LEIDE
Reders willen einde aan
'jungle' op de grachten
Extra eisen aan bouw Roomburg plan Haarlemmermeerstad
3e ramen van de Hartebrugkerk stralen weer
REGIO
R1
idse jonge
derzoeker
nt prijs
T-i 4 1 n l Hillebrand ongelukkig met
-ILZ-3^-'
Vragen over subsidie SSL
maandag 25 MAART 2002
Chris van der
iraaf na 14 jaar
lit politiek
Nieuw protest
egen kap
ings A4
to botst
fietser
n - Een 58-jarige Leidse
mobiliste botste zaterdag-
op een 53-jarige Leidse
ir op de kruising van de Vijf
aan en de Gerrit Kastein-
L Volgens de politie reed
ouw achteruit tegen de
op. Deze viel en kneusde
chouderblad en een rib.
raardere
roepkaarten
iaag /leiden - Inwoners
)en Haag en Leiden krij-
roor de Tweede-Kamerver-
igen in mei zwaardere op-
caarten in de bus. De ge
iten hebben met de leve-
er afgesproken dat hij
140-grams papier ge-
t. Bij de gemeenteraads-
ezingen bleken sommige
rs hun kaart, gedrukt op
rams papier, niet te her
en of te zijn kwijtgeraakt.
erdam/leiden - De 15-jari-
-|)uk Rademaker uit Leiden
gisteren in de Nationale
trijd voor Jonge Onderzoe
een van de hoofdprijzen
men. Hij werd eerste in de
irie Project (laatste drie
n van het voortgezet on-
js). De prijzen werden uit-
t in het Amsterdamse we-
ïapsmuseum NEMO. Ra
ker mag Nederland in sep-
:r vertegenwoordigen bij
ropese Wedstrijd voor Jon-
iderzoekers in Oostenrijk.
ag ook naar de Nobelprijs-
angen in de Zweedse
stad Stockholm. Radema-
in al drie keer eerder een
lij deze wedstrijd. De jonge
ichapper onderzocht de
ische structuur en de
de dubbelster ss433, de
ite ster van de Melkweg.
;eek hoe de twee sterren
tar heen draaien, wat
'enschappen zijn en hoe
2 le temperatuur is.
door Wim Koevoet
leiden - De Leidse grachten vor
men 'een jungle'. Volgens reder
Sjaak Veringa is dat zo sinds vo
rig seizoen toen 'de Stichting
Stadsparkeerplan Leiden (SSL)
met haar gesubsidieerde vloot
het water ontdekte'. De onder
nemer, zelf al twintig jaar actief
in de rondvaart, is de praktijken
van de SSL spuugzat en roept de
gemeente op 'de teugels weer in
handen te nemen'. Veringa en
zijn collega K. Parmentier van
Schuitje Vaart ondervinden on
eerlijke concurrentie van de SSL,
stelt hij. Volgens Veringa zijn de
belangen van Leiden en van de
exploitanten van het parkeerter
rein aan de Haagweg met elkaar
verstrengeld. „De gemeente en
de SSL zijn twee handen op één
buik."
Hij beweert dat de SSL het ma
nagement van het rondvaartbe-
drijf Rembrandt, een onderdeel
van de sociale werkvoorziening
DZB, heeft overgenomen. Op
die wijze komt de SSL aan ge
subsidieerde en dus goedkope
medewerkers, zegt Veringa. „De
schippers van Rembrandt knap
pen 's winters de boten op van
de SSL. Rembrandt en SSL
schuiven voortdurend met per
soneel."
SSL-voorman Chris Verplancke
noemt de beweringen van Ve
ringa 'kort door de bocht'. In
plaats van een overname van
het management spreekt hij lie
ver van 'kruisbestuiving'. Maar
hij geeft toe dat Rembrandt-
schippers klussen klaren voor
de SSL.
Veringa's ongezouten kritiek
komt op een gevoelig moment.
