TOERISME
/Us een vip op vakantie in de Business Class-touringcar
landen»
VrtegSr-
neder
museum
land
Meer ongevallen door carvingski's
Bürgerlich
REISBERICHTEN
Groot gezin
Freeriding: de nieuwe, ultieme uitdaging voor veel skiërs en snowboarders. Foto: Zwitserland Tourisme
Freeriders worden ze wel ge
noemd. Snowboarders en skiërs
die uitgekeken zijn op de regulie-
I re pistes en voor wie geen grote-
I re uitdaging bestaat dan naar be-
I neden te gaan op hellingen waar-
I op nog niet eerder een spoor
I werd getrokken. Wie zich echter
I zomaar overgeeft aan dit sportie-
I ve pioniersgedrag kan zichzelf en
anderen in groot gevaar brengen.
I Reden waarom deze vorm van
winterpret in veel Europese ski-
I gebieden door de autoriteiten
Imet argusogen wordt bekeken.
|0p enkele plaatsen is het zelfs
[geheel en al verboden. Maar
[Zwitserland heeft dit seizoen het
ier om gegooid. Freeriders wor-
[den in vijfentwintig plaatsen met
>en armen ontvangen en zelfs
[net raad en daad terzijde ge
staan. Informeren in plaats van
üestraffen dus.
let is de sportartikelenindustrie
ie de sluimerende vrijheids
zang bij skiërs en snowboar-
lers enkele jaren geleden los-
naakte. Met wervende reclame
gelden van brede boards en
iki's, speciaal vervaardigd voor
jebruik op poedersneeuw, wer
en zij de 'vrije witte wereld' in
elokt Tussen de vijf en tien
:ent van alle wintersporters'
gt zich nu buiten de pistes
n dat percentage groeit nog
leeds.
'aarmee neemt ook de kans op
ingelukken toe. Zoals onlangs,
>en bij Sept-Laux in de Franse
lpen twee skiërs omkwamen
en een derde gewond raakte
door een lawine die door freeri
ders werd veroorzaakt. Vorig
jaar vielen er in Zwitserland on
geveer 80 lawinedoden. Het
aandeel freeriders in het doden
cijfer steeg in vijfjaar tijd naar
40 procent. Ook sneuvelden
freeriders doordat ze in slecht
weer geraakten of wegens onbe
kendheid met het terrein regel
recht een afgrond of gletsjer
spleet insuisden.
Geen wonder dat in menig win
tersportgebied krampachtig
wordt geprobeerd het vrije skiën
met verboden, versperringen en
waarschuwingen binnen de per
ken te houden. Maar zowel de
overheid als de toeristenbran
che in de Zwitserse regio Len-
zerheide-Valbella (Graubünden)
zagen drie jaren geleden in dat
dit vechten tegen de bierkaai
zou zijn. In het gebied werden
op strategische plekken zogehe
ten freeride checkpoints ge
plaatst met daarop belangrijke
tips, aanwijzingen en veilig
heidsregels voor freeriders.
Pisten- en rettungschef Walter
Eggenberger, verantwoordelijk
voor de skihellingen op de 2865
meter hoge Rothom bij Valbella:
„We hadden het freeriden ei
genlijk willen verbieden, maar
dat druiste in tegen de hele mar-
ketingmachine van de toeristen
branche. In het begin gingen we
de mensen die de piste verlieten
nog achterna om hun skipas in
te nemen. Maar er was op den
duur geen kruid tegen gewas
sen. Daarom hebben we er uit
eindelijk voor gekozen preven
tief actief te worden. Met de
checkpoints proberen we het
gevaar in te dammen."
Pas afgelopen zomer ontstond
ook in andere delen van Zwit
serland belangstelling voor het
idee. Nadat een legertje juristen
zich nog eens uitgebreid over de
bordteksten had gebogen - zo
dat toerismebedrijven zich ge
vrijwaard weten van elke vorm
van aansprakelijkheid - staan de
freeride checkpoints nu in vijf
entwintig skigebieden in Zwit
serland. Niet uitgesloten wordt
dat het idee ook navolging zal
vinden in andere Europese ski
gebieden. Of de checkpoints bij
dragen aan een hogere veilig
heid weet Eggenberger nog niet.
