KUNST CULTUUR
'Ik ben de emotie die je
hoort in mijn muziek'
Angstaanjagende dieren en een verwarde vrouw
>te pronkt in tijd van armoede met schatten
Holland
Festival op
tien pijlers
R7
Jennifer Terran demonstreert haar puurheid
'SCHATGRAVERS'
>o^P
De Kecks
signeren
bij Plato
Dans van de luisterende
choreograaf
Geen routineklus Nieuw Sinfonietta
- Sting heeft gister
een Brit Award gekregen
van waardering voor
oeuvre. Zangeres
de show bij de uitrei-
de belangrijkste Britse
De zangeres kreeg
voor beste Britse vrou-
artiest en voor het beste
album (No Angel). De
voor beste nieuwkomer
naar de boyband Blue. Tot
internationale soloartiest
dit jaar Shaggy uitgeroe-
Robbie Williams werd gel-
rd als de beste mannelijke
tartiest. De Australische
dinogue won in twee ca-
«n: beste internationale
en beste buitenlandse al-
Fever). Als beste intema-
i groep kwam Destiny"s
uit de bus.
donderdag 21 FEBRUARI 2002
i Award voor
orge Coleman
irdam - De Amerikaanse
onist George Coleman
24 april de Concertge-
Jazz Award 2002. Het is
u1het eerst dat deze oeuvre-
j i vordt uitgereikt. De orga-
ds e heeft de naam van de
lar gisteren bekendge-
L De carrièreprijs bestaat
n beeldje. Coleman speel-
afgelopen decennia met
leden als Miles Davis,
e Hancock en B.B. King.
terug in
kioscoop
irdam - De 20 jaar oude
sfilm E.T. keert terug in de
Dop. Vanaf 28 maart gaat
pgepoetste' versie draai-
Nederlandse biosco-
det de nieuwe uitgave
de twintigste verjaardag
T. van regisseur Steven
30 «rg gevierd. E.T. anno
ent enkele nieuwe scè-
erder zijn er computerbe-
1 igen en is de filmmuziek
geremixed. De nieuwe
16 maart in wereld-
in Los Angeles. Bij die
leid speelt een orkest
musici de filmmuziek
Williams tijdens de
g live.
door Herman Joustra
leiden/koudekerk - Welke mu
ziekstijl? Nee hè, niet weer die
vraag. Jennifer Terran heeft een
gruwelijke hekel aan etiketten,
labels, hokjes, stempels en cate
gorieën. Haar muziek moet voor
zichzelf spreken. Maar aan de an
dere kant weet ze ook wel dat de
hokjesgeest niet is uit te bannen.
Vooruit dus maar, haar muziek
doet inderdaad denken aan die
van Tori Amos. Het is die vergelij
king die de meeste recensenten
hebben gemaakt.
Terran, net uit Los Angeles over
gekomen, zucht eens diep. Maar
de zucht gaat al snel over in een
lach. Zo erg vindt ze het alle
maal ook niet. „Want het verge
lijken zit nu eenmaal in de
mens, het zoeken naar referen
tiekaders. Dus als ze mijn mu
ziek vergelijken met die van Tori
Amos, dan snap ik dat wel.
Vooral vanwege onze liefde voor
de piano, denk ik. Maar er zijn
wel degelijk grote verschillen. Ik
vind haar theatraal. Ze speelt
eerder emoties dan dat ze emo
tioneel is. Dat is ook wel knap
hoor, maar voor mij werkt het
zo niet. Als ik zing, als ik piano
speel, ben ik die emotie, de
emotie die je hoort in de mu
ziek."
Ziezo, dat is het dan. Haar mu
ziek omschrijven, dat doet ze
niet. „Omdat ik het niet kan.
