LEIDEN REGIO
Leiden
5Zonder vrijwilligers was het nog veel schraler
dialect
Okkeloen
MIDDEN
ZUID
NOORD
WEST
ALGEMEEN
972
vrijdag 15 MAART 2002
R3
1KLADDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
f e buurthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt
stadsdeel. Persberichten en wijkbladen kunnen worden
naar Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden.
Fax; 071-5321921; e-mail: redactie.Id@damiate.hdc.nl
'[RAS Liefhebbers van een spelletje klaverjassen kunnen zon-
im 13.30 uur in buurthuis de Pancrat een kaartje leggen. Wie
rjassen wil leren kan daarvoor elke dinsdagmiddag tussen
en 16.00 uur terecht in het buurthuis aan de Middelstegracht
ÏAS V or de computerlessen in buurthuis de Pancrat aan de
elstegracht 85 kan nog steeds worden ingeschreven. De les-
|n tweemaal per week op dinsdag- en donderdagmiddag van
!tot 16.30 uur of op maandag- en woensdagavond van 20.00
00 uur. Voor deze avondgroep zijn nog twee plaatsen be-
3 maar in april begint opnieuw een groep. In deze cursus
1 en de basisprincipes om te werken met het besturingspro-
at-( ma Windows en het tekstverwerkingsprogramma Word 2000
egd. De kosten voor zeven lessen bedragen 37 euro, inclusief
teriaal.
ESTEIN In de kantine van Turnvereniging Cronesteyn aan het
r4>npad 1 verzorgt de Imkersvereniging Leiden e.o. vrijdag 22
een lezing over bijen. De toegang is gratis.
IESTEIN In bezoekerscentrum het Reigersbos in polderpark
esteyn wordt zondag om 14.00 uur de nieuwe tentoonstelling
•n ;ls in de wei' geopend. De tentoonstelling duurt tot 17 juni en
een beeld van de weidevogels die van maart tot juli in onze
rs broeden, zoals grutto, tureluur, kievit en scholekster. Er is
andacht voor andere vogels op de wei, zoals reigers, spreeu-
:n meeuwen. Maar ook het insectenleven in de bodem en
c nhet gras en de salamanders in de sloot worden belicht. Aan
n ndvan foto's, opgezette exemplaren en geluidsbandjes kun-
M evogels worden herkend. Tevens kan de sfeer van de boe
it, ituur worden geproefd door kaas te kopen uit de streek. Ver-
t J er informatie te krijgen over excursies, fietstochten en cur-
fgt n. Wie als vrijwilliger wil helpen bij het inventariseren of be-
n van de natuur in de polder, kan zich daarvoor opgeven. Vele
ivogelbeschermers helpen inmiddels de boeren om de nesten
land op te sporen waardoor de unieke natuur in het Groe-
ivejait wordt behouden.
TV.
««o In buurthuis Matilo begint op dinsdag van 13.30 tot
uur een biljartgroep, speciaal voor niet-rokers. Deze groep
rentueel naar de maandagmiddag worden verschoven. Wie
ötl ieft om gezellig te biljarten kan contact opnemen of gewoon
;oc langs gaan bij het buurthuis aan de Zaanstraat 126, telefoon
(V( 15.
scj BURG De Nederlandse Modelspoor Federatie 'Bollespoor'
ze iseert zondag 24 maart voor de 15de keer een bijeenkomst in
3 centrum Matilo. Treinfanaten en modelspoorders zijn van
et tot 17.00 uur van harte welkom in het buurthuis aan de
2e traat 126 om vrijblijvend kennis te maken met de activiteiten
arijen modelspoorclub.
