Bijna alles onder controle
GESPREK VAN DE DAG
Waarom sportsterren soms doorslaan
Gouden gids voor de
moderne 'homo mobilis'
Opmerkelijke luchtvaartincidenten in 2001
u
Bondgirls met kloten
DONDERDAG 21 FEBRUARI 20fl
MENSELIJK
Het Duitse magazin
Max moet van een
Hamburgse recht
bank ruim 250.000
euro betalen aan een
voormalige vriendin
van Boris Becker,
SABRINA SETLUR.
Het blad publiceer
de in februari zonder
toestemming naakt
foto's van haar. Vol
gens Max werden ze
twee jaar geleden op
Ibiza gemaakt. Set-
lur had één miljoen
mark geëist. De fo
to's, die alleen haar-
inmiddels door plas
tische chirurgie ver
grote - borsten to
nen, verschenen ook
in het Duitse boulevardblad Bild. Het is nog niet bekend
of Bi ld ook een schadevergoeding moet betalen.
In de Kroatische hoofdstad
Zagreb maakt PARKEER
BEHEER voor niemand
een uitzondering, zelfs
niet voor een DODE. Een
auto die fout geparkeerd
staat wordt weggesleept,
zo simpel is dat. De Kroati
sche krant Jutarnji List
meldde gisteren dat de ta
kelwagen een lijkwagen
met kist en al had meege
nomen, die klaarstond om
naar het lijkenhuis te wor
den gereden. Terwijl de
begrafenisondernemer nog
bezig was de nodige for
maliteiten af te handelen,
kwam parkeerbeheer
langs. Parkeerbeheer
noemde het wel onaange
naam om uitgerekend een
wagen met een dode erin
af te voeren.
De post van JAPANSE GANGSTERS wordt door 344
postkantoren in het land van de rijzende zon extra snel
bezorgd. Dat blijkt uit onderzoek van het Japanse post
bedrijf. Een woordvoerder van de onderneming zei giste
ren dat er 'enige druk is uitgeoefend' door de gangsters
om de extra service te krijgen. De postkantoren gingen
vermoedelijk over tot de speciale behandeling om te
voorkomen dat hun werkzaamheden zouden worden ver
stoord, aldus de zegsman. De agentschappen hebben in
middels opdracht gekregen te stoppen met de bijzondere
dienstverlening.
PHILIPS
trekt zich te
rug als
hoofdspon
sorvan het
computer
spel Virtual
Gotcha 2.
Hierin over
vallen bejaarden de Europese Centrale Bank (ECB) in
Frankfurt uit woede over de invoering van de euro. Om in
de kluis te belanden moeten de hoogbejaarden niet al
leen het bankpersoneel elimineren, maar ook andere se
nioren die het op het geld hebben gemunt. ,,Het spel valt
niet binnen ons sponsorbeleid", aldus Philips. Eerder al
spraken verscheidene ouderenorganisatie hun ongenoe
gen uit over het spel en de rol die de bejaarden erin spe
len. Het Groningse internetbedrijf The Wow!, dat verant
woordelijk is voor het spel, hoopt nog met Philips om de
tafel te kunnen gaan om de kwestie op telossen. „Zo zijn
we er vorig jaar met de Informatie Beheergroep (IBG) ook
uitgekomen", aldus de woordvoerder. In de eerste versie
van het virtuele schietspel was de Groningse IBG het
doelwit was van terroristische studenten die zich erger
den aan de invoering van de OV-studentenkaart.
De mens is minder honkvast
dan ooit. Alleen al het luchtver
voer is goed voor 1,6 miljard rei
zen per jaar. Maar voor de mo
derne 'homo mobilis' nemen
ook de risico's voor de gezond
heid een hoge vlucht. De We
reldgezondheidsorganisatie,
WHO, komt daarom met een
'gouden gids' vol waarschuwin
gen en nuttige raadgevingen
voor reizigers te land, ter zee en
in de lucht.
„Dit is bedoeld voor iedereen
die reist, van zakenlieden tot
toeristen, van avonturiers tot
hulpverleners in afgelegen stre
ken," zegt dr. David Heymann,
WHO-directeur voor besmette
lijke ziekten.