Binnenkort evalueert het college
de proef van het afgelopen sei
zoen met de gesubsidieerde wa
tertaxi's van de SSL, waarmee de
parkeerders de binnenstad in
worden gevaren. En kort gele
den kondigde de SSL uitbreiding
van haar activiteiten op het wa
ter aan met een cultuurboot,
een pretvloot voor partijen en
een 'call centre', een centraal te
lefoonnummer om boten te
boeken. Verplancke bezweert
dat hij de andere bedrijven na
drukkelijk wil betrekken bij 'de
Leidse botenbusiness', maar Ve
ringa gelooft daar niet in. „Ver
plancke is gewoon een onderne
mer, net als ik. Ik waardeer hem.
Hij is creatief en doortastend en
hij heeft het hele gemeentebe
stuur in zijn zak zitten. Als een
wethouder trouwt, zoals afgelo
pen zomer (R. van der Sande,
red.), dan regelt Verplancke een
boot. Zo liggen de verhoudingen
op het water. Ik richt mijn kri
tiek dan ook vooral op de ge
meente. Die zit erbij en kijkt er
naar."
En: „Als Verplancke alles wat hij
wil voor elkaar krijgt, dan zou hij
wel gek zijn om anderen mee te
laten profiteren. Parmentier en
ik staan helemaal achter in de rij
en de SSL heeft straks alles: wa
tertaxi's, een cultuurboot, een
pretvloot en de macht - want
die heb je natuurlijk met zo'n
call centre. Dit alles gesubsidi
eerd door de gemeente Leiden."
Van Leiden Promotie/VVV ver
wacht hij weinig hulp. „Die club
moet haar eigen winkel runnen
en verkoopt liever haar eigen
wandeltochten dan dat ze toe
risten in onze boten het water
op stuurt."
Wat Veringa betreft is de proef
met de watertaxi's mislukt.
„Simpelweg omdat de SSL zich
niet aan de afspraken heeft ge
houden. Er zouden elk kwartier
vaste trajecten worden gevaren
en alleen mensen die bij de hal
tes stonden, zouden worden op
gepikt. Inmiddels heeft de SSL al
voorstellen voor dit seizoen. Er
moeten haltes bij en ze wil al
leen varen met mooi weer. Van
een watertaxi is dan geen sprake
meer. En dat bedoel ik nu met
'jungle': men doet maar", aldus
Veringa.
Verplancke erkent dat de SSL
'op het randje heeft gewerkt'.
„Maar wel transparant. Alles is
genoteerd. Ik ben niet bang voor
die evaluatie." De SSL-voorman
De halte van de watertaxi aan de Maliebaan. Foto: Hielco Kuipers
zegt met grote nadruk dat hij
het 'werk van Veringa en Par
mentier niet hoeft'. „Ik heb geen
dubbele agenda. Ik kom zelf bo
ten en mensen tekort om aan de
vraag te kunnen voldoen. Na
één zomer is mij duidelijk dat
Leiden kan scoren op het water.
Ik ben uit op de samenwerking
met Veringa en Parmentier.
Maar zij willen geen personeel
aannemen. Ze zijn zo kieskeu
rig. En als er maar één wolk voor
de zon hangt, blijven ze aan wal.
Ik wil geen 'nee' verkopen. Het
gaat mij niet om de winst, maar
om Leiden. Ik wil de boel eens
flink opschudden, op de kansen
wijzen. Met onze wateractivitei
ten leuken we het parkeren op.
Over zo'n drie of vier jaar draai
ik quitte. De contracten met de
gemeente zijn vanuit onze op
tiek wurgcontracten. Dus schil
der mij niet af als de Caransa
van de Leidse grachten. Moet je
mij nu zien zitten in deze hou
ten keet."
Wethouder M Schultz (WD/
economie/toerisme) houdt zich
op de vlakte. Zij wil niet op de
evaluatie vooruitlopen. Ze zegt
niet op de hoogte te zijn van de
samenwerking tussen Rem
brandt en de SSL De wethouder
beperkt zich in haar reactie hier
op tot de opmerking dat 'de bei
de financiële administraties ge
heel gescheiden moeten blij
ven'.