WEG De Leidse postzegelvereniging 'De postzegelvrienden'
gt zondag van 11.00 tot 16.00 uur een regionale voorjaars-
igelbeurs in het Vijfhovenhuis aan de Hoflaan 169. Aan on-
veertig tafels wordt op het gebied van postzegels van alles
joden en er is de mogelijkheid om te ruilen. Als gevolg van
Ti irgang naar de euro zijn in een groot aantal Europese landen
V re postzegels uitgegeven, waardoor de belangstelling voor het
nelen weer is toegenomen. De postzegelvereniging hoopt
veel nieuwe verzamelaars naar de beurs komen. De toegang
aa [WARTIER De afdeling Rijnland van de Nederlandse Vereni-
i V, an Belangstellenden in het Spoor- en Tramwegwezen
ui' S) verzorgt woensdag 20 maart een bijeenkomst waar unieke
r ische films over de NS worden vertoond: stoomlocomotie-
ea iet houten sneltreinrijtuigen, de eerste elektrische treinstellen
«motieven. Leidenaar Lex Creighton presenteert films uit
fóS-archief die niet eerder in het openbaar zijn vertoond,
roor iedereen toegankelijke bijeenkomst wordt gehouden in
Ivan busbedrijf Connexxion aan de Rijnsburgerweg 1 (direct
hetNS-station). De toegang bedraagt 1,50 euro voor NVBS-
en2 euro voor niet-leden. Wie meer wil weten over de bij-
imsten van de NVBS kan een kijkje nemen op internet:
ivbs.com
1WIJK In buurthuis Op Eigen Wieken atfn het Valkenpad 5 is
n om 20.30 uur de maandelijkse Line dance-avond. Wie
informatie wil kan op een van de dansavonden gaan kijken
v, lenmet Sjaak en Nel de Heiden, telefoon 5221360.
Ili
E K)l In buurthuis De Kooi aan de Driftstraat 49 is zondag weer
w ar prachtige prijzen mee te winnen zijn. Er worden
indes en een superronde gespeeld. De zaal gaat om 12.30
ien en om 13.00 uur begint de bingo. Woensdag 20 maart is
14.00 tot 16.30 uur weer een bingo maar nu uitsluitend voor
üssers. Meer informatie: 5221197.
•01 In buurtcentrum De Kooi is zaterdag 23 maart van 20.00
00 uur weer een Open Podium. Muzikanten met verschillen-
a* (tergronden brengen live muziek, variërend van percussie tot
landstalig repertoire, van muziek uit Marokko tot Zuid-Ame-
'e presentatie is in handen van Maarten Witkam. Meer infor-
bij het buurtcentrum De Kooi, Driftstraat 49, telefoon
m 97 Een e-mailtje sturen kan ook: bcdekooi@lwo.nl
NSHOF Bij t Leidse kinderkoor 'Flits' is na lange tijd weer
voor nieuwe leden. Iedere maandagmiddag wordt er geoe-
*n- foor diverse optredens en zelfs voor een eigen musical in
jajpuis Stevenshof aan de Trix Terwindtstraat 4. 'Flits' is een
n actief koor voor kinderen van 5 jaar en ouder. Kinderen
^leuk vinden om te zingen kunnen eens gaan kijken. Voor
w ten van 5 tot 8 jaar wordt er geoefend van 16.30 tot 17.15 uur
pr kinderen van 8 jaar en ouder van 17.15 tot 18.00 uur. Voor
•I informatie kan contact worden opgenomen met Simone
telefoon 5766776.
erfietsseizoen van de Leidse Ren- en Toer Vereniging Swift
"begint zondag weer met een poldertocht. Daarna kan elke
'g. alleen of in gezinsverband, aan een fietstocht worden
,1] nomen. De start (tussen 8.30 en 12.00 uur) en de finish zijn
Vrf Clubhuis aan de Willem van de Madeweg 1 (park De Bult).
30' te informatie telefoon 5124379.
et: '^Leiden verzorgt elke dinsdag-, donderdag- en
ni 'gmiddag boeiende stads/hofjeswandelingen of een
tenenwandeling. De wandelingen beginnen om 14.00 uur
de Burcht. Ook op afspraak kunnen wandelingen onder
8van een ervaren gids van het Gilde worden gemaakt. Voor
te inlichtingen of een afspraak even bellen met mevrouw R.
telefoon 5219503.
Directeur Vlietlanden Ton Bruseker neemt afscheid
Zonder vrijwilligers is het niet meer
mogelijk een minimale kwaliteit aan
zorg in verpleeghuizen te leveren.