Hoewel niet minder dan 30 be
smettelijke ziekten, met name
malaria, de reislustige mens be
dreigen, komt de WHO tot de
merkwaardige slotsom, dat ver
keersongelukken en verdrinking
meer levens kosten dan alle
kwalen bij elkaar. Per jaar eist
het wegverkeer meer dan een
miljoen mensenlevens plus 10
miljoen gewonden, terwijl jaar
lijks een half miljoen mensen
verdrinken. De enkele honder
den slachtoffers van vliegram
pen vallen daarbij in het niet.
Lange-afstandsvluchten mogen
dan niet levensbedreigend zijn,
gezond zijn ze bepaald niet. In
de passagiersruimte kunnen de
lage vochtigheidsgraad en gerin
gere zuurstofconcentratie op
grote hoogten, alsmede het ge
brek aan beweging, problemen
geven. In moderne vliegtuigen is
de luchtkwaliteit overigens niet
slecht omdat de cabinelucht om
de tien minuten wordt ververst
en gefilterd. Maar omdat de
luchtdruk in de cabine niet ho
ger is dan op een 1700 meter
hoge bergtop, treden in het li
chaam gasvorming op en zwel
lingen door een geremde
bloedsomloop, waardoor de
passagier 'uitzet.'
„Geen alcohol of koolzuurhou
dende dranken tijdens de
vlucht, maar wel veel water of
vruchtensapjes tegen uitdro
ging," adviseert de WHO. „Blijf
niet urenlang bewegingloos in
de stoel zitten, probeer wat rond
te lopen of doe wat simpele
beenoefeningen, waarvoor de
Bokser Regilio Tuur is er, net als
zijn Amerikaanse collega Mike
Tyson, al voor veroordeeld. En
nu is dus ook een strafrechtelijk
onderzoek begonnen naar voet
balster Edgar Davids, tegen
woordig voetballend voor het
Italiaanse Juventus. Zijn ex-
vriendin heeft dinsdag bij de
Amsterdamse politie aangifte
gedaan wegens jarenlange mis
handeling.
Tuur, Tyson en Davids. Het zijn
alle drie sportsterren. Maai- als
het ministerie van justitie bere
kent dat in Nederland zo'n
200.000 vrouwen in huiselijke
sfeer regelmatig te maken heb
ben met geweld, dan is duidelijk
dat sportsterren niet de enigen
zijn die er op los slaan. „Rijk of
arm, intelligent of niet, het komt
in alle lagen van de bevolking
voor", zegt Frans Schalkwijk.
Deze Amsterdamse psychothe
rapeut en psycho-analyticus
verricht voor justitie geregeld
onderzoek naar mishandelin
gen.
Een 'gevoel van gekrenktheid',
dat is volgens Schalkwijk vrijwel
altijd de reden waarom een man
Regilio Tuur Foto: GPD/Joep van der Pal
zijn vrouw of vriendin mishan
delt. De kans dat dit gebeurt is
volgens Schalkwijk bij sportster
ren groter dan bij mensen die
zonder spandoeken en applaus
door het leven gaan. „Sporters
zijn gewend aan veel waarde
ring. In sommige gevallen gaat
het zelfs om verering. In huise
lijke kring houdt die adoratie
meestal op. De sportster die
thuiskomt kan daar van zijn
vrouw of vriendin te horen krij
gen dat hij een zakkenwasser is.
Of hij moet een huiselijke klusje
opknappen waar zijn hoofd he
lemaal niet naar staat. Dat kan
na alle stress rond zijn toppres
taties helemaal verkeerd vallen
en uitdraaien op mishandeling."
Regilio Tuur zei na zijn veroor
deling wegens mishandeling
van een ex-vriendin en zijn
toenmalige vrouw dat zijn
agressieve gedrag te maken
heeft met zijn Surinaamse ach
tergrond. Volgens Schalkwijk is
dat inderdaad een algemeen
verschijnsel. „Uit verschillende
onderzoeken blijkt dat men in
Suriname sneller mishandelt in
familiekring dan daarbuiten.
Het gaat dan om ouders die hun
kinderen mishandelen maar ook
om oma's en opa's die dat doen
of binnen huwelijken. Het is
hun manier van corrigeren. Het
komt vooral in armere kringen
voor." Ook Davids heeft een Su
rinaamse achtergrond en komt
uit een Amsterdamse volkswijk.
