rot i
me
'Ik ben niet gek, ik voel
GESPREK VAN DE DAG
'Starmaker' in het kwadraat:
Britse gekte rond 'Pop Idol'
Een oproep
r
Zelfbeschadiger zoekt uitweg door snijden
of krassen
Dronken in een kurkentrekker
152
MENSELIJK
Hij is er met twee benen binnengekomen en wil er daar
om ook met twee benen uit. Dat is het standpunt van de
52-jarige Amerikaan Rodolfo Hernandez, die ter dood is
veroordeeld voor een moord uit 1985. Vorig jaar, toen
Hernandez al in de dodencel zat, verloor hij als gevolg
van diabetes een been. Volgende maand staat zijn execu
tie gepland. De gevangenisautoriteiten weigeren echter
te voorzien in zijn laatste wens: EEN KUNSTBEEN, zo
dat hij rechtop en op eigen kracht naar de executieruim
te kan lopen. Volgens Hernandez treuzelt de Texaanse
gevangenis waar hij vastzit met het kunstbeen om geld te
besparen. Maar woordvoerder Larry Fitzgerald van het
Texaanse departement voor strafrecht spreekt dat tegen.
De voornaamste reden dat Hernandez nog niet van een
kunstbeen is voorzien, is de infectie die zich op de stomp
van de gedetineerde heeft ontwikkeld, zegt hij.
Een deelnemer aan de
Thaise versie van WEEK
END MIUONAIRS heeft
de hoofdprijs van een mil
joen baht (26.200 euro)
moeten inleveren nadat
was gebleken dat er een
verkeerd kabeltje op haar
monitor was aangesloten,
zodat alle goede antwoor
den al oplichtten voor ze
de vraag had beantwoord.
Aangekomen bij vraag 5
had Lertlak Panchanawa-
porn haar drie 'hulplijnen'
(mogelijkheden om het pu
bliek of het thuisfront om
advies te vragen) al opge
bruikt en was ze dus volle
dig op haar eigen kennis
aangewezen, toen ze ont
dekte dat een van de vier
antwoorden waaruit ze kon
kiezen speciaal was ge
markeerd. Ze besloot voor
dat antwoord te gaan en
bleef die tactiek met suc
ces volgen tot en met vraag
vijftien, de één-miljoen-
baht-vraag. De producen
ten van het programma
vonden het vreemd dat Le
rtlak, die nauwelijks oplei
ding heeft genoten, plotse
ling zoveel wist en spraken
haar daar na de show over
aan. Ze gaf meteen toe dat
de goede antwoorden ge-
high light waren, wat bleek
te komen doordat een ka
beltje dat voor het scherm
pje van de presentator was
bestemd, ook aan haar mo
nitor was verbonden.
De populariteit van RASHONDEN neemt weer toe. Het
afgelopen jaar werden er ongeveer 5 procent meer stam
bomen afgegeven dan in 2000, zo blijkt uit gegevens van
de Raad van Beheer op Kynologische gebied in Neder
land. Hiermee staat de rashond weer meer in de belang
stelling, na een forse teruggang in de tweede helft van de
jaren negentig. De meest populaire rashond blijft de la
brador retriever. De afgifte van stambomen van dit ras
steeg in 2001 met ruim eenvijfde ten opzichte van het
jaar ervoor. De Duitse herder blijft tweede, de golden re-
triever derde.
De 56-jarige artieste LIZA
MINELLI is donderdag
avond in Londen in haar
limousine ontsnapt aan
een overval. Bij een stop
licht probeerden drie
mannen door het open
raam haar peperdure
halsketting te stelen. De
ster dacht dat zij een
handtekening wilden heb
ben. Dat heeft Minelli's
woordvoerder gisteren
meegedeeld. De chauffeur
van de artieste voelde nat
tigheid en sloot onmiddel
lijk elektrisch alle ramen.