„Eens. Als ik geen vrijwilligers had, was
het hier allemaal nog veel schraler. In
Zuydtwijck hebben we honderd vrijwil
ligers. Ze zijn relatief oud en werken
niet meer. Ik voorzie een probleem nu
er tekorten aan vrijwilligers ontstaan.
Als vrijwilligers afhaken, holt de kwali
teit van zorg in de tehuizen achteruit.
Als er nu een bewoner naar het zieken
huis moet, regel ik liever een vrijwilliger
dan een verzorgende. Want wie wast of
voert die andere bewoner als er één
van mijn werknemers mee gaat? Als die
vrijwilliger er niet is, wordt de bewoner
alleen in een taxi gezet. Hij komt heus
wel terug, maar wordt eigenlijk aan z'n
lot overgelaten. Instellingen moeten er
alles aan doen om vrijwilligers aan zich
te binden. Je moet ze in het zonnetje
zetten en niet nalaten het belang van
hun werk te benadrukken. Desnoods
moet je ze betalen. Dan raak je wel het
etiket 'vrijwilliger' kwijt, maar als beta
ling nodig is om vrijwilligers te behou
den, moet je dat doen. Een onkosten
vergoeding zou ik zeker toejuichen."
Het is een schande dat er in verpleeg
huizen soms nog meerdere ouderen
op één kamer wonen.
„Oneens. Ik vind dat een bewoner
moet kunnen kiezen uit een een- of
tweepersoonskamer. Er zijn echt oude
ren die een tweepersoonskamer pretti
ger vinden. Een tachtigjarige die altijd
met broertjes en zusjes en later met een
partner heeft geslapen, voelt zich een
zaam als er niet iemand anders geluid
maakt in de kamer. Maar vier- en zes-
persoonskamers, dat is echt uit den bo
ze. Die hebben we hier nog wel, maar
dat moet en gaat anders."
De regering is te veel bezig met de
aanpak van de wachtlijsten en heeft te
weinig oog voor de ouderen die al in
een verzorgings- of verpleeghuis wo
nen.
„Eens. Echt hoor, ik kan af en toe m'n
ogen niet geloven. Het gaat alleen maar
om politiek scoren. En dat kan blijk
baar met de aanpak van de wachtlijs
ten. Wachtlijstbestrijding is natuurlijk
prima, maar de politiek vergeet wel dat
er 55.000 ouderen in verpleeghuizen
zitten waarin de kwaliteit van zorg niet
omhoog gaat. Ik zeg: geef meer geld
aan de zorg om die twee uur en twintig
minuten verzorging en aandacht per
dag op te rekken. Die zorg zie ik wel het
liefst geleverd bij de ouderen thuis.
Want ik ben er voor om ouderen zelf
standig te laten blijven wonen. Ver
pleeghuiszorg in een kleinschalige
woonvorm is ook prima. Maar ver
pleeghuizen zullen altijd nodig zijn."
Als verpleeghuizen geen extra geld
krijgen gaan ze failliet.
„Oneens. Failliet gaan ze niet omdat er
altijd overheidsgarantie is. Maar de
kwaliteit van zorg wordt wel onaan
vaardbaar laag als de budgetten niet
worden verhoogd."
Nederland is niet voorbereid op de
stijging van het aantal demente oude
ren.
„Eens. Maar ik vind niet dat het aantal
verpleeghuizen moet groeien zoals de
Gezondheidsraad deze week voorstel
de. Ik vind wel dat het aantal verpleeg
huisplaatsen moet worden uitgebreid.
Niet in de vonn van meer verpleeghui
zen maar in de vorm van verpleeghuis
zorg thuis of met kleinschalige woon
voorzieningen waar groepjes van zes
ouderen in een soort gezinsvervangend
tehuis bij elkaar wonen."
Gezien de werkdruk in de zorg moet
je wel gek zijn om nog de verpleging
in te willen.
„Oneens. Het is hard werken. Maar je
krijgt er ook iets voor terug wat niet in
geld of goederen is uit te drukken. En
dat is dankbaarheid. Ouderen kunnen
heel dankbaar zijn om kleine dingen."
Pim Fortuyn heeft gelijk als hij zegt
dat de problemen in de zorg voorbij
zijn als er flink wordt geschrapt in
management, bureaucratie en admi
nistratie.