De gerenommeerde sportpsy-
choloog Peter Blitz doet daar
geen uitspraken over, maar hij
weet wat stress voor topsporters
kan betekenen. Blitz heeft onder
meer gewerkt voor FC Utrecht,
de KNVB en ex-schaatsbonds-
coach Ab Krook. Onlangs ver
scheen een door hem geschre
ven boek 'De Renmens' over
misdaad in de wereld van de
topsport. Hij zegt het nooit te
hebben meegemaakt dat een
sporter zijn stress met geweld
heeft afgereageerd op vrouw of
vriendin. Blitz vindt het onzin te
denken dat sportlieden eerder
door het lint gaan dan 'gewone'
mensen. „Sporters zijn juist ge
wend om met stress om te
gaan."
En als de stress de overhand
krijgt, zegt Blitz daar wel raad
mee te weten. Hij verwijst als
voorbeeld naar beroepsvoetbal
lers ('ik wil geen namen noe
men') die zich in het veld te bui
ten gingen aan buitensporig veel
keiharde overtredingen. „Ze kre
gen vaak gele en rode kaarten en
gaven de trainer, scheidsrech
ters en wie dan ook de schuld.
Buiten het veld was er niks aan
de hand. Maar het was wel zaak
om dit snel aan te pakken", al
dus Blitz.
Het kostte hem twee maanden
om de voetballers in het gareel
te krijgen. „Veel praten en ana
lyseren maakte duidelijk dat ze
zich bewust werden van wat er
aan de hand was. Ze zagen van
zichzelf niet hoe de zaken stapje
Edgar Davids
Foto: Hans van Weel
voor stapje uit de hand liepi
Ze moesten zien dat er eerst
oranje licht is als aanloop en
daarna het rode licht waarbi
door het lint gingen."
Psychotherapeut Schalkwijk
niet onder de indruk van wj
Blitz zegt. „Heel mooi om ra
sen op die manier te benade
Maar ik weet uit ervaring da'
lessen snel vergeten kunnen
worden."
meeste luchtvaartmaatschappij
en tegenwoordig handleidingen
aan boord hebben."
De narigheid van jetlag kan wor
den verminderd door weinig te
eten voor en tijdens de reis, veel
drinken, zo mogelijk wat dutjes
tijdens de vlucht en veel bloot
stelling aan daglicht na de lan
ding in de andere tijdzone.
De dreiging van bloedstolsels bij
of zelfs na lange vluchten, met
name in de beenaderen ('deep-
vein thrombosis') heeft de laat
ste jaren nogal wat onrust ge
wekt. Maar 's werelds hoogste
gezondheidscollege acht dat ge
vaar 'zeer klein', behalve voor
patiënten met risico-factoren
onder wie corpulente, oudere of
zwangere passagiers.
De gids wijdt een compleet
hoofdstuk aan malaria, 'een ge-
zondsheidsbedreigende factor
in meer dan 100 landen, die
jaarlijks door 125 miljoen inter
nationale reizigers worden be
zocht.'
De WHO raadt het 'lukraak slik
ken' van preventieve anti-mala-
riapillen voor de reis sterk af. In
vele streken zijn een aantal
gangbare preparaten practisch
waardeloos geworden door de
toenemende immuniteit van de
plaatselijke malariaparasiet. Dus
is het beter de dokter te vragen
welke medicamenten in welke
landen nog effectief zijn. Een
malariavaccin bestaat nog
steeds niet en je kunt de bijtgra-
ge anopheles-muskiet beter op
afstand te houden met een af
werende spray en door je 's
avonds zo min mogelijk 'bloot
te geven.' Als koorts optreedt
binnen een week na aankomst
in een malariagebied moet on
middellijk medische hulp wor
den ingeroepen, want bepaalde
malariatypen (plasmodium fal
ciparum) kunnen dodelijk zijn.
„Vooral backpackers die afgele
gen streken opzoeken lopen in
malarialanden een sterk ver
hoogd risico," aldus de gouden
WHO gids.
