veiligheid
Een vals gevoel van
Onvervalste maar aardige I
lofzang op paus Karol Wojtyla I
TMF: mega-uitzending uit
Ahoy;
'Het is vooral een mannenzaak'
MEDIA
steeds weer de grens
CNN-verslaggever Matthew Chance verlegt
Hilversum - Pasen is natuurlijk
geen Pasen zonder paus. Van
daar dat Discovery vanavond
een maar liefst tweeëneenhalf
uur durende documentaire op
tv brengt over het leven van Jo
hannes Paulus II, sinds 1978 de
eerste niet-Italiaanse paus in
450 jaar. 'De film, gebaseerd op
het gelijknamige boek van Ge
orge Weigel, geldt als één van
de meest betrouwbare en per
soonlijke filmportretten die er
ooit over de paus gemaakt zijn',
zo introduceert de zender de
film Witness to hope.
De start van de film belooft
echter niet veel goeds: met ge
dragen stem verklaart de com
mentator de van oorsprong
Poolse Karol Wojtyla ter plekke
heilig door middel van klinken
de superlatieven. 'Eén van de
grootste voorvechters van reli
gieuze vrijheid en eerbiediging
van de mensenrechten'. 'Hij
heeft appeal'. 'Charismatisch'.
'De meest controversiële figuur
van onze tijd'. 'Intelligent,
knap, filosofisch".
De kijker die ook kritische kant
tekeningen verwacht over bij
voorbeeld zijn conservatieve
ideeën op het gebied van sek
sualiteit, komt dus bedrogen
uit. De film is één lofzang op de
inmiddels 81-jarige vrome
kerkvorst die inmiddels lijdt
aan artrose als gevolg van de
vele uren die hij biddend op
zijn knieën heeft doorgebracht,
zo meldde de Italiaanse kran
ten onlangs.
Toch is het wel degelijk de
moeite waard de tv niet meteen
uit te schakelen. Wie de irritan
te, voortdurend aanhoudende
loftuitingen weet te doorstaan,
krijgt wel een boeiend beeld
voorgeschoteld van het leven
van de Pool, die in een vroeger
leven in eigen land bekendheid
genoot als dichter, toneelschrij
ver en mysticus. De in 1920, in
Wadowice, even buiten Krakau
geboren Wojtyla was zoon van
een legerofficier en een voor
malige onderwijzeres. Zijn
moeder stierf toen hij nog erg
jong was, twee jaar later over
leed ook zijn veel oudere broer.
Zijn diepreligieuze vader stelde
zijn leven in dienst van zijn
zoon, die aan de Universiteit
van Krakau Poolse literatuur
ging studeren en bovendien
een verdienstelijk amateurto
neelspeler was. Het was zijn
droom om acteur te worden,
maar de oorlog gooide roet in
het eten.
Tijdens de Duitse occupatie
kreeg de jonge Karol werk als
steenhouwer en wist zo depor
tatie te voorkomen. Tegelijker
tijd was hij actief in de onder
grondse verzetsbeweging
UNIA, een Christelijke bewe
ging die niet alleen het gewa
pend verzet organiseerde, maar
ook allerlei cultuuruitingen on
dersteunde. Zo was hij actief in
een ondergrondse theater
groep.
De oorlog liet bij hem diepe
sporen achter. Geschokt door
de deportaties van zijn vele
joodse vrienden en ternauwer
nood ontsnapt aan een dodelijk
ongeluk, besloot hij in 1942 dat
hij priester wilde worden. In
1946 werd hij officieel als pries
ter gewijd, en in 1958 als bis
schop van Krakau.