„Daarvoor moet er eerst op gro
tere schaal en over langere tijd
ervaring worden opgedaan. Ik
merk wel dat mensen er acht op
slaan en meer respect tonen
voor de krachten van de na
tuur."
Freeride boarden en skiën is be
paald geen bezigheid voor le
ken. Eggenberger: „Iemand die
buiten de piste wil, moet zich
echt eerst goed laten opleiden
bij een van de sneeuwsport-
scholen. Zo'n opleiding duurt
tweeëneenhalve dag en dan
weet je dat je eigenlijk nog niets
weet." Tijdens de cursus wordt
aandacht besteed aan zaken als
het onderkennen van lawinege
vaar, het zoeken van lawine
slachtoffers, overleven in de ber
gen, weersverwachtingen en
omgevingskenmerken. Ook le
ren de kandidaten dat ze nooit
alleen moeten gaan en altijd een
flink eind uit elkaar moeten blij
ven, zodat niet beiden tegelijk
slachtoffer worden van een la
wine of ander onheil.
Skiërs die buiten de piste gaan,
zijn volledig op zichzelf aange
wezen. Het feit dat ergens al
sporen staan, wil niet zeggen
dat de kust veilig is, waarschuwt
Eggenberger. En hij vertelt het
verhaal van een skiër die een
spoor volgde en toch door een
lawine werd gedood. „Wat die
man niet wist was, dat het spoor
al een halve dag oud was. Intus
sen was de zon gedraaid en het
sneeuwpakket in de schaduw
instabiel geworden."
Naast een opleiding is een juiste
uitrusting van levensbelang voor
de freerider. Daartoe behoort in
ieder geval de lawinepieper: een
zender-ontvanger met een be
reik van circa 80 meter. Dit toe
stel wordt strak op het lichaam
gedragen, zodat het bij een lawi
ne niet gemakkelijk kan worden
weggeslagen. Wie een me
desporter in de sneeuw ziet ver
dwijnen zet zijn toestel op ont
vangen en begint volgens een
vast patroon te zoeken totdat
een hoge, snelle piep de aanwe-
Wie in de Zwitserse bergen in problemen
komt, heeft de zekerheid dat er binnen een
kwartier een reddingshelikopter van de Rega
ter plekke kan zijn. De 20 helikopterbases van
de door meer dan 1 miljoen donateurs ge
steunde reddingsdienst, zijn zo over het land
verdeeld dat de aanvliegtijd nooit langer dan
vijftien minuten is. Daarnaast heeft de Rega
de beschikking over drie jets voor repatriëring
van gewonde of zieke Zwitsers vanuit welke
plek op de wereld dan ook.
Jaarlijks stijgen de Rega-helikopters, met aan
boord naast de piloot ook nog een arts en een
boordmecanicien/verpleger, circa 260 keer op
voor een wintersportongeluk. Ongeveer even
vaak levert de Rega een traumaheli voor het
verzorgen en vervoeren van verkeersslachtof
fers. Ook het verlenen van berghulp - dieren
zoeken of van de berg halen en hooi naar bo
ven brengen - behoort tot het takenpakket
van deze hulpdienst.
De ongevallencijfers laten een opmerkelijke
toename zien van het aantal botsingen op de
pistes, zegt Hans Luggauer, helikopterpiloot
en chef van de Rega-basis Untervaz. Als reden
geeft hij onder meer op dat de carvingski's
van tegenwoordig veel sneller zijn dan de
conventionele latten van voorheen. Het dra
gen van een helm is daarom volgens Luggau
er bepaald geen overbodige luxe. Dat veel
mensen dat inzien mag blijken uit het feit dat
de verhuur van skihelmen het afgelopen jaar
meer dan verdubbelde.
Niet alleen op de pistes, ook daarbuiten
neemt het aantal ongevallen gestaag toe. Dat
komt door de groeiende groep freeride skiërs.