De 193 pagina's tellende gids
'International Travel and
Health' is ook te raadplegen op
een speciale website www.w-
ho.int/ith/
Bob Kroon
Vliegtuigpassagiers ruiken gebraden ge
vogelte nadat een koppel eenden een
straalmotor is ingezogen. De deur van
een nooduitgang valt tijdens de vlucht
naar binnen. De airco begint ijsblokjes
uitte spugen. Stewardessen raken ge
wond door onverwachte turbulentie. De
Nederlandse luchtvaart heeft een ener
verend jaar achter de rug.
Bemanning en passagiers werden in
2001 geconfronteerd met opmerkelijke
voorvallen, zo blijkt uit de circa 570
meldingen aan de inspectie verkeer en
waterstaat. Meestal ging het om relatief
onschuldige technische problemen,
maar er waren ook incidenten van ern
stiger aard. Zo ontving de inspectie ze
ker vijftien meldingen van verkeersvlie
gers over een dreigende kans op een
botsing.
Geholpen door waarsehuwingsappara-
tuur voor naderende vliegtuigen had
den gezagvoerders doorgaans ruim
schoots de tijd om de koers te verleg
gen. Maar er waren ook een paar 'near
misses', waarbij piloten tijdens de lan
ding op het laatste moment ontdekten
dat er zich een ander vliegtuig op de
baan bevond. Alleen door vol gas te ge
ven en een doorstart te maken, konden
zij een mogelijke botsing vermijden.
De namen van de betrokken maat
schappijen en luchthavens zijn in de
meeste gevallen niet bekend gemaakt.
Voor het volgende overzicht zijn op
merkelijke en ernstige incidenten ge
bruikt met Nederlandse passagierstoe
stellen in binnen- en buitenland. Een
groot ongeluk bleef uit, maar een paar
keer dreigde het bijna mis te gaan.
9 januari
Start afgebroken omdat de besturing
van het neuswiel niet werkt
18 januari
Een vliegtuig landt na een noodoproep
met een bijna lege kerosinetank in Rot
terdam. Toestel moest uitwijken van
wege slecht weer in Brussel
24 januari
Op Schiphol wordt een geparkeerd
vliegtuig van Air France geraakt door de
vleugeltip van een Fokker 50 die wordt
weggesleept. Foutje van de trekker
chauffeur
3 februari
Een vliegtuig landt zonder de straalom-
keerders te gebruiken, maar de werking
van de remmen valt tegen. De straal-
komkeerders worden alsnog ingescha
keld, een ander toestel blijkt nog maar
net de startbaan te hebben verlaten
4 februari
Een middelgroot toestel landt met een
minimum aan brandstof op Schiphol
De meeste incidenten betreffen technische problemen die geen direct gevaar opleveren voor de vliegveiligheid. Een bekend
probleem is motorschade na een aanvaring met een vogel. Foto: Capital Photos
na noodgedwongen 20 minuten te
hebben rondgecirkeld en een doorstart
vanwege de nabijheid van andere vlieg
tuigen
16 februari
Een stewardess morst hete koffie over
het gezicht van een kind, dat medisch
moet worden behandeld
15 april
Op Schiphol moeten passagiers van
een KLM-toestel worden geëvacueerd
na een brandmelding. Enkele baldadi
ge Israëlische reizigers blijken brandjes
te hebben gesticht in de toiletten
30 april
Een hooglader gaat door zijn remmen
en ramt de vrachtdeur van een vlieg
tuig. Het toestel wordt na controle vrij
gegeven voor de vlucht, maar na aan
komst blijkt de schade te groot om te
mogen vliegen. Het voorval is nog in
onderzoek
9 mei
Een passagier ontdekt tijdens de vlucht
dat er zich gereedschap op een vleugel
bevindt. Na de landing wordt het werk
tuig weggehaald
26 mei
Na de landing lukt het niet om een van
de motoren uit te zetten. Een brand
stofklepje blijkt niet goed te sluiten
29 mei
Een gezagvoerder besluit op 15 meter
boven de grond tot een doorstart om
dat de landingsbaan wordt geblokkeerd
door ander vliegtuig
31 mei
Melding van een 'near miss'. Een
zweefvliegtuig bevindt zich in de lan-
dingskoers. De zweefvlieger blijkt niet
bekend met het vliegveld
11 juni
Een piloot maakt een doorstart omdat
er zich nog een vertrekkend vliegtuig
op de baan bevindt
18 juni
In een toestel van Martinair vliegt een
oventje in brand. Vuur gedoofd met
brandblusser en een ongeplande tus
senlanding in Washington
10 juli
Een 'near miss' met een tegemoetko
mend vliegtuigje op gelijke hoogte.
