'Als solist ben je
het luxe paard'
KUNST CULTUUR
Meer uitersten op
tweede festivalavond
Schoolrebellen van weleer
creëren een schijnwereld
li
Prima start Frog Holler in Europese tour
1EIDS
fESTIVAl
R9
Elma van den Dool zingt bij Scratch Muziekdagen
'Lord of the
Rings' favoriet
voor Oscars
cabaret
woensdag 13 FEBRUARI 2002
obert van Stuyvenberg
9$ Nonino
op single
sum - De huwelijksversie
it tangonummer 'Adios
,0' wordt op single uitge-
tdoor Universal Music,
itste klassieke single die in
land verscheen, was 'The
d Waltz' van André Rieu.
itenmaatschappij noemt
n unieke gebeurtenis,
ebben de hele week ken-
praadpleegd. Iedereen is
over eens dat dit geen hy-
maar een hit", aldus de
voerder over de door
meonist Carel Kraayenhof
gtkelde tango.
ier-museum
len Haag
M
vi mc - Het paleis Lange
D tout krijgt in het najaar
01 euwe bestemming. De
idance van het Gemeen-
laj ieum Den Haag huisvest
is begin oktober het Escher-
;ei um. Het Gemeentemuse
arjeeft de grootste collectie
!- aficus Maurits Escher.
ei ve prenten, tekeningen en
1 f ten omvat die ook brieven
aa oalbums van de in Baan
e^en kunstenaar. De afgdo-
zi aanden was in Museun
,V deis al een selectie da«r-
ez zien. Deze tijdelijke e:-
b e krijgt nu een permarent
ve
;J| uw album
Uwally Tai
nti
ld lag - Eind maariver-
gi ter voor het eert in
j 1 jaar een nieuwilbum
fallyTax:'TheFitertai-
>{1 )e opnamen stmmen uit
ta maar bleven cn organi
se iche en gezoriheidsrede-
di de plank ligen. Twee
p Tax-fans naien het initi-
m de plaat it te brengen.
intertainer'^evat tien
1 z e composies van Tax,
ae iver van ert nummer van
[ardin en nieuwe ver-
'Miss Wnderful', een
iTaxuit974.
„gtrop achter
gisde tralies
idav Het theatergezel-
,Dogoep gaat van 26
t tottmet 6 april achter
d olies.1 die periode treedt
at tmelijk op in de ge-
m( misin het Belgische
)r(j e. Cdetineerden en ge-
personeel werken mee
-je et 'ogramma. Brugge is
ir far/dturele Hoofdstad
k
door Theo de With
leiden - Er is niets mis met het
onder brede lagen van de bevol
king populair maken van klassie
ke muziek. Dat is de mening van
de Hilversumse sopraan Elma van
den Dool. Daarom werkt ze graag
mee aan evenementen in Leiden
als de Scratch Muziekdagen en
het Avondspektakel tijdens de
Lakenfeesten. Ze is zondag weer
van de partij in de Pieterskerk bij
de laatste van de vier Scratch
Muziekdagen.
De veertiende editie van het
jaarlijkse muziekevenement in
de Pieterskerk begint morgen.
Elke dag staat een ander soort
muziek centraal: van religieus
tot musical tot opera. Elma van
den Dool fungeert zondag met
tenor Marten Smeding als solist
in het operaprogramma. Met
het gelegenheidskoor van ama
teurzangers, dat slechts één dag
heeft om het repertoire in te stu
deren, zingen ze aria's van Ver
di, Bizet, Donizetti en als klap
stuk 'het slavenkoor' uit Verdi's
opera Nabucco.
Programma
De Scratch Muziekdagen in
de Pieterskerk van Leiden be
ginnen morgen en duren tot
en met zondag. Na een dag
repeteren is er steeds 's
avonds een uitvoering.
