbeende ren en kiezen uit hun netten. Veel verdween naar het buiten land. „We waren niet alleen 's werelds grootste exporteur bloembollen, maar ook van mammoetkiezen", stelt De Vos minzaam vast. De kotter komt twaalf kilometer uit de kust hortend en stotend tot stilstand. De op een diepte van dertig meter over de klei achtige bodem van de Eurogeul, het uitgebaggerde verlengstuk van de Nieuwe Waterweg, voortgesleepte netten zitten vol. Werk aan de winkel! De opge haalde netten worden leegge stort in twee bakken waarna het zoekwerk begint. Tussen de zee klei krioelt het van de zeester ren, krabben en vis. Binnen de kortste keren zitten de in olie- pakken gehulde mannen onder de modder. Het is meteen al raak. Triomfantelijk wordt een rib van een mammoet uit de zompige zeeklei getrokken. Ook een gedeelte van een mam moetschedel wordt veiligge steld. In razend tempo worden de bakken geleegd. De sorteer- machine van de kotter scheidt de gevangen vis van de rest. De schoongemaakte vis verdwijnt in de koelcel benedendeks. Meteen worden de volgende netten alweer aan boord ge haald. Met grote waterslangen wordt het klei van de inhoud af gespoeld. Een schouderblad van een mammoet, een dijbeen, maar ook een nekwervel van een beloega (witte dolfijn, in de volksmond beter bekend als Moby Dick) wordt gevonden. Klaas Post is in alle staten. Vol gens de vishandelaar die als 'ex pert marinezoogdieren' verbon den is aan het Natuurmuseum Rotterdam, het bewijs dat de be loega hier geleefd heeft. „Ik ben hier heel bfij mee. De beloega leeft nog steeds, voornamelijk in Alaska waar hij de zalm tot in ondiep water achtervolgt. Als we dit laten dateren weten we of hij hier in de rivierdelta ten tijde van de mammoet geleefd heeft." Na de zoveelste 'trek' beginnen de bakken met beenderen al aardig vol te raken. Een spaak been van een bizon, een mam- moetrib, een gedeelte van een mammoetschedel, een slagtand, ruggen wervels. Een caleido scoop van fauna uit een ver ver leden trekt voorbij. De gevon den voorwerpen moeten het landschap van zo'n 50.000 jaar geleden in beeld brengen. Over blijfselen van vliegeneitjes, pol len, veen moeten het leefgebied van de toenmalige bewoners van de rivierdelta in beeld bren gen. Dick Mol is bijna extatisch als er een 'sesambeentje' op duikt uit de zeeklei. Een relikwie ter grootte van een ganzenei. „Ik heb 14 van de 40 botten die on derdeel zijn van het teenge wricht van de wolharige mam moet. Dit is echt en aanvulling op de collectie." Marcel van Bommel Roem co ZD to 3 allemaal maar onzin is, althans, dat denk ik dan. Geboren grappenmakers die de biodi versiteit willen bevorderen, wie gelooft zo iets? Het zal allemaal weer eigenpijperij zijn. Midlifecrisis. Problemen met het eigen zaad. Dus weet je wat, we doen een standje op de Floriade. Publiciteitsgeile ijdeltuit misbruikt God's schepping als podium voor eigen ge win. Man die zich te goed ging voelen om grapjes te vertellen gooit sponsortonnen over de balk in Hoofddorp. Dat vrees ik dat u denkt, zodra het woord cabaret valt in ver band met het stimuleren van biodiversiteit. De nare paradox in dit alles is dat alle publi citeit welkom en zelfs hard nodig is. We zoe ken hard naar vrijwilligers die op de Floria de zaad willen gaan uitdelen. En naar men sen die zaad willen aanbieden via onze zaadruilsite. We zoeken sponsorgeld om het zaad van de Genenbank te kunnen verstu ren. Zonder kranten en TV zal dat nog veel moeilijker worden. De duivelse paradox is dat het dan juist enorm helpt om grappen maker op een podium geweest te zijn. Wie