u
Dino's graasden van bladmossen
LEIDEN REGIO
Wolkyshop winnaar derde voorronde LEF
Onderwijs LUMC
iet zonder laptops
R3
ABN AMRO
Bezwaar tegen
aanslag van
Rijnland kan
per e-mail
1
ONDERZOEK
}I30ZH3<3N0
HORA EST
Leidsch Dagblad/lltCMISVlüN
woensdag 6 MAART 2002
1 culteit overweegt extra voorlichting
Wilfred Simons
.v
l n - Steeds meer onderwijs
Ie le opleiding geneeskunde
e per computer. Medicijnen-
:i enten krijgen complete les
te ules per e-mail toegezon-
Ze worden geacht het les-
iriaal te gebruiken bij prac-
De laptop staat letterlijk
t de snijtafel. „Ideaal", zegt
k( ;dvoerster Else Mulder van
,UMC. „Zo heb je je lesma-
I al altijd bij je." Ook voor de
eadministratie is verzen-
van syllabi, roosters en cij-
ier e-mail enorm makkelijk.
eerzijde is dat steeds meer
ijljenten RSI krijgen. Het ge-
van een laptop is volgens
ketter Sofie Joosse van de
zv namelijk 'echt slecht'.
)e gevaar wordt ernstig on-
v bat."
ta|ebruik van laptops op uni-
i' eiten neemt een hoge
iL Ten minste zeven Ne-
ndse universiteiten ontwik-
1 lesmateriaal dat zij naar
J studenten e-mailen. Het
naast de Universiteit Lei-
,om de subfaculteit infor-
aan de Universiteit van
egen, de TU Eindhoven, de
Universiteit van Amster-
gq en de opleiding scheikun
st m de Universiteit Utrecht,
aastricht loopt een pc-pri-
t iject waarbij studenten lap-
n kunnen kopen, de TU En-
ee |e begint een proefproject,
e vindt dat de universitei-
inmiddellijk met de ver-
van laptops moeten stop-
an „Het is een van de belang-
veroorzakers van RSI",
'er^ze. „Het gevaar wordt on-
J hat. Je zi er krampachtig
be r en dan gaat het snel ver-
ati Dat laptops handig zijn,
ïlhfent Joosse met. „Daarin
in lt juist het gevaar."
erkent dat de LSVb tegen
ïad
de stroom inzwemt. Als uitban
nen niet kan, dan moeten er ten
minste maatregelen komen om
de gevolgen te beperken. Op
voorlichtingsbijeenkomsten kan
worden uitgelegd hoe de
schootcomputers veilig gebruikt
kunnen worden.
Studenten moeten leren hoe ze
de zenuw- en spieraandoening
kunnen onderkennen, want een
snelle behandeling is het meest
effectief. Ook wil Joosse work
shops om een juist gebruik van
laptops te oefenen. Daar moet
ten minste één spreker bij zijn
die RSI heeft, om de studenten
uit te leggen hoe pijnlijk de
klachten zijn.
De LSVb wil dat universiteiten
in college- en practicazalen los
se muizen en monitoren instal
leren, die studenten op de lap
tops kunnen aansluiten. Dat
maakt een juist ergonomisch
gebruik van de computers mo
gelijk. Ook moeten studenten
artsen gespitst zijn op het tijdig
herkennen van RSI. Studenten
met RSI doen langer over hun
studie en dreigen daarmee hun
afstudeerrecht te verspelen. Stu
dentendecanen moeten naden
ken over manieren om dat te
voorkomen.
Volgens woordvoerster Mulder
van het LUMC wordt het ge-
neeskunde-onderwijs steeds
meer 'computergestuurd'. De
laptop is in feite in snel tempo
onmisbaar geworden. Boven
dien gebruiken de studenten de
computer niet zo intensief als
bijvoorbeeld secretaresses. „Die
zitten er de hele dag achter."