Donderdag 14 februari 19.30
uur: Messiah van Handel met
Sytse Buwalda (countertenor)
vrijdag 15 februari 19.30
Zingen in Leiden is voor de 47-
jai'ige sopraan altijd een beetje
thuiskomen. Haar vader komt
uit Benthuizen en haar moeder
uit Hazerswoude-Dorp, Ze lo
geerde vroeger vaak bij tantes in
de omgeving van Leiden. Zelf
groeide ze op in Culemborg,
waar ze op 13-jarige leeftijd de
buteerde in een kerstnacht
dienst. „Mijn vader was bas en
zong in het kerkkoor. Als hij er
niet was, kwamen ze hem thuis
ophalen. Hij was broodnodig
voor de klank.
Toch was het haar broer Sjaak
die haar inwijdde in de muziek.
„Hij is organist geworden, maar
mijn vader was erop tegen dat
hij naar het conservatorium
ging. 'Kunst is geen vak; daar
valt geen droog brood mee te
verdienen', zei hij. De muziekle
raar heeft hem overtuigd." Dat
maakte het voor Elma van den
Dool wat gemakkelijker om ook
naar het conservatorium te
gaan.
Op die manier kreeg haar 'Mid
den in de Winternacht' in de
Culemborgse kerk een vervolg.
De zangeres werd aangenomen
uur: Messiah van Handel met
Hieke Meppelink (sopraan)
en Margareth Beunders (alt);
zaterdag 16 februari 20.15
uur: musicalprogramma met
o.a. Lisette Emmink en Jack
Breikers; zondag 17 februari
20.15 uur: operaprogramma
met o.a. Elma van den Dool
en Marten Smeding.
op het Amsterdams conservato
rium. „Eigenlijk was het een
ramp. Ik kwam om te zingen,
maar moest allerlei theoretische
vakken volgen die me niet lagen.
Ik was helemaal blanco. In Rus
land of Engeland leren kinderen
al op de lagere school om van
blad te zingen, maar Nederland
kent geen zangcultuur."
Na haar examen gaf Van den
Dool les op muziekscholen in
Leeuwarden en Utrecht. In 1986
kreeg ze een baan bij de Neder
landse Opera. Een paar jaar later
maakte ze de overstap naar het
Omroepkoor. „Dat bleek beter
te combineren met een eigen
concertpraktijk. De producties
van de omroep zijn kortlopend
en vaak op zaterdagmiddag. Bij
de opera was ik vier keer zoveel
avonden kwijt. Dat wilde ik niet
meer, want dan houd ik geen
tijd meer over voor optredens
als solist."
En dat is belangrijk voor haar.
.Alleen in een koor zingen geeft
niet genoeg voldoening. Bij een
solopartij kun je er veel meer
van jezelf kwijt. Ik geef de toe
hoorder graag iets persoonlijks
mee. Als ik zondagavond in Lei
den als Carmen zing over de
liefde als een weerspannig vo
geltje, dan voel ik wat ik zing."
Als solist treedt Elma van den
Dool vooral op met oratorium
verenigingen en andere zangko
ren, die voor de grote partijen
graag een professioneel zanger
inschakelen. Zo is de sopraan
zaterdagavond in Pijnacker te
horen met het Requiem van
Mozart. Binnenkort breekt voor
haar de tijd van de Matthaus en
Johannes Passion weer aan.
„Natuurlijk loopt de kwaliteit
Zingen in Leiden is voor Elma van den Dool altijd een beetje thuiskomen. Foto: Ton Kastermans
van die koren sterk uiteen. Ik
probeer ze soms te helpen bij
moeilijke, hoge noten. Daarna
durven ze zelf weer meer. Zo'n
koor heeft er een jaar aan ge
werkt. Ik wil ze een fijne avond
bezorgen. De bloemen en de
bonbons gaan naar de solisten,
terwijl zij als werkpaarden staan
te zwoegen. Door mijn werk bij
het Omroepkoor ken ik ook die
kant. Ik besef op zo'n avond dat
ik het luxe paard ben."