Volgens Luggauer gaat het hierbij vooral om
groepen skiërs die lawines veroorzaken, waar
van andere wintersporters het slachtoffer
worden. In ongeveer eenderde van de geval
len blijkt achteraf dat de hulp van de Rega he
lemaal niet nodig was geweest. Bijna altijd
heeft dat betrekking op mensen die als ver
mist worden opgegeven. 'Ze zijn dan op de af
gesproken tijd niet op de plek waar ze werden
verwacht. Meestal blijken ze onderdak te heb
ben gevonden in een berghut. En vaak zijn ze
dan nog dronken ook.'
Meer Informatie over de Rega: vindt u op www.reg-
a.ch
zigheid van het slachtoffer ver
raadt.
Kameradenhulp is voor de freer
ider de enige echte kans op
overleven. Op de piste zijn er
patrouilles, maar daarbuiten
komt de georganiseerde hulp
volgens Eggenberger bijna altijd
te laat. „Twee procent wordt di
rect gedood door het geweld
van een lawine. Na een kwartier
is veertig procent van de slacht
offers overleden door verstik
king. Als het nog langer duurt
wordt onderkoeling een pro
bleem. Iemand die bedolven is
onder de sneeuw, koelt elke tien
minuten twee graden af. Omdat
dit zo langzaam gaat, ontstaat
hersenschade. Bovendien gaat
dit proces na de redding nog
lang door. Opwarmen kan soms
nog redding betekenen, maar
vaak overlijden deze slachtoffers
na enkele dagen alsnog."
Ondanks de risico's kent freeri
ding in de meeste Zwitserse ski-
regio's nauwelijks nog tegen
standers. Directeur Urs Wagens-
eil van het toerismebureau in
Lenzerheide: „Wintersport is
een kwestie van aangenaam ver
blijven in de natuur en daarbij is
altijd sprake van risico's. De ei
gen verantwoordelijkheid telt
zwaar. En ach, er zijn elk jaar
wel doden te betreuren, maar
gerekend naar het aantal men
sen dat op wintersport gaat, is
dat maar een heel klein percen
tage. Er is geen recratieve sport
waar zoveel aandacht aan veilig
heid wordt geschonken als in de
wintersport."
Henry van der Wal
Freeride checkpoints zijn vanaf dit
winterseizoen ondermeer te vinden in
Arosa, Davos, San kt Moritz, Savognin,
Lenzerheide, Les Diablerets, Rouge-
mont, Champéry, Zweisimmen, Grin-
delwald, Haslibcrg, Engelberg, Ander-
matt, Sörenberg, Bettmeralp, Belalp,
Ixuikerbad en Verbier.
Informatie: www.seilbahnen.org en
www.freeride-mountain.ch
ichoolreisjesvervoer' - met z'n vijfti
en op hardleren, plakkerige bankjes in
:n bus - bestaat niet meer. Touring-
trs zijn in de loop der tijd aanzienlijk
1 inifortabeler geworden. Maar het kan
lemaal nóg beter, nóg mooier en nóg
xueuzer. Reden waarom reisorgani-
tor De Jong Intra Vakanties vanaf
'dl op een groot aantal trajecten Bu-
less Class-bussen gaat inzetten. Een
igelnieuwe touringcar met slechts 30
plaatsen; tien rijen van twee aan de
e kant en tien eenpersoons stoelen
n de andere kant. Daartussen een
el breed middenpad.
I t is dus echt héél comfortabel reizen,
ek tijdens een proefrit tussen Eind-
ven en Maastricht. Voor mensen die
I eens per vliegtuig op vakantie gaan
vanuit die altijd veel te krappe stoel-
jaloers naar het veel duurdere maar
;veel comfortabelere business class-
Qpartiment geloerd hebben, kan de
droom om ook eens zo gerieflijk te
kunnen reizen nu in vervulling gaan. Al
is het dan in een bus.
Business class-fauteuils zijn vijftig cen
timeter breed, tien centimeter meer
dan gebruikelijk. De beenafstand is 94
centimeter. De stoelen zijn voorzien
van voetsteunen en verstelbaar. Maar
dankzij al die ruimte is er geen kans dat
je in slaapstand op de schoot van je
achterbuurman terecht komt. De stoe
len zijn ook plezierig bekleed en ge
vormd; voor je slaperige hoofd is altijd
wel een lekker plekje te vinden.
