Spelen Salt Lake City lopen gesmeerd
GESPREK VAN DE DAG
'Het was een shock voor m'n
moeder'
Martin van den Heuvel schrijft boek over commercialisering en corruptie binnen IOC
GESCHONDEN
RINGEN
Valse Nicht
152
De Britse vorstin ELIZA
BETH is gisteren in Nieuw-
Zeeland aangekomen voor
een officieel bezoek van
vijf dagen. Haar aankomst
in Wellington was maar
vooreen klein groepje
Nieuw-Zeelanders reden
naar het vliegveld te gaan.
De meeste inwoners van
het land liggen niet wakker
van de visite van het for
mele staatshoofd. Uit een
gisteren gepubliceerde en
quête blijkt ook dat 60
procent van de Nieuw-Zee-
landers de monarchie
'NIET RELEVANT' acht
voor hun dagelijkse leven.
Circa eenderde van de be
volking wil ook dat hun
lanq' een republiek wordt.
Het bezoek van Elizabeth
is onderdeel van de officië
le viering dat zeal vijtig
jaar op de Britse troon zit.
Het ijs de tiende keer dat
de vorstin in Nieuw-Zee-
land js. Volgende week be
zoekt ze Australië.
De Afghaanse VOORMALIGE
KONING ZHIR SHAH zal waar
schijnlijk in maart, na een ver
banning van bijna dertig jaar, te
rugkeren naar zijn vaderland. Dit
heeft een functionaris in de inte
rim-regeringvan Afghanistan ge
meld. De 83-jarige Shah wil op
tijd in Kabul aankomen voorde
viering van het Afghaanse nieuw
jaar, dat valt op 21 maart. Veel
functionarissen in de nieuwe re
gering hebben niet veel op met
Shah.
De nieuwe ZOMERZE-
GELS van het Nationaal
Fonds Ouderenhulp heb
ben een ROZENGEUR
De postzegels zijn vanaf 2
april te koop. Het gaat om
tien stuks met zes ver
schillende afbeeldingen.
Op elke zegel komt een
bloem, een dahlia, tulp,
prunus, waterlelie, orchi
dee en roos, prominent
naar voren. De bloemen
zijn gefotografeerd op de
Floriade. De geurzegels
zijn de eerste in Neder
land. ,,De bloem op de
zegel heeft niet zijn eigen
geurtje, want dan krijg je
zo'n mengelmoes. Boven
dien geurt een tulp nu
eenmaal niet", zegt direc
teur J. Romme van het
Nationaal Fonds Oude
renhulp. Volgens hem
blijft de geur zeker twintig
jaar behouden. De postze
gel kost 39 eurocent en
heeft een toeslag van 19
cent. De toeslag komt ten
goede aan extreem eenza
me ouderen. De zomerze-
gels zijn te koop op het
postkantoor.
Een Franse recht
bank weigert een
verbod op een om
streden FILMPOS
TER die de woede
van de Franse bis
schoppen had ge
wekt. Op de poster
staat een christelijk
kruis afgebeeld dat
uitloopt in een HA
KENKRUIS. De
Franse bisschoppen
hebben verontwaar
digd gereageerd op
het affiche, dat de
film Amen van de
Franse regisseur
Costa-Gavras aan
prijst. Ze spreken
van een 'onaan
vaardbare identificatie van het symbool van het geloof
van christenen met dat van de nazi-barbarij'. De poster
mag van een rechtbank in Parijs echter gewoon in om
loop blijven. De rechters zijn van mening dat het chris
tendom en het gedachtengoed van de nazi's niet op een
lijn worden gesteld. Volgens Costa-Gavras, bekend van
films als Z en Missing, stelt de film met de godsdienst
maar onverschilligheid aan de kaak. Volgende week komt
de film in Frankrijk uit.