Ook zondagavond vervult ze een
dergelijke rol in de Pieterskerk.
Ze verheugt zich er enorm op.
„Zo'n scratch in hartje Leiden
heeft zijn eigen charme. Het is
voor de deelnemers echt een
dag uit. Ik ben er het type niet
naar om mijn krachten te spa
ren voor het concert van 's
avonds. Daarom laat ik overdag
aan de koorleden zién- wat mijn
werkwijze is. Ik toon bijvoor
beeld hoe ik een hoge noot pak.
Dat vinden de mensen leuk om
te zien en ze kunnen er ook nog
iets van opsteken."
De Hilversumse sopraan hoopt
van de zomer ook weer van de
partij te zijn bij de Leidse Laken
feesten. „Bij zo'n concert in de
openlucht is het weer altijd een
onzekere factor. De regen was
nogal eens spelbreker in het ver
leden. Aan de andere kant is het
heerlijk om de toeschouwers te
horen meejodelen. Het is net als
de scratch bedoeld om klassieke
muziek te populariseren. Daar
ben ik een groot voorstander
van, zo lang de muziek maar
geen geweld wordt aangedaan.
Het 'slavenkoor' met een flinke
dreun eronder vind ik een stap
te ver. Het origineel moet geres
pecteerd worden."
los angeles - Met maar liefst
dertien nominaties voert 'The
Lord of the Rings: The Fellow
ship of the Ring' van Peter Jack
son het veld aan bij de Oscar
uitreiking op 24 maart. De eer
ste aflevering van de Tolkien-tri-
logie is onder meer genomi
neerd voor beste film, regie,
mannelijke bijrol (Ian McKellen)
camerawerk, montage, muziek
en scenario.
Daarmee sluiten de Oscar-no
minaties aan bij de smaak van
het publiek, want 'Lord of the
Rings' heeft inmiddels wereld
wijd al meer bezoekers getrok
ken dan Harry Potter' en is nu
na Titanic' de grootste filmhit
uit de geschiedenis. De Potter-
film kreeg overigens slechts drie
nominaties.
Voornaamste concurrent van
Lord of the Rings' is A Beautiful
Mind' van Ron Howard met
acht nominaties. 'A Beautiful
Mind" is onder meer genomi
neerd in de categorieën beste
film, beste regie, beste acteur en
beste vrouwelijke bijrol (Jennifer
Connelly).
De vooraf ook als kanshebber
getipte musical 'Moulin Rouge'
van Baz Luhrmann kreeg zeven
nominaties, onder meer voor
beste film en beste actrice (Ni
cole Kidman). Voor de beste
film zijn verder 'Gosford Park'
en 'In the bedroom' genomi
neerd, terwijl bij de regisseurs
Ridley Scott ('Black Hawk
Down). Robert Altman ('Gos
ford Park') en David Lynch
('Muiholland Drive') tot de ge
nomineerden behoren.
De Australische acteur Russell
Crowe heeft concurrentie van
Sean Penn, Will Smith, Denzei
Washington en Tom Wilkinson.
Bij de actrices moet Nicole Kid
man het opnemen tegen Halle
Berry, Judi Dench, Sissy Spacek
en Reneé Zellweger van Bridges
Jones Diary'.
In de categorie beste buiten
landse film lijkt 'Amélie' van de
Fransman Jean-Pierre Jeunet de
beste papieren te hebben.
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: John Train en Frog Holler.
Gezien:!2/2, Q bus, Leiden.
De groepen John Train en Frog
Holler komen allebei uit de
Amerikaanse staat Pennsylvania
en hebben daar succes in het
clubcircuit. John Train stelt in
het begin van de avond flink te
leur. De liedjes van zanger John
Houlon gaan meer de singer-
songwriterkant op en er is voor
al een chronisch gebrek aan
goed repertoire. Daarnaast klin
ken de arrangementen van bas,
mandoline en pedal steel uiterst
mager en gezapig.