De mannen probeerden
nog de deur te openen,
maar de chauffeur spurtte
er vandoor. Minelli en haar
kersverse, vierde man Da
vid Gest (48) kwamen met
de schrik vrij.
De echtgenoot van
de Canadese zange-
res CÉLINE DION,
René Angelil, zou
twee jaar geleden in
een hotel in Las Ve
gas een vrouw heb
ben verkracht. Dat
meldde vrijdag de
krant Las Vegas Re
view-Journal. Ange-
li Is advocaat, Marty
Singer, verwijst het
bericht naar het rijk
der fabelen. Volgens
Singer hebben de
vrouw en haar man
een klacht ingediend
tegen Angelil en te
gen het Imperial Ho
tel in Las Vegas. De
krant meldde dat de
vrouw over hetzelfde
incident al twee jaar geleden tot een schikking is geko
men met Angelil. Destijds had de vrouw gemeld 'onzede
lijk betast' te zijn door de man van Céline Dion. ,,Van
verkrachting was toen helemaal geen sprake", aldus de
advocaat. Het artiestenechtpaar is destijds akkoord ge
gaan met de schikking om een rechtszaak te voorkomen.
'Big Brother' was een succesvol
televisieprogramma in Groot-
Brittannië, 'Popstars' (in Neder
land bekend geworden als Star
maker) eveneens. Maar 'Pop
Idol', een slimme combinatie
van beiden, slaat alles. Het pro
gramma zelf -met dertien mil
joen kijkers tijdens de laatste
uitzendingen al een overweldi
gend succes- zit er inmiddels
op, maar de naklap is nog hefti
ger.
Winnaar Will Young kwam drie
weken geleden van niets op één
in de Engelse hitparade met een
zeer snel vervluchtigend liedje
waarvan in een dag niettemin
385.000 exemplaren werden ver
kocht. Een nieuw record.
Young -die er beter uitziet dan
dat hij kan zingen- staat nog
steeds op één, maar vrijwel ze
ker wordt hij daarvan de ko
mende week verdrongen door
verliezend Pop-Idol-finalist Ga-
reth Gates wiens mierzoete co
ver van 'Unchained Melody"
sinds begin deze week tot treu-
rens toe op de hitzenders wordt
gedraaid.
En alsof dat nog niet genoeg
succes is voor Pop Idol: een der
de deelnemer stond vorige week
op zes (met een cover van een
lied van Whitney Houston) ter
wijl van een vierde en vijfde
deelnemer ook nog een rijke
oogst wordt verwacht.
Pop Idol was een idee van twee
oude rotten uit de popindustrie,
Simon Fuller (die de Spice Girls
aan hun hits hielp) en Simon
Cowell (Westlife), die tevens als
bruut jurylid in het programma
meedeed. Van 'Popstars' leen
den de twee het idee om voor
het oog van de televisie begin
nende amateurs tot popsterren
t£ maken, terwijl een jury zo
genadeloos mogelijk oordeelt
over de sterren in de dop.
Het talentencircus begon okto
ber vorig met audities waaraan
maar liefst tienduizend toilet-
en badkamerzangers en -zan
geressen deelnamen. Dat was
vaak lachen gieren brullen voor
het publiek, maar huilen voor
de deelnemers als een jurylid
weer eens oordeelde dat 'je
stem lijkt op die van Mickey
Mouse aan de helium'.
Uiteindelijk bleven er tien fina
listen over, waarna een Big-
Brother-element zijn intrede
deed. In de negen finale-uit
zendingen (prime-time zater
dagavond op de commerciële
onafhankelijke zender ITV)
moesten de kijkers thuis elke
keer een kandidaat wegstem
men waarna vanzelf de win
naar overbleef.
Op de beslissende avond
brachten maar liefst negen mil
joen kijkers telefonisch hun
stem uit en moest de weduwe
Rothery in de West-Midlands
twee uur op een ambulance
wachten omdat de alarmcen
trale wegens overbelasting van
het net niet bereikbaar was.
