Gratis toegang tot musea trekt niet meer publiek
Boekenbal d'amour versus 'kleffe talentloosheid'
KUNST CULTUUR
Met Joop als voorbeeld
'Die van 1946 is de mooiste'
R7
066 en CL: vaste
ioekenprijs in wet
0;n haag - De fracties van D'66
pGroenLinks in de Tweede
kmer willen de vaste boeken-
uijs in de wet verankeren. Ze
iresenteerden gisteren voor dit
{joel een initiatiefwetsvoorstel,
geide partijen vinden niet dat
lit instrument moet worden
,pgeheven en halen het voor
meld van België aan. Daar is
geleden een vaste boeken-
irijs opgeheven. Maar na
lachten uit de samenleving
eeft de Belgische regering een
etsvoorstel ingediend om als-
iogde boekenprijs vast te leg-
d. Het Centraal Planbureau
het Sociaal en Cultureel
ibureau zeggen in een reac-
dat de vaste prijs voor boe-
en niet de meest doelmatige
plossing is. Er zijn betere al-
imatieven, zoals beperking
fan de vaste prijs tot een half
aar. Tot 2005 geldt in Neder-
and een vaste boekenprijs,
taardoor boekwinkels niet met
jllaar kunnen concurreren.
woensdag 13 MAART 2002
en.
vervolg van voorpagina
amsterdam/anp - Gratis toe
gang van musea zorgt niet auto
matisch voor meer publiek. Dat
blijkt onder meer uit het onder
zoek 'Musea en plein publique'
van het ministerie van OCW naar
de effecten van het vervallen van
entree bij musea.
In een brief van de museumwe
reld aan de Tweede Kamer staat
dat de kunstinstellingen niet
staan te springen om het bezoek
kostenloos te ontvangen. Dat
moet worden overgelaten aan
„de individuele instellingen en
hun subsidiënten", schrijven de
Nederlandse Museumvereni
ging en de Vereniging Rijksge-
subsidieerde Musea.
Staatssecretaris Van der Ploeg
kondigde het onderzoek naar
het effect van (een dag per
week) gratis toegang tot musea
Van der Ploeg: gratis museumdag
in oktober in de Tweede Kamer
aan. Hij kreeg toen diverse en
thousiaste reacties van Kamerle
den.
De Raad voor Cultuur toonde
zich vorige maand in een advies
aan de staatssecretaris geen
voorstander van het schrappen
van entree. Volgens het advies
college leert de ervaring dat dit
geen langdurige invloed heeft
op de bezoekcijfers.
In diverse landen in Europa is
museumbezoek op sommige
dagen al gratis. Staatssecretaris
Van der Ploeg (cultuur) zei giste
ren musea één zondag per
maand gratis open te willen
stellen om het museumbezoek
te stimuleren. Ook basisscholen
zouden extra gesubsidieerd
moeten worden, met name voor
het busvervoer, zodat leerlingen
al vroeg met het museum ver
trouwd worden gemaakt.
Het voorstel van de staatssecre
taris gaat binnenkort naar de
Tweede Kamer. Het is opmerke
lijk omdat het Maastrichtse
Bonnefantenmuseum een proef
met gratis museumbezoek on
langs als mislukt heeft afgedaan.
Het museum haalde in de
proefperiode wel ruimschoots
het totaal aantal geplande be
zoekers, meer dan 100.000,
maar onverwacht gingen ook
groepsbezoekers gebruik maken
van de gratis aanbieding. Daar
door vielen de inkomsten over
2001 tegen en stopte Bonnefan-
ten begin dit jaar met het expe
riment.
Van der Ploeg zinspeelde eerder
dit jaar al met de gedachte over
gratis museumbezoeken. Hij
stelde toen voor de kosten ervan
te compenseren. De staatssecre
taris heeft inmiddels een onder
zoek laten doen naar de experi
menten met het stimuleren mu
seumbezoek. Voor de basis
scholen bijvoorbeeld denkt hij
aan een gratis bezoek van een
maal per jaar, inclusief een edu
catief programma. In dat ver
band verwees hij gisteren naar
de succesvolle proef hiermee in
Leiden, die hem erg aansprak.