Mulder wijst op posters in uni
versiteitsgebouwen die waar
schuwen voor het gevaar van
RSI. Ook raadt ze studenten die
langere rapporten of werkstuk
ken moeten maken, aan dat op
'vaste' computers te doen die
het LUMC ook heeft.
door Juliette Cilissen
Hub Sillen, eigenaar van de
Wolkyshop aan de Botermarkt,
kwam gisteravond als derde
winnaar van de voorronden van
LEF uit de bus. De verkoper van
schoenen waarmee je 'op wolk
jes loopt' wist de jury met zijn
enthousiasme, geloof in eigen
product en uitstraling te over
tuigen van zijn lef en onderne
mersschap. Juryvoorzitter Ernst
van Win: „Sillen doet ons gelo
ven dat je met schoenen van de
Wolkyshop op wolkjes naar de
zevende hemel stijgt, om vervol
gens als een glimlachende Mo-
na Lisa terug te keren voor een
kopje koffie op uitnodiging van
de ondernemer bij café de
Kroon. En dat niet eerder dan
dat je vlak daarvoor een kort
stondige liefdesrelatie met de
schoenverkoper hebt gehad, die
je met een bijzonder gevoel ach
terlaat op een paar Wolkyschoe-
nen."
Ondanks deze mooie woorden
en voorspellingen moest Sillen
de publieksprijs aan zijn neus
voorbij laten gaan. Startende
ondernemer Brahim Lazaar van
de mediterraanse lunchzaak Mi
di, aan de Koombrugsteeg, wist
deze in de wacht te slepen.
Daarmee ook de derde deel
neemster aan deze voorronde,
Rika Strik van Advanced Confe
rence Management, achter zich
latend.
Ook al bracht de 27-jarige La
zaar zijn presentatie in nog wat
gebrekkig Nederlands, de sfeer
die hij om het geheel heen wist
te scheppen kon de goedkeuring
van het publiek wegdragen. Het
publiek kon sappen proeven,
zoals een Zonneschijn en de Ro
ze Wolk, of na afloop een soep
met tomaat, courgette, banaan
en aardbei eten. Het mocht ze
ker op extra 'punten' van het
publiek rekenen.
„Even ging er een steek van te
leurstelling door me heen toen
de publieksprijs aan mijn neus
voorbijging", erkent winnaar
Sillen eerlijk. „Dat maakte de
kans om te winnen aanzienlijk
De winnaar van de derde voorronde van LEF, Hub Sillen (midden). Foto: Mark Lamers
kleiner en ik hoopte hier toch
zeker met iets naar huis toe te
gaan. Gelukkig is dat uiteindelijk
nog goed gekomen!", vervolgt
hij lachend met de winnende
cheques in zijn handen.
Voordat Sillen zich aan het
voorbereiden van zijn presenta
tie waagde, heeft hij eerst advies
ingewonnen bij collega-onder
nemer en 'oud-LEFdeelnemer'
Kiek in de Pot. „Daar kreeg ik
een paar goede tips. 'De men
sen die in de zaal zitten, hebben
allemaal een dag hard werken
achter de rug. Ze komen hier,
luisteren de verhalen aan, om
vervolgens een biertje te drinken
en te netwerken. Hou het luch
tig en breng je informatie op
een niet te ingewikkelde ma
nier', zo luidde een van de ad
viezen. En daar heb ik rekening
mee gehouden. Met succes!"
Kamsteeg
AUTO LEASE
(advertentie)
Arenthals Grant Thornton
accountants en adviseurs
leiden - Huurders van woonhui
zen in het Hoogheemraadschap
Rijnland kunnen vanaf dit jaar
per e-mail bezwaar aantekenen
tegen de belastingaanslagen
voor het waterpeilbeheer en het
waterkwaliteitsbeheer. Het
Hoogheemraadschap van Rijn
land is met deze proef begon
nen om het de belastingbetalers
gemakkelijker te maken. Daar
naast kunnen huurders op de
site www.rijnland.net een ver
zoek om vermindering of kwijt
schelding indienen.
In de bijsluiter van de aanslag
biljetten staat niets vermeld over
de nieuwe mogelijkheden. Een
medewerker van het Hoog
heemraadschap meldt dat de
biljetten gemaakt zijn voordat
bekend werd dat de proef wette
lijk toegestaan is. Rijnland heeft
besloten de aanslagbiljetten niet
meer terug te nemen.
Het Hoogheemraadschap stuurt
jaarlijks 500.000 aanslagbiljetten
aan huurders van woonruimten.
Eind dit jaar beslist Rijnland of
de nieuwe werkwijze wordt in
gevoerd voor alle belastingplich
tigen. Dit zijn er ruim 900.000.
(advertentie)
CV-KETEL NODIG?
HR/Combi-ketels van Vaillant, Remeha,
Agpo, intergas, Nefit en AWB
SLECHTS 1559,-
incl. montage en btw.
Leaseprijs vanaf 36,14 p.m.