Provincie stelt voorwaarden aan wegpompen vervuild water
door Robbert Minkhorst
leiden - Wijkcomité Meerburg
heeft bij de provincie Zuid-Hol
land extra voorzorgsmaatregelen
afgedwongen voor het wegpom
pen van verontreinigd grondwa
ter rond de vuilstort De Bult in
Leiden. Die maatregelen moeten
het risico van het lekken van de
vervuiling uit de stort beperken.
In de polder Roomburg komt
(voorlopig) de laatste grote
woonwijk van Leiden. De ge
meente wil er ongeveer duizend
huizen bouwen. Roomburg
grenst aan De Bult. Tegen de
voormalige vuilstort aan, en
langs het Rijn-Schiekanaal,
staan drie woontorens gepland.
Voor de bouw van de parkeer
kelders is het noodzakelijk dat
grondwater wordt weggepompt.
Vooruitlopend op een uitspraak
van de Raad van State zijn alvast
de benodigde vergunningen
aangevraagd.
Het nieuwe CDA-raadslid A.
Flippo, secretaris en woordvoer
der van de Stichting wijkcomité
Meerburg, maakte zich aanvan
kelijk ernstig zorgen over de
bouw van de torens. Terwijl de
gemeente juist extra ingrepen
aankondigde om Roomburg en
Meerburg te beschermen tegen
lekkend vervuild grondwater,
zou het wegpompen ervan op
één plek het effect van die maat
regel teniet kunnen doen. Zo zet
je de sluizen richting de wijk
juist open, voorspelde Flippo.
Flippo behaalde eerder succes
met zijn waarschuwingen voor
de Raad van State, dat om die
reden het bestemmingsplan
Roomburg schorste. De bouw
van de wijk loopt er forse vertra
ging door op. Leiden vond in
eerste instantie aanvullende
maatregelen niet nodig, maar
draaide daarna bij. Met het per
manent verlagen van de grond
waterstand - ook via een pomp-
systeem - moet de vervuiling
blijven waar ze thuishoort: in De
Bult. Die ingreep kost ongeveer
één miljoen euro. Inmiddels is
het aangepaste bestemmings
plan opnieuw bij de Raad van
State behandeld. De uitspraak is
over een aantal weken. De uit
spraak bepaalt of de gemeente
toestemming krijgt om in
Roomburg te bouwen.
Voor het wegpompen van
grondwater voor de bouw van
de woontorens moet de provin
cie toestemming geven. Dat is
gebeurd, alleen heeft Zuid-Hol
land wel verboden dat dat via
een zogeheten spanningsbema
ling gaat. Flippo: „In zo'n geval
pomp je in korte tijd heel veel
grondwater weg. Dan ga je als
het ware aan de vuilstort zuigen.
Het probleem zou nu bedui
dend kleiner moeten zijn." De
provincie schrijft een zogeheten
open bemaling voor. Daarbij
gaat het wegpompen van
grondwater veel geleidelijker.
Helemaal gerust is Flippo nog
niet. Het Hoogheemraadschap
van Rijnland staat toe dat de
bouwer het licht verontreinigde
water in het Rijn-Schiekanaal
loost. Pas achteraf moet dan
steeds blijken of die verontreini
ging binnen wettelijke normen
is gebleven. „Tijdens het lozen
worden monsters genomen",
zegt Flippo. „Tegen de tijd dat
de uitkomst daarvan bekend
wordt, is die vervuiling al in Kat
wijk. Maar ze zijn gewaar
schuwd." Tegen het besluit van
het hoogheemraadschap kun
nen mensen overigens beroep
aantekenen.
Het CDA-raadslid vermoedt dat
ook de bouwer nog in proble
men kan komen. „Het is de
vraag of je die parkeerkelders zo
kan aanleggen. Die scheidende
kleilaag waarvan iedereen denkt
dat die daar in de bodem zit, is
er niet Dat hebben geologen
verklaard. Je hebt dan sowieso
spanningsbemaling nodig en
moet de bouw dus gelijk stop
pen." Het alternatief is het wer
ken met onderwaterbeton, aldus
Flippo. En dat is duurder.