üropese tour
Uzvan de baan
tvERSUM - Een Europese tour
van de Ierse rockband U2,
raarbij deze ook Nederland
du aandoen, gaat dit jaar niet
loor, zo heeft platenmaat-
chappij Mercury Records gis-
leren bevestigd. De reden daar-
ooris niet opgegeven. Of er
dannen zijn voor 2003 kan een
lordvoerder van Mercury niet
aartverkoop
Jfred J. Kwak
sdin - De Leidse Schouwburg
egint vrijdag 15 maart met de
Dorverkoop voor de familie-
itelling van Alfred Jodocus
ivak: Verboden te lachen'. De
lorstelling van Herman van
feen wordt van 13 tot 30 de-
:mber opgevoerd, exclusief
oor de Leidse Schouwburg,
aarten zijn verkrijgbaar via de
lebsite 'www.leidseschouw-
urg.nl' en de kassa van de
eidse Schouwburg, tel. 071-
131943/44.
unst op Gang
Haagweg 4
en - Kunstenaars van
instcentrum Haagweg 4 ex-
iseren komend weekeinde
in werk in de gangen van het
bouw. Onder de titel 'Kunst
iGang' zijn velen werken te
:n in de lange gangen van het
iliercomplex. Aanleiding voor
expositie is het negenjarig
estaan van Haagweg 4. In het
ojectatelier werkt An to Jerko-
caan zijn tentoonstelling 'I
gn everything that is blue',
ihalve van beeldende kunst,
ilter ook van poëzie te genie-
n: het Dichtersgilde brengt op
rschillende plaatsen in de
angen gedichten ten gehore,
ijdag opent cultuurwethou-
iPechtold de expositie om
.00 uur, waarna het centrum
tot 20.00 uur te bezoeken
Zaterdag en zondag is Haag-
eg 4 van 11.00 tot 17.00 uur
lopend.
door Marjolijn de Cocq
vervolg van voorpagina
amsterdam/gpd - „Het leek zo'n
leuk idee, een boekenbal voor ge-
weigerden. Maar leuke ideeën
vallen in de praktijk vaak tegen.
Zoals onderwaterschaken." Caba
retier Hans Teeuwen draagt in
Paradiso voor uit zijn 'autobiogra
fie, 12 maart 2002'. „Een kleffe
walm van talentloosheid kwam
me tegemoet." Lelijke vrouwen,
slappe mannen, een stank van
middelmatigheid en zure Fristi.
„God, wat had ik er niet voor over
gehad om bij het echte Boeken
bal te zijn."
Metershoog blikt Gerard Reve in
een mozaïek van pornografische
plaatjes van de zijgevel van de
Amsterdamse poptempel naar
de roze verlichte Stadsschouw
burg waar de gasten van het
Boekenbal gisteravond hun en
tree maken. Voor het eerst dit
jaar in Paradiso ook het 'Bal der
Geweigerden'. Nadrukkelijk niet
voor genodigden, zoals het uit
geversfestijn dat de 67ste Boe
kenweek inluidt, maar de kaart
jes a 20 euro zijn zo felbegeerd
dat het woord 'geweigerd' een
dubbele lading krijgt.
Van kinnesinne tussen de twee
bals is geen sprake, bezweert
men.. „Wij zijn zeer gelukkig
met alles wat de boekenweek
rijk en divers maakt." (Het Boe
kenbal) „Het is niet uit ver
schrikkelijke rancune, of zoiets."
(Het Bal der Geweigerden) Al
hoewel? .Alweer zo'n laffe mee
loopster", voegt cabaretier Je
roen van Merwijk een dame toe
die te kennen geeft tóch naar
het 'gewone' Boekenbal te gaan.
Tijdens de opening van het 'Bal
der Niet-Geweigerden' slikt hij
zijn woorden bij monde van
presentator/cabaretier Dolf Jan
sen in. „Ik heb net met Jeroen
van Merwijk gebeld, die zit bij
het Bal der Geweigerden en hij
zegt: er is geen fuck aan."
Het digitaal samengestelde Re-
ve-portret met de blote, blotere,
blootste bouwsteentjes past
naadloos in de Bal der Gewei-
gerden-stijl van 'leuk en ludiek',
De heer en mevrouw Mulisch vermaken zich op de trappen van de Stadsschouwburg met Gert-Jan Droge. Foto: ANP/Olaf Kraak
zoals de aankleding van Paradi
so in de woorden van mede
werkster Joke Bos 'feestelijk en
voor weinig geld' is. Video-ani
maties, posters en, als kwinkslag
naar het Boekenweekthema 'De
Liefde', wat gebroken harten.
Zoals de website van de Boe
kenweek www.komliefste.nl een
pendant heeft gekregen met
www.hetisuit.nl.