Nu 250,- terua
voor uw oude ketel
- HART
Leidsch Dagblad CSU Automatisering g€| Leiden VOORDE
Warmtej^Garant
Meer informatie' lei CUTIS
0800 02440244
of kijk naar onze site wwwwarmtegarant.ni
Mt pryoi uid tem irawpryrn op bass \an 00 nwt
rel rente en tarm fff uentep; 5,t\-*no'rrtvqsa
DOOR WILFRED SIMONS
iwsgierigheid is de belang
eer e drijfveer voor de weten-
rijs p. De rubriek In Onderzoek
een greep uit de vele on-
mejuerpen waar Leidse onder-
ers zich in hebben verdiept,
laag: de Leidse bryoloog
v isendeskundige) Hans Kruij-
nei
jchi
Bioloog Hans Kruijer in de ban van een oeroud plantje
(sauriërs hebben ze nog
ipt en er wellicht van
l: bladmossen, door
gen getooid met de onuit-
aufcelijke naam hypopterygia-
Ze lijken in niets op de
te groene kussentjes die bij
'oorkomen. Hoewel de fa-
vele soorten telt, hebben
lemaal één ding gemeen:
k takje staan de blaadjes in
rijen. Twee van die blaad-
jn 'groot' (tot wel twee
ïmeter lang) en staan van
akje af. Eén blaadje is klein
d taat tegen het takje aange-
t. De meest opvallende
eV£ mossen zijn wel de soorten
>p bosbodems leven en die
zien als boompjes van
vijftien centimeter hoog,
een 'stammetje' en een
erajkvormige kroon van takjes
jw{ laadjes. Maar er zijn ook
ïlinj 'er_ en veervormige blad-
.fl sen, soorten die op bomen
vol{ ten (epifyten) en opportu-
ïUrj sche soorten, die het zowel
ie vi 'e grond als op bomen goed
self-
net begin van de negen-
2 eeuw hebben planton-
ekers de bladmossen ver-
eld. Erg ordelijk ging dat
Itijd, zegt de Leidse
)0g Hans Kruijer, die
11 eis zÜn 28ste in de ban van
een lossen is. Toen hij in 1989
aan zijn onderzoek be
waren er 160 soorten be-
n g|even. Veel daarvan bleken
die er verschillende namen te
kaai ,en- ..Door hun opmerkelij-
natf 'adstand zijn hypopterygia-
gemakkelijk te herkennen,
vai door biologen die weinig
ze weten", zegt Kruijer.
LJ egere onderzoekers had-
jra al snel de neiging om te
onii hé, een nieuwe!'." Na
^litgebreide inventarisatie
iteratuur en een vergelij-
ede van soorten die in herbaria
Jden bewaard, verminderde
idei het antal tot eenen-
Het Ze zijn te vinden in In-
ierai Kië en Maleisië (11), Au-
lan c> en Nieuw-Zeeland (9)
üun '"Afrika (3), Amerika (5) en
nee *»<1).
andi mossen verspreiden zich
e vu
wel
via sporen, net als varens en
paddestoelen. De mannetjes-
planten maken zaadcellen, die
via regendruppels terecht ko
men in het geslachtsorgaan van
de vrouwelijke plant. Na de be
vruchting vormt zich een steel
tje met een sporenkapsel, een
soort doosje waarin de sporen
zitten. Die minuscule kleine
sporen worden op de wind ver
spreid. In theorie kunnen ze
2000 kilometer gemakkelijk
overbruggen, maar in de prak
tijk is de actieradius tot zo'n
honderd kilometer beperkt.
Sporen sterven namelijk als ze
langer dan één uur worden
blootgesteld aan zonlicht. Uit
de sporen groeien na verloop
van tijd nieuwe mannetjes- en
vrouwtjesplanten.
Bladmossen zijn oeroud. Kruij
er gaat ervan uit dat hypoptery-
giaceae zijn ontstaan in Antarc
tica, ergens tijdens de late Jura
of het vroege Krijt (135 miljoen
jaar geleden). Er heerste een
koel klimaat, met een jaarge
middelde van zo'n tien graden
Celsius en een luchtvochtigheid
van tachtig tot honderd pro
cent, met nevel en mist. Precies
het klimaat waarin de hypopte-
rygiaceae gedijen. Vierentachtig
müjoen jaar geleden brak
Nieuw-Zeeland van Antarctica
af. Toen Antarctica met ijs over
dekt raakte, bleef een deel van
de flora van het Krijt, inclusief
de hypopterygiaceae, op
Nieuw-Zeeland behouden.