Vanaf het eerste uur melken de
boulevardbladen het program
ma en zijn deelnemers volko
men uit. Verscheidene op
wraak zinnende ex-vriendin
nen van Simon Cowell vertel
den de bladen in geuren kleu
ren -en natuurlijk tegen beta
ling- over het multilaterale lief
desleven van het jurylid en
onthulden de lengte van diens
geslacht en de wijze waarop hij
zich ervan bediende.
Verliezend finalist Gareth Gates
was van begin af aan het liefje
van de tabloids. Hij stotterde
en was dus de underdog die
steun verdiende. Over uitein-
Neem nou het woord 'neef. Dat
heeft twee betekenissen. 1) Zoon
van broer of zus. 2) Zoon van
oom of tante. Voor beide beteke
nissen heeft het Frans een apart
woord. Neveu: zoon van broer of
zus. Cousin: zoon van oom of
tante. Wij Nederlanders moeten
ons behelpen met dat vage neef.
Onhandig. Maar soms is onze taal
handiger dan Frans of Engels. Neem
het achtervoegsel je'. Daar kunnen
we alles mee verkleinen: huis-huis
je, kind-kindje. Gemakkelijk. Ter
wijl de Fransen bij iedere verklei
ning het woord petit van stal moet
halen: petit maison, petit enfant. On
gemakkelijk.
Ons ondenverp van vandaag: handige
en onhandige woorden. Ik vind een
woord handig wanneer het minstens
twee woorden in zich verenigd. 'Huisje' is
ZATERDAG 23 MAART 2002
4 J ot
delijke winnaar Will Young rees
de prangende vraag of hij op
heren dan wel dames viel. Om
onderzoeksjournalistiek daar
naar te voorkomen onthulde
Will vorige week het grote
nieuws tenslotte maar zelf aan
's lands grootste blad, News of
the World. 'Ik ben gay' luidde
kop waarmee de krant opende.
Waarna mediadeskundigen in
de zogenaamde kwaliteitskran
ten daar uitvoerige essays over
gingen schrijven.
En zo gaat het maar door in de
bladen. Wat opvalt zijn de gulle
lach waarmee alle belangrijke
betrokkenen van Pop Idols zich
elke dag weer op de kiek laten
zetten.
Want iedereen is blij. Will
Young is in drie weken miljo
nair geworden met zijn smart
lap, Gareth Gates heeft een
contract van 1,2 miljoen euro
gesloten met Pepsi Cola en
wordt volgende week de nieu
we nummer één, Simon Fuller
en Simon Cowell verdienen al
leen al aan de verkoop van het
programma aan de Verenigde
Staten vele tientallen miljoe
nen. Beiden slaan trouwens
meerdere vliegen in een klap.
Zo is Cowell ook baas van de
platenmaatschappij die nu de
hits van Young en Gates uit
brengt.
Alleen de echte muzikanten
zijn bedroefd. Elton John he
kelde vorige week de korte-ha-
len-, snel-rijk mentaliteit van
de platenindustrie Al die een
dagsvliegen uit de hitfabrieken
zorgen leidden ertoe dat echt
talent, met een lange adem,
geen kans meer krijgen. Zijn
oordeel over al die hitjes van
vandaag de dag: „Het is ge
woon veevoer."
Harm Harkema
handig 'klein huis' is onhandig. Ik heb
vandaag vier van die handige termen
voor u in de aanbieding. Ze staan geen
van alle in de Van Dale. Waarom zijn die
woorden niet algemeen bekend? Omdat
ze uit de streektaal komen of uitheems
zijn. Of horen tot het jargon van een be
volking- of beroepsgroep. Of misschien
heeft Van Dale niet goed opgelet.
Eerste woord: kramer. Betekenis: oude
vrouw. Ik hoorde dat voor het eerst toen ik
zat te kaarten met een Maastrichtenaar.