Vliegbanen blijken elkaar gelukkig niet
te kruisen
17 juli
Na een kwartiertje vliegen komen er
plotseling ijsblokjes uit de airco
22 juli
Een piloot besluit de instructies van de
luchtverkeersleiding niet op te volg
aangezien het toestel abusievelijk
richting van een ander vliegtuig wc
gestuurd
27 juli
Een stijgend en landend vliegtuig!
gen eikaars vliegbanen te kruisen,!
ten ondernemen actie na alarm va
boordcomputer
3 augustus
Piloot maakt tijdens landing een ui
wijkmanoeuvre omdat een klein vl
tuigje plotseling een draai wil mak
9 augustus
Verwarring bij de nadering van hel
Griekse eiland Karpathos. Ondank
aandringen verstrekt de luchtverkf
leiding geen informatie. Op de rad
zijn alleen gesprekken in het Griek
hoorbaar. Detectie-apparatuur ini
tuig slaat alarm over andere toesti
die zich dichtbij bevinden. Uiteim
veilige landing
18 augustus
Een tussenwand in een vliegtuig r<
zwaar beschadigd door schuivend
ding tijdens de start en landing
22 augustus
Vier leden van het cabinepersonee
ken licht gewond door hevige turb
tie tijdens het inzetten van de dalii
23 augustus
Na de landing blijkt een uitrit van
landingsbaan afgesloten. Luchtvel
keersleiders geven opdracht om
andere uitrit te nemen, maar tere
toestel zich nog op de baan bevini
krijgt een ander vliegtuig toestemi
om te landen. Deze piloot besluit i
landing af te breken en een doorsl
maken
19 september
Franse gevechtsvliegtuigen staan i
het punt een Nederlands toestel tf
derscheppen nadat het radiocont;
onderbroken is geweest. De autor
ten zijn nerveus na de terreuraans
van 11 september
25 september
Twee stewardessen raken gewond
turbulenties tijdens de daling
9 november
Een Frans gevechtsvliegtuig ondei
schept bij Parijs een toestel van Ti
via, dat een uitwijkbeweging maal
dat het botsingsalarm afgaat. De I
sen vreesden een kaping omdat d
diocommunicatie was verbroken
18 december
De deur van een nooduitgang valt
dens de landing naar binnen op s
len waar geen passagiers zitten
Richard Mooyman
z>
CU.
In de nieuwe James Bondfilm waarvoor, de
opnamen in Engeland zijn begonnen, speelt
Pierce Brosnan weer de onverschrokken, niet
uitzijn sokken te branden geheim agent.
Aanvankelijk gaf hij te kennen niet meer
dan drie Bondfilms te willen doen. Dit wordt
zijn vierde. Bond blijft blank. Bond blijft
man. Ondanks de groeiende protesten die
aandringen op een grondige restyling van
het verschijnsel. Want er zijn mensen die
nergens van afkunnen blijven. Omdat
ze uitgesproken principes hebben. Die
winnen het van het gevoel voorge
schiedenis, traditie, stijl en vooral
humor.
--- Ze kunnen dan ook niet lachen
om 007. Sommige kennen hem zo-
veel werkelijkheidsgevoel toe dat ze
hem zelfs willen verbieden. In
I'iun ogen is James Bond een
verfoeilijk Brits exportpro
duct, dat wereldwijd de su
perioriteit van de westerse,
blanke, heteroseksuele
man bekrach tigt. Toen ik
een paar jaar geleden de
ze argumenten las, voelde
ik de bui al hangen. De P
(olitiek) C (orrectheid)-
bewegingzou niet rus
ten, zo drong het traag
en tegenstribbelend tot mij
door, voordat James jamey was geworden,
een positief discriminerende staalkaart van
alle minderheidsgroepen in één persoon ver
tegenwoordigt. Vrouwelijk, zwart, lesbisch
en met (lichte) lichamelijke handicap.