Dat de bladmossen nu ook el
ders voorkomen, heeft te ma
ken met het kruien van de con
tinenten. Voordat Antarctica
met ijs overdekt raakte, werd
het geschampt door Zuid-Ame-
rika en braken Australië en In
dia net als Nieuw-Zeeland van
Antarctica af. Australië en India
en de daarop groeiende mossen
dreven vervolgens noordwaarts
waarbij India rakelings langs de
oostkust van Afrika scheerde al
vorens het met Azië botste. Au
stralië heeft nu bijna Zuidoost-
Azië bereikt en afgebroken
stukjes van Australië vormen
een deel van de Indonesische
Archipel. Via Indonesië, China,
Japan en de Aleoetenboog vond
één soort ook een woonplaats
in Alaska. De kolonisatie van
Hawaii is heel uitzonderlijk en
moet volgens Kruijer of via de
lucht of via een vogel zijn verlo
pen, die sporen in zijn veren
tooi meenam.
Opmerkelijk is dat de flora van
Nieuw-Zeeland het grote uit-
Hans Kruijer. Foto: Henk Bouwman
sterven aan het einde van het
Krijt overleefde (65 miljoen jaar
geleden). De veelbesproken in
slag van de meteoriet op Yuca
tan wordt gezien als één van de
oorzaken van dat grote sterven,
dat ook de dinosauriërs het le
ven kostte. Op Nieuw-Zeeland
bleven de gevolgen beperkt, al
verarmde de flora wel. Volgens
Kruijer komt dat doordat de
meteoriet op het noordelijk
halfrond insloeg en wel in de
zomer. „Alle planten op het
noordelijk halfrond stonden
volop in bloei. Toen de atmos
feer verduisterde, stierven de
planten door een gebrek aan
zonlicht. In het zuiden was het
toen winter. Veel planten zaten
onder de grond, of waren in
winterrust. Duisternis heeft dan
minder effect", meent hij.
„Daar komt bij dat het weersys
teem van het zuidelijk halfrond
niet direct met dat van het
noordelijk halfrond verbonden
is. Wellicht drong het stof dat
de meteoriet in de atmosfeer
had geworpen, niet of minder
tot Nieuw-Zeeland door."
Na de inventarisatie van de
bladmossen heeft Kruijer een
kandidaat gevonden die ver
moedelijk de 'voorouder' is van
de meeste andere. Het gaat om
het boomvormige mos Dendro-
hypopterygium filiculiforme,
dat in Nieuw-Zeeland groeit en
dat mogelijk al in het Jura is
ontstaan. Maar ook op dat ge-
isoleerde land is de flora de af
gelopen 84 miljoen jaar niet on
veranderd gebleven. Kruijer
vond geëvolueerde mossen, zo
wel 'boompjes' als epifyten, die
als 'nakomeling' van het Juras-
sische oermos mogen gelden.
Kruijer, die vorige week op zijn
bladmossenonderzoek promo
veerde, deelt zijn specialisme
met weinigen. Wereldwijd zijn
er ongeveer honderd bryolo-
gen. Belangstelling voor mos
sen is er zeker; hij geeft cursus
sen aan studenten en over
heidsdiensten. Maar om nu te
zeggen dat hij na zijn promotie
met gejuich is binnengehaald,
nee. Na zijn promotie is Kruijer
gewoon weer aan het werk ge
gaan als studieadviseur bij de
Opleiding Bio-farmaceutische
Wetenschappen aan de Univer
siteit loeiden.
Opmerkelijke stellingen toegelicht
Het huidige Nederlandse beleid voor preventie
van infectieziekten is niet berekend op de gro
te toestroom van vreemdelingen met hun 'al
lochtone' flora.
Stelling 7, behorend bij het proefschrift 'Coagu-
lase-negative staphylococci in the hospital envi
ronment with emphasis on Staphylococcus epi-
dermidis' waar J.H. Sloos op 21 februari op pro
moveerde aan de faculteit geneeskunde.
„Tuberculose is typisch zo'n ziekte die een ople
ving maakt door de instroom van migranten. In
Nederland had je voorheen alleen een kleine
groep ouderen bij wie de ziekte nog voorkwam.