Hij was destijds echter niet de
conservatieve kerkleider voor
wie velen hem tegenwoordig
houden. Polen zuchtte onder
het juk van het communisti
sche bewind dat de kerk liever
kwijt dan rijk was. Tegen de wet
in, als nieuwe vorm van verzet,
nam Wojtyla zijn jonge studen
ten mee op trips in de natuur,
om daar over het geloof te pra
ten en droeg de ochtendmis op
op een omgekeerde kano, de
roeispanen samengebonden tot
een kruis. Hij zette zich in voor
godsdienstvrijheid al leverde
dat persoonlijk gevaar op. Toen
hij in '78 tot paus werd verko- L'n
zen stond dan ook heel Polen |2.3
op zijn kop. En toen hij in 1981 [3.0
werd neergeschoten, verkeerde F.
het land in een rouwstemming. |ros
Het beeld van verlichte, voor- smi
uitstrevende denker dat de film P'©
oproept, klopt echter maar zeer j^;
ten dele met de werkelijkheid. 0.1
De programmamakers laten Ihrt
een wezenlijk en actueel onder-r®€
deel van de pauselijke loop
baan onbesproken. Wat de sek
suele moraal betreft is de
machtige kerkleider immers
middeleeuws conservatief: te-
gen homoseksualiteit, abortus
en het gebruik van anti-con
ceptie, al zou dit de aids-explo-
sie een halt kunnen toe roepen.
Hij zette een paar jaar geleden .4
zelfs een Franse priester uit zijnji
functie omdat die het gebruik B
van condooms door hiv-geïn- B
fecteerden promootte. Ook
weigert hij nog steeds vrouwen H
toe te laten in kerkelijke func- I
ties. Misschien een mooi on- I
derwerp voor een documentai- H
re voor Pasen 2003?
Monique Brandt
Witnesss to hope is vanavond te iir i
zien op Discovery Channel om jo.<
21.00 uur.
hilversum/mediaredactie -
TMF maakt er, op de dag van de
uitreiking van de muziekawards
op zaterdag 13 april, een mam
moetuitzending van. Van 10.00
uur tot 23.00 uur zendt de mu-
ziekzenderde hele dag live uit
vanuit Ahoy' Rotterdam.
De veejays volgen alle gebeurte
nissen. Van de binnenkomst van
de artiesten tot de geluids- en
lichtmensen toe. Verder wordt
getoond hoe de catacomben er
van de Rotterdamse poptempel
uit zien en vooral, wat er zoal
gebeurt: waar kleden de bands
en artiesten zich zo om? Wat
krijgen ze te eten, drinken ze
veel? Hoeveel visagisten staan er
paraat? Is er wel een strijkijzer
voor gekreukte kostuums?
Artiesten
Maar het draait niet alleen maar
om de artiesten. Slapen voor
Ahoy* mag niet meer maar de
fans met kaarten staan er al wel
's ochtends extreem vroeg. Wat
doen ze om warm te blijven en
wie zijn volgens hun de favorie
ten voor een Award? Om 18.00
uur begint de uitreiking van de
Nokia TMF Awards 2002. Ook li
ve te volgen via TMF in Vlaan
deren en www.tmfawards.nl. Op
die site kan dezelfde avond ook
weer gechat worden met de di
verse artiesten en in Ahoy' han
gen verschillende webcams
DO
waardoor de mogelijkheid bl^
staat via de pcachter de sche)^
men te kijken. Cj,
Overigens heeft de muziekzeC.oi
der gisteren bekendgemaakt wP-Oi
er sowieso optreden: dat is
'koningin van hiphop en souL^
Mary J. Blige. Volgens de orgaij
satie zijn er daarnaast ook ojpf
tredens te verwachten van Br^'
git, Brainpower, Sita, Lasgbor
Twanes en Christina Milian. hg.
heden leverden Chance en Nor-
gaard bijna dagelijks reportages.