Toen hij de kaarten moest delen bevoch
tigde hij zijn vingers en zei: 'Lek vinger,
lek duim! Lek kramer zijn pruim Geen
net versje, sorry. Er staan natuurlijk twee
taalfouten in dit rijmpje: 'lek' moet 'lik'
zijn. En 'zijn pruim' is eigenlijk 'haar
pruim'. Maar zijn i.p.v. haar komt bene
den de rivieren veel voor bv. moeder zijn
kinderen. Kramer lijkt mij overigens afge
leid van het Franse woord voor grootmoe
der: grandmère. Maar daar kon die jon
gen uit Maastricht geen uitsluitsel overge
ven.
Voorbeeld tivee: ramen. Betekent: hand
tastelijk worden. Kwam voor in de buurt
van 's Hertogenbosch. Ik heb een meisje
daar ooit horen zeggen dat ze haar verke
ring had uit gemaakt 'omdat hij alleen
maarzit te ramen'. En een tante van me
zei eens over haar man dat hij vroeger
'een echte ramer' was. Over Den Bosch ge
sproken: daar komt ook het woord kwik
ken veel voor. Betekent: uitproberen hoe
veel iets weegt. 'Hoe zwaar is die koffer?'
'Kwik maar eens'. Maar kwikken staat in
Van Dale. Ramen niet.
Derde geval: kibbitzer. Dat is een toe
schouwer bij een denksport. Ik heb dat
woord vaak gehoord. Ik was erg verbaasd
het niet in het woordenboek aan te tref
fen. Wat zal ik er meer van zeggen.
Vreemdste zaak: doorslag. Dat staat met
Zelfbeschadiging bespreekbaar
maken met project Onderhuids
Van alle menselijke gedragingen is zelfbeschadiging v
lijk het meest verborgen en het minst begrepen. Door te snij!
of te krassen breken de zelfbeschadigers even door hun one'
lijke emotionele pijn heen. Het bloed dat door de barrière v
huid komt, geeft - vrij baan - aan hun heftige gevoelens van li
angst, woede, verdriet of vervreemding. De zelfbeschadiger»
door zijn verwonding even rust. Maar als er daarna geen ade»
te hulp wordt geboden, komt de onrust weer terug en belanier
zelfbeschadiger in een neerwaartse spiraal. 29
De Steungroep Zelfbeschadiging is deze mensen behulpzaa bn
De groep biedt naast telefonische hulpverlening en groepsgi nP
sprekken ook individuele begeleidingen voorlichting. Onlar r\
het project Onderhuids gestart. Dit moet inzicht geven in de it i
levingswereld en beweegredenen van mensen die hun toevli
zoeken tot zelfbeschadiging. Sonja Nijon is projectleider van B
derhuids. „Veel jonge meisjes doen het beschadigen in allei jv«
zaamheid. Soms zelfs jaren lang, zonder dat hun ouders het id(
ken. Het is vaak een raadsel waarom ze het doen", vertelt ze na:
Het gaat beslist niet alleen om psychiatrische patiënten. Ooi Ie
meisjes en vrouwen die studeren of werken, verwonden ziel e t
Zelfbeschadiging is, licht Nijon toe, altijd een wanhoopsdaai ve
Het idee dat iemand zichzelf verwondt, roept bijna altijd we na
stand op. De zelfbeschadigers kunnen of willen het daarom
meestal niet vertellen. Ze zijn bang voor afwijzing. „Het is "ta<
nu maar eens naar buiten te treden.
IS
vele betekenissen (bv. afschrift) in Vat
Dale. Maar niet met de betekenis die
het vaakst gehoord heb: een onverdie
mazzeltje. Wie met een tien euro bete
en terugkrijgt van 20 euro, heeft een i
slag. Als je dat wisselgeld accepteert, i
je de doorslag. Amsterdamse uitdruk
Komt veel voor in de gokkerwereld.