„Ik besteed geen adem aan Pim For
tuyn."
uit de Leidsch DagbladAlMIHIlüYlilV
ANNO 1902
Zaterdag 15 Maart
LEIDERDORP - Het rashoenderpark 'Flora' gelegen
aan de Dorpsstraat, naast het Raadhuis te Leider
dorp, is thans gereed. Het blijkt uit alles, dat de
aanleg, waarmede in Mei van 't vorig jaar een aan
vang werd gemaakt, den eigenaar, den heer J. van
Campen, veel moeite en zorgen gekost heeft. De in
richting is in één woord keurig.
In den stal aan den ingang bevinden zich een groot
aantal hokken, waarin de heer Van Campen zijn ko
nijnen fokt, om deze op den gegeven tijd te slachten
ANN
en te exporteeren. Gewoonlijk is in zoo'n stal een on
draaglijke lucht, hier evenwel niet; alles ziet er zin
delijk uit. Op de plaats zelve komende, staat men
verbaasd over de keurig ingerichte hokken, waarin
vele soorten rashoenders worden aangetroffen. De
fokhanen, de leghorns, de minorca's en vele andere
soorten zijn bepaald tentoonstellings-exemplaren.
De hokken zijn licht zeegroen geverfd; wat het oog
goed aandoet. Het terrein is omgeven dooreen flink
breed water; hetwelk geheel is ingericht voor luxe
eenden, ganzen enz.
O 1977
door Roelf Reinders
leiden - Een beetje een flauwe vraag
misschien, maar waarom verlaat een di
recteur vroegtijdig de zorg in een tijd
van schreeuwende personeelstekorten?
Ton Bruseker (6o), scheidend directeur
van verpleeg- en verzorgingshuisstich
ting Vlietlanden: „Ik moet voorkomen
dat er een moment komt dat ik het niet
meer goed doe."
Dat moment is gekomen. Hij is hevig
teleurgesteld dat de fusie met stichting
Parco in Leidschendam is afgeketst. „Sc
zoek de fout bij mezelf. Ik ben er niet in
geslaagd om de raad van toezicht van
Vlietlanden ervan te overtuigen dat een
fusie goed is." Hij ziet het zo: door
schaalvergroting investeer je in klein
schaligheid. „Een fusie bespaart een
boekhouder, inkoper en een directeur.
Daar kun je verzorgenden en fysiothe
rapeuten voor aanstellen. Ik heb gepro
beerd om iedereen voor een fusie en
thousiast te maken en dat is niet ge
lukt."
Maar hij neemt wel trots afscheid. Ver
pleeghuis Zuydtwijck, onderdeel van
Vlietlanden, was in 1993 het eerste te
huis in Leiden dat demente ouderen
opving. „Daarvóór moesten demente
renden naar Warmond of Katwijk." En
de gesloten afdeling met een tuin met
een Arenadak dat open kan, daar is hij
ook zeer tevreden over. „De bewoners
kunnen de zon op hun huid voelen
prikken en de vogels zien vliegen." Met
de 'buitenwereld binnen halen' was hij
ook de eerste in de regio. Gisteren nam
hij afscheid van dertig jaar werk in de
ouderenzorg. De laatste veertien jaar
werkte hij bij Vlietlanden. Ton Bruseker
in acht stellingen.
Verpleeghuisbewoners zijn een verge
ten groep in Nederland.
Ton Bruseker: „Het is hard werken in verpleeghuizen. Maar je krijgt er ook iets voor
terug wat niet in geld of goederen is uit te drukken." Foto: Dick Hogewoning
„Eens. Ouderen in een verpleeghuis
krijgen niet de zorg die ze verdienen.
Het gaat om kwetsbare mensen die ziek
zijn geworden of een ongeval hebben
meegemaakt. En dan worden ze nog
eens extra gedupeerd omdat er niet
voldoende geld is voor de zorg die no
dig is. Ik vind dat er meer individuele
aandacht voor de bewoners moet ko
men. Het face-to-face-contact ligt nu
op ongeveer twee uur en twintig minu
ten per dag. Dat is de tijd voor wassen,
toiletbezoek en een praatje. Dat is echt
te weinig. Voor extra aandacht zijn ze
afhankelijk van familie en kennissen.