Ontwerpersduo Mutsaers en
Franssen mocht voor de Boe
kenbal-metamorfose van de
Stadsschouwburg wel alle regis
ters opentrekken. Tot en met de
met rozenblaadjes bestrooide
en met romannetjes toegeruste
toiletten is het liefdesthema
doorgevoerd. In de grote zaal
hangt een liefdesnest van takken
en veren. „Kom binnen in de
lusthof/Sta open voor de pijlen
van Amor", lonkt de uitnodiging
voor het 'Bal d'Amour'. Cupi
do's schieten rozen als pijlen
naar het publiek.
In de Stadsschouwburg een
Turks Fruit-bed waarin de gas
ten zich kunnen laten fotografe
ren. Ook is er een Las Vegas
trouwkapel waarin 'niks legaals'
gedaan kan worden. Een les
bisch paar laat zich niettemin
door de lijvige 'ambtenaar van
het boekenbal 2002' in de echt
verbinden. „Het blijft ontroeren
hè?", roept hij van onder zijn
knalrode cowboyhoed.
Tijdens het openingsprogram
ma van het Boekenbal wordt de
liefde bezongen.. „De liefde die
eerst zo veelbelovend was", al
dus zanger/tekstschrijver Theo
Nijland. „Binnen één jaar tot op
de draad versleten." Jan Rot
heeft op basis van 'Hebban olla
vogala nestas' een volledige ver
sie van het vermoedelijke min
nedicht geschreven en brengt
die met een als tortelduiven
koerend koor.
Rot wordt onmiddellijk over
vleugeld door het even benepen
als getergde 'Zij wilde vriend
schap en geen seks' van Hans
Dorrestijn. Job Cohen neemt het
eerste exemplaar in ontvangst
van de handelseditie van 'Ja, ik
wil', de dichtbundel die Willem-
Alexander en Maxima als huwe
lijkscadeau werden aangebo
den. „Ja, ik wil", roept de Am
sterdamse burgervader als Jan
sen hem vraagt op het podium
te komen. Anna Enquist, auteur
van het Boekenweekgeschenk,
krijgt applaus voor haar inspan
ning om, ondanks het verdriet
over de dood van haar dochter,
de 'boekenweek tot een succes
te maken'.
Op het Bal der Geweigerden vol
gen schrijvers, muzikanten en
cabaretiers elkaar in ijlings tem
po op. Dichter des Vaderlands
Gerrit Komrij opent de avond.
Er zijn drie minuten voor Youp
van 't Hek. De auteur van het
'Geweigerd Boekenweekge
schenk' blijkt Amon Grunberg.
Die is er niet: gedoodverfd alter
ego Marek van der Jagt komt het
boekje in ontvangst nemen in
een nauwelijks serieus te nemen
'coming out' van televisie/radio
maker Pieter Bouwman.
Held van Paradiso is Huub van
der Lubbe, die schrijversoptre
dens in de afgeladen bovenzaal
afwisselt met a capella zang op
het grote podium. Zevenentwin
tig schrijvers zijn uitgenodigd
om boven voor te dragen. Hek-
kesluiter Jean-Pierre Rawie blijkt
'nog steeds zoek', zegt de pre
sentator van dienst terwijl uitge
ver-dj Vic van de Reijt beneden
zijn eerste plaatjes draait. „Maar
we hebben er 25 gehad en dat is
niet gek."
Sommige gasten op het Boeken
bal reikhalzen, bang op het ver
keerde feestje te zijn, naar
nieuws uit Paradiso. Maar voor
veel schrijvers is het pendelen.
Komrij, Ramsey Nasr. Menno
Wigman, Rawie. velen dubbelen
op de genodigdenlijsten. En ook
al belooft Youp van 't Hek in een
anti-Boekenbal-tirade op het
Bal der Geweigerden te blijven,
hij wordt 's nachts nog lang op
de trappen van het Bal d'Amour
gesignaleerd.
Het verzoek ten spijt om de ver
siering niet voor het einde van
het bal af te breken, begint een
keurige mevrouw al voor mid
dernacht de sloopwerkzaamhe
den in de Stadsschouwburg,
'voor mijn dochter'. De disco
van Stan Rijven en Joost Zwa
germans is met Boogie Wonder
land op volle toeren.
Het Boekenbal blijft, conclu
deert columniste-cabaretiere
Nilgün Yerli, 'zien en gezien
worden'. Op het Bal der Gewei
gerden velt een van de toe
schouwers in dat opzicht een
genadeloos oordeel over zijn
omgeving - en over zichzelf:
„Dat ziet er inderdaad allemaal
geweigerd uit."