Kramer, ramen, kibbitzen en doorsla A
Ziedaar mijn voorbeelden. Ik zou gre Eg
komen tot een woordenlijst van ham
woorden. Van woorden die Van Dale 11
kent en die minstens tivee andere wo jjg
den in zich verenigen. Of die op wat F
manier ook handig zijn in het gebrui
Misschien kent u zulke woorden uit L
jeugd of uw dialect. Of misschien wo
ze alleen in uw familie gebruikt. Ik h
mij zeer aanbevolen op: Postbus 507, w*
PA Haarlem, t.a.v. Joost Prinsen ofe
joostprinsen@zonnet.nl Dan zullen u
meneer Van Dale eens een lesje leren
reld laten weten wat het is. Dat
het geen aanstellerij of aan-
dachttrekkerij is, maar dat ik
niet anders kan. Het is ook ab
soluut niet mijn intentie om
dood te gaan. Ik wil juist door
gaan." Ze maakt daarom plan
nen om te zijner tijd in Rotter
dam een kinderopvangproject
op te zetten. Samen met haar
vriend maakt ze daarvoor een
deel van haar woning gereed.
Ze heeft sinds kort wel altijd een
brief op zak, een soort codicil,
waarin ze uitlegt wie ze is en
hoe ze wenst dat er met haar
Zelfbeschadiging is een manier
van omgaan met emotionele
pijn. Zo'n 20.000 personen kras
sen, snijden of branden zichzelf.
Eén van hen is Marrig. Ze maakt
met het stanleymes diepe kerven
in haar onderarm. Die wonden
moeten meestal in het zieken
huis worden gehecht. „Ik schaam
mij er niet voor. Ik ben niet gek,
ik voel me rot. Het is ook maar
een deel van mezelf dat snijdt."
Het begon drie jaar terug. Eerst
bonkte ze met haar hoofd tegen
de muur, later ging ze snijden in
haar armen. Waarom ze dat
deed, wist ze toen nog niet.
Ze was 22 jaar en werkte als
hulpverleenster in een gezins
vervangend tehuis voor gehan
dicapten, een baan die haar veel
bevrediging schonk.
Ze was in die tijd depressief en
voelde zich soms eenzaam.
Haar ouders waren twee jaar
daarvoor gescheiden en ze
dacht veel na over haar jeugd.
Was die echt wel zo'vrolijk ge
weest als ze zelf geloofde? Ze
werd namelijk overvallen door
beelden dat ze in haar jeugd
seksueel was misbruikt. Door
hevig met haar hoofd tegen de
muur te bonken stopten die
beelden en werden de stemmen
in haar hoofd minder. Ze sprak
er eerst met vriendinnen over
en ook haar familieleden betrok
ze er in, maar bij die laatsten
kreeg ze weinig gehoor en ze
verbrak het contact met haar
vader en haar oudste broer. La
ter zou ze dat ook met haar
moeder doen.
Hoewel ze overdag goed func
tioneerde in haar baan, 'dwon
gen' de stemmen in haar hoofd
's nachts het bonken te verhevi-
'Als ik snijd, zijn de stemmen even weg'. Foto: Marnix Schmidt
gen. Op een gegeven moment
was dat gebonk niet meer vol
doende om de stemmen het
zwijgen op te leggen en bewerk
te ze zichzelf met een aardap
pelmesje. De volgende morgen
ging ze toen wel gelijk naar haar
huisarts. „Ik begreep toen nog
niet wat er precies aan de hand
was, maar ik wilde wel persé ge
holpen worden." Ze belandde
bij het RIAGG.
Desondanks namen de fre
quenties en de hevigheid van
het zelfbeschadigen toe. In
plaats van het aardappelmesje
gebruikte ze het stanleymes.
Soms sneed ze zichzelf elke dag,
soms enkele malen per week.
Meestal gebeurde dat als ze in
bed lag. „Het luchtte me altijd
op, ik werd er rustig van en de
stemmen waren dan even min
der sterk aanwezig."