Elke avond gingen ze met een
cameraman naar een bergtop,
van waaraf ze uitzicht op Kabul
hadden. „Met een nachtkijker
en een videofoon konden we zo
wat beelden maken. Het was al
lemaal niet zo duidelijk, maar
op deze manier konden we wel
de Amerikaanse bombardemen
ten op Kabul rechtstreeks uit
zenden." Chance zegt het met
enige trots, maar remiseert zich
wederom de risico's die ze heb
ben genomen. „Op een gegeven
moment hielden we het niet
meer uit en zijn we met een
groep journalisten Kabul binnen
getrokken. We zijn gewoon in
Reconstructie
dood Pieck
Hilversum - De AVRO zendt
maandag (Nederland 1, 21,40
uur) een speciale aflevering uit
van Opsporing Verzocht geheel
gewijd aan de moord op Maar-
tje Pieck. In Dossier gesloten
toont de AVRO een reconstruc
tie van dit misdrijf en de oplos
sing van de zaak. De 15-jarige
Maartje Pieck werd in juli 2000
verkracht en twee dagen na
haar vermissing dood aange
troffen in de bossen bij Kam
pen. Politiekorpsen van Flevo
land en IJsselland bundelden
hun krachten en werden bijge
staan door deskundigen op het
gebied van haren, vezels, dna
en lijkschouwing. Ruim twee
maanden later, op 18 septem
ber, legde de dader, een buurt
bewoner een bekentenis af.
Pim Fortuyn
minder populair
Hilversum - De populariteit van
Pim Fortuyn daalt. Weliswaar
besteden de media steeds meer
aandacht aan hem, maar hij
maakt op de kiezers een veel
negatievere indruk dan twee
weken geleden. Dat conclude
ren de Vrije Universiteit en
marktonderzoekbureau Blauw
Research Rotterdam uit hun
verkiezingsonderzoeken. Vol
gens de onderzoekers krijgt
Fortuyn in de media van alle
lijsttrekkers nog steeds de
meeste aandacht, alleen steeds
vaker als verliezer. Die omslag
vond plaats na het 'herkan
singsdebat' van 21 maart.
Avonturen Nijntje
bij KRO op tv
Hilversum - Nijntje keert maan
dag terug op televisie bij de
KRO. De avonturen van Dick
Bruna's creatie worden van
maandag tot en met donderdag
uitgezonden in KRO's Kinder
tijd op Z@ppelin. Woensdag 3
april (13.42 uur) zendt de KRO
een special uit over Nijntje, ge
presenteerd door Paul Rigter.
Kinderen thuis worden door
Rigter uitgenodigd om actief
mee te doen.
Bruggerquiz SBS
met prijs 250 mille
Hilversum - SBS 6 zendt vanaf
17 april een kennisquiz uit voor
brugklassers. De hoofdprijs van
de door Robert ten Brink gepre
senteerde spelshow bedraagt
250.000 euro. SBS 6 maakt in
totaal dertien afleveringen van
de zogenoemde Achmea Ken
nisquiz. De eerste twaalf zijn
voorrondes waarin de brugpie
pers strijden om de titel 'Beste
brugklasser van de provincie'.
De scholier die in de laatste uit
zending de meeste vragen goed
beantwoordt, gaat met het
geldbedrag naar huis.
Jan Tromp presenteert voor VPRO Grote Geschiedenisquiz
zaterdag 30 MAART 2002
-
II
;1<
i:
i:
\i:
1:
v
een taxi gestapt. Samen met
BBC-verslaggever John Simpson**
overigens (die claimde als eerste**
journalist Kabul te hebben 'be
vrijd', red.). Voor hetzelfde geld
hadden er nog overal scherp-
schutters gezeten. In dit vak
weet je niet waar het gevaar
vandaan komt. Je moet altijd opj^|
je hoede zijn. Kijk maar naar on*j:
ze collega Daniel Pearl. Hij is
ontvoerd en vermoord in Kara- r-
chi, ver weg van het front.j
Chance heeft zich in Afghanis- j* -
tan nooit bedreigd gevoeld.
„Het is belangrijk datje de juistfl^
contactpersonen hebt. Wat dat r*
betreft heeft CNN en met namer*
Nic Robertson de afgelopen ja
ren in die regio wel een goed L
netwerk opgebouwd."