Dat er vervolgens geen hond meer naar een
Bondfilm zou gaan, dat zo'n 007 de dood
steek voor het genre zou zijn, dat mag de pret
van deze beweging niet drukken. Zij, de poli
tiek coirecten, zijn er nu eenmaal vast van
overtuigd, dat de geestelijke vermogens van
de zwijgende meerderheid niet in staat zijn
het verschil tussen fantasie en werkelijkheid
te onderscheiden.
De eerste Bondfilm verscheen veertig jaar ge
leden. De nieuwe die nu wordt gemaakt, is
de twintigste in het genre. De geestelijke va
der van 007, de Engelse schrijver Ion Fle
ming, heeft zijn geesteskind bedacht als een
held van vlees en bloed, werkzaam bij de
M15, de Britse inlich tingendienst zoals hij
zeifin de Tweede Wereldoorlog. Pas bij de
verfilming ging James zijn eigen, onwaar
schijnlijk en satirisch leven leiden, omringd
door beeldschone, bloeddorstige, soms zelfs
dodelijke Bondgirls. Die niet bestand waren
tegen zijn ruige mannelijkheid en dierlijke
aantrekkingskracht. Ogenschijnlijk waren de
'babes' lichtelijk karikaturale wezens, lach
wekkende rekwisieten van de machowereld.
Wie zich echter daardoor liet misleiden - het
geen zelfs de doorgewinterde James af en toe
overkwam - ontdekten dat ze behalve beauty
ook brains hadden. De Bondfilms gingen
met de tijdgeest mee. Zo maakte Roger
Moore van zijn vertolking in de jaren zeven
tig succesvolle, oppervlakkige komedies.
Door toedoen van Timothy Dalton werd
Bond in de jaren tachtig een blozend watje
omringd door vrouwen met een eerzaam be
roep en een briljante geest. Zijn opvolger
Pierce Brosnan zorgde ervoor dat Bond een
typische jaren negentig man werd: harder,
met meer gevoel voor humor én Italiaanse
pakken.
De Bondgirls kregen kloten. Ze deden in de
laatste drie films niet voor James onder. Ze
kraakten geheime computerprogramma's,
drukten pistolen tegen zijkanten van man-
nenhoofden, weerstonden martelingen en
ontberingen en waren zowel Bondgenoot als
bedgenoot.
Ze ontpopten zich, tot mijn niet geringe vol
doening, tot regelrechte rivalen van James
die hem als sexy geheim agent en gen-
tlemankiller schaamteloos naar de kroon
staken. Hun vuurvaste daadkracht en ver
zengde ambitie maakte de mogelijkheid van
een vrouwelijke Bond reëel. Een kwestie van
millenniumwisseling dacht ik toen. Dan
kunnen we in de 21ste eeuw een vrouw als
007 verwelkomen.
Nu hadden vrou wen overigens al niet zo veel
te klagen, want inmiddels was het hoofd van
de inlichtingendienst in de films al een
vrouw geworden. Hetgeen een ruimhai
voorschot was op de toekomst, want in
tingendienst kennen weliswaar vrouuü
spionnen maar geen vrouwelijke direct
ren.
Naarmate de nieuwe BondverfUmingi
de, werd de roep om een nieuwe Jamei
troduceren, luider. Een half jaar geledi
werd de dringende wens uitgesproken
dit keer zwart moest zijn. Maar wel va
mannelijke makelij. Hetgeen uiteraaró
ontstemming wekte. Omdat het niet in
lijn der verwachting lag. Als James zon
moet worden opgevolgd door iets andt
dan zal dat logischerwijs een vrouw rn
zijn. Want vrouwen hebben al tivintig
voor die rol kunnen oefenen door gewt
kunst af te kijken.
Van mij mag Jamey ook 'zwart'zijn, h
blotidjes het op het bioscoopdoek oven
wereld beter doen. Maar ik heb er geen
bezwaar tegen dat James blijft wie hij
zijn ratjetoe aan onwaarschijnlijke eig
schappen. Hij is juist een persiflage op
blanke, heteroseksuele, westerse man,
hem onmogelijk serieus nemen. Ik ma
dan ook niet aandenken dat Bond wel
eus wordt. En in plaats van zijn marti
(shaken, not stirred) magere melk gaal
ken.