De Australische sergeant Roger Sutherland zet herder Taz de nieuwe
'dog cam' op. De lichtgewicht infraroodcamera functioneert samen
met de batterij en zender-ontvanger in het lichte harnasje dat de
hond draagt. De politie kan op deze manier gevaarlijke situaties als
ingestorte gebouwen en gijzelingen, van dichtbij bekijken. De beel
den die de hond 'filmt' kunnen tot op driehonderd meter naar poli
tieposten geseind worden. Foto: Reuters/Cameron Tandy
li:
Amsterdam gooide er wat call-
girls en diamanten tegenaan om
de Olympische Spelen in 1992
naar Nederland te halen. Maar
dat was veel te mager om de cor
rupte IOC-leden voor hun stem te
paaien. De smeerhandel van Salt
Lake City liep wél geolied, waar
door de Mormonenstad als het
decor van de 19de Winterspelen
mocht dienen. „Er is geen stad
die de Spelen op een eerlijke ma
nier heeft gekregen", zegt Martin
van den Heuvel.
Tussen 1980 een 2001 verander
de het Internationaal Olympisch
Comité (IOC) van een brave en
zuinige organisatie in een cor
rupte bende. Opperhoofd van
de firma List en Bedrog was
Juan Antonio Samaranch. De
Spaanse markies maakte van
het vierjaarlijkse sportevene
ment een groot organisatorisch
en economisch succes, maar
was tevens het middelpunt van
een wereld vol achterklap.
Sportliefhebber Martin van den
Heuvel (70) schreef er een boek
over. In het onlangs verschenen
Geschonden ringen; commercia
lisering en corruptie in de olym
pische beweging werpt hij licht
op de schokkende praktijken die
zich binnen het IOC hebben af
gespeeld. Met als centrale vraag:
zijn de Spelen nog te redden en
wat moet er voor gebeuren?
Ontvangsten in dure hotels, gra
tis wereldreizen, overdadige ge
schenken en andere vormen
van kietelarij. „Dat Salt Lake Ci
ty alles uit de kast heeft gehaald
om die Winterspelen te krijgen
valt niet goed te praten", zegt
Van den Heuvel, „maar je kunt
de Amerikanen niet de schuld
geven. Die ligt bij het IOC. Déar
is de cultuur van fêteren en ge
fêteerd worden ontstaan."
In 1999 ging de beerput dan
toch open. Na jaren van mistige
en aalgladde politiek kwam ein
delijk de waarheid boven tafel:
Salt Lake City had - net als vele
andere steden - de Spelen ge
kocht. „Dat kon ook niet an
ders", schrijft Van den Heuvel.
„Als je niet meedeed aan omko
perij was je bij voorbaat kans
loos. Salt Lake ging zelfs zo ver
dat zij twee medewerkers 5.000
kilometer hebben laten vliegen
om de dochter van een Ka-
meroens IOC-lid te helpen ver-
MARTIN VAN DEN HEUVEL
Comnmtuilisering en Corruptie
■:%tedÊBStympische Beweging
Martin van den Heuvel, inspiratiebron voor Dr. Clavan: „Het gaat de goede kant op met het IOC." Foto: United Photos de Boer/Rob Hendriks
huizen. Ze deden werkelijk alles
wat gevraagd werd."
De wijze waarop toenmalig IOC-
voorzitter Samaranch met de
onthulling omging, is volgens
Van den Heuvel tekenend voor
het 'slimme baasje dat op een
ethische schaal een nul scoort'.
„'Geruchten tellen niet, alleen
feiten', riep Samaranch altijd.
Dus wat deed hij? Hij speelde
succesvol in op de Japanse hof
felijkheid door de organisatoren
van Nagano'98 vriendelijk doch
dringend te verzoeken alle dos
siers te vernietigen. Hetgeen ge
schiedde. En onder het mom
van 'wij van het IOC gaan een
grondig onderzoek instellen'
riep Samaranch andere olympi
sche (kandidaat) steden op hun
dossiers bij hem in te leveren.
Maar in plaats van een gedegen
onderzoek verdwenen alle pa
pieren in Samaranch' kluis. Hij
heeft alle bewijzen gewoon bij
hem in de safe liggen."
Corruptie is voor Van den Heu
vel geen onbekend fenomeen.