Begin december, nadat Kabul
was gevallen, kreeg Chance ein-L
delijk de kans fatsoenlijk te eten?*?
Samen met Norgaard vierde hij
een week vakantie in Bangkok,
waarna hij naar Londen vertrok.
Vervolgens werd hij weer naar P*1
de Gaza-strook gestuurd, waar P*
hij verslag deed van de Israëli-
sche beschietingen van Pales
tijnse doelen. Tussendoor werd
hij ook geconfronteerd met de
kritiek op de CNN-verslaggeving
vanuit Afghanistan, die pro-
Amerikaans zou zijn. Het Ameri
kaanse leger werd verheerlijkt r
en de Amerikaanse missers ver-r
zwegen. Lc
Chance ontkent dat ten zeerste Ene
en begrijpt de kritiek ook niet. |i°'
„In ons team zat geen enkele Lg
Amerikaan. Ik ben Brit, Kim is has
een Deen. Ik begrijp dat het pu-|9-
bliek CNN wel als een Ameri- ?r*
kaans station ziet. De zender is y!
daar begonnen, maar wij in io.
Londen zien ons als een onaf- fe(
hankelijke internationale
nieuwszender. Als journalist beieri
schouw ik het als mijn eerste we«
taak verslag te doen van de ge-
beurtenissen en niet te denken ,0
aan de gevoelens van de Ameri->nè
kaanse tv-kijker. Wij hebben oo)3.!
aandacht besteed aan de Amen®,™
kaanse bommen die op burger-est
huizen zijn gevallen." §ro
„Ik geef toe dat wij de informa-M
tie maar van één kant kregen, j°-j
maar het is onze taak te onder- L't
zoeken of die verhalen wel klopftes
pen. Ik kan je zeggen dat de ert
Noordelijke Alliantie herhaalde! pj
lijk niet zo te spreken was over |0
onze reportages. Het grappige 1.(
was namelijk dat we in die wil- p
dernis gewoon CNN konden F?
ontvangen. De eigenaar van het^
plaatselijke winkeltje had van |er<
bierblokjes een schotelantenne^
gemaakt. Het was een rare ervau|
ring om je eigen product met- Us
een te zien." [ag
Hilversum -Als je een klein
beetje gevoel voor geschiedenis
hebt, moet de Grote Geschiede
nisquiz je aanspreken. Eenvou
dig vind ik het niet. Maar de vra
gen zijn zo gemaakt, dat als je
nadenkt en dingen met elkaar
verbindt, je de antwoorden
enigszins kunt raden." Jan
Tromp, adjunct-hoofdredacteur
van de Volkskrant en presenta
tor van de Grote Geschiedenis
Quiz, raakt steeds enthousiaster
als hij praat over het program
ma dat op tweede paasdag op
Nederland 3 wordt uitgezonden.
„En alles is erop gericht thuis
zelf mee te doen. Als je op
school goed hebt opgelet en
daarnaast nog wel eens een
boek hebt opengeslagen, moet
je aardig kunnen meekomen. Je
moet natuurlijk wel snel associ
aties kunnen maken. Je hebt
niet de tijd om in de verzamelde
werken van dr. L. de Jong via
een voetnoot alsnog achter het
antwoord op een vraag te ko
men. Eén ding staat vast: ook de
winnaar op televisie zal niet alle
antwoorden goed hebben."
Die winnaar moet komen uit
een gezelschap van twintig ken
ners, die behoren tot 1345 deel
nemers aan de voorronde, drie
weken geleden in de Volkskrant.
Die krant en het Historisch
Nieuwsblad organiseren de quiz
voor de vierde keer. Dit jaar ook
samen met de redactie van An
dere Tijden, het wekelijks ge
schiedenisprogramma van de
NPS/VPRO-tv. De finale wordt
daarom voor het eerst op televi
sie uitgezonden. Naast die twin
tig kenners behoren eveneens
twintig prominente Nederlan
ders tot de finalisten.