- ïeeft een paar jaar ge-
™td, maar het resultaat is er
lok naai'. Alle glas-in-lood-
in van de Hartebrugkerk
l'feelicht, gereinigd, gerestau-
volgens de nieuwste tech-
:n en inmiddels weer te-
iplaatst. Een helse klus met
lemels resultaat.
2 de buitenkant waren de
2 'ra beschermd met inmid-
- vergeeld plexiglas, van bin-
f ut waren de ramen zo
t geworden door roetaan-
GHfvan kaarsen en wierook dat
voorstellingen bijna niet
zag. Een probleem overi-
dat zich in meer katholie-
rken voordoet. Het reini-
'an de ruiten was al een
^tering op zichzelf', vertelt
jswijkse glazenier Peter
nan. Samen met zijn me
rkers heeft hij de zeer spe-
tische klus geklaard. „Er
naar een paar bedrijven in
Nederland die dit werk aankun
nen. Het is jammer, maar het
echte ambacht van het brand
schilderen van glas-in-loodwerk
is verloren gegaan."
De herstelwerkzaamheden aan
de Hartebrugkerk maken deel
uit van een totaal renovatieplan
van de markante kerk aan de
Haarlemmerstraat. De funde
ringen zijn inmiddels al onder
handen genomen. Bij die werk
zaamheden werden onder de
kerk de restanten gevonden van
de waterkelders die hoorden bij
brouwerij het Witte Hart. Die
bierbrouwerij stond tot het be
gin va de negentiende eeuw op
de plek waar nu de kerk staat.
De Lange Mare was toen nog
open en de brouwerij was be
reikbaar via een brug: de Harte-
brug. De naam van de kerk, of
ficieel gewijd als de 'Onze Lieve
Vrouw Onbevlekt Ontvangen',
is hiermee dus eenvoudig te
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Enc-Jan Berendsen
- 53 56 424
verklaren. Inmiddels is een be
gin gemaakt met het reinigen
van het eveneens door roet
aangetaste plafond.
De ramen in de kerk kunnen er
in elk geval weer een tijdje te
gen. Alle breuken zijn gelijmd,
ontbrekende stukken zijn bijge
maakt, volgens de nieuwste
technieken en inzichten. Te
genwoordig proberen we dit
soort historische werken zoveel
mogelijk revisibel te herstellen.
Dat wil zeggen dat het herstel
zo is gedaan dat het op termijn
weer ongedaan gemaakt kan
worden. Het is niet meer de be
doeling om de ramen te ver
nieuwen, maar slechts om ze te
herstellen." Overigens merkt
een leek hier helemaal niets
van. Pas na eindeloze bestude
ring van een stukje glas waar
Heijman op wijst, valt te zien
dat het een verlijmde breuk be
treft of een later bijgeschilderd
stuk glas.
De Hartebrugkerk, gebouwd in
1836, heeft een groot aantal
zeer fraaie ramen. „We hebben
ze allemaal uit de sponningen
gehaald en in nieuwe voor-
zetsponningen teruggeplaatst.
En dit keer in de juiste volgorde.
De pastor ontdekte dat een
aantal ramen na de laatste re
novatie ergens midden jaren
vijftig verkeerd was terugge
plaatst. Die voorzetsponningen
zijn bedoeld voor het geval van
calamiteiten, oorlog bijvoor
beeld. Alle ramen zijn nu rela
tief eenvoudig los te schroeven
en op te bergen. Het klinkt mis
schien als een wat overdreven
maatregel. Maar als je beseft
hoeveel unieke glas-in-loodra-
men bijvoorbeeld in de Tweede
Wereldoorlog gesneuveld zijn,
is het geen overbodige luxe. De
door Wim Koevoet
leiden/regio - De landelijke
PvdA sluit woningbouw op ma
rinevliegkamp Valkenburg niet
uit. Die conclusie trekt de Leidse
PvdA-wethouder R. Hillebrand
(ruimtelijke ordening) na een
gesprek met een aantal PvdA-
parlementariërs. „Er is oog voor
het Leidse gebrek aan ruimte."