Mijn muziek is niet in woorden
te vangen. Gaat veel dieper dan
welke omschrijving ook." Een
begrijpelijke uitspraak. De mu
ziek van Terran laat zich moei
lijk vangen op papier. Haar
jongste cd, 'The Musician', past
niet in het popstramien. Het is
ook geen jazz. En het is geen
klassiek. Wat het dan wel is? We
doen een gooi. Het is in elk ge
val glasheldere, open muziek,
vol melancholie, ontroering en
hartstocht En daarin spelen
haar sopraanstem, haar piano
en de contrabas van haar man
Brendan Stratom, die haar ver
gezelt in Nederland, de hoofd
rol. Met hier en daar zachte
strijkers. Wat drums. Een trom
pet. Of een harp. En toch is de
muziek heel toegankelijk. Kort
om, bepaald niet alledaags.
Wat het geheel nog aparter
maakt, is dat Terran de cd hele
maal thuis heeft opgenomen.
En vervolgens heeft uitgebracht
op haar eigen platenlabel Gri-
zelda. De muziekindustrie, daar
hebben Terran en Stratom niet
zo veel mee op. „We konden
een paar keer zo tekenen", glim
lacht Stratom. „Maar een goede
deal zat er voor ons nooit bij.
Weet je, allemaal willen ze iets
van je. En dan bedoel ik niet al
leen geld, maar ook iets artis
tieks. Dan zeggen ze: is het niet
beter als je dat stukje op die en
die manier speelt." Terran: „Ik
wil zelf de controle houden. Al
leen de schilder zelf hoort toch
ook het penseel vast te houden
als hij een schilderij maakt."
Zo is The Musician" ook tot
stand gekomen. Zonder be
moeienis van buitenaf. Het is
een zogeheten concept-cd, een
schijf met een rode draad, een
leidend verhaal. Over een muzi-
kante die zichzelf niet beroemd
genoeg vindt en van alles onder
neemt om door te breken. En
druk fantaseert, bijvoorbeeld
over het vermoorden van een
platenbons die maar niet rea
geert
Terran lacht luid. De inhoud
van 'The Musician' moeten we
maar niet te serieus op vatten.
Nogmaals, zij zit niet echt te
wachten op een groot platen
contract. Wil alleen maar doen
op muzikaal gebied wat uit haar
eigen koker komt. Dat die hou
ding een grote, internationale
carrière vooralsnog in de weg
staat, neemt ze maar voor lief.
„Ik ben liever onbekend, met
mijn eigen artistieke waarden
nog intact, dan beroemd. Mijn
muziek en de luisteraars, het
publiek, zijn het belangrijkst. Ik
wil muziek die goed voelt. Daar
in steek ik liever mijn energie
dan in pure commercie. Het
mooie is ook, dat ik steeds ver
der kom doordat ik me alleen
met de muziek bezig houd. Ik
ontdek steeds nieuwe dingen in
de muziek. En ook over mijzelf.
Ik zie mezelf in de muziek terug.
Mijn muziek, dat ben ik. Dat is
een heel opwindende ervaring."
Jennifer Terran en Brendan
Stratom treden vrijdag om
20.30 uur op in de Ridderhof in
Koudekerk aan den Rijn. Za
terdag staan ze om 21.30 uur in
Q-bus in Leiden. Op zondag 3
maart spelen ze om 16.30 uur
in café Querelle in Alphen aan
den Rijn.
Jennifer Terran, met Brendan Stratom: „Ik wil zelf de controle houden. Alleen de schilder zelf hoort toch
het penseel vast te houden als hij een schilderij maakt." Publiciteitsfoto
Amsterdam - Tien nationale en
internationale producties op het
gebied van theater, muziekthea
ter, muziek en dans dragen het
Holland Festival 2002. Het eve
nement is van 7 tot 24 juni op
diverse plekken in Amsterdam.
Naast deze topproducties
brengt het Holland Festival (HF)
ook eigen projecten, waaronder
drie concerten van de Neder
landse componist Comelis de
Bondt. Op twee na zijn alle pro
ducties voor het eerst in Neder
land te zien.
De Münchner Kammerspiele
opent op 7 juni het festival met
de theatervoorstelling 'Alkestis',
een tragedie van Euripides.
ZTHollandia brengt in 'Bac
chanten' de ontmoeting van
twee muziekculturen tot stand.