De quiz bestaat uit drie ronden.
In de eerste ronde, met vijftien
meerkeuzevragen, doen alle
veertig finalisten mee. De acht
besten komen in de tweede ron
de, vier kenners en vier promi
nenten, die dan in 'gemengde'
samenstelling vier teams van
twee vormen. De twee leden van
de winnende ploeg maken in de
derde, laatste ronde uit wie dé
geschiedeniskenner van 2002
wordt.
„Toen we in 1999 begonnen,"
zegt Tromp, „sloeg dat enorm
aan bij onze lezers. Vorig jaar
kwam Ad van Liempt, eindre
dacteur van Andere Tijden, bij
de finale kijken. 'Dit is echt iets
voor televisie', zei hij. Onze aan
pak was ook heel dankbaar voor
televisie. Die kan putten uit een
enomi rijk archief met bewe
gende beelden. Er zitten in de
quiz dit jaar schitterende film
pjes bij, zo leuk en zo inspire
rend."
De prominenten zitten er niet
bij als decor, maar spelen een
actieve volwaardige rol. En ze
moeten wat kunnen. Een 'mooi
gezelschap' met politici zoals
staatssecretaris Hans Hooger-
vorst, PvdA-Tweede-Kamerlid
Gerrit Valk, D66-lijsttrekker
Thom de Graaf en oud-burge
meester en -minister Ed van
Thijn; met tv-presentatoren Ja-
cobine Geel, Hans Smit en Hen-
ny Stoel; met de schrijvers Louis
Ferron, Marcel Möring en Ma-
non Uphoff, terwijl ook FNV-
voorzitter Lodewijk de Waal,
Rob de Wijk van Instituut Clin-
gendael en cultuurfilosoof Tho
mas von der Dunck in Felix Me-
ritis in Amsterdam peentjes zul
len zweten.
„Ik vind het dapper dat ze mee
doen, ze zetten toch een beetje
hun reputatie op het spel," zegt
Tromp. Hij verheugt zich erop,
dat ook Ellen Blazer tot het ge
zelschap behoort. 'De moeder
van het Nederlandse quizwezen'
omschrijft hij de bedenkster van
onder meer Twee voor Twaalf.
„En heel leuk vind ik dat Koos
Postema meedoet. Die is vroe
ger onderwijzer geweest. Wat
weet meester nog van de vader
landse geschiedenis?", vraagt
Jan Tromp zich met glinsteroog-
jes af.
Het deelnemersveld in de Volks
krant werd dit jaar beheerst
door mannen: 84 procent. Een
situatie die vanaf de start van de
quiz in 1999 onveranderd is. De
Volkskrant-verslaggever schreef
De CNN-verslaggevers Matthew Chance (I) en Kim Norgaard aan het werk in Afghanistan. Foto: GPD
collega-verslaggever Kim Nor
gaard naar Noord-Afghanistan.
„Ik ging er met een paar zomer
se kledingstukken naartoe, maar
zat er uiteindelijk drie maan
den."
Chance en Norgaard volgden de
Noordelijke Alliantie tot vlakbij
Kabul. Daar stokte de opmars.
Het CNN-team nam de intrek in
een van de betere huizen in de
omgeving. „Maar dat bestond
uit niet meer dan vier muren en
een dak. Met soms twaalf man
leefden en werkten we in één
ruimte. We hadden geen elektri
citeit en sliepen op de grond. Er
was weinig eten. Eigenlijk alleen
rijst en gekookt schapenvlees.
Soms hoorden we dat er verder
op iemand komkommers ver
kocht. Dan stuurden we een tolk
er naartoe om er zoveel mogelijk
te kopen. Je moest altijd maar
afwachten hoeveel je die dag
voor een honderd-dollarbiljet
kreeg. Alleen daarmee kon je
betalen ep de waarde schom
melde enorm."