Maar hij is maar gedeeltelijk op
gelucht en blijft ongelukkig met
de recente actie van zijn partij.
„Ik vind het jammer dat een dis
cussie van jaren enkele dagen
voor de finale zo'n wending
krijgt."
De PvdA-ffactie presenteerde
medio vorige week een alterna
tief voor de Vijfde Nota Ruimte
lijke Ordening. Ze wil Haarlem
mermeer tot Haarlemmermeer-
stad laten uitgroeien door tus
sen Hoofddorp en Nieuw-Ven-
nep enkele tienduizenden wo
ningen te bouwen. De Duin- en
Bollenstreek en het Groene Hart
kunnen gevrijwaard blijven van
woningbouw.
Met dit alternatief gaat de PvdA
niet alleen regelrecht in tegen de
visie van haar eigen minister J.
Pronk (ruimtelijke ordening)
maar ze dwarsboomt er ook de
Leidse plannen met Valkenburg
mee waar na 2010 acht- tot ne
genduizend woningen moeten
komen.
Wethouder Hillebrand en zijn
voorganger en partijgenoot T.
van Rij maken zich al jaren sterk
voor woningbouw op het vlieg
veld. Leiden moet weer kunnen
groeien omdat het anders de
uitstroom van hoger opgeleiden
en de instroom van lager opge
leiden en migranten niet in goe
de banen kan leiden. In het on
gunstigste geval valt de stad te
rug in de artikel 12-status, be
weren de Leidse stadsbestuur
ders.
Hillebrand leidt uit het gesprek
met de PvdA-fractie af dat als
haar nota vandaag bij de behan
deling in de Tweede Kamer van
de Vijfde Nota wordt overgeno
men, Valkenburg moet worden
heroverwogen'. „De PvdA wil
het vliegveld sluiten en keert
zich niet tegen bebouwing maar
ze wil een brede afweging van
de plannen: waar wil je wat
gaan bouwen?"
Hillebrand zegt dat er best wat
is te zeggen voor het standpunt
van de PvdA dat geconcentreerd
bouwen beter is dan 'overal een
beetje'. „Maar waar ik moeite
mee heb is dat op het moment
dat de Vijfde Nota voorligt, in
eens een alternatief wordt ge
presenteerd dat niet is getoetst
aan zaken als mobiliteit en wa
terproblemen. De PvdA heeft in
eens een volstrekt ander con
cept op tafel gelegd dat op zijn
best tot uitstel kan leiden, terwijl
er nodig knopen moeten wor
den doorgehakt. Ik zou graag
zien dat de Vijfde Nota vóór de
Tweede Kamerverkiezingen op
15 mei wordt vastgesteld. Ik
weet wel dat voor 2010 er nog
wel een Zesde Nota zal verschij
nen, maar er moet nu een aan
tal keuzes worden gemaakt
Het alternatief van de PvdA
roept volgens Hillebrand nogal
wat vragen op. „Hoe is het ge
steld met de kwaliteit van een
woongebied onder de aanvlieg
routes van Schiphol?, is zo'n
vraag. En ook: Is Haarlemmer
meerstad niet een nieuw Zoeter-
meer zonder centrumvoorzie-
ningen?"
Peter Heijman voor 'zijn' glas-in-loodramen. „Van sommige kleuren hebben we geen idee meer hoe ze
ooit gemaakt zijn." Foto: Henk Bouwman
buitenramen zijn nu gemaakt
van extra sterk, gelaagd glas met
een uv-filter. Dat gaat verkleu
ring van de glas-in-loodramen
tegen en is redelijk vandalisme-
bestendig."