Inleiden en de regio bestaat grote belangstelling voor de amateur-
kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad- en regiogenoten die
musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, fotograferen of op andere
wijze actief zijn. Vandaag: Musicalgezelschap Otis.
ij Otis zijn ze wel voor een
rapje te porren. Met een
toedserieus gezicht meldt de
dirigent dat de zangers vooral
ran de instrumenten van het
orkest moeten afblijven, want
Mn sax kost toch al gauw
20.000 piek.
■Ik heb toch een WA-verzeke-
mg", is het jolige antwoord van
jen zanger. De ijzige blik van de
dirigent is genoeg om het ge
lach van de ruim vijftig man
sierke musicalvereniging de
kop in te drukken. Vandaag
geen tijd voor grappen; het is de
ftrste keer dat Otis de nieuwe
•retelling 'Made in Holland'
Kpeteert met de muzikanten
^bij Met nog krap twee weken
®or de drie voorstellingen in
de Stadsgehoorzaal te gaan,
raoet er nog flink aan getrokken
worden.
jklade in Holland' bestaat uit
ragrnenten van vier Neder-
hfldse musicalproducties. Vol-
Jps goed Otis-gebruik is, blijft
de precieze samenstelling van
het programma tot het laatst
geheim. Maar tijdens de repeti
ties wordt snel duidelijk dat een
belangrijk deel van het pro
gramma afkomstig is uit de mu
sical 'Joe' over de gelijknamige
gevechtspiloot.
Zangeres Andrea Brugman
groeit tijdens de repetities al
helemaal in haar rol van de
vrouw van de plichtsbewuste
piloot Joe, die steeds maar weer
ten oorlog trekt en daarbij
steeds op een haartje na aan de
dood ontsnapt. Brugman stort
haar brekende hart uit als Joe
weer in zijn vliegtuig stapt.
Even later zoekt ze - in de be
kende pilotenjas met bontkraag
om de schouders - vol verwach
ting het luchtruim af als hij
weer terug naar huis komt. Uit
eindelijk gooit Brugman alle
muzikale en theatrale remmen
los in haar solo 'Piloten sterven
nooit' wat culmineert in een
hoge noot, die ze zeker tien se
conden weet vol te houden.
Ondanks haar onmiskenbare
Henk Winterkamp: „Matthaus Passion een jaarlijks hoogtepunt."
Foto: Henk Bouwman
'De Jantjes' is één van de musicals waarvan Otis delen ten tonele brengt. Publiciteitsfoto
kwaliteiten moest Brugman nog
wel auditie doen voor haar rol
bij Otis. Brugman: „Zo gaat dat
hier altijd, dat is niet streng of
zo, maar gewoon eerlijk. We
proberen voor iedereen een ge
schikte rol te vinden in onze
producties. Iedere keer is het
weer spannend of je de rol
krijgt die je zou willen. Het
voordeel is wel dat je inmiddels
de concurrentie kent."
En met zo'n grote groep als Otis
is er natuurlijk nogal wat con
currentie. Wat ook opvalt is dat
de gemiddelde leeftijd zeker
twintig jaar lager ligt dan bij de
gemiddelde zangvereniging.
„Musical is nu eenmaal heel
populair", zegt regisseur Birgit
van Cleef. „De laatste twee jaar
moeten we echt audities hou
den om nieuwe leden toe te la
ten. Vroeger kon iedereen die
maar wilde met ons meedoen.
Het is natuurlijk wel in het
voordeel van de vereniging dat
er zoveel belangstelling is voor
musical omdat de kwaliteit al
leen maar verbeterd."
Binnen Otis is heel duidelijk
wat er met kwaliteit bedoeld
wordt. Van Cleef: „We streven
professionaliteit na, ook al zijn
we amateurs. In Nederland is er
eigenlijk maar één goed voor
beeld: Joop van den Ende. Er
zijn wel anderen, zoals Bert
Maas, die iets groots proberen
op te zetten, maar dat flopt dan.
De meeste Joop-producties
zien we allemaal wel. De musi
cals die we spelen, komen
meestal ook uit zijn stal. Voor
musical is Joop gewoon dè
man."
'Made in Holland' door Musi
calgezelschap Otis, 22 t/m 24
maart in de Stadsgehoorzaal,
Leiden.
Kaarten via 071-5136122 of
www.otismusical.nl. Op de
avonden van de voorstellingen
is er in restaurant Het Pren
tenkabinet een speciaal Otis-
driegangenmenu.
Zestig keer de Matthaus Passion door Ex Animo
door Herman Joustra
leiden - Even een flink eind te
rug in de tijd. Naar 19 maart
1942. Henk Winterkamp, twintig
jaar, hoort voor het eerst een
complete uitvoering van de
Matthaus Passion, de eerste
complete uitvoering ook van Ex
Animo. Ademloos. Een jaar later
zingt hij voor het eerst mee.
Terug naar 2002. Henk Winter
kamp is nu tachtig. En, hij zingt
nog steeds mee met Ex Animo.
Adem genoeg. Vrijdag is hij weer
van de partij, als de Leidse Ora
toriumvereniging Ex Animo
voor de zestigste keer het ma-
jesteuze werk van Bach uitvoert
in de Hooglandse Kerk. „Ik heb
een beetje een middenstem,
maar ik heb altijd al bas gezon
gen', vertelt Winterkamp. „Ik
merk alleen wel dat ik de 'e', de
hoge 'e', niet volwaardig meer
kan zingen. Maar goed. die
komt ook niet zo vaak voor. En
het koor wordt elk jaar gekeurd,
door onze dirigent, Wim de Ru.
Nou, dit jaar ben ik daar ook
weer goed doorheen gekomen."
Zestig keer de Matthaus Pas
sion, dat is voorwaar niet niks.
Iets om wel even bij stil te staan.
Winterkamp doet dat ook.
Denkt nog weer even aan die
eerste, die van 1942 dus. „Toe
gangsprijs één gulden tien. In
clusief stedelijke vermakelijk
heidsbelasting. Met het Rotter
dams Philarmonisch. Er was
geen geld voor een klavecimbel.
Die partij werd gedaan door een
piano. Maar wat gaf het? Het
was prachtig. Ik zat daar met
een stel vrienden. Vijf jonge
mannen. Een koppeltje. We
hielden wel van muziek, maar
hadden nog nooit in een koor
gezongen. Ja, we werden in een
klap bekeerd, om het maar eens
even overdreven te zeggen. We
gingen lessen volgen bij juf
frouw Laken. Eén keer per week.
Zij achter de piano, wij zingen.
Dat heeft vruchten afgeworpen.
Een jaar later zongen we mee.
En nu nog steeds. Niet meer alle
vijf. Een paar zijn er overleden
of verhuisd.
„Jaap de Bree zingt nog wel.
Ook net tachtig geworden. Hij
heeft trouwens vanaf 1943 aan
alle uitvoeringen meegedaan. Ik
zelf aan een stuk of vijftig." Als
het aan Winterkamp ligt komen
daar nog heel wat uitvoeringen
bij. De Matthaus Passion bete
kent inhoudelijk veel voor hem.
„De Matthaus Passion is mij
met de paplepel ingegoten. Ik
ben van christelijke huize. Ging
met mijn ouders naar de kerk.
Ex Animo had ook al voor 1942
stukken uit de Matthaus opge
voerd. Daardoor had ik al kennis
van het openingskoor en het
slotkoor. En dan was er thuis
nog de muziek. Mijn vader
speelde harmonium in de voor
kamer. Dan kwamen er allerlei
vrienden langs. Met een viool
bijvoorbeeld. En wij jongeman
nen hadden al van die grote
schellakplaten, langspeelplaten.
Zeker een goede vriend van me,
Rien Ouwerkerk. Hij "gaf soms
op zondagmiddag een concert
thuis van al zijn platen."
De liefde voor de muziek is altijd
gebleven. Achter een ruitje naast
de voordeur hangt een poster,
een aankondiging van de uit
voering van vrijdag. „Natuurlijk.
Allicht. Een enthousiast lid doet
dat. De Matthaus P<ttrion is elk
jaar weer een hoogtejwnt."
Maar welke was de allermooi
ste? Het hoogtepunt der hoogte
punten? „Die van 1946", rea
geert Winterkamp. „Zonder
twijfel. Het jaar na de bevrijding.
Overal was het feest. Ook bij de
uitvoering van de Matthaus Pas
sion. Natuurlijk ook omdat er in
1945 geen uitvoering was ge
weest..."
Ruim vijftig jaar later is de Mat
thaus Passion. uiteraard, nog
onveranderd. Wel anders is de
relatie tussen Duitsers en Ne
derlanders. Eind dit jaar trekt Ex
Animo weer naar Krefeld om sa
men met het Bach-Chor aldaar
een concert te geven. En het
omgekeerde vindt ook elk jaar
plaats. Vriendschapsconcerten.
„Heel mooi toch?"