Maar buiten West-Europa komt de ziekte bijna
overal voor. Nu weten we van de vreemdelingen
over het algemeen wel wie besmet zijn met de
tuberculosebacterie, omdat alle asielzoekers
standaard worden gescreend. Maar als ze na tes
ten positief worden bevonden, zijn ze vaak al
met de noorderzon vertrokken. Grootscheepse
vaccinaties en een strengere naleving van de in-
fectieziektenwet zouden uitkomst bieden. Maar
verplichte opname van mensen met een infec
tieziekte, wat in die wet is vastgelegd, ligt nogal
gevoelig hier."
uit de
ANNO 1902
Donderdag 6 Maart
GEMENGD NIEUWS - Eenige huisvrouwen te Am
sterdam, die een poging willen doen om coöperatie
ve keukens te stichten, ten einde zich te bevrijden
van de etenkokerij, hebben een berekening ge
maakt, die op het volgende neerkomt: een keuken,
die voor 50 personen kookt, kan de porties leveren
25 cent per portie, in de inrichting gebruikt. De hoe
veelheid voedsel bedraagt dan ongeveer 1 liter,
zoodat een stevige man er genoeg aan heeft. Perso
nen, die weinig eten, kinderen e.d. kunnen dus met
minder dan een geheele portie volstaan. Voor het
rondbrengen van het eten zou, indien de personen
niet te ver uit elkander wonen, 5 ct. verhooging
noodig zijn. De raming is opgemaakt door mej. Meij-
boom, directrice van de Amsterdamsche Huishoud
school. zoodat een goede qualiteit van voedsel bij
practische uitvoering verzekerd kan zijn.
Op grond van voorloopige besprekingen is het plan
ontworpen om te trachten te Amsterdam een coöpe
ratieve keuken te stichten.
ANNO 1977
LEIDERDORP - Burgemeester Van der Have (links) neemt de lijst handtekeningen in ontvangst van de
'Voorkomen is Beter' groep. Foto: Archief Leidsch Dagblad
Zaterdag 5 maart
LEIDERDORP - Een petitie met ruim 1400 handte
keningen werd gisteravond in het gemeentehuis
overhandigd aan burgemeester Van der Have en wet
houder Gordijn. De handtekeningen werden in de af
gelopen weken verzameld bij de bewoners in de om
geving van de asbestfabriek van de Gebrs. Kruyt.
Namens de initiatiefnemers, de vereniging 'Voorko
men is Beter' verwoordde Fred Rohde de eisen die
de petitie vergezelde. Allereerst dringt de VIB er op
aan een jaarlijks onderzoek te laten plaatsvinden bij
bewoners in de omgeving van het bedrijf en de werk
nemers van Kruyt op aanwezigheid van zogenaamde
'blauwe asbest'. Ten tweede wil men openbaarheid
van het rapport dat is samengesteld door de rijksin
spectie aangaande de vermeende aanwezigheid van
asbestdeeltjes. In de laatste plaats wil VIB een on
derzoek naar de periode waarover asbestlozingen
hebben plaatsgevonden.
"De opmerking van minister Vorrink dat de lozingen
enkele weken op een dergelijk wijze zijn gedaan is in
tegenstelling tot de waarneming van de omwonen
den", aldus VIB. Tevens moet hierbij bezien worden
in hoeverre er nog asbeststof aanwezig is in de direc
te omgeving van het bedrijf. Een van de bewoners
merkte daarover op dat er nog steeds zalflp vol as
beststof worden afgevoerd in de nabijhefovan de
afvoerpijp. Op de vraag welke toezeggingen de ge
meente kon doen naar aanleiding van de eisen,
merkte burgemeester Van der Have op dat de zaak
het college niet loslaat en dat de uiterste inspanning
getroost zal worden het op te lossen.
LEIDEN - Er was nog steeds een heel dun draadje
dat de Leidse hervormde gemeente met de verlaten
Pieterskerk verbond: het kerkelijk bureau aan het
Pieterskerkhof. Toen dat deze week verhuisde naar
een aantal tot kantoor- en vergaderruimte verbouwde
pandjes aan de Hooglandse kerk. werd de band met
Sint Pieter na vier eeuwen definitief doorgesneden.
Het patronaat over hervormd Leiden is zonder cere
moniële fanfare overgegaan in handen van Sint Pan-
cras, een heilige die in de middeleeuwen in heel
West-Eruopa werd vereerd als beschermer van de
eed en wreker van de meineed, als patroon van de
kinderen (Frankrijk) en van de ridders (Duitsland).
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar
bij 18 in zwart wit) over temaken op gironummer 57055 i.n.v. l>ughhldui(geverij Damiute b.v. Postbus 507. 2003 PA IL
onder vermelding van Leidsch Dagblad, .ANNO d.d. (datum van plaai
Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt di
laising) of door contante betaling aan de hallc v.
(I de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