De bussen worden gebouwd bij de Bel
gische fabrikant Van Hooi en er zijn er
inmiddels drie in gebruik. Beuk Tou
ringcars had de primeur en het bedrijf
zet ze in voor Japanse toeristen die ons
land bezoeken. In april gaat de eerste
business class bus van De Jong Intra
rijden. In eerste instantie voor zowel
excursies als voor rondreizen door
Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland,
Spanje, Griekenland, Italië, Groot Brit-
tannië en Ierland. Aan deze zogeheten
Golden Class- trips 'hangt' veel luxe zo
als koffie of thee met gebak bij vertrek
en overnachtingen in viersterrenhotels
onderweg. Verder geen 'allemaal tege
lijk met elkaar aan tafel-toestanden' en
- voor het steeds grotere aantal 'singles'
- geen eenpersoonskamertoeslag.
En de prijs? Voor een 15-daagse Golden
Class Grand Tour-rondreis door Frank
rijk moet - inclusief de overnachtingen,
halfpension en de excursies - 1820 euro
worden betaald. Dat is inderdaad iets
duurder dan wanneer je in een 'norma
le' bus stapt. Maar je krijgt er ook werl
iets voor.
Meer informatie over de Golden Class-reizen
met de Business Class-touringcar is te krijgen
bij De Jong Intra Vakanties, Havenkade I,
2984 AA Ridderkerk, tel. 01 80 45 77 77
en/of internet: www.dejongintra.nl
Het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem legt de laatste
hand aan de inrichting van het Waldhuske dat werd overge
bracht uit het Friese Damwoude. Vanaf 29 maart kunnen bezoe
kers een kijkje nemen in deze kleine landarbeiderswoning uit
1880. Om het nog echter te laten lijken, zoekt het museum een
kinderrijk gezin (vijf of zes koters beneden de achttien jaar) dat
twee dagen en nachten in de stijl van 1947 in het huisje wil wo
nen. Wie interesse heeft kan een brief met motivatie en foto stu
ren naar:
Nederlands Openluchtmuseum/Groot Gezin, Antwoordnummer 1518, 6800 WC
Arnhem, of per e-mail info9openiuchtmuseum.nl
Carnaval
De wintersportplaats Tignes, midden in de Franse Alpen, viert
nog de hele maand februari carnaval. Het feest staat dit jaar in
het teken van groenten en fruit. Er worden tal van optochten ge
houden, kinderen kunnen zich laten schminken of deelnemen
aan sportieve wedstrijden. Tignes is populair bij gezinnen vanwe
ge de vele skischolen en faciliteiten voor de jongste winterspor
ters.
Meer informatie bij de Nederlandse medewerkster Nienke Nije Bijvank,
tel. 00 33 47 94 00 662 of via de Nederlandstalige website www.tignes.net
Museumland
Regenachtige zondagmiddagen zijn
en blijven de populairste tijdstippen
voor een bezoek aan een museum. En
daarvan zijn er nogal wat in Neder
land, meer dan twaalfhonderd. In de
sober uitgevoerde maar buitenge
woon overzichtelijke gids Nederland
Museumland 2002 staan ze zo goed
als allemaal vermeld, net als de oud
heidkamers, kastelen, dierentuinen
en hortussen. Voor het eerst zijn er
ook 25 belangrijk Vlaamse musea in-
het boek opgenomen, geen gekke ge
dachte met het oog op Brugge, dat
dit jaar Culturele Hoofdstad van Euro
pa is. De editie 2002 (de veertiende
achtereenvogende alweer) is in de
winkel te koop voor 8,50 euro, en kan
ook besteld worden via www.muse-
umkaart.nl
oa
Motorreizen
Een 24-daagse rondreis door Griekenland, met onder meer een
tocht door het Piliongebergte behoort tot de nieuwigheden in
het reisaanbod van motorreisorganisator Pavarue. Eigenaar Paul
van Ruiten verzorgt onder meer ook reizen door Polen en Fin
land. Van Ruiten is van 21 tot en met 24 maart in de Jaarbeurs in
Utrecht met een stand aanwezig tijdens de 'Vier Machtige Mo
tordagen'.