Op het gebied van muziekthea
ter valt 'Three Sales' op van Ste
ve Reich en Beryl Korot, geba
seerd op het neerstorten van de
zeppelin Brandenburg, atoom
testen in 1957 en het gekloonde
schaap Dolly. De Nederlandse
Opera programmeert de Pucci-
ni-opera Turandot' met een
nieuw slot
Drie composities van Comelis
de Bondt moeten een beeld ge
ven van deze musicus uit de
Haagse SchooL Ze worden ver
tolkt door het Nederlands Bla
zers Ensemble, The Hilliard En
semble en het Haags Matrozen-
koor. Choreograaf Emio Greco
en regisseur/dramaturg Pieter
Scholten brengen hun 'Rimasto
Orfano' in première. Een andere
dansvoorstelling is 'Alibi' van de
Newyorkse choreografe Meg
Stuart en haar Brusselse groep
Damaged Goods. Dit wordt een
ruwe studie naar innerlijk lijden
en groeiende geweldsexplosies.
De kaartverkoop begint 1 april.
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: 'Slakkesporen' door Hotel
Modern Gezien: 20/2, LAKtheater,
Leiden. Nog te zien: 21/2, aldaar; 22 en
23/3, Toneelschuur. Haarlem.
Betrappen doe je ze zelden,
maar hun spoor verraadt ze
soms. Ik weet dat er een slak in
de vestibule woont, maar alleen
omdat ik zijn sporen op de mat
zie. Het beest zelf is onvind
baar. In de jongste voorstelling
van Hotel Modern strekt de on
grijpbaarheid van slakken zich
uit tot de hele entourage: de
dingen gaan tot gekmakens toe
hun eigen gang en ze zijn niet
meer te betrappen.
De makers noemen het een
surrealistische schets van een
dag en een nacht uit het leven
van een bejaarde, ietwat ver
warde vrouw. 'Slakkesporen' is
een impressie van aanglijdende
seniliteit. Er zijn gaten gevallen
in haar waarneming, de logi
sche verbanden tussen oorzaak
en gevolg zijn verdwenen. Din
gen gebeuren, en het waarom
en hoe is achter de horizon ver
dwenen.
De aanpak van Hotel Modern is
het sterkst in het deel van de
voorstelling dat zich afspeelt in
een rommelig, ouderwets ka
mertje.
Arlène Hoornweg speelt een
oude vrouw in de kamer die
mettertijd haar leven is gaan
leiden. Een brutaal lichtje in
specteert de vloer, kijkt een
poosje naar de slak, die zich
voortsleept over de wand,
kruipt dan naar een spin die
zich uit het haar van het vrouw
tje omhoog werkt naar een aan
de muur hangende varkenskop.
Theekopje en pot komen uit de
muur, een jas met hoed verlaat
stiekem het pand. Wonderlijk
vernuftig wordt de suspense
vormgegeven - en de eenzaam
heid en de ontreddering.
Helaas neemt de techniek het
verhaal over als de oude me
vrouw uit wandelen gaat. De
animatiefilm, die zich afspeelt
in een grote stad bewoond door
garnalen, is in al zijn inventivi
teit te artificieel, en te grappig
bovendien. Alleen de scharrige
kraai kan zich meten met de
angstaanjagende dieren en din
gen die de kamer bevolkten. Hij
houdt de oude dame gezel
schap en wijst haar uiteindelijk
de weg naar een hoge torenflat
om samen weg te vliegen. In
dat filmpje verruilt 'Slakkespo
ren' het surreële voor pure fan
tasie en dat is jammer, want
juist op de schemerige grens
tussen werkelijkheid en waan
weet Hotel Modem het onmo
gelijke te bewerkstelligen.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Rosary' door Scapino Ballet
Rotterdam. Gezien: 20/2, Leidse
Schouwburg
vonden er hun laatste rustplaats en ook hun vertrouwe-
werden er ten grave gedragen: de woestijn bij het Egyp-
•pje Sakkara. Sinds 1975 reist jaarlijks een team van Leid-
leologen naar deze plek af om de geheimen te ontsluieren
y 'onder het zand verborgen liggen. Deze 'schatgravers' van
tsmuseum van Oudheden en de Universiteit Leiden leggen
ie' nteel het graf van Meryneith bloot, een hogepriester uit de
3311 farao Achnaton. Het Leidsch Dagblad volgt de expeditie
alt I toet. Vandaag deel 4 over het Egyptisch museum in Cairo.