Maar die zijn er niet meer zo vaak. Dus
komt het vaak op de schouders van de
vrijwilligers aan."
Foto's In deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2.50 (voor een exemplaar van 13
bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgever!) Damiateb.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem,
onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de halte v an het
Leidsch Dagblad. Roosevcltstraat 82 te Leiden. U kri|gt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
Twee van de leukste onderdelen van mijn vak, de
taalkunde of liever de lexicografie (het maken van
woordenboeken), zijn: het achterhalen van de
herkomst van woorden, uitdrukkingen, verbindin
gen en het beschrijven van de betekenissen ervan.
Het geeft een groot, bevredigend gevoel als je
denkt dat je erin geslaagd bent dat te doen. Je
voelt je licht en vrolijk. De wereld zit ineens weer
heel mooi in elkaar. De mensen lachen tegen je. Je
kan alles. Maar er zit natuurlijk ook een schaduw
kant aan die schoonheid. Er zijn ook woorden
waarvan je met de beste wil
van de wereld niet zou kun-
dan mag hij daar best tevreden over zijn. Maar hij
moet niet de pretentie hebben dat ie daardoor
meer en beter is dan een ander. In Leiden spreken
ze behalve over kapsones, kouwe kak en kouwe
drukte ook over 'n bleddy hoera. En u voelt hem al
aankomen: weer heb ik niet het flauwste vermoe
den hoe ik dit moet verklaren. Ja, dat hoera, dat
gaat nog wel. Die kapsoneslijers roepen dat om
het hardst. 'Hoera, het gaat zo goed met ons. Wij
zijn de besten.' Maar wat doet dat bleddy daar?
Een verbastering van het Engelse bloodyl Daar ko
men die kerels weer met
hun verdomde hoerage
roep?
Nog een voorbeeld van
lexicografisch leed. In Lei
den wordt iets dat heel
groot is 'n jetser genoemd.
In geen enkel woorden
boek kan ik een woord
vinden dat er op lijkt. Niet
in het grote WNT, niet in
Van Dale, niet in de dia
lectwoordenboeken. Ja,
jetset: 'groep rijke luid
ruchtige mensen die in het
uitgaansleven de toon
aangeven'. Maar dat is vol
strekt niet te verbinden
met het begrip 'iets
groots'. De wanhoop na-
v dert.
Van een ander Leids
woord voor 'iets groots',
namelijk kn ijver, kan ik
enigszins bevroeden hoe
het is ontstaan. Een blij
ver of knijverzak is een
'zeildoekse zak'. Ik veron-'
derstel dat zo'n zak van
zeildoek heel groot is. En
dat je er heel veel in kunt doen. Want waarom
maak je hem anders van die stevige stof? Maar
weer weet ik niet waar knijver vandaan komt.
Droevig, toch?
Laat ik maar positief en blij eindigen. In het Leids
wordt een mond ook wel met gebbe aangeduid.
Dat woordje gebbe is verwant aan gaffel. Het bete
kent eigenlijk 'schepnet dat aan een gaffelvormige
stok vastzit. Zo'n visnet is iets ronds, vandaar dat
gebbe ook 'gezicht, tronie' gaat betekenen en ver
volgens ook'iets ronds dat in dat gezicht', name
lijk 'mond' en zelfs 'lichaam'.
Zo, het regent weer wat minder in mijn hoofd.
Met veel dank aan Willem Kooreman.
Hans Heestermans
Reacties en tips voor deze rubriek kunt u sturen
naar de redactie van deze krant, postbus 54,
2300 AB Leiden, onder vermelding van de ru
brieksnaam 'Leids dialect'. E-mailen naar de au
teur kan ook: heestermans@inl.nl
LEIDEN - De zaal van de orthopedische kliniek op de eerste verdieping: verplegend personeel brengt
de patiënten naar hun plaats. Foto: Archief Leidsch Dagblad
Dinsdag 15 maart
LEIDEN - Om half acht vanmorgen is begonnen met
de verhuizing van de ruim twintig patiënten van de
Annakliniek naar de nieuwe orthopedische afdeling
van het academisch ziekenhuis. Dat gebeurde met
ambulances van het AZL en duurde tot elf uur. Op
maandag 25 maart verhuist ook de polikliniek van
de Mezenstraat naar het AZL. De Anna-kliniek wordt
dan definitief gesloten.