Omdat de therapeut van het
RIAGG haar over die snijsessies
een schuldgevoel gaf, zocht ze
elders hulp. Die therapeut ont
dekte dat ze lijdt aan een Meer
voudig Persoonlijkheid Stoornis
(MPS) en vertelde haar over
haar zogeheten dissociatie.
Haar persoonlijkheid bestaat
volgens die theorie uit meerdere
Marrigs. Ze zag dit zelf ook en
daardoor viel alles ineens op
zijn plaats. „Het is nog steeds
heel vervelend, maar het hoort
op de één of andere manier bij
me. Eén persoon snijdt, een an
der wordt in het bloed en de
wonden wakker en een derde
Marrig gaat naar het ziekenhuis
om haar wonden te laten ver
zorgen."
Ze gaat de laatste tijd voor die
verzorging altijd naar de Eerste
Hulppost van het Rotterdamse
Dijkzigt ziekenhuis. Soms met
haar vriend, soms alleen. Ze
maakt er ook nooit een geheim
van dat ze zichzelf heeft be
schadigd. „Ik kan moeilijk zeg
gen dat ik van de trap ben geval
len. Ik schaam me ook niet; ik
voel me rot." Ze heeft goede er
varingen in het Dijkzigt. In het
vorige ziekenhuis, het Sint Fran-
ciscus, had het personeel over
het algemeen meer moeite met
zelfbeschadigers. „Daar moest
ik soms uren wachten en dan
zeiden ze dat de echte patiënten
voor gaan. Maar ik ben ook echt!
Soms was het dan te laat, omdat
je een snijwond eigenlijk binnen
vier uur moet behandelen. Er
zat dan niet anders op dan de
wond maar met een pleister te
beplakken."
Ze stroopt haar mouwen op en
laat twee onderarmen zien die
vanaf de pols tot de ellebogen
vol zitten met snijwonden die
vrijwel symmetrisch ten opzich
te van elkaar zijn aangebracht.
De huid tussen de wonden is
opgezwollen en ruw van het lit
tekenweefsel. Ze vertelt dat tij
dens het snijden ze geen pijn
voelt. Later uiteraard wel. In de
zomer verbergt ze haar armen
niet. „Ik kan er toch niets aan
doen dat anderen niet met mijn
littekens om kunnen gaan?"
Haar toekomst ziet ze met ver
trouwen tegemoet. „Mijn leven
is nu eenmaal chaotisch en mijn
verleden is een zwart gat, maar
als ik meer controle over al mijn
persoonlijkheden krijg, ga ik
vermoedelijk steeds minder
snijden. Het is nu nog een ma
nier om weer terug te komen bij
mezelf. Hopelijk wordt die
drang steeds minder."
Omdat ze haar baan inmiddels
heeft verloren - haar werkgever
vond dat ze door haai' zelfbe
schadiging een te grote belas
ting voor de rest van het team
was - doet ze nu vrijwilligers
werk bij de Steungroep Zelfbe
schadiging. „Ik wil de hele we-
wordt omgegaan. „Ik ben
registreerd, want ik ben ex fï
weieens op straat in de w e
stap dan van de ene perso
heid in de andere. De poli r
heeft me ooit eens opgepi
een psychiater had me bij
ten opsluiten in de isoleei
zoiets nu weer gebeurt, w il
politie en de hiüpverlenin
ze me het beste weer haai
kunnen brengen. Daar kri
mezelf altijd weer onder c
le..."
Bezoekers van het pretpark Thorpe Park in Chertsey, bij de Britse hoofdstad Londen, kunnen vanafn
nieten van een nieuwe achtbaanrit. De 'Colussus' gaat maar liefst tien keer over de kop. Met 65 kiloij
per uur worden de passagiers door een soort kurkentrekker gereden. Foto: AP/Toby Melville
Irene Nieuwenhuijse