de tuin van het Egyp-
nuseum zit, kan zich
jelijk onttrekken aan de
i nie van getoeter die
r 1 ig en nacht klinkt. In
licij aas van uitlaatgassen
ichti au o's en bussen
ept rel zes rijen dik aan dit
m in het hart van Cairo
Zelfs binnen de mu-
1 dit statige pand is het
nooit ver weg, want
5n er dringt de verontrei-
icht door. De gevolgen
ne e meest waardevolle
and e van Egyptische kunst
laglreld zijn funest. Ook
tan et v°rig ïaar door de
expeditie opgegraven
*aavan hogepriester Me
en zijn vrouw
a, dat hier temidden
Lej( chaos staat opgesteld.
het Egyptisch muse-
folledig uit de tijd. Let-
want sinds dit pand
__ju\\r geleden in gebruik
enomen, is er vrijwel
eranderd. Klimaatsbe-
g ontbreekt en bezoe-
igen over slechte be-
de chaotische opstel-
het gebrek aan uitleg,
te bedenken dat het
memphis^
stampvolle gebouw nog maar
een fractie van de collectie
herbergt. Het grootste deel ligt
in de depots opgeslagen. Le
gendarisch zijn de verhalen
van schoonmakers die de
kostbare oudheden met
agressieve chemicaliën be
handelden. Ook schijnt het te
zijn voorgekomen dat zware
standbeelden door de bodem
van de kelder zijn gezakt en
slechts met de grootste moei
te konden worden gered.
Hoog tijd dus dat de Egypti
sche schatten een nieuw on
derkomen krijgen. En dat
schijnt er nu eindelijk in te
zitten. Want Egypte grijpt de
huidige crisis in de toerisme-
industrie aan om projecten te
lanceren die de vakantiegan
gers naar het land van de Nijl
moeten trekken. Het parade
paardje is de bouw van een
nieuw Egyptisch museum, op
drie kilometer afstand van de
piramides van Giza.
Centraal in dit museum staan
de schatten van farao Toetan-
chamon. Het is de bedoeling
dat de voorwerpen gerang
schikt worden zoals Howard
Carter ze tachtig jaar geleden
leiden De Tröckener
Kecks signeren vrijdag
hun nieuwe dubbelalbum
'Meer niet!', een live-cd,
bij Plato aan de Vrou-
wensteeg in Leiden. Vol
gens Plato-woordvoerder
W. de Leeuw is de signeer
sessie tussen 14 en 15 uur
de allerlaatste activiteit
van de groep die vorig jaar
haar afscheidstoernee ook
al in Leiden beëindigde, in
het LVC. Het is nog niet
bekend of 'Meer niet!' ook
opnamen uit Leiden be
vat. De Leeuw benadrukt
dat de Kecks louter cd's
komen signeren. „Ze zul
len geen noot spelen."
deze choreografie niet baanbre
kend, maar juist doordat de ly
rische gebaren zo plotseling
kunnen omslaan in een ont
nuchterende kilheid, blijf je er
geboeid naar kijken. Een danser
die op het ene moment door
Schuberts muziek als in een
stroom wordt meegesleurd, kan
er even later zo weer uitgeslin
gerd worden. Een groepsdans is
nooit constant. Elk moment
kan één van de deelnemers te
gen een ander botsen en ver
liest hij onmiddellijk zijn dyna
miek. Zijn lichaam loopt leeg.
Er rest hem niets anders dan
prozaïsch toe te kijken of weg te
lopen.