weet zouden ze je anders niet eens willen spreken. Maar bekendheid die allereerst is verworven als humorist stelt direct ook een ongewilde grens. Het stelt de anderen in staat om tot in eeuwigheid met jou te doen, wat jijzelf ooit met de wereld deed. Namelijk, al les relativeren tot het niets meer betekent. Dat alles is eigenlijk onzin is, of eigenlijk heel simpel. Dat je je niet druk moet maken. Dat het allemaal niet uitmaakt. Zolang je maar geen Buckler drinkt. Anders gezegd, cabaret is een station waar veel treinen aankomen, maar waar er zelden nog eentje van vertrekt. Dat geldt zowel voorde uitvoerders als voor het aangeboden gedachtegoed. Tegelijkertijd is deze wat beperkte, en mede daardoor zeer populaire kunstvorm, de ideale springplank naar de spotlights. Voor mij was 'ie dat in ie der geval wel En iets zelf doen is sowieso leu ker en spannender dan het in de zaal onder- ARLEW heel Jnse gaan, dus het was enig. Tot het niet meer wethi leuk was. indel Tegenwoordig zie ik meer in biodiversiteit, thom Als dat af is wil ik als oude, voor de dood n tjj mj meer bevreesde man, correspondent in Co-1 de n lombia worden. Maar mag ik eerst vragen enter binnenkort een kijkje te nemen op onze we gelijk site www.clenationaleproeftuin.nl? Het pla de ge is om tidnliefhebbers in staat stellen iets te doen voor biodiversiteit. Om burgers actief betrekken bij een probleem dat mondiale vormen aanneemt, namelijk het standac gewas dat de weg afsnijdt voor alle sponl varianten. Het werk dat de natuur vroeger zelf deed, nieuwe vormen vinden, wordt steeds meer in het laboratorium gedaan, ord-I kunt u nu helpen oplossen, per bloembak t ieen per vierkante meter, maar alle beetjes hel- i S(0ff( pen. In uw achtertinntje kan het biodiverst n jap j groen geboren worden, dat over 10.000jaa |jn ee de wereld versiert. Of het werkt? Ja, als u dat d meedoet wel. Irnisd twin] tgeze Tachtig jaar speelde ze een be langrijke rol in het openbare le ven in Groot-Brittannië, zaterdag overleed ze op toi-jarige leeftijd, ruim anderhalve maand na haar jongste dochter Margaret: konin gin-moeder Elizabeth. Ze was de lieveling van het Britse publiek. Premier Tony Blair noemde de ko ningin-moeder een symbool van het Britse fatsoen en de Britse moed en zei dat het hele land zou delen in de rouw van de ko ninklijke familie. De koningin-moeder, op 4 au gustus 1900 als dochter van een Schotse graaf in Londen gebo ren als Elizabeth Angela Mar guerite Bowes Lyon, trad in 1923, toen ze trouwde met de tweede zoon van koning George V, toe tot de koninklijke familie. Haar man, prins Albert, Duke of York, werd in december 1936 onverwacht - en tot zijn afgrij zen - koning nadat zijn oudere broer, koning Edward VIII, af stand had gedaan van de troon om met de gescheiden Ameri kaanse Wallis Simpson te kun nen trouwen. Haar echtgenoot bekende later als een kind te hebben gehuild toen duidelijk was geworden dat hij zijn broer moest opvolgen en velen betwijfelen of de verlegen, stotterende Albert, als koning George VI geheten, het zonder zijn vrouw zou hebben gered als koning. Het respect en de liefde die het paar wist af te dwingen hielpen de schaduw te verdrin gen die over het koningshuis was geworpen door een koning die zijn eigen levensgeluk stelde boven zijn plicht een land te re geren dat op een oorlog afste vende. Queen Mum was na de dood van prinses Diana in 1997 het enige lid van de koninklijke fa milie met wie de gemiddelde Brit nog een band kon voelen. Haar dochter, koningin Eliza beth II, wordt gerespecteerd maar is te gereserveerd om ge