De Haarlemse bakkerszoon
werkte in de jaren zestig voor
Het Parool als correspondent in
de nou niet bepaald democrati
sche Sovjetunie van Nikita
Chroesjtsjov. Van den Heuvel -
die later voor Kees van Kooten
als inspiratiebron diende bij zijn
persiflage op de Oost-Europa
deskundige, Dr. Clavan - weet
dat waar financieel gewin te ha
len valt, de mens zwak is. „Het
Nederlandse IOC-lid Hein Ver-
bruggen zei het deze week nog:
'Om elke atleet loopt een hele
kliek mensen die op geld uit is.
Het is vreselijk'."
„Bovendien weet niemand wat
er voor 1999 is gebeurd met de
enorme geldstromen die de gro
te sponsorrakkers als Coca Cola
en McDonalds aan het IOC heb
ben betaald. Elk beetje bedrijf
heeft een financiële jaarreke
ning, Samaranch heeft dat altijd
tegengehouden. Daardoor wis
ten zelfs de IOC-leden niet wat
er met hun centjes gebeurde.
Dat is op zijn minst dubieus."
Na 'Salt Lake-gate' is het IOC
volgens Van den Heuvel de goe
de weg ingeslagen. „De meest
corrupte leden zijn er uitge
schopt, al zitten er nog zeker
twintig dubieuze mensen. Maar
dat Samaranch vorige jaar is op
gevolgd door de Belg Jacques
Rogge is een grote stap vooruit.
De wereld van achterkamertjes
politiek en vijfsterrenhotels
heeft plaatsgemaakt voor open
heid en bescheidenheid."
Van den Heuvel weet dat er
mensen zijn die vinden dat de
door inhaligheid omgeven
Olympische Spelen maar moe
ten verdwijnen. „Maar dan kun
nen we de hele mensheid weI
afschaffen", zegt hij. „De ide:
len van de Spelen zijn goed. 1
is juist zaak om de slechte zal
te verbeteren. Daarom is het
must om een soort Raad van
Toezicht in te stellen, die delnt
nanciële handel en wandel v
het IOC volgens strenge regel *1
gaat controleren."
„Maar het IOC gaat de goede
kant op. Zo was de aanwijzin
van Peking als olympische st j
voor 2008 al een enorme voo
uitgang. Geen onder-de-gord li
gepaai van de kandidaten mi
maar een eerlijke verkiezing
basis van een rapport dat wa 1
opgesteld door een onafhanl
lijke commissie die alle stede11
had bezocht."
Die veertien man tellende co
missie stond onder leiding v;
Hein Verbruggen. Volgens Va
den Heuvel een nette, bijna
derwetse bestuurder voor wi
de sport(er) op de eerste plaa11
komt. „Rogge en Verbruggenle
zijn bij uitstek de figuren die
staat zijn om het gerommel
nitief te laten verdwijnen. Hej|(
redden van de olympische b
weging wordt een Benelux-i
tie."
Marc Kok
Op haar vijftiende wilde Daniëla
niets liever dan een kind. Thuis
had ze het niet zo prettig. „Ik
voelde me eenzaam en wilde
iets voor mezelf hebben." Twee
jaar later raakte ze zwanger,
„net toen ik het niet meer wilde.
Ik weet nog steeds niet wat er is
misgegaan, want ik slikte wel de
pil." Een abortus heeft ze niet
overwogen. „Ik heb mezelf altijd
beloofd m'n eerste kindje nooit
te laten weghalen. Er kan iets
misgaan en dan is het misschien
wel je laatste kind."
Daniëla (24) is inmiddels voor
de vierde keer zwanger. De va
der van haar eerste baby schrok
zich wild. „Terwijl we toch al vijf
jaar met elkaar omgingen. Onze
relatie is misgelopen, die werd
me te gewelddadig." De tweede
baby van haar nieuwe vriend
was wel gepland, maar die an
dere twee zwangerschappen
waren nou ook niet precies de
bedoeling. Daniëla Hiapt haar
moederschap in haar eentje op.
„Samenwonen? Ik dacht het
niet. Ik heb mezelf te veel opge
offerd voor mannen."