Andersom kan een danser die
toevallig in een groep terecht
komt met de bewegingen gaan
meedoen, als een auto die in
voegt op de snelweg. Het heeft
allemaal iets toevalligs en on
verschilligs. Door die schok
raak je gehecht aan de lading
van de emoties die wél hun be
slag krijgen. Vooral in het lang
zame deel van het Strijkkwintet
ontstaan ontroerende momen
ten, waarin de dansers en dan
seressen eikaars emotionele
impulsen mooi opvangen.
Maar ook hier heeft een onbe
grepen breuk het laatste woord.
Gelukkig bevat 'Rosary" ook
lichtvoetiger momenten. De
laatste twee delen van de mu
ziek geven daar ook aanleiding
toe. Luchtig en speels wordt er
gesprongen en als aan het eind
het tempo opgevoerd wordt en
de groepsdans nu eens niet uit
elkaar valt, is dat niet alleen een
happy end, maar ook humor.
Een danseres beweegt kwets
baar over het toneel. Het ver
langen naar steun en geborgen
heid straalt van haar af. Gelijk
tijdig maakt een danser krachti
ge, sierlijke gebaren. Hij is zo in
zichzelf gekeerd, zo bezig met
de balans en bewegingsmoge
lijkheden van zijn lichaam, dat
hij haar niet opmerkt. Beiden
geven hun bewegingen zo'n
dramatische lading dat je als
toeschouwer verlangt naar het
ogenblik dat ze elkaar vinden.
Maar als ze elkaar aanraken,
blijft het contact fel en grim
mig. Hij kijkt haar niet aan en
haar zachtheid krijgt geen
ruimte. Het lijkt of hij haar al
leen beetpakt als ze toevallig in
pasbaar is in de bewegingen die
hij toch al aan het maken is.
'Rosary' is doortrokken van dit
soort tragiek. Na het openings
duet volgt een lange groeps
dans op Schuberts Strijkkwintet
in C (D965). Het verrassende
van dit dansstuk is dat choreo
graaf Ed Wubbe met de dans
uitzonderlijk helder uitdrukt
hoe hij naar deze muziek luis
tert. Door zijn dans ontdek je
dat de welluidende, heldere
compositie ook schrille en mee
dogenloos impulsieve trekken
heeft.
De danstaal van Wubbe is in
Twee replica's van standbeelden van farao's markeren de plek waar het nieuwe Egyptisch
museum moet verrijzen bij de piramides van Giza. Foto: EPA/Marwan Naamani
aantrof. De bezoeker kan zo
dezelfde sensatie ondergaan
als deze Britse archeoloog die
in 1922 plotseling oog in oog
stond met vier vergulde
schrijnen met daarin de sar
cofaag en de doodskist van
Toetanchamon. De ontdek
king van het praktisch onge
schonden koningsgraf geldt
nog steeds als de belangrijkste
archeologische ontdekking
ooit in Egypte.
Na een haalbaarheidsstudie
van drie jaar besloot de Egyp
tische overheid een ontwerp
wedstrijd uit te schrijven voor
een 'Groot Egyptisch Muse
um'. Besloten is tevens het
oude gebouw niet af te dan
ken. Het zal na renovatie nog
10.000 museumstukken be
vatten.
De ontwerpwedstrijd voor het
nieuwe onderkomen van het
indrukwekkendste deel van
Egypte's erfgoed staat onder
toezicht van de Verenigde Na
ties en de Unie van Interna
tionale Architecten. Archeolo
gen, museumexperts en ar
chitecten uit negen landen
beoordelen de inzendingen.
De winnaar zal in juni 2003
bekend worden gemaakt. Pre
sident Moebarak legde twee
weken geleden symbolisch de
eerste steen voor het muse
um, dat op zijn vroegst over
vier jaar zal zijn voltooid.
De kosten van het ambitieuze
project, 350 miljoen Ameri
kaanse dollars, komen voor
rekening van de Egyptische
overheid. Die hield onlangs
nog haar hand op tijdens een
donorconferentie in de bad
plaats Sharm el-Sheikh. De
Egyptische economie heeft
een flinke klap opgelopen van
de aanslagen op 11 septem
ber. Toeristen blijven nog
steeds weg en ook de op
brengsten van het Suez-ka-
naal en de olie zijn gekelderd.