Q
Lissabon
In Lissabon werd enige tijd geleden het Carlton Palace geopend.
Het tot de Pestana-groep behorende vijfsterren-hotel is geves
tigd in een buitenwijk van de Portugese hoofdstad op zo'n tien
kilometer afstand van de luchthaven. De 173 kamers en 17 suites
zijn ondergebracht in een ige-eeuws gebouw, voorheen residen
tie van graven en markiezen. Er hebben inmiddels al diverse be
roemde gasten overnacht in het hotel onder wie Catherine Den-
euve.
Meer informatie: tel. 00 351213 61 56 00 en/of internet www.pestana.com
Chartervaart
De traditionele chartervaart in Nederland heeft sinds kort een
nieuw sterrenclassificatiesysteem. Het is de bedoeling dat klan
ten hiermee een beter idee krijgen over het comfort aan boord.
De classificatie Is een initiatief van de belangenvereniging voor
charterschippers en de vereniging van charterkantoren. De for
mule werd gebaseerd op het 'minimum-norm'-systeem waarbij
de klant net als in de hotelsector weet wat hij minimaal kan ver
wachten bij een bepaald aantal sterren. Het comfortniveau loopt
van één naar vijf sterren.
Onderscheiding
De Travel Weekly Globe Award, voor de beste touroperator in het
reizigersvervoer over Het Kanaal is toegekend aan P&O Stena U-
ne. De maatschappij sleepte deze eer voor de derde achtereen
volgende keer in de wacht. Russ Peters, managing director van
de Britse rederij: „Dit is een van de meest begeerde onderschei
dingen. Om voor de derde achtereenvolgende keer de beste ge
noemd te worden is een geweldige prestatie."
De tijd dat ik in één dag naar m'n wintersportbestemming
reed, ligt al lang achter me. Ik doe het tegenwoordig in
tweeën. Als ik zes-, zevenhonderd kilometer heb afgelegd,
zoek ik een etablissement met slaapgelegenheid. Liefst op
een minuut of vijf van de Autobahn.
Een mens doet verrassende ontdekkingen op zo'n speur
tocht vlak voor het vallen van de avond. Wel eens van
Castell gehoord? Het ligt in de heuvels van het Steigerwald
iets ten zuiden van Würzburg. Het dorp heeft een burcht,
een paar stinkend steile straatjes, heel veel wijngaarden er
een hotel/restaurant dat 'Gasthaus zum Schwan' is gehe
ten.
Je hoeft alleen maar de gelagkamer in te lopen en je weet
het al: lekker bier, propere kamers en een glit bürgerliche
Kiichen, zoals ze in Duitsland een keuken noemen waarin
een eenvoudige maaltijd van verse, regionale producten
wordt bereid.
In 'Gasthaus zum Schwan' was de keus laatst snel gemaak
De één nam Zanderfilet auf gebratenem Spitzkohl mit
Safrankartoffeln-, de ander Damhirschfilet mit gebratenen
Pilzen und Kartoffelplatchen.
Ooit at ik bij Dieter Müller in Bergisch Gladbach: drie Mi-
chelinsterren. Ook schoof ik eens aan bij een diner in de fc
meuze Schwarzwaldstube in Baiersbronn: eveneens drie
sterren. Ik mag dus vergelijken.
Wel, dat kok Markus Lösch van 'Gasthaus zum Schwan'
niet eens één ster heeft is al heel vreemd. Maar dat je in d<
Micheiingids zelfs tevergeefs naar de naam van zijn restau
rant zoekt, zegt meer over de gids dan over Markus. Want
wie in Duitsland braadt het hert en de snoekbaars perfect»
aan? Zelden zo voortreffelijk
gegeten. Prijs (inclusief terri
ne, dessert, een karaf rood,
een karaf wit en twee espres
so): 46,70 euro.
De nieuwe bus telt slechts 30 zitplaatsen in een zogeheten een-twee-opstelling.
Publiciteitsfoto
En ook dat is glit bürgerlich.
Rob van den Dobbelsteen
