Pechtold: vertrek van Rapenburg is historische fout
Een valse kaboutermoeder
'Grace' stopt definitief
KUNST CULTUUR
Lang zuigen op snoepjes van Wevers
Even terug in het
oude Egypte
R7
Glas van de sultans
dinsdag 19 februari 2002
n Masters. Publiciteitsfoto
medy Night
eiden
De Lucky Strike Come-
Jight komt dit seizoen drie
naar Leiden. Vaste corne
als Tom Sligting, William
on, Stu Who en Martijn
terhuis worden vergezeld
nieuw talent als Harry
ibach, Jelte Sondij en Kris-
iveers. Verder zijn er gere-
optredens van buitenlands
edians als Tom Rhodes, be
ll van Yorin's latenightpro-
nma Kevin Masters. De
y Strike Comedy Night
I op 28 maart, 25 april en
iei in het LVC.
ngeres Kilima
waiians dood
tiDAM - Mary Buijsman, de
eres van de legendarische
•rdamse Hawaiiangroep
ia Hawaiians, is afgelopen
einde overleden. De we
evan Kilima-oprichter 'Bill'
iman werd 86 jaar. Mary
man was vanaf de oprich-
in 1935 bij de Kilima's en is
-i een halve eeuw geble-
id jaren tachtig waren
atste optredens van het
zeebandje dat veel mensen
zich wist te binden met zijn
aii-klanken.
nterlandschap
ed bezocht
haag - De 17de-eeuwse
riandschappen, die sinds
nber in het Mauritshuis in
laag te zien zijn, verwel-
vandaag hun honderd-
ie|ndste bewonderaar. De
van het Mauritshuis
ei icht dat de expositie 'Win-
Weleer' in totaal
m 00 bezoekers trekt. Op 3
ia t eindigt de tentoonstel-
emis promoot
uttingtaal
osch - Het Bossche gezel-
iTheater Artemis promoot
nkort de familievoorstel-
(atharina, Katharina in
ganzenbord' met 550 vier-
meter schuttingtaai. Graf-
istenaars uit Nederland,
Duitsland en Engeland
ilderen samen met 32 stu-
n van de plaatselijke Aka-
voor Kunst en Vormge-
wee bouwschuttingen in
inenstad van Den Bosch
ïema's uit het stuk. Daar-
ijn ze vanaf zaterdag drie
1 bezig.
derjury in
libliotheek
aan den rijn - Kinderen
tot en met 12 jaar mogen
ld april in de Alphense bi-
eek hun mooiste boek
uit alle kinderboeken die
ijn verschenen. De biblio-
stuurt de inzendingen
le landelijke kinderjury,
aande keren beoordeel-
leden van de kinderjury
uwe kinderboeken, maar
de kinderjury 15 jaar be
svoor deze aanpak geko-
ositie grootste
eningen
De werktekeningen
e beroemde Goudse Gla-
orden binnenkort voor
rst aan het publiek ge-
Het museum Catharina
lis in Gouda laat ze van
art tot en met 16 juni zien
expositie 'Het Geheim
luda'. De zogeheten car-
ateren uit de zestiende
in geven exact aan hoe
i-in-loodramen moesten
n gemaakt. Ze behoren
n lengte van twintig me
de grootste tekeningen
wereld.
ijfwedstrijd
desgedichten
In het kader van de
ïweek schrijven het Sa-
en irkingsverband Biblio-
iar in Boekhandels Leiden
iichtenwedstrijd uit. Tot
:oa uari is het mogelijk een
efdesgedicht in te zen-
et winnende gedicht
ngelijst en krijgt een
de openbare biblio-
ve Van diverse gedichten
Lin 1 boekenleggers ge-
en Gedichten e-maUen
I® idsliefdesgedicht@obl-
leveren bij de centrale
;ek in de Nieuwstraat,
khandel Kooyker of
enJndel De Kier. Informa-
•5149943.
door Peter Groenendijk
leiden - Het Prentenkabinet aan
het Rapenburg pakt de verhuis
dozen in. De collectie van de in
stelling aan het Rapenburg ver
huist binnenkort naar de Uni
versiteitsbibliotheek. Wethouder
Pechtold (cultuur) hoopt echter
dat het Prentenkabinet zo snel
mogelijk weer 'uit de kelders
van de UB kruipt'. De verhui
zing die nu plaatsvindt noemt
de wethouder een 'historische
fout'. Volgens de universiteit is
Pechtold slecht geïnformeerd.
Aan de waarde van het Prenten
kabinet twijfelt niemand. De
collectie telt 13.000 tekeningen,
90.000 prenten en 100.000 fo
to's, en geniet internationale
faam. Maar de huisvesting van
de collectie leidt al sinds de ja
ren tachtig tot heftige discussies:
de universiteit heeft diverse ke
ren gedreigd de collectie af te
stoten, omdat de huidige locatie
(Rapenburg 65) te zwaar op de
begroting drukt. Pechtold heeft
zich altijd tegen afstoting van de
collectie verzet, eerst als stu
dent, nu als wethouder cultuur.
„De collectie van het Prentenka
binet is absoluut Leids, zowel in
ontstaansgeschiedenis als in on
derwerpen. Deze schat mag niet
voor Leiden verloren gaan."
Pechtold verwijt het Prentenka
binet dat het zijn collectie te
weinig openstelt voor het pu
bliek. „Het is een gesloten hei
ligdom. Dat is het al heel lang.
We hebben daar als gemeente
altijd kritiek op gehad, maar er
is eigenlijk heel weinig veran
derd. In het Prentenkabinet lig
gen prachtige dingen, maar ze
zijn voor een heel select publiek.
Ik verwijt dat het Prentenkabi
net. Het binnenhalen van be
zoekers zou een hoofddoel van
de instelling moeten zijn."
De verhuizing van het Prenten
kabinet naar de UB begrijpt
Pechtold in het geheel niet. „Ik
vind dat echt een historische
fout. De collectie gaat de kelder
in, waardoor het publiek de
prenten helemaal niet meer te
zien krijgt. Alles pleit tegen de
UB als locatie voor het Prenten
kabinet. Ik betreur deze zet van
de universiteit ten zeerste."
Pechtold vindt dan ook dat het
Prentenkabinet zo snel mogelijk
opnieuw moet verhuizen. „De
collectie kan worden beheerd in
de UB, maar er moeten perma
nent delen uit de collectie wor
den tentoongesteld in de ver
nieuwde Lakenhal. Hoogtepun
ten moeten worden opgenomen
in de permanente collectie van
het museum, andere delen kun
nen tijdelijk worden geëxpo
seerd in het Scheltemacomplex
dat een Kunsthal-achtige functie
gaat krijgen. Ik hoop dat dit alles
binnen acht jaar kan gebeuren."
Volgens het universiteitsbestuur
is Pechtold slecht geïnformeerd.
„De collectie is allereerst be
doeld voor onderwijs en onder
zoek", zegt woordvoerder Wim
van Amerongen. „Het binnen
halen van bezoekers is niet het
hoofddoel van het Prentenkabi
net."
De collectie wordt in de UB on
dergebracht in een context van
andere bijzondere collecties, en
in een omgeving die klimatolo
gisch beter geschikt is voor de
prenten en foto's. Van Ameron
gen begrijpt niet dat de wethou
der dat niet waardeert. „Dat we
te weinig exposeren, is niet
waar. We doen daar wel degelijk
ons best voor. De kritiek be
vreemdt ons. De gemeente Lei
den heeft nooit omgekeken naar
het Prentenkabinet." De univer
siteit wil wel graag meewerken
aan tentoonstellingen in de La
kenhal.
Zwarte komedie 'Garmisch-Partenkirchen' te zien in Katwijk en Leiden
door Max Smith
katwijk/leiden - Toneelspelende
kabouters, ze zijn deze week te
zien in zowel Leiden als Katwijk.
Carla Mulder, Yolanda Entius, Els
je de Wijn en Joep Onderdelinden
gedragen zich in het toneelstuk
'Garmisch-Partenkirchen' van
Frank Houtappels als kabouters.
Ze doen dit in een regie van Jen
nifer Drabbe zo voorbeeldig, zon
der kinderachtig en sprookjesach
tig gedoe, dat het lijkt alsof ze le
vensechte kabouters zijn.
Zo nu en dan moet je lachen om
hun specifieke eigenaardighe
den en eeuwen
oude zeden en
gewoonten, maar
er is ook veel
kommer en kwel
in deze kabouter
gemeenschap.
Geslachtsrijp zijn
ze pas op hun
86ste jaar. Vrou
welijke kabouters
o vuleren maar
een keer in hun
leven. Vijftien
centimeter is de
maximale li
chaamsgrootte.
En wat dit laatste
betreft: de onder
linge saamhorig
heid en verdraag
zaamheid gaan
pijnlijk wringen,
wanneer de baby
Lovisa als kool
begint te groeien.
Ze dijt uit tot een
jonge vrouw van
bovenmodaal for
maat. Dit mag
ook in kabouter-
land niet: dat de
een met kop en
schouders boven
de ander uit
steekt.
Haar hitsige
vriendje wil op
eens niet meer met haar trou
wen, haar grootmoeder en moe
der zouden graag van haar ver
lost zijn.
Onder druk van de agerende
plaatsgenoten moet ze uiteinde
lijk eenzaam en alleen naar el
ders verhuizen. Een vader heeft
ze niet meer. Hij is op de dag
van haar geboorte verpletterd
door een menselijke skiër tij
dens de kampioenschappen
schansspringen in Garmisch-
Partenkirchen.
Carla Mulder, die de goedwil
lende Lovisa opzettelijk onhan
dig en naïef uitbeeldt, is flink
aan de lengte. Zeker als je haar
vergelijkt met de drie andere
medespelers die vrij klein zijn.
Elsje de Wijn speelt de moeder.
Ze is het eens met de conclusie
dat intolerantie ten aanzien van
andersgeaarden het grondthe
ma is van de ongeveer een uur
Elsje de Wijn (tweede van links) met haar medekabouters.
Foto: Ben van Duin
durende voorstelling. „Als je
niet aan de heersende norm vol
doet, word je verstoten. Dat zie
je nog al te vaak gebeuren."
De laatste jaren heeft Elsje de
Wijn opvallend vaak een moe
der of schoonmoeder vertolkt.
Volgens haar berust die veelheid
aan moederrollen op louter toe
val, maar met een berustende
klank in haar stem zegt ze: „Nou
ja, dat krijg je als je als actrice
een bepaalde leeftijd bereikt. Ik
ben inmiddels al meer dan 34
jaar aan het toneel en dan kun
je natuurlijk niet meer de jeune
première spelen. Moeders en
grootmoeders, die liggen nu al
lemaal binnen mijn bereik."
In 'Garmisch-Partenkirchen' is
ze een tamelijk valse en hard
vochtige moeder. Hoe gemener,
hoe aantrekkelijker ze het vindt
om zo'n figuur uit te beelden.
„Lieve en aardige mensen zijn
niet bijster inte
ressant om te
spelen. Dan is er
haast geen con
flictstof) Als een
personage al te
lief is, vertrouw
ik zo'n rol niet."
Met een sponta
ne lach bekent
Elsje de Wijn dat
ze privé wel de
gelijk 'een be
minnelijke en
zorgzame moe
der' is.
Relativerend
voegt ze er aan
toe: „Tenminste,
dat geloof ik. Ei
genlijk zou je dit
aan mijn dochter
moeten vragen."
Er is geen genre
dat Elsje de Wijn
niet heeft beoe
fend: vernieu
wend toneel, zo
als ten tijde van
het gezelschap
Baal van Leonard
Frank, tragedies,
komedies, musi
cals en kluchten
als 'De Gidsen'
en 'Omhoog die
stok'.
Ze heeft in films
meegespeeld en vanaf het begin
van haar loopbaan in tal van tv-
series, zoals 'Citroentje met sui
ker' en 'Merijntje Gijzen'. Dat
heen en weer switchen gebeur
de reeds vrij vroeg.
„Dat was zeker in die tijd onge
bruikelijk. Doorgaans bleef je
een jaar of zeven bij een gezel
schap. Op die manier bekwaam
de je je in kleine en grote rollen
en leerde je veel van gevestigde
collega's. Ongedurigheid is geen
karaktertrek van me, maar ik
vind nou eenmaal veel dingen
ontzettend leuk om te doen. Die
gretigheid heb ik nog steeds.
Het kan me ook niet zoveel
schelen, wat de mensen van die
verscheidenheid vinden. Ook al
zou je het willen, je kunt het
toch nooit iedereen naar de zin
maken."
Aan de periode bij Toneelgroep
Baal bewaart ze goede herinne
ringen. „Dat was een mooie tijd.
Dat je met een groep voortreffe
lijke collega's bijzonder en dy
namisch toneel kunt maken, zo
iets gebeurt niet vaak in je leven.
We deden toen bij Baal al die
nieuwe Duitse schrijvers: Peter
Handke, Botho Strauss en zo
meer. Als ik het er met oud-col
lega's van Baal over heb, zeggen
ze allemaal: 'Dat was een onna
volgbare tijd'."
Nadat Baal werd opgeheven is
De Wijn vanaf 1986 gaan free
lancen. „Gelukkig heb ik altijd
veel werk gehad. Maar er waren
periodes dat ik me angstig af
vroeg of ze mij nog wel kenden.
Ik ben echter niet iemand, die
dan afwachtend naast de tele
foon ga zitten. Van nature ben ik
een nogal actief type. Dan ging
ik zelf maar van alles en nog wat
organiseren en entameren. En
niets is zo leuk wanneer projec
ten lukken, die je zelf met
meestal heel weinig geld hebt
opgezet. Dat vind ik het mooiste
in dit vak."
Een keer heeft ze ook solo in 'De
Juf gespeeld. Dat is eens, en
nooit weer. „De voorstelling is
goed ontvangen en het is leuk
om het eens gedaan te hebben,
maar ik ben geen solist. Het is
niet mijn soort toneel. Ik speel
toch liever samen met anderen.
Zwarte komedies, zoals 'Gar
misch-Partenkirchen', hebben
daarbij mijn voorkeur."
'Garmisch-Partenkirchen', 22
februari Tripodia, Katwijk en
23 februari LAKtheater, Leiden
athene - Een organisator van de tentoonstelling
'Glas van de Sultans' kijkt naar flessen die tussen de
zeventiende en de negentiende eeuw in Iran zijn
geproduceerd. Deze bijzondere expositie in het Ben-
akimuseum in de Griekse hoofdstad Athene gaat
morgen open.
Op de internationale tentoonstelling wordt een se
lectie getoond van circa 140 spectaculaire glasobjec
ten die sinds de zevende eeuw ontstaan zijn in de
islamitische cultuur. Ze zijn afkomstig uit onder
meer het voormalige Perzische rijk. Foto: Reuter-
s/Yiorgos Karahalis
amsterdam/gpd Nog enkele
weken, dan gaat de geldkraan
definitief dicht. De verliezen lo
pen de spuigaten uit bij 'Grace,
the musical' en daarom laat
geldschieter en producent Bert
Maas in april het doek zakken.
Al vóór de première zat het niet
lekker bij Grace. Dat had mede
te maken met het feit dat Bert
Maas weliswaar fervent liefheb
ber is van musicals, maar volsla
gen onbekend is met het métier,
het maken van een voorstelling.
Aanvankelijk zou American
Songbook van Cor Franc zich
bezighouden met de theater
technische details van de pro
ductie. Binnen het samenwer
kingsverband ging het echter
snel mis.
Cor Franc moest zich terugtrek
ken en Bert Maas zette zelf door,
waarbij hij op een reeks proble
men stuitte, zoals de bouw van
een riant en luxueus, maar tijde
lijk theater op de Arena Boule
vard in Amsterdam aan de voet
van het stadion. Dat bouwwerk,
een imitatie van het paleis van
Monaco, kwam moeizaam ge
reed en tijdens de try-outperio-
de gingen enkele voorstellingen
niet door, omdat de accommo
datie werd afgekeurd op grond
van de veiligheidsvoorschriften.
Niettemin was de première op
25 oktober een ware mediahype.
De schepping van tekstdichter
Seth Gaaikema en de Ameri
kaanse componist Cy Coleman
werd in de kritieken echter ma
tig ontvangen. Joke de Kruijf,
haar vervangster Brigitte Nij-
man, Ernst Daniël Smid,
Alexandra van Marken en met
name Rob van de Meeberg kre
gen goede recensies.
Qua script en inhoud - het ver
haal van de filmster Grace Kelly
die prinses Gracia van Monaco
werd - is de musical echter ge
kraakt.
Op 18 januari mochten de drie
hoofdrolvertolkers in de legen
darische Camegie Hall in New
York ter gelegenheid van een
hommage aan Cy Coleman en
kele liedjes uit 'Grace' zingen.
Toen is gesuggereerd dat de
musical in de Verenigde Staten
zou worden opgevoerd.
Daarvan is nog niets gebleken.
Bovendien verliet Ernst Daniël
Smid de show om een eigen
theaterprogramma te starten.
beeldende kunst recensie
Esther Barfoot
Expositie: 'Vensters 1982-2002',
overzichtstentoonstelling van Willem G.
Wevers. Pnjzen van 800 tot 7.200 euro.
Te zien: tot 3 maart, wo t/m za 11 00-
17.00 uur, zo 13 00-17 00 uur, Centrum
Beeldende Kunst, Castellumstraat 1e,
Alphen aan den Rijn
Een foto van een goudglanzen
de makreel in het midden van
een kruis van rechthoekige
lichtbakken. Daaronder twee
voederbakken gemaakt van uit
geholde boomstammen. Wat is
dit? Wat zeggen deze elementen
samen?
De titel geeft een hint: 'Eerst
kwam de maaltijd, toen de
goudvis'. Hij verwijst natuurlijk
naar het beroemde citaat van
Bertolt Brecht: 'Eerst het vreten,
dan de moraal'. Het kruis en de
vis (de makreel) staan symbool
voor het christendom: de mo
raal. Tegelijkertijd staat de ma
kreel voor een gewone hap
eten. De voederbakken staan
ook voor het 'vreten', maar de
bladgouden binnenkant sugge
reert iets verheveners dan voer.
Zonder te eten kan de mens
niets. Elke vorm van ontwikke
ling komt pas daarna. Naar de
ze ellendige keten waarmee de
geest aan het menselijk lichaam
zit gekluisterd, verwijst de in
stallatie die onderdeel is van
"Vensters 1982-2002', de over
zichtstentoonstelling van de
Utrechtse kunstenaar Willem G.
Wevers in het Centrum Beel
dende Kunst in Alphen aan den
Rijn.
Wevers lijkt zich ongemakkelijk
te voelen in het menselijk li
chaam dat hem vasthoudt en
dwingt aan basale, aardse be
zigheden deel te nemen. Ook in
de andere werken van Wevers
komt de nietigheid van het be
staan terug. Zoals in 'Zwart
drieluik' met zwarte natuur-
sponzen die staan voor het da
gelijkse ritueel van het wassen.
Of in 'Meereizend object' waar
mee de angst altijd ergens an
ders te willen zijn, wordt be
doeld.
Toch is het juist dit menselijk li
chaam dat Wevers inzet om zijn
kunst te verwezenlijken. In de
jaren zeventig was hij een suc
cesvol performer. Toen hij in de
jaren tachtig de performances
inruilde voor de beeldende
kunst, hield hij zich met name
bezig met fotografie waarin zijn
eigen lichaam een hoofdrol
speelde.
Tegenwoordig maakt hij instal
laties waarin hij de foto's van
zichzelf en van andere voorwer
pen combineert met uiteenlo
pende materialen en ruimtelij
ke objecten. Delen van deze
'samengestelde beelden', zoals
hij zijn installaties noemt, zijn
figuratief. Andere gedeelten zijn
juist abstract. Door de figuratie
ve beelden in een nieuwe, ab
stracte context te plaatsen,
wordt de kijker uitgenodigd zelf
verbanden te leggen en tot
nieuwe inzichten te komen.
Zonder overpeinzingen komt
de kijker dan ook niet ver. De
installaties van Willem G. We-
Een houten krat met verzilverde schoenen is een van de installaties van Willem G. Wevers
in het Alphense CBK. Publiciteitsfoto
vers, wiens werk tot de concep- sche bevrediging, maar de be- een snoepje dat steeds lekker-
tuele kunst wordt gerekend, vrediging van een zich lang- der smaakt, naarmate je er lan-
bieden geen directe, estheti- zaam ontluikend inzicht. Van ger op zuigt.
muziek recensie
Willemijn Steutel
Musical Cleopatra. ObsKids Gezien
17/2. Cultureel Centrum Voorschoten
Voor de OtisKids is.de musical
'Cleopatra' een speciale voor
stelling. Ze hebben deze keer
namelijk zelf het script geschre
ven. Allemaal hebben ze het
klassieke Egypte bestudeerd en
daarna een kort verhaaltje ver
zonnen. Het resultaat levert 25
losse scènes op, die door twee
ouderen in het gezelschap aan
elkaar zijn geregen tot een ver
haal.
Eén vrouw komt in alle verhaal
tjes terug: de mooie, maar ge
mene farao Cleopatra. Zij wordt
verliefd en raakt zelfs zwanger
van de Romeinse keizer Julius
Caesar. Zoals het in een
sprookjesachtig verhaal hoort
te gaan, loopt het slecht af met
de schurk. Cleopatra pleegt uit
eindelijk zelfmoord.
Geen brunette met een boblijn,
zoals velen haar kennen, maar
een blond meisje in de hoofdrol
van deze musical. Een echt ta
lent. want de kindertjes die op
de voorste rij toekijken worden
werkelijk bang van haar. Vol
overtuiging speelt ze de ijsko
ningin. en brengt ze met een
hoge. zuivere stem de liedjes
ten gehore.
Helaas gooit de oosterse mu
ziek roet in het eten door het
aparte ritme en buitengewoon
moeilijke melodielijn. Daarom
komt het geregeld voor dat de
kinderen tijdens het zingen de
draad kwijtraken, omdat ze op
het verkeerde moment inzet
ten. Hoewel het orkest (be
staande uit een fluit, klarinet en
accordeon) prima speelt, is de
muziek erg eentonig. Hierdoor
komen de hoogtepunten van de
musical niet uit de verf.
Opvallend is hoe enthousiast de
kinderen zijn. veel van hen
gaan helemaal op in hun rol.
De oplettende jfjker ziet tijdens
de voostellii^p verwijzingen
naar de huidige tijd die het kin
derlijke aspect in goede zin be
nadrukken.
Zo zegt een slaaf met zijn kleren
aan te willen zwemmen omdat
hij moet oefenen voor zijn B-di-
ploma, en wil keizer Caesar een
sprong maken van de hoge
duikplank.
lammer genoeg vergeten de
kinderen nog wel eens duidelijk
te articuleren en klinken de
stemmetjes soms iets te zacht.
Hierdoor zijn de dialogen en
liedjes niet altijd helder te ver
staan.
De OtisKids dragen prachtige
kostuums en zijn mooi ge
schminkt. Een buikdanseres
heeft de kinderen allerlei oos
terse dansjes aangeleerd, waar
door de kijker zich bijna echt
even in het Oude Egypte waant.