Lopend door de kerk vertelt
Heijman honderduit over de
glas-in-loodramen. Over tech
nieken die nog bestaan, heront
dekt zijn en vooral technieken
die niet meer bestaan. „Het
brandschilderen van glas is een
oud ambacht. Veruit de meeste
technieken zijn van vader op
zoon mondeling overgedragen.
En met het verdwijnen van de
kunst zijn ook veel van die ge
gevens verloren gegaan. We le
ren langzaamaan hoe bepaalde
kiemen gemaakt werden. Maar
vaak is het ook een kwestie van
proberen om een bepaalde
kleur terug te krijgen. Dan ne
men we uiteindelijk genoegen
met de klem die er het meeste
op het lijkt. Om de simpele re
den dat we nog steeds geen
idee hebben hoe die kleur vroe
ger werd gemaakt."
Aangekomen in de pastorie
wijst Heijmans op een goud
achtige kleur. „Die kleur wordt
veroorzaakt door bepaalde stof
fen uit zilver. Het verhaal gaat
dat een monnik ooit tijdens het
werken met glas een zilveren
knoop verloor. Die knoop smolt
in de oven en bleek later een
gouden klem op het glas te
hebben achtergelaten. Tja, wie
verzint zoiets. Die klem kunnen
we nu ook weer maken. Nog al
tijd met zilver. Maar er zijn
kiemen die we echt niet meer
krijgen."
Timoteus Waarsenburg
door Robbert Minkhorst Haagse advocaat R. Dielband-
hoesing over de SSL aan. Die
stelt onder meer dat de activitei
ten van de stichting 'marginaal'
zijn ten opzichte van de hoe
veelheid subsidie die de SSL
ontvangt.
Leefbaar Leiden vraagt van wel
ke jaren de subsidie wordt on
derzocht. De partij wil zo snel
mogelijk een (tussentijdse) rap
portage van burgemeester en
wethouders vaMfiet financiële
onderzoek, het «fst binnen een
week. De kans dat B en W daar
gehoor aan geven, is overigens
minimaal. Meestal trekken ze
een aantal weken uit om schrif
telijke vragen te beantwoorden.
Leefbaar Leiden wil ook ant
woord op de vraag of er sprake
is geweest, of nog is, van fraude
of malversaties. Om die reden is
de fractie benieuwd of het on
derkomen van de SSL de afgelo
pen jaren is verhumd aan privé-
personen, waarbij het bestuur
over de inkomsten geen verant
woording heeft afgelegd. Diel-
bandhoesing stelde dat dat ten
minste eenmaal is gebeurd. Ver
der vraagt Leefbaar Leiden of
'de gemeente bereid is om op
korte termijn met een nieuw be
stuur om tafel te gaan zitten, om
de activiteiten voor Surinamers
weer op de rails te krijgen'.
leiden - Leefbaar Leiden wil we
ten of behalve de Stichting Suri
namers Leiden (SSL) nog andere
organisaties hun subsidies niet
kunnen verantwoorden. De par
tij stelt schriftelijke vragen aan B
en W naar aanleiding van een
bericht in deze krant over de
SSL.
De stichting heeft onvoldoende
kunnen waarmaken waar ze vo
rig jaar - en misschien ook in
andere jaren - haar subsidie van
in totaal zo'n 40.000 emo aan
heeft uitgegeven. De gemeente
is een onderzoek begonnen dat
moet uitwijzen waar het geld is
gebleven. In afwachting daarvan
is de subsidie voor 2002 stopge
zet. De stichting heeft aangege
ven de ophef niet te begrijpen.
Elke vijf jaar is de organisatie
onderwerp van onderzoek 'en
daar is niks mis mee', liet ze in
een reactie weten.
Leefbaar Leiden, dat bij de ge
meenteraadsverkiezingen drie
zetels haalde, vraagt zich af of
bij 'andere door de gemeente
gesubsidieerde welzijnsstichtin-
gen soortgelijke problemen
voordoen'. Het is de laatste
vraag in een reeks die verder
over de SSL gaat. De fractie
grijpt ook de uitlatingen van de