Paarse zangvogels overstemmen bonte knaagkevers
KUNST CULTUUR
Festivaljury speelt op safe
Erik Brey is braaf,
maar onderhoudend
Spannend, stoer stuk
met prettige dosis gevoel
Kansen voor Sad o Sky het grootst
LEIDS
hstivüi
R5
Enthousiasme en vrolijkheid bij dirigent en deelnemers Leidse Scratch Muziekdagen
cabaret
L
maandag l8 FEBRUARI 2002
i Smit wint
portprijs 2001
terdam - De Volendamse
»er lan Smit krijgt 27 febru-
e Exportprijs, omdat hij in
de Nederlandse artiest
niet de beste verkoopcijfers
>t buitenland. Hij neemt de
eind februari in ontvangst
et Nederlands Muziekfeest
nsterdam. De Vengaboys
nen de afgelopen twee jaar
nportprijs. Daarvoor kregen
:r anderen Candy Dulfer,
e Rieu en Bolland Bol
de prijs. Smit is met name
Duitstalige landen razend
ilair, maar de volkszanger
Nederland ook goed voor
ekende verkoopcijfers.
Mark Lamers
Ivoor
Lakenhal
n - Stedelijk museüm De
iihal krijgt 133.445 euro
e Stichting Pape-Fonds,
imd voor vernieuwing van
ïuseum. C.P.D Pape, erfla-
in het fonds, heeft het mu-
1 in het verleden ook finan-
ondersteund, waardoor de
■vleugel kon worden bijge-
fd. Het fonds viert dit jaar
achtigste jubileum.
derscheiding
ir Henk de Zee
n - Henk de Zee, oud-
itter van Werkmans Wils-
t, is gisteren koninklijk
scheiden door burge
ter Postma. Voorafgaand
et jubileumconcert ter ge
heid an het 100-jarig be-
van deze muziekvereni-
hij benoemd tot lid in de
van Oranje Nassau. De
ook mede-oprichter van
leratie van Leidse Ama-
1 luziekgezelschappen
v I).
1 istmanifestatie
d Hofvijver
j aag - Ruim 170 kunste-
e en dichters uit Nederland
anderen doen mee met
istmanifestatie 'Hofvijver
zie Beeld' van 30 maart
met 9 juni in Den Haag.
terpartij naast het Bin-
f staat daarbij centraal,
nifestatie bestaat uit drie
ties met werken die geïn-
rd zijn door de Hofvijver,
de deelnemende kunste-
rijn Philip Akkerman, Jan
ts. Mariene Dumas, Ro-
veel en Nadine Tasseel.
dichters doen onder an-
3Eva Gerlach, Rutger Kop-
-d 1 Hugo Claus mee. Pre-
ok opent het evenement.
ali
den Beer
ci r twee films
w
- De Gouden Beer, de
rijs van het 52ste Film-
Berlijn, is zondagavond
ld over twee films:
y Sunday' van de Britse
ur Paul Greengrass en
d Away' van de Japanner
Miyazaki. De eerste film
■J locudrama over de ge-
lissen op 30 januari 1972
y, toen Britse paratroo-
ertien katholieke Ieren
ihoten die deelnamen
vreedzame protestde-
itie. De tweede film is
tienjarige meisjes mik-
imatiesprookje van de
eerder internationale
ierf met 'Prinses Mo-
chter van de
harkt dood
'AM - Jan Huckriede,
de oprichters van de
en de Uitmarkt in Am-
is eind vorige week in
inplaats Amsterdam
in. Hij is 87 jaar gewor-
familie heeft dat afge-
lekeinde bekendge-
Pianist Huckriede was
iro en 50 en 60 organisator
ge Cunstmaand en stichter
Kunstmaand Kameror-
t groeide later uit tot het
lams Philharmonisch
n Het gezelschap is later
n in het Nederlands
b nonisch Orkest.
door Theo de With
leiden - De bonte knaagkevers
moeten zich rot geschrokken zijn.