Er komt hulp. De internatio
nale donors zegden Egypte
voor ruim twee miljard dollars
aan steun toe.
President Moebarak probeert
het tij verder te keren met de
promotie van de vele beziens
waardigheden. Bij Abu Sim-
bel, in het zuiden, opende hij
een bezoekerscentrum. De
tempel met de vier standbeel
den van Ramses II is een be
langrijke toeristische trek
pleister.
Bezoekers met enig aanzien
blijken eveneens goede recla
me. Zo werd een privébezoek
rond de jaarwisseling van de
Britse premier Blair aan de pi
ramides en Sharm el-Sheikh
breed in de pers uitgemeten.
Ook de komst van het Weens
Symfonie Orkest bewijst vol
gens het ministerie van toeris
me dat Egypte nog steeds een
aantrekkelijke, fascinerende
en veilige vakantiebestem
ming is.
Dora Rovers
Rody van der Pols
Volgende week donderdag:
Op het spoor van hogepries
ter Meryneith
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Nieuw Sinfonietta Amsterdam,
dingent Roy Goodman, m.m.v Marije
van Stralen, sopraan. Frank van den Brink,
klarinet. Jean Emile en Jennifer Hanna,
dans. Gehoord: 20/2, Stadsgehoorzaal,
Leiden.
Nieuw Sinfonietta Amsterdam
vaart allerminst op routine. Elk
jaar weer worden kosten noch
moeite gespaard om van een
concert een onvergetelijke hap
pening te maken. Gisteravond
stonden voor de pauze vier
nummers in het teken van de
danskunst.
Choreograaf Nils Christe is he
lemaal gek van Henry Purcell
en wil bij wijze van spreken al
les wat die man geschreven
heeft in dans vertalen. Niet via
vastliggende bewegingen voor
elke emotie, maar in geheel
nieuwe moderne dansuitingen,
die wel functioneel zijn. Elke
dag is er één minuut 'beweging'
ingestudeerd. Energie opslok
kende delen worden afgewis
seld met rustiger (hof)dansen,
anders zou het te afinattend
zijn voor de twee uitvoerenden.
Alsof deze nieuwe vondst nog
niet genoeg is, laat Nieuw Sin
fonietta in het Rossinigedeelte
van na de pauze ook nog eens
een fantastische solist optre
den, de klarinettist Frank van
den Brink. Hij speelt onnavolg
baar genuanceerd Rossini's In
troductie, thema met variaties
voor klarinet en orkest. Van den
Brink geeft dit stuk een verras
send aureool. Zijn wisselende
klankkleuren lopen wonder
mooi in elkaar over. Geen emo
tie is hem vreemd, intieme te
derheid klinkt even overtuigend
als expressieve branieschoppe-
rij. Het orkest geeft aan. vangt
op, is alom tegenwoordig met
kracht en warmte.
Rameau's luisterrijke suite van
voor de pauze is slechts de op
maat van talrijke dansen die
stuk voor stuk als kleine juweel
tjes gloeien. Het duo Jean Emile
en Jennifer Hama danst feno
menaal. De beHRrsing van elke
minuut dans is grandioos. In de
mannelijke beweging huist
trots en dynamische kracht. De
dans van Jennifer Hanna be
tovert door sprookjesachtige
uitstraling, vlinderlichte, maar
zeer complexe bewegingen die
naadloos in elkaar over lopen.
Haar lichaamsbeheersing is su
bliem.
Roy Goodman hoort bij dit
dansante sprookje. Als een fer
me kabouter schildert hij met
vingervlugge handen en dan
sende voeten de melodie: hier
een veeg, daar een spat of een
feestelijke guirlande, de maat
komt vanzelf. Nieuw Sinfoniet
ta reageert voorbeeldig. In één
schitterend coloriet vangen de
violisten elkaar op. Fagot en
hoorn dragen de strijkers op
handen. Je hoort en ziet de bal
zaal van een Zonnekoning.