In Amsterdam worden vier keer
zoveel tienermeisjes zwanger als
in de rest van het land. Vooral
onder Ghanese, Antilliaanse en
Surinaamse meisjes is het aantal
zwangerschappen hoog. Ruim
zestig procent van de zwangere
tieners tussen de veertien en ne
gentien jaar kiest voor een abor
tus, zo blijkt uit recent onder
zoek van de GG GD in Am
sterdam.
„Vaak hoor je dat tienermeisjes
onder druk van familie abortus
plegen. Later hebben ze daar
een schuldgevoel over. Een paar
jaar later zijn ze toch weer
zwanger", zegt Horace Augus-
tuszoon. Ze is coördinator bij Mi
Oso Es Mi Kas in de Amster
damse Bijlmermeer, dat in het
Surinaams en Antilliaans 'mijn
huis' betekent. Vrijwel zonder
subsidie en afhankelijk van gif
ten kunnen tienermoeders hier
al ruim vijftien jaar terecht voor
- hulp en raad. De meesten zijn
tussen de 14 en 23 jaar. Twee
keer klopte zelfs een meisje van
twaalf voor hulp aan.
De keurige kamers met bedjes
en speelgoed in Mi Oso staan er
ongebruikt bij. Geen subsidie,
geen kinderoppas en daardoor
is het voor de tienermoeders
nog moeilijker hun opleiding af
te maken of werk te zoeken. Wel
staat de huiskamer altijd open.
Daar is het een komen en gaan
van jonge moeders met hun
kinderen. De gesprekken gaan
over gezonde voeding en vaak
over relaties. Over één ding zijn
ze het roerend eens: mannen
zijn niet meer belangrijk. „Zodra
er een baby komt heb je afge
daan. Als vrouw moet je het ver
der allemaal zelf opknappen."
Afra (19) heeft doelbewust haar
toekomst uitgestippeld. Over
drie jaar hoopt zij haar oplei
ding voor onderwijzeres af te
ronden. Dat is zwaar als je ook
nog voor een kind moet zorgen.
Afra was zestien toen ze zwan
ger raakte. Een paar dagen eer
der kwam haar zusje van vijftien
ook al thuis met dezelfde bood
schap. „Voor m'n moeder was
het een shock. Ze had ons altijd
zo gewaarschuwd en goed voor
gelicht."
„Zelfwas ik ook enorm ge
schrokken. Ik wist wel van anti
conceptie, maar gebruikte niets.
Van de pil hoorde je dat je er
misselijk of dik van werd. Toen
ik zwanger bleek heb ik nog wel
even een abortus overwogen.
Maar ik dacht, ik heb het toch
zélf gedaan, dus moet ik ook
voor het kind zorgen."
Een dag na elkaar bevielen Afra
en haar zusje van een kind. Hun
moeder werd in die maand drie
keer oma, want ook een oudere
zus was zwanger. Bij gebrek aan
eigen woonruimte, verbleef Afra
afwisselend bij haar moeder en
oudste zus. Haar jongere zusje
kwam terecht in een opvang
centrum en verwacht nu haar
derde kind.
Woonruimte is het grootste pro
bleem voor tienermoeders, weet
Augustuszoon. „Thuis ontstaan
vaak conflicten. De moeders
zien hun dochters nog als kind,
maar die zijn óók moeder. Vaak
zie je dat ze dan gaan zwerven,
van het ene naar het andere
adres. Om aan geld te komen
belanden ze soms in de prosti
tutie of criminaliteit. Soms ook
laten ze hun kindje bij moeder
achter, zeggen dat ze even pap
gaan kopen en blijven weken
lang weg."
Augustuszoon ziet de tiener
moeders veranderen die bij Mi
Oso komen. „In het begin ko-
men bij u voor de deur. En van die tien mi
nuten knippen ze later aan de montagetafel
zeven minuten weg. Wélke zeven minuten,
dat bepalen zij natuurlijk. Maar stel nu eens
dat u niet langer dan de drie minuten praat
die zij nodig hebben voor hun uitzending.
Dan bepaalt u wat er uitgezonden wordt. Na
melijk alles wat u die drie minuten zegt. Goe
de raadweet hoeveel minuten ze van je no
dig hebben en hou daar rekening mee bij de
opnames.