In het door het architectenbureau Van Oerle en
Schrama ontworpen en door de aannemingscombi
natie Medicom gebouwde vier etages tellende ge
bouw, werd gistermiddag nog hard gewerkt. Eigen
lijk alleen de eerste etage, waar de orthopedische
kliniek wordt gehuisvest, was zo goed als klaar. De
polikliniek, op de begane grond is nog in het stadi
um van afwerking en op de 2e, 3e en 4e verdieping
wordt nog volop gewerkt. De werkzaamheden zullen
voor de vandaag gearriveerde patiënten volgens ar
chitect Van Oerle een minimum aan hinder opleve-
De nieuwbouw is in een record tempo gebouwd en
moet ook een aantal andere afdelingen vam^Fzie
kenhuis uit de ruimtenood helpen. Zo komen op de
begane grond ook de nieuwe poliklinieken mond-
heelkunde, vaatchirurgie, plastische chirurgie en al
gemene heelkunde. Op de tweede verdieping wordt
de kliniek urologie en kinderchirurgie gevestigd, op
de derde de kliniek algemene heelkunde De boven
ste etage is voor stafruimten.
Het nieuwe gebouw 38, staat via een brug in verbin
ding met het oude heelkunde-gebouw dat in een la
ter stadium zal worden opgeknapt.
De polikliniek orthopedie, de eerste afdeling die op
de begane grond in gebruik zal worden genomen,
ademt door de wijze van aankleding nauwelijks de
sfeer van een ziekenhuis. Bij wijze van experiment is
in de hal en op de gangen vaste vloerbedekking aan
gebracht. Ook is er een grote koffiebar, waar het
wachten op de behandeling veraangenaamd kan
worden.
nen zeggen waar ze van
daan komen of hoe ze ont
staan zijn. Ik geef een voor
beeld. Iedereen weet wat
het woordje oen betekent,
namelijk 'sukkel, domoor'.
Maar niemand kan met ze
kerheid zeggen hoe dat klei
ne woordje is gevormd. Ik
heb het een paar jaar gele
den geredigeerd voor de
Aanvullingen van het Woor
denboek der Nederlandsche
Taal. Ik ben zeker twee we
ken bezig geweest met een
onderzoek naar de her
komst ervan. Helaas, ik ben
er niet achtergekomen. Dan
voel je je mismoedig. De
wereld lacht niet meer. Het
waait en het regent.
Naast oen komt ook okke
loen of oekeloen voor, in de
zelfde betekenis van 'dom
oor'. Ook van dit woord we
ten we niet precies hoe het
ontstaan is. Misschien is het
als volgt te verklaren. We
hebben in het Nederlands de neiging om woor
den uit te breiden met een woord dat erop lijkt en
dat erop rijmt. Zo werd van botsen het woord hos-
sebossen gevormd en van hakken 'stekelige op
merkingen maken' hakketakken. Het zou kunnen
zijn dat we ook okkeloen moeten zien als een
soort rijmende uitbreiding van oen. Maar het kan
ook best anders zijn en dus regent het voor mij al
weer een beetje.
En die motregen kan uitgroeien tot een stevige
plenspartij. Wat is het geval? In Leiden wordt het
woord okkeloen ook gebruikt voor een 'grote
neus'. Zo'n grote fok werd ook wel een grote okke-
loene neus genoemd. En, ach ja, ik moet het be
kennen: ik heb geen idee hoe de betekenis grote
neus te verbinden is met een 'domkop'. Er is toch
geen enkele overeenkomst tussen? Tenminste, ik
zie die relatie niet. Dus het stormt nu in mijn
hoofd.
En het wordt almaar onstuimiger. Ik heb een goed
ontwikkelde hekel aan mensen met kapsones. Ze
lijken heel wat, maar meestal stellen ze weinig
voor. Goed, als iemand bekwaam is in zijn vak,