'Ik kom alleen als ik een vier-
sterrenhotel krijg', schijnt Dar
ren Schlappich van Frog Holler
geroepen te hebben toen de
contracten getekend werden. De
linkshandige gitarist van de
band is een voorbeeldige gast
heer die wat verdwaald voor de
eerste keer in Holland rondloopt
Ja, hij houdt van ons landje,
heeft moeite met de fietsen en
de verkeersborden, vindt Hoe-
gaarden een heerlijk biertje en
vraagt als iedere naieve Ameri
kaan of er een verschil is tussen
The Netherlands en Holland.
Frog Holler komt met een uitge
klede band de grote plas over.
De band, net uitgekomen met
het derde album 'Idiots', heeft
fiddle en mandoline thuis gela
ten en de eerste tien minuten
klinkt het wat leeg en gezapig.
Als Mike Brenner van het voor
programma John Train achter
de pedalsteel plaatsneemt vindt
de groep pas zijn balans. Met
banjospeler Mike Lavdanski ma
ken die twee voor het grooste
gedeelte de sound van de band.
Daarnaast is de stem van zanger
Darren warm en aangenaam.
Frog Holler doet sterk denken
aan The Jayhawks en 16 Horse
power, Amerikaanse bands die
het traditioneel goed doen in
het Nederlandse clubcircuit.
Een prima start van de eerste
Europese tour voor Frog Holler,
al zal Darren Schlappich zich
achter zijn oren hebben gekrabd
bij het betreden van zijn vier-
sterrenhotel. De Amerikaanse
band werd namelijk in het IBIS
Hotel in Leiden ondergebracht.
'uu en en de regio bestaat grote belangstelling voor de
op ir-kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad- en regioge-
et lie musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, fotografe-
)p andere wijze actief.zijn. Vandaag: Impuls uit Leiden.
kei
he
■io telers va Impuls zijn de
de ooileeftijd inmiddels
en en. Toch hebben ze zich
1 0 innen losmaken van het
10f Dneel. In feite is Impuls
veI tzetting van het toneel
ncl liddelbare school. Ze
*v£ en tien jaar geleden op
landen College en heb-
ie«
nwoordig hun thuisba-
voormalige Kaasmarkt-
k' de Ruiter komt aan-
ez0 1 met een doos vol kop-
n 11 ïn koffiezetapparaat. Hij
ei? (woordelijk voor de pro-
11111 n verzorgt dus de cate-
ü11 j Ruiter was erbij toen
Je, op het Vlietlanden Col-
stond als rebellie tegen
l,°' 'stigde schooltoneel.
ro^jnvan Leeuwen pro-
zich te herinneren
tien jaar terug precies
elleerden.
te maken met een fu
twee scholen", weet
ren. „Onze eigen dra-
werd aan de kant ge
schoven en er kwam iemand
van de andere school voor in de
plaats. Wij konden ons niet vin
den in de artistieke visie van die
man. Wij vonden hem niet pro
fessioneel. Hij wilde alleen een
mooi plaatje neerzetten en
zocht het weinig in inhoudelij
ke verdieping."
Een groep van tien leerlingen
weigerde met hem samen te
werken. Zij deden een beroep
op Erik Jansonius en vroegen
hem als regisseur. Hij was 'in
goede tijden' actief geweest bij
hun schooltoneel. „Een poos
hebben de twee groepen op
school naast elkaar bestaan
herinnert Jansonius zich. „Het
was niet allemaal haat en nijd.
Er waren natuurlijk wel voor
oordelen over en weer. Ik werk
te veelal met VWO'ers die graag
Griekse tragedies deden. De an
dere groep bestond meer uit
MAVO-klanten die liever in een
musical speelden."
Het bijzondere van Impuls is
dat de toneelgroep is blijven
De hoofdrolspelers van Impuls op de laatste repetitie in de Kaasmarktschool. Foto: Henk Bouwman
bestaan. De leden gingen stu
deren of werken, maar bleven
met elkaar toneelspelen. De re
gisseur omschrijft het huidige
concept als volgt: „Het is een
grote vijver. Per voorstelling
wordt erin gevist. Soms heb je
maar drie spelers nodig en
soms tien."
Voor de voorstelling 'Genoni's
Genezingen', die Impuls ko
mend weekeinde drie keer
speelt in het Leidse Volkshuis,
heeft hij acht acteurs geselec
teerd. Jansonius laat ze maan
dagavond in het kale klaslokaal
hun positie innemen voor de
allerlaatste repetitie. Terwijl de
spelers zich in hun kostuum
hijsen, somt hij de reserverin
gen op die zijn gemaakt voor
vrijdagavond, zaterdagavond en
zondagmiddag. „Doe nog even
je best om alle familieleden te
mobiliseren. Zeker op zondag
kan er nog wel wat publiek bij."
'Genoni's Genezingen' is geba
seerd op het toneelstuk 'Hen
drik IV van Luigi Pirandello. Er
ik Jansonius heeft het naar ei
gen hand gezet. „De hoofdper
soon denkt na een ongeluk al
twintig jaar dat hij Hendrik IV
is. Hij verzwijgt dat hij alweer
tien jaar geleden genezen is. Hij
vindt dit leven prima en speelt
een spelletje met de mensen
om hem heen", zo vat hij de es
sentie in een notendop samen.
De regisseur heeft Hendrik IV
omgevormd tot een vrouwelijke
hoofdpersoon: Cleopatra. Zij
woont in een villa vol verborgen
camera's. Een presentator a la
Rik Felderhof komt op bezoek.
In de hedendaagse verhoudin
gen vervult de tv-presentator
steeds vaker de rol van psychia
ter. Dat maakt de schijnwereld
compleet.
Genoni's Genezingen - Im
puls, vrijdag 15, zaterdag 16
(aanvang 20.15 uur) en zondag
17 februari (aanvang 15.00
uur), Leidse Volkshuis, Apo-
thekersdijk 33a, Leiden.
theater recensie
wijnand zeilstra
Voorstelling tweede voorronde van het
Leids Cabaretfestival Gezien: 12/2,
Leidse Schouwburg.
De vijf halve-finalisten zijn be
kend. Mariska Vollering, Javier
Guzman en Philip Walkate uit
de tweede voorronde en Renee
van Bavel en Wim Helsen uit de
eerste voorronde zijn doorge
drongen tot de halve finale.
De klassieke cabaretvorm tegen
over de stand up comedy-vari
ant, de verteller tégenover getui
geniscabaret. De vier solisten tij
dens de tweede voorronde van
het Leids Cabaretfestival tonen
uitersten van wat vandaag de
dag onder de noemer 'cabaret'
valt.
Tom Fraai is de verteller die niet
tot de halve finale is doorge
drongen. Dat is terecht. Zijn op
treden straalt iets zelfgenoeg
zaams uit en slaat duidelijk niet
aan bij het publiek. Een enkele
keer roept hij iets merkwaardigs.
Onduidelijk blijft waarom. Vaak
echter is zijn verhaal rechtlijnig.
Hij vertelt over zijn trouwplan
nen met Naima, een maat
schappelijk geslaagde Marok
kaanse vrouw. Via haar krijgt hij
met haar broertje Mohammed
te maken. Aldus behandelt hij
de thema's integratie en discri
minatie. En hij behandelt ze ook
echt. Een soort standpuntbepa
ling aan de hand van voorbeel
den. Hij kan Mohammed aardig
typeren, maar verder is zijn bij
drage saai en belerend.
Het duo Ei heeft de halve finale
ook niet gehaald. Ook in dit ge
val kun je de jury alleen maar
gelijk geven. Tot nu toe lijkt dus
de keuze van de jury onomstre
den. Sympathiek aan dit duo is
namelijk hun experimenteer-
lust. Als enige deelnemers wer
ken zij nadrukkelijk met een
theatrale vorm. Alleen, het pro
gramma dwarrelt nog alle kan
ten uit. Wat ze eigenlijk willen, is
onvoldoende uitgekristalliseerd.
Het ene moment playbacken ze
het sprookje van Doornroosje,
daarna volgt een soort parodie
op het populaire dialectreper-
toire. Associatief dendert het
duo voort, maar het geheel oogt
nog te onrijp voor het betere
werk.
De solisten Mariska Voliering,
Javier Guzman en Philip Walka
te mogen van de jury donder
dagavond wel terugkomen in de
halve finale. Walkate gaat met
een liedje aan de vleugel en een
babbeltje met de zaal op de
meer klassieke toer. Een zekere
mate van zweverigheid kleeft
aan dit .programma. Gaat het
over eenzaamheid of is er iets
van maatschappelijke betrok
kenheid?
Mariska Vollering biedt een
soort getuigeniscabaret, waarbij
ze uitgebreid een anti-verlegen
heidstherapie aanprijst en met
name haar vrouw-zijn themati
seert. zowel solo als in een rela
tie met partner. In tegenstelling
tot Walkate gebeurt er bij haar
iets op toneel, er wordt span
ning opgebouwd. Dat geldt in
nog sterkere mate voor lavier
Guzman, die een stand up co-
medy-achtige aanpak heeft. Als
hij afgeeft op Koos Alberts en
Jantje Smit is dat afgezaagde hu
mor. Tegenover deze ongein
staan echter alerte opmerkin
gen, waarmee hij met ogen
schijnlijk veel gemak de zaal be
speelt. Een kanshebber voor de
finale dus.
Vincent Bijlo
Winnaar van de publieks- en
persoonlijkheidsprijs van het
Vara Leids Cabaret Festival in
1988:
1Waar zou je zijn zonder het
Leids Cabaret Festival?
„Ik zou in ieder geval wel op
het podium staan. Zo'n caba
retfestival is natuurlijk een han
dig opstapje, maar je komt er
toch wel als je dat echt wilt."
2. Wat was in 1988je beste
grap?
„Ik maakte veel grappen over
mijn blindheid. Dan zei ik bij
voorbeeld: 'ik heb een handi
cap' en dan wachtte ik tien se
conden en zei: 'ik rook name
lijk."'
3. Wat onderscheidt jou van
andere cabaretiers?
„Ik ben authentiek. Ik sta op
het podium met mijn eigen hu
mor en mijn eigen persoonlijk
heid."
4. Welk taboe zou je willen
doorbreken?
„Ik heb, denk ik, het taboe rond
gehandicapten doorbroken. Ik
laat mensen met andere ogen
kijken. Mensen zijn gedebüi-
seerd in hun omgang met ge
handicapten. Het lucht op om
daar eens flink over tekeer te
gaan op het podium, want het
publiek is vaak een star en con
servatief zootje."
5. Wie is de beste Nederlandse
cabaretier?
„Freek de Jonge, daar kun je
niet omheen. Hij is de enige die
zo lang constant vairihvaliteit
is, zulke verschillende dingen
gedaan heeft en al die tijd inte
ger is gebleven."
6. En wie is de slechtste?
„De Vliegende Panters. Dat
vind ik echt domme, kinder
achtige puberlol van een groep
jongetjes die zonder enige aan
leiding respectloos tegen alles
aanschoppen. Wat ze in feite
doen is hard op de puinhopen
van allerlei heilige huisjes stam
pen en dan claimen dat zij die
omver geworpen hebben. En ze
zijn bovenal niet leuk."
Tekst: Coen Polack
Foto: Lex van Rossen