Vorige week werd in de nacht van vrijdag op
zaterdag de eerste aflevering uitgezoiiden van
het tv-programma 'Krachtstroom'. Twee in
terviewers ondervragen twee gasten over de
drijfveren in hun leven. Ik lette goed op want
over een paar weken ben ik uitgenodigd om
één van die gasten te zijn. In die eerste afleve
ring waren Pim Fortuyn en Thomas von der
Dunk te gast. De openingsvraag was verras
send: Wie van u beiden is de valste nicht?' Ik
vond het een buitengewoon onbehoorlijke
vraag. En ik venvachtte jiatuurlijk dat For
tuyn of Von der Dunk de interviewer terecht
zou wijzen. Maar dat gebeurde helemaal niet.
Beide heren reageerden wat lacherig en lieten
het daarbij.
Pas na de uitzending realiseerde ik me hoe
het gegaan moet zijn. De interviewers en hun
gasten waren in gesprek en ergens ondenueg
kwam het onderwerp valse nichten ter spra
ke. Daar werd wat badinerend over gespro
ken, de vraag 'wie is de valste?' werd gesteld,
de heren meesmuilden een beetje en daarna
werden de vragen weer serieuzer. Tot zover de
opname.
Maar later bij de montagetafel zeiden de in
terviewers tegen elkaar: ,,Die vraag over die
valse nichten knalt er lekker in. Laten we de
uitzending daarmee beginnen.Want ze had
den waarschijnlijk meer dan genoeg matt -
aal. En dus werd die vraag uit haar verba
gehaald en vooraan geplakt. Zo maakten
interviewers via de montagetafel zichzelf 1
dapperder en hun gasten wat tammer. Ht
den die gasten het vijfde gebod maar bete
de gaten moeten houden. Ik ben er niet bi
weest, maar ik ben er bijna van overtuigd
het zo gegaan is.
U vraagt zich misschien af wat ik in een
gramma te zoeken heb waarin de gasten ia
verknipt worden. Kan ik niet beter bedanl >s
Dat zou ik wel willen, maar wat lees ik zc
juist in mijn televisiegids: 'Krachtstroom,
talkshow waarin tivee gasten ontvangen
den die een invloedrijke positie in de sam b
leving bekleden'. Een invloedrijke positie!
gen zoveel streling van mijn ijdelheid kan
niet op natuurlijk. We zien elkaar op de t
visie. Tenzij ik sneuvel op de montagetaf
Jonge moeders kunnen met hun kinderen altijd terecht in de
mer van Mi Oso Es Mi Kas. Foto: GPD/Roland de Bruin.
ZATERDAG 23 FEBRUARI 2002
men ze timide binnen, vaak
door hun omgeving gestigmati
seerd. Ze moeten nog naar
school en zich ook bewijzen als
moeder. In één klap zijn ze van
kind, volwassene geworden.
Hier zien ze meisjes met dezelf
de problemen en dat je die ook
kunt oplossen. De groep heeft
een positieve invloed op elkaar.
Hoe gedragen wij ons voorde
tv-camera's? Ik ben al een tijdje
van plan daar een gedegen co
lumn aan te wijden. Ik heb ooit
een mediacursus gegeven en
toen 10 geboden bedacht. Een
steuntje voor iedereen die op de
buis komt. Die stenen tafelen zal
ik bij gelegenheid met u doorne
men. Vandaag heb ik alleen tijd
voor het vijfde gebod: VRAAG
NAAR DE LENGTE VAN DE UIT
ZENDING.
Waarom deze raad? Stel, u wordt
geïnterviewd voor 'Hart van Neder
land' omdat de speeltuin bij u om
de hoek plaats moet maken voor
nieuwbouw. Ze hebben in de uitzen
ding drie minuten tekst van u nodig.
Dan komen ze een minuut of tien fil-
Als iemand vertelt dat ze
heeft gejat, wordt ze wel
vingers getikt door de .p»
Na een tijdje zie je ze
ren in sterke meiden. Ik heb
enorme bewondering voor die in i
meisjes."
!tt<
Thea van Beek