liefd te zijn. En haar kleinzoon kroonprins Charles blijft natuur lijk een wat naïeve, aristocrati sche stoethaspel. wor de onder de nieuwe koningin, haai or(je eigen dochter Elizabeth. Ze wist t ^uj echter een nieuwe glansrol voor rcj Q zichzelf te creëren als meest ge- w liefde oma van het land, een rol n die ze tot het einde van haar le ven met verve heeft gespeeld. Verhalen over de meedogen loosheid waarmee zij achter de schermen aan de touwtjes zou trekken, haalden dan ook nooit hoge oplagen. Zelfs de 'Queen of Hearts', Diana, moest oppas sen wat ze zei. Diana's typering van de Queen Mum 'als chef-le pralijder in een kolonie lepralij ders' sloeg als een boemerang op haar zelf terug, terwijl de Queen Mums reputatie onaan getast bleef. Geen wonder dat e ook liefdevol over haar meer dan gemiddelde dagelijkse inn< me van gin en champagne wer< gepraat. Opmerkelijk is dat deze vrouw, die zo goed wist hoe ze het voll om haar vinger kon winden, haar leven lang is blijven stekei in de Edwardiaanse, aristocrati sche levenswijze en opvattinge waarin zij opgroeide. Zo is ze al tijd tegen de verzelfstandiging van de toenmalige Britse kolon en gebleven, en -volgens biogn [C| fen- een voorstander van de apartheid. Ze vond het ook vanzelfspre kend om geld uit te geven als water. Kritische opmerkingen over de luxe banketten die ze aanrichtte, haar koopwoede, haar uitgebreide collectie ren paarden en Rolls Royces, haar vijf residenties en haar gevolg van vijftig personeelsleden wa ren aan haar niet besteed. Hetii aannemelijk dat de Queen Muit in heel haar leven nooit een ei heeft gebakken of haar nagels heeft geknipt: ze had daar im mers haar personeel voor. Had een ander lid van het ko ninklijk huis er in deze tijd nog zo op los geleefd, dan zou het land te klein zijn geweest. Maai toen verschillende kranten twef jaar geleden berichtten dat de Queen Mum miljoenen rood stond kreeg niet zij er in de pu blieke opinie van langs, maar die media. De Queen Mum wa immers onaantastbaar. OVi ip< tKRA ivaai da'g zeve edei T. D m B( m hi ikan al ee d uit sel, Toi s dat AND van 1 ds 2~i reel :ht c ong ?ft al een 1 itte r es w gedc nine im 'F line' lisco 1DSKA Wuss ining vliej ie inz am ir nee E De is no ïtvaa Harm Harkema en AP Het Britse volk liet gisteren bloemen achter bij Windsor Castle. Een enkeling bracht een fles sterke drank. Het was bekend dat de koningin-moeder wel van een drankje hield. Foto's: Reuters en EPA De Queen Mum daarentegen was niet alleen de personificatie van een roemrijk Brits verleden, ze wist ook drommels goed hoe het volk bespeeld diende te wor den. Zij was graag onder de mensen en introduceerde in de jaren dertig het toen nog niet eerder vertoonde 'bad in de me nigte' dat tegenwoordig ge meengoed is voor vrijwel elke hoogwaardigheidsbekleder. Achter een vriendelijke glim lach, een gezond gevoel voor humor en haar vermogen men sen van hoog tot laag voor zich in te nemen, ging bovendien een sterk karakter met een ijze ren wil schuil. Royalty-verslag geefster van de BBC Jenny Bond schreef twee jaar geleden: „Voor de meesten is zij er altijd ge weest. Voor hen is zij een anker. Iemand aan wie zij zich vast konden houden in stormachtige tijden." Zij was, schreven ande ren, 'het staal in de kroon'. De liefde en het respect van 'haar' volk verwierf zij in de Tweede Wereldoorlog. Tegen het advies van premier Winston Churchill in besloot het konink lijk gezin in Londen te blijven, ondanks de Duitse bommen. Met in haar kielzog haar verle gen echtgenoot de koning, trok ze onvermoeibaar door de