Onder die moeilijke omstandig-
door Eric de Bie
londen - Daar staat-ie dan. De
videofoon. Het sinds de terroristi
sche aanslagen van 11 september
en de daaropvolgende Ameri
kaanse vergeldingsacties veelbe
sproken apparaat staat uitgestald
op de vergadertafel in het Lon-
dense CNN-gebouw. Het blijkt
niet meer dan een wat groot uit
gevallen aktekoffer te zijn, ge
vuld met en paar draden, knopjes
en een klein tv-scherm. Daarop
verschijnt even later het gezicht
van correspondent Nic Robertson.
Robertson bevindt zich in de Af
ghaanse stad Mazar-e Sharif en
is speciaal voor het bezoek in
Londen bereid even te demon
streren hoe de videofoon werkt
en te vertellen wat de voordelen
zijn. Door het gebruik van het
apparaat, dat met behulp van
een satelliettelefoon gemakkelijk
beelden kan versturen, was
CNN tijdens de oorlog in Afgha
nistan in staat nog actuelere
beelden dan normaal te tonen.
„De videofoon is overal te ge
bruiken en je hebt geen technici
nodig. Als er geen stroom is, ge
bruik je de accu van een auto.
En desnoods zet je een zaklamp
om je gezicht als er geen licht
is", klinkt Robertson wat krake
rig, maar duidelijk verstaanbaar
vanuit Afghanistan.
De videofoon heeft ook nadelen.
Als verslaggever krijg je er een
vals gevoel van veiligheid door",
zegt Matthew Chance in Lon
den. Hij trok eind vorig jaar net
als Robertson drie maanden
door Afghanistan en verbleef
met de Noordelijke Alliantie die
optrok naar Kabul. „Een satel
lietschotel zet je alleen op in een
veilig gebied. Die grote lichten
zijn niet zo handig in de buurt
van het front. De videofoon kun
je echter in elke situatie gebrui
ken. Op de redactie in Londen
verwachten ze dat ook. Als ver
slaggever moet je gewoon beel
den hebben. Er is geen excuus
meer. Daardoor verleg je wel
steeds je grenzen. Je kijkt of je
steeds iets verder kunt gaan
voor het krijgen van een fraai
plaatje."
Chance (32) heeft die kansbere
kening het afgelopen half jaar
vaker dan ooit gemaakt. De En
gelsman werkte tot 11 septem
ber als conespondent voor de
Britse krant The Independent in
Bangkok. Na de aanslagen be
gon voor hem een journalistiek
jongensboek vol avonturen,
maar ook met veel gevaren.
Chance kon in dienst komen bij
CNN en vertrok in oktober met
Jan Tromp, adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant en presentator
van de Grote Geschiedenis Ouiz. Foto: GPD
toen, dat vrouwen niet van his
torische feiten houden. 'En als
ze er al van houden, hebben ze
er geen verstand van'. Kan pre
sentator Tromp zich in die kwa
lificatie vinden? „Op het gevaar
af dat het de beledigende kant
opgaat, moet ik erkennen dat
het waar is, dat jaar op jaar blijkt
dat vooral mannen meedoen.
Maar geschiedenis is niet bij uit
stek een mannenaangelegen-
heid. De voorzitter van de jury
bij de Grote Geschiedenis Quiz
is Nelleke Noordervliet, een ro
mancière met veel historische
kennis. Of neem Hella Haasse
met haar sterke belangstelling
voor geschiedenis. Wellicht heb
ben vrouwen niet zo'n zin in dat
competitieve. Wij jongens vin
den niks heerlijker dan dat je
met je kennis kunt pronken en
de ander tot moes kunt slaan.
Winnen zullen we!"
Gerard Veerkamp
Grote Geschiedenisquiz wordt
maandag (Tweede paasdag) om
20.30 uur door de VPRO op Ne
derland 3 uitgezonden.