Vier dagen lang een invasie van
paarse zangvogels in de Pieters
kerk. De Scratch Muziekdagen
Leiden zitten er weer op, maar de
decibellen galmen nog na. De
3500 gelegenheidsmusici hebben
dan ook een muur van geluid
neergezet. Een impressie van het
musicalprogramma op zaterdag.
Zes leden van het samen-op-
wegkoor uit Houten staan 's
ochtends om acht uur te ver
kleumen voor de Pieterskerk. Ze
moeten nog een uur wachten
voordat 'de zaal' opengaat. Ze
konden een lift krijgen en pro
beren de wachttijd te verkorten
door zich naar binnen te laten
smokkelen door een van de or
ganisatoren. „We doen voor de
eerste keer mee", vertelt Mat-
thijs de Winter. „Mijn moeder
zingt al jaren mee met de Mes
siah. Ik was er erg van onder de
indruk en heb op het jeugdkoor
gevraagd of anderen mee wil
den."
Dirigent Martin van der Brugge
heeft te maken met debutanten
en routiniers onder zijn ama
teur-musici. In een dag tijd leert
hij zijn 800-koppige koor en or
kest een aantal hoogtepunten
uit musicals met elkaar tot een
goed einde te brengen. Ze heb
ben thuis al kunnen studeren
met behulp van de bladmuziek,
maar dat is toch anders dan in
een galmend godshuis in een
vak met 250 andere alten.
Alle deelnemers hebben een
paars kledingstuk aan of op z'n
minst een paars detail. Als vanaf
half acht 's avonds het publiek
binnenstroomt, wordt daar dan
ook naar gezocht. „Kijk, daar op
de negende rij met die paarse
boa. Daar zit ze." Er wordt vol
op gezwaaid tussen musici en
toehoorders. Om acht uur wordt
al voorzichtig de wave gepro
beerd. De stemming zit er dui
delijk in bij de deelnemers. Als
de dirigent op zich laat wachten,
wordt alvast een populair ope
radeuntje ingezet.
„Ik geloof dat jullie je een dag
hebben vergist", zegt iemand
van de organisatie. „De opera-
avond is morgen pas." Ze vraagt
om absolute stilte, zodat het or
kest de instrumenten nog even
kan stemmen. En dan kan musi
coloog en NCRV-presentator
Gregor Bak de avond inleiden.
„Nee, wees maar niet bang. Ik
ga niet op zoek naar de echte
vader van Martin van der Brug
ge", grapt hij. Bak toont zijn
musicologische kant door uitleg
te geven over het woord scratch.
„Dat betekent startlijn. Jullie
hebben vandaag vanuit het niets
een programma ingestudeerd."
Hij waarschuwt ook voor
scratchy, krassig of samenge
raapt zootje.
Er is een programma ingestu
deerd met fragmenten uit de
wat oudere musicals. Geen 'Sa
turday Night Fever', 'Grease' of
'Mamma Mia'. De keuze is ge
vallen op klassiekers als 'West-
side Story", 'Sound of Music' en
'Fiddler on the Roof. Hoewel
het deelnemersveld een log ge
heel is, loodst de dirigent het
vaardig door het repertoire. De
joodse muziek uit 'Fiddler on
the Roof is erg aanstekelijk. Er
zitten ook moeilijke passages in.
Vlak voor de pauze moet Van
der Brugge wegens een disso
nant de musici even het zwijgen
opleggen. „Dit kan gebeuren bij
een scratch", zegt hij laconiek.
Terwijl de pauze door bijna ie-
„Kijk daar, met die paarse boa. Daar zit ze." Foto: Henk Bouwman
dereen wordt benut voor het
halen van koffie, eet Emma
Beunder uit Apeldoorn in het
vak van de sopranen uit haar
broodtrommeltje. Met haar
beugeltje is het 13-jarige meisje
een opvallende verschijning. Ze
moet een van de jongste deelne
mers zijn. „Mijn moeder heeft
eerder meegedaan en toen ben
ik wezen kijken", vertelt ze. „Ik
vond het heel mooi klinken en
ben nu samen met haar." Ze
heeft het reuze naar haar zin; al
leen vindt ze het eng dat ze zo
hoog op de tribune zit. „Ik kijk
zo tussen de banken door de
diepte in. Iemand liet zijn mu
ziek er net nog door vallen."
Bij de alten is Corrie Schweden
uit Den Haag inmiddels een
echte routinier. Ze is voor het
vijfde jaar van de partij. Niet al
leen doet ze vandaag mee in het
musicalprogramma; ook een
dag later bij het operaprogram
ma zingt ze weer uit volle borst
mee. „Ik ben een echte opera
fan", verklaart ze, „Het is dode
lijk vermoeiend om twee dagen
achter elkaar mee te zingen,
maar ik kan het niet laten. Dit is
gewoon uniek. Maandag heb ik
een vrije dag om bij te komen."
Ze is blij dat er vanavond een
paar nieuwe stukken op het
programma staan. „Op die ma
nier blijft het spannend voor
deelnemers en publiek. Het mag
natuurlijk niet saai worden."
Dat wordt het vanavond zeker
niet. Gregor Bak geeft na de
pauze de tussenstand van 1000
meter schaatsen door en daarna
wordt 'Maria' uit de "Westside
Story' ingezet. De dirigent heeft
een erg jolige aanpak, die zo te
zien door iedereen wordt ge
waardeerd. Hij weet ook de juis
te toon te treffen voor zo'n
scratch - evenement.
De solisten delen niet in het en
thousiasme en de vrolijkheid
van de dirigent en de deelne
mers. Zij staan vooral hun werk
te doen. De in Alphen aan den
Rijn woonachtige sopraan Liset-
te Emmink zingt op een gegeven
moment weliswaar de dirigent
toe: 'Oh Martin, lekker ding,
mag ik je telefoonnummer?',
maar dat is overduidelijk inge
studeerd. Van hun spontaniteit
moeten zij en tenor Jack Brei-
kers het niet hebben.
Het mag de pret niet drukken.
Swingend wordt de eindstreep
gehaald met Jesus Christ Super
star' en de paarse zangvogels
zijn niet meer te houden. Ze
zingen zoals ze gebekt zijn. „Tot
volgend jaar", roepen ze bij het
verlaten van de kerk. F.n die
boodschap was niet bedoeld
voor de bonte knaagkevers.
muziek recensie
hans keijzers
Halve finale Grote Pnjs van Zuid-Holland met Dog's Nop,
Blissard, Sad o Sky, Nikky's Tnnity, Mercury's, Just
another day, I drive a UFO Gezien: 16/2, LVC. Leiden
Een volle bak was het zaterdag in het LVC
bij de tweede halve finale van de Grote Prijs
van Zuid-Holland. Als bandje wil je aan het
eind van de avond toch graag horen of je tot
de gelukkigen behoort, ook als je in de eer
ste halve finale gespeeld hebt.
Het sterk groovende Dog's Nop trapt af.
Lekker moddervet klinkt de sound van de
heren uit Roelofarendsveen met op zijn tijd
strakke tempowisselingen en simpele, effec
tieve soli. Na het tenenkrommende optre
den van Blissard betreedt Sad o Sky het po
dium. Die band, uitgedost met zwarte over
hemden en fleurige stropdassen, heeft zijn
podiumact al af. Lichtgevende strips zijn be
vestigd aan de instrumenten. Lijkt net Kerst
mis, hoor ik iemand naast me zeggen.
Catchy deuntjes zijn het en de klanken van
Das Pop en het Engelse Pulp zijn nooit ver
weg. De Haagse band brengt eigenlijk lekke
re wegwerppop die heerlijk weghapt en toch
geraffineerd klinkt.
Nikky's Trinity was vorig jaar al van de partij
en maakt nu meer gebruik van tapes. De
dance-achtergrond wordt door zanger Rob
Verbunt aangevuld met supervette basto
nen. Hij heeft voor een niet-rasta een ver
rassend authentiek klinkende reggaestem.
Mercury's zoekt het meer in het heftige
werk. Lead zangeres Pauline Klever heeft
voor een 18-jarige een bijzonder krachtige
stem en de liedjes zijn redelijk doortim
merd, alleen het uit de toon vallende ska-
nummertje doet waarschijnlijk de band de
das om.
Just another day brengt de eerste tien minu
ten ongecompliceerde lichtvoetige poplied
jes met een zeer aangename tweede stem
van gitarist Bram Bol. Het wat drukkere
werk tijdens het tweede gedeelte klinkt een
stuk minder aantrekkelijk. Met enkel gitaar
en drums in hun midden maakt I drive a
UFO het veld compleet Gitarist Maarten ge
selt op een eigenzinnige manier zijn gitaar
en heeft moeite zijn optreden te doseren. In
een bomvolle bovenzaal is het toch nog lang
wachten op de uitslag. De jury heeft een
verrassing in petto. Op Sad o Sky, Dog's
Nop en zelfs Nikky's Trinity was min of
meer gerekend, maar I drive a UFO is het
verrassende buitenbeentje in de finale.
Javier Guzman voorspelbare winnaar Cabaretfestival
man wint
ours
am - Kees Meerman
idagavond in De Kleine
jcj! in Amsterdam het ne-
unj 'e Concours de la
1 gewonnen. Hij won
ie liedjeswedstrijd met
Ties mortes' en 'Le pa-
la fleur', beide van
ok won de in Antwer
pen de Nederlandse zan-
ïblieksprijs. In de jury
der meer Liesbeth List,
yk en Philips Freriks.
«2
theater recensie
wijnand zeilstra
Finale Leids Cabaret Festival Gezien:
16/2, Leidse Schouwburg.
De vakjury had niet alleen lof
voor de uiteindelijke winnaar.
Zo vond ze zijn bijdrage af en
toe 'niet bijster origineel' en
ontbrak bij sommige scènes een
clou. Ook werd vastgesteld dat
in Guzmans programma echte
diepgang ontbreekt. Men be
speurde zelfs hier en daar de
neiging te gaan schmieren. Ook
adviseerde de jury hem om niet
te gemakkelijk te willen scoren.
Dat Javier Guzman bij het festi
val van dit jaar hoge ogen zou
gaan gooien, was al direct na de
voorronden duidelijk. En dat hij
de voorkeur van het publiek zou
krijgen, heeft ook niemand echt
verrast. De 24-jarige student van
de kleinkunstacademie heeft al
de nodige podiumervaring die
hij in zijn festivalbijdrage goed
benut. Hij vertelt vlot, doet een
paar geestige uitspraken en be
speelt de zaal uiterst behendig.
Zijn werkwijze doet sterk den
ken aan stand-up comedy: veel
grappen in hoog tempo zonder
theatrale franje. Alleen de ken
merkende brutale reacties op
interrupties uit de zaal blijven
achterwege en het improvise
rende karakter dat daar eigenlijk
ook bij hoort, ontbreekt nage
noeg geheel. Wat Voor Guzman
geldt, geldt trouwens ook voor
de twee andere finalisten. Hun
I KKH
Kees van Kooten verzorgde tijdens het juryberaad een gastoptreden
op het cabaretfestival. Foto: Taco van der Eb
programma ligt muurvast.
Wie het gehele festival volgt,
krijgt van de uiteindelijke fina
listen drie keer een bijna iden
tiek programma te zien. De durf
en het lef ontbreken om meer
dan alleen een - met professio
nele hulp - gepolijst programma
te laten zien. Kennelijk zijn toch
de belangen in de loop der jaren
te groot geworden. Vrijwel nie
mand doet zo maar mee; men
wil duidelijk het festival als
springplank benutten om daar
mee 'het vak' in te kunnen.
Ook Renee van Bavel heeft dui
delijk ambities. De 20-jarige stu
dente van een theaterschool viel
echter geheel buiten de prijzen.
En dat is niet helemaal eerlijk.
Zelf vond ze na afloop haar op
treden van zaterdag minder dan
tijdens de overige dagen van het
festival. Reageerde de zaal stroe
ver of waren het de zenuwen?
Dat blijft onduidelijk. Het is ook
de vraag of dat bij de uiteindelij
ke beoordeling door de jury een
rol gespeeld heeft. Wat door
slaggevend is geweest, wordt
niet meegedeeld. Dat is jammer,
want op vele punten is Van Ba-
vel even goed als Guzman en
past haar festivalbijdrage beter
in de traditie van het Neder
landse cabaret en dus van het
cabaretfestival.
Eigenlijk is de cabaretière Van
Bavel veelzijdiger dan de stand-
up-comedian Guzman. Ze heeft
een prachtstem, is muzikaal,
kan ontroeren en werkt theatra
ler. Qua timing laat ze echter
nog te veel steken vallen - op dat
punt is Guzman haar onmisken
baar de baas. Ook de festivalbij
drage van Guzman is als geheel
beter uitgekristalliseerd dan die
van Van Bavel. Maar als je nu
eens naar het ontwikkelpotenti-
eel kijkt. Op dat punt lijkt Renee
van Bavel gezien haar veelzijdi
ge capaciteiten over betere pa
pieren te beschikken. De jury
heeft deze discussie kennelijk
willen mijden. Door voor Guz
man te kiezen heeft zij in zekere
zin op safe gespeeld.
Het werk van de Vlaming Wim
Helsen is op zichzelf een aan
winst voor het festival. Zelfs als
je driemaal naar zijn verhaal
moet luisteren, blijft het mede
door zijn aanstekelijk spel in al
zijn absurdistische gelaagdheid
boeien. Hij heeft zijn tekst dan
ook uiterst zorgvuldig gecompo
neerd. Ook de jury had opval
lend veel lof voor het buitenissi
ge personage dat ten tonele
wordt gevoerd. Men roemde
Helsen als woordkunstenaar:
'hij woont in zijn taal'. Maar zijn
werk staat erg ver af van onze
Nederlandse cabarettraditie.
Het is dan ook niet verwonder
lijk dat hij buiten de prijzen is
gebleven.
muziek recensie
susanne lammers
Voorstelling: Morgana door Enk Brey
Voorprogramma: Anica de Wijs Gezien
16/2, Stadsgehoorzaal, Leiden
Niets is wat het lijkt. Zelfs
Schubert is Schubert niet als
Erik Brey hem onder handen
neemt. Het derde solo-pro
gramma van Erik Brey is een
zoektocht naar de waarheid
achter vastgeroeste ideeën,
veelal op muziek van Franz
Schubert. Brey, gekleed in een
roestrode pandjesjas en breed-
gulpige, negentiende-eeuwse
broek, geeft muzikaal college.
De intrigerende constructie die
naast zijn vleugel hangt, een
open raam met een laken dat
zowel omhoog als omlaag
voert, suggereert dat er naast
die scherpe thematische lijn
een ontsnappingsroute is,
maar dat wordt helaas niet be
waarheid. Brey blijft bij zijn les.
Na de pauze breit hij er een zij
lijntje van 'onvervuld verlan
gen' in - en dat is verstandig,
want het geeft hem de moge
lijkheid ook een serieuzer en
wondermooi liedje als Voorbij'
op tekst van Adama van Schel-
tema te zingen, waardoor Mor
gana aan inhoud wint. Maar hij
houdt zich strak in de hand en
consequent aan de gouden for
mule liedje-praatje-liedje.
'Morgana' is een braaf, maar
onderhoudend programma.
Brey is een scherp waarnemer
en de voorbeelden die hij aan
draagt om zijn stelling 'niets is
wat het lijkt' te bewijzen, zijn
niet ongeestig. Maar Brey neigt
in zijn praatjes meer naar do
ceren dan naar diverteren: alles
moeten we weten, de goedge
kozen voorbeelden verdwijnen
achter de mindere observaties
en die overdaad schaadt soms.
De tournures in de liedjes zijn
leuker, simpelweg omdat wie
zingend en pianospelend een
mooie frappe debiteert, minder
ruimte voor zelfvoldaanheid en
meer aanleiding tot tevreden
heid heeft. Als hij de toetsen
betrekt in zijn college wordt
Brey pas echt knap. Zijn verkla
ring van een arpeggio in het
tweede pianoconcert van
Rachmaninov is heerlijk een
voudig en dus overtuigend en
in zijn aanschouwelijk onder
wijs waarin hij 'bewijst' dat
jazzpianisten luie donders zijn,
is hij op zijn best. Met een mi
nimum aan nootjes bereikt hij
een maximaal effect. Het is al
leen maar een kwestie van ti
ming, laat hij zien, terwijl hij
languit hij op de vleugel ligt.
Wat in elk geval niet klopt, is
zijn stelling dat de waarheid
saai is. Dat weerspreken de
wrede liefdesliedjes 'Oud en le
lijk' en 'Schatje, liefje'. Of de
valse tango 'Daar lig je dan'
over een vrouw die zich naar
haar man haast die door een
vreselijk ongeluk in het zieken
huis is beland - om hem de
waarheid te zeggen. Dat zijn de
pareltjes in dit programma,
meer dan de Schubert-liede-
ren, die drijven op het contrast
tussen de prachtige muziek en
de nieuwe Nederlandse tek
sten. Brey zelf is daar het meest
trots op, maar hij toont er voor
al mee aan hoe moeilijk het ei
genlijk is om echt Schubert te
spelen.
jeugdtheater recensie
paulien koopmans
Voorstelling Hassan en Paars Krijtje' door
Het Waterhuis Regie Roel Twijnstra.
Choreografie Wies Bloemen Spel Bennie
Semil. Martine van Ditshuyzen Gezien
17/2, LAKtheater. Leiden
Buikdansen, balletten, break-
dancen, regendansen, stijldan
sen, krijgsdansen: elke cultuur
op de aardbol heeft zijn eigen
bewegingen. Het meisje Paars
Krijtje en Hassan dansen vanuit
zo'n verschillende achtergrond.
Paars Krijtje kent alleen de ge
bruikelijke disco- en stijldans
pasjes. Hassan breakdancet er
op los en draait rond op zijn
hoofd tot hij er bijna duizelig
van wordt.
Het Waterhuis heeft met 'Has
san en Paars Krijtje' een span
nende voorstelling gemaakt met
veel muziek waarbij de gewone
wereld en een virtuele werkelijk
heid in elkaar overlopen. De
spelers filmen zichzelf, elkaar en
het publiek met een digitale ca
mera. De beelden worden -
enigszins schokkerig - op een
groot doek geprojecteerd. Ook
zijn er bewegende, en vaak
swingende animaties (van Has
san en Paars Krijtje, maar ook
een konijn dat poept en een kip
die zijn keutels vervolgens op
eet) die onverwacht in elkaar
overlopen of op elkaar reageren.
Het Waterhuis was bij het ma
ken van deze voorstelling geïn
spireerd door het prentenboek
'Paultje en het Paarse krijtje' van
John Crawford en de choreogra
fie 'Life' van Hans van Manen.
Het verhaal is vooral associatief
en gaat over het samenkomen
van de twee werelden van Has
san en Paars Krijtje. Als ze elkaar
net hebben ontmoet, dansen ze
gescheiden van elkaar. Het ver
schil tussen beiden is weinig
hoopgevend. Hassan trekt een
lang gezicht bij de dans van
Paars Krijtje, die op haar beurt
weer niks van breakdancen
bakt. Maar langzamerhand ont
staat een ontroerende dansvari-
ant, waarbij ze jgienden wor
den, en uitein^Hjk zelfs een
beetje verliefd.
Bennie Semil. die tot de top van
het Nederlandse breakdance be
hoort (Freezone), danst de rol
van Hassan deze keer niet zelf,
vanwege een schouderblessure.
Zijn vervanger begint misschien
wat schuchter als silhouet ach
ter het videoscherm, maar op
gejut door het geklap vanuit het
publiek breakdancet en 'spint'
hij, met welgeteld drie mutsen
op zijn hoofd ter bescherming,
uiterst zelfverzekerd en 'cool'.
Martine van Ditshuyzen die de
rol van Paars Krijtje vertolkt,
blinkt vooral uit door haar ster
ke mimiek, waardoor ze de
voorstelling voorziet van emotie.
Daardoor is Hassan en Paars
Krijtje niet alleen een stoer stuk
over beweging en dans gewor
den. maar er is ook een prettige
dosis gevoel.