Lon- dense straten, met een woord van medeleven voor iedereen die een naaste of een woning had verloren na een Duitse bommenregen. Toen Buckingham Palace zelf door een bom was getroffen, zei ze dat ze daar eigenlijk wel blij mee was: „Nu kan ik het East End (een arm stadsdeel) recht in de ogen kijken." Met veel gevoel voor public-re lations liet zij het volk ook in de waan dat op Buckingham Pala ce net als overal de buikriem werd aangehaald. In werkelijk heid waren de koninklijke maal tijden even overvloedig als altijd. Alert, spits en majestueus als al tijd was haar antwoord op de kritiek dat zij altijd in fleurige kleren en op hoge hakken ge bombardeerde wijken bezocht: „De mensen zouden ook hun beste kleren aantrekken als ze mij opzochten." Zij was kortom geknipt voor haar rol als koningin en had er na de dood van haar echtgenoot in 1952 grote moeite mee de tweede viool te moeten spelen Oueen Mum met haar dochters Elizabeth en Margaret in 1935. Foto: AP De Britse koningin-moeder is volgens een woordvoerder van het koningshuis waar schijnlijk overleden aan de gevolgen van een infectie aan de luchtwegen. Rond de kerstda gen had ze kou gevat. De luchtweginfectie maakte haar 'steeds brozer', zo liet Bucking ham Palace weten. Haar artsen maakten zich al vanaf 12 januari ernstig zorgen over haar gezondheid. De afgelopen jaren begon de koningin-moe der te kwakkelen met haar gezondheid. In 1995 en 1998 werd ze geopereerd aan beide heupen. In november 2000 brak ze tijdens een val haai' sleutelbeen. Ze werd ook steeds minder mobiel, door een aantal hardnekkige zwerende wonden aan haar benen, waarvoor ze voortdurend zwachtels moest dragen. In 2001 bleek ze bloedarmoede te hebben en was een bloedtransfusie nodig. Op dinsdag 9 april krijgt de Queen Mum een staatsbegrafenis. Het is voor het eerst in vijftig jaar dat een lid van het Britse koningshuis een staatsbegrafenis krijgt. In 1952 was koning George VI de laatste Britse vorst die ter aarde werd besteld met een staatsbegrafenis. De plechtigheid rond de teraardebestelling van de koningin-moeder eindigt met een dienst in Westminster Abbey in Londen. Zondag werd de kist overgebracht naar de ko ninklijke All Saints-kapel in Windsor Great Park. Daar kan de familie afscheid kan ne men. Vandaag gaat de kist naar de St. James's Palace. Vrijdag wordt de kist in de grootste rouwstoet ooit in de Britse hoofdstad op een affuit getr okken door zwarte paarden, ver voerd naar Westminster Hall waar het de ko ningin-moeder tot maandagavond opgebaard zal liggen. Honderdduizenden mensen zullen haar daar naar verwachting de laatste eer be wijzen. DINSDAG 2 APRIL 2002 m Oueen Mum. Foto: AP/Chris Harris De Britse koningin-moeder door de jaren heen. Van links naar rechts in 1941,1946,1953 en 1971. Foto's: Roem is leuk, maar zie er maar weer eens vanaf te komen. Tien jaar geleden stopte ik met cabaret, een periode die zeven jaar a van mijn leven besloeg. Ook heb ik langdurig gekorfbald, Latijn geleerd en blokfluit gespeeld. Toch ben ik nog altijd ex-cabaretier, volgens som mige archiefbakken zelfs een nog actief cabaretier. Zaterdag jongstleden, in de krant, gebeurde opnieuw het on vermijdelijke. Het was een fijn interview voor een goed doel, en ik ben dankbaar dat ik mijn positie bij die krant op milde wijze mocht misbruiken. Publiciteit, altijd meegenomen. Lekker, zelfs. En toch, iets in mij begint te hui len als ik lees dat een (ex)-caba- retier een stand op de Floriade heeft. U denkt dan direct dat het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2002 | | pagina